«Άμα μυρισθώ επικερδή επιχείρησιν δεν αντέχω»: Στις 13 Φεβρουαρίου 1899 πεθαίνει ο τοκογλύφος Ανδρέας Συγγρός, ο δήθεν «εθνικός ευεργέτης». 

Ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη με την δημιουργία της εταιρείας “Συγγρός, Κορωνιός και Σία”. Την ίδια περίοδο (1864-1866), ιδρύει την “Τράπεζα Κωνσταντινουπόλεως”, μέσω της οποίας δάνειζε με υπέρογκους τόκους, μέχρι και 20%, την Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και την Αίγυπτο. Με εγγύηση τα δάνεια αυτά, η Τράπεζά του, δανειζόταν, με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο, από τα ευρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα.

Ενίοτε, στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, αγόραζε και πουλούσε τα Οθωμανικά ομόλογα, αξιοποιώντας την “εσωτερική πληροφόρηση” που είχε από την Υψηλή Πύλη. Στο κόλπο συμμετείχαν και άλλοι «ευεργέτες» της εποχής (Βαλλιάνος, Ζαρίφης, Κορωνιός, Ιωαννίδης).

Το 1872 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Αγοράζει τεράστιες εκτάσεις στην Αττική αλλά και στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί σχεδιάζει και εκτελεί την πρώτη μεγάλη χρηματιστηριακή απάτη, η οποία έμεινε στην ιστορία ως “Λαυρεωτικά”.

Με την υποστήριξη της κυβέρνησης Επαμεινώνδα Δεληγιώργη που, όπως και η προηγούμενη κυβέρνηση Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, αναζητούσε “επενδυτή” για τα ορυχεία, αγοράζει τα ορυχεία του Λαυρίου και διαδίδει ψευδώς ότι βρέθηκαν τεράστια κοιτάσματα χρυσού. Με το γνωστό κόλπο της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, εκδίδει εκατομμύρια νέες μετοχές ονομαστικής αξίας 200 δραχμών η κάθε μία. Επειδή δεν υπάρχει Χρηματιστήριο, συγκροτεί μια επιτροπή η οποία εγκαθίσταται στο καφενείο “Η Ωραία Ελλάς” και πουλά ασταμάτητα μετοχές.

Ήταν τόσο καλά οργανωμένο το έγκλημα, ώστε η ζήτηση ξεπέρασε και τις προσδοκίες του, με αποτέλεσμα η τιμή της μετοχής να ξεπεράσει τις 300 δραχμές. Αδίστακτος όπως ήταν, για μην δημιουργήσει υποψίες, τον πρώτο χρόνο πλήρωσε το τοκομερίδιο.

Τα ποσά που συγκέντρωσε ήταν τρομακτικά για την εποχή. Ρευστοποιήθηκαν κινητές και ακίνητες περιουσίες, επιχειρήσεις και οικογενειακά κειμήλια, για να γίνουν μετοχές. Στέγνωσε στην κυριολεξία η αγορά της Αθήνας και της Πελοποννήσου από μετρητά.

Στον χρόνο επάνω έσκασε η φούσκα, η εταιρεία χρεοκόπησε με γρήγορες διαδικασίες, ο κόσμος έχασε τις οικονομίες και τις περιουσίες του, αλλά ο απατεώνας Συγγρός, ληστεύοντας τις μικροοικονομίες και των χαμηλών οικονομικών στρωμάτων του πληθυσμού, μάζεψε τόσα μετρητά, που θα μπορούσαν να συγκριθούν με τα μετρητά που είχε ολόκληρο το Ελληνικό κράτος. Οδήγησε στην καταστροφή χιλιάδες Έλληνες, και σε αυτοκτονίες. Είναι η πρώτη μεγάλη χρηματοπιστωτική απάτη της Ελληνικής ιστορίας.

Οι διαμαρτυρίες δεν τον άγγιξαν. Αντίθετα, το 1881 με την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό κράτος, ιδρύει την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας και με κυβερνητική άδεια, προχωρά στην έκδοση και διάθεση νέου χαρτονομίσματος και ομολογιών για τις “Νέες Χώρες”, χωρίς τις παραμικρές εγγυήσεις. Με την προνομιακή θέση που κατείχε, αγόρασε την μισή Θεσσαλία από τους Οθωμανούς που εγκατέλειψαν την περιοχή.

Παράλληλα ασχολείται με την πολιτική, εκλέγεται βουλευτής και με την πρώτη ευκαιρία “ρίχνει” την κυβέρνηση Δεληγιάννη. Παραχωρεί δάνειο 16.000.000 φράγκων(!!!) στο Ελληνικό κράτος με δυσβάστακτο επιτόκιο και επαχθείς όρους. Με πρόθεση να αρπάξει την διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας, επί κυβέρνησης Τρικούπη, συμβάλλει στην χρεοκοπία της χώρας. Για να μετριάσει την οργή του κόσμου άρχισε δωρεές σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Χίο, Σύρο και Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Τις συνέχισε η γυναίκα του, μετά τον θάνατο του.

Η αγορά τεράστιων τσιφλικιών η σκληρή εκμετάλλευση των κολίγων του, ο επαχθής δανεισμός του δημοσίου, η προσωπική αξιοποίηση πολιτικών πληροφοριών για τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897, οι διασυνδέσεις του με το παλάτι είναι μόνο μερικές από τις όψεις της δράσης του.

Ό Συγγρός, όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε ποτέ αλλά όταν πέθανε (1899), η κυβέρνηση Α. Ζαΐμη τον τίμησε με μια κηδεία που έχει αφήσει ιστορία. Βασιλιάς, υπουργοί, κρατικοί αξιωματούχοι και χιλιάδες κόσμου, ήταν εκεί, ενώ έκλεισαν τα σχολεία για τρεις μέρες και ματαιώθηκαν οι εκδηλώσεις της Αποκριάς!

Η τάξη του Συγγρού, η τάξη των επιχειρηματιών, των “επενδυτών”, των “ευεργετών”, συνεχίζει να έχει την εξουσία στην Ελλάδα μέχρι σήμερα.

Όπως έγραφε και ο Γιάνης Κορδάτος: «Δυστυχισμένοι Αρβανίτες της Αττικής, πού να ξέρετε πως τα έργα και οι δωρεές του Συγγρού, το πιο πολύ είναι ιδρώτας και αίμα δικό σας. Κακόμοιροι αγρότες που σας μαθαίνουν στα σχολεία παραμύθια για “ευεργέτες του Έθνους”, πού να ξέρετε πως οι Τοσίτσηδες, Ζαππαίοι, Μπενάκηδες, Αβέρωφ, Μαρασλήδες και τράβα κορδέλα, ήταν εκμεταλλευτές αγροτών και εργατών της Αιγύπτου, Τουρκίας, Ρουμανίας, Ρωσίας».

YΓ. Ο Συγγρός, με δικά του λόγια (από τα “Απομνημονεύματά” του): «Ξαφνικά ένα κοινό ανίδεο από οικονομικά, και το οποίο μπορούσε συνεπώς εύκολα να παρασυρθεί, εμπλέκεται σε μια δίνη πολυειδών ψευδαισθήσεων με άμετρες προσδοκίες. Ευκολόπιστοι και καλόπιστοι, αλλά και αφελείς οι Αθηναίοι κυρίως… χωρίς να λάβουν υπόψη τους ότι είχε κινήσει την υπόθεση ξένος επιχειρηματίας (ο ίδιος), ο οποίος δεν ήταν δυνατόν να ταυτίσει προσωπικές του επιδιώξεις με τις προσδοκίες των Ελλήνων».

Αυτά έγραφε ο «εθνικός ευεργέτης» για την ληστεία των οικονομιών του κόσμου.

ΥΓ 2 «Εξετάζοντας δοσοληψίες που αφορούσαν τον ευγενέστατο Συγγρό, βρίσκουμε ότι δώρισε ένα πτωχοκομείο, άρπαξε δε μόνο από μας τουλάχιστον δεκαέξι εκατομμύρια, με τα οποία μπορούσαν να χτιστούν 143 πτωχοκομεία»: Ο Εμμανουήλ Ροΐδης, που έχασε την περιουσία του στα “Λαυρεωτικά”.

Πηγές/Βιβλιογραφία: Ανδρέας Συγγρός, “Απομνημονεύματα”, Γιάννης Κορδάτος, “Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας”, τ.4, Ιός, “Μνήμη εθνικού τοκογλύφου”, Αναστασία Λαμπρία, “Τα Λαυρεωτικά και το Χρηματιστήριο “Η ωραία Ελλάς”, Μαρία Κεκροπούλου, “Το λαυρεωτικό ζήτημα 1870-1873”.

πηγή: Praxisreview