Στο φουλ οι μηχανές του ΥΠΑΙΘ για την «αξιολόγηση». Από τον Φεβρουάριο η αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων – Έτοιμο το νομοσχέδιο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών – Πώς θα αξιολογούνται
Αυτοαξιολόγηση: Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης της σχολικής μονάδας, για το σχολικό έτος 2020-21
Για το σχολικό έτος 2020-21, το υπουργείο Παιδείας έχει θέσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Πιο αναλυτικά:
– Οι διευθυντές/-ντριες των σχολείων, μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2021, συγκαλούν ειδική συνεδρίαση για την ενημέρωση του Συλλόγου Διδασκόντων σχετικά με το νέο σύστημα αξιολόγησης των σχολικών μονάδων
– Συγκροτούνται ομάδες εκπαιδευτικών για τη διερεύνηση του έργου του σχολείου και μέχρι το τέλος Μαΐου 2021 συντάσσουν τη σχετική εισήγηση σχετικά με την αποτίμησή τους
– Στη συνέχεια, οι ομάδες διερεύνησης των θεματικών αξόνων συλλέγουν δεδομένα και τεκμήρια σχετικά με τη λειτουργία και το έργο της σχολικής μονάδας όσον αφορά τον θεματικό άξονα που έχουν αναλάβει
– Ακολούθως, παρουσιάζουν τις σχετικές εισηγήσεις τους στην ειδική συνεδρίαση του Συλλόγου Διδασκόντων προκειμένου να συνταχθεί η Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης της σχολικής μονάδας, στην ειδική ψηφιακή εφαρμογή του ΙΕΠ
– Οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Παιδαγωγικής Ευθύνης αφού μελετήσουν τις Εκθέσεις των σχολικών μονάδων, συντάσσουν Έκθεση Εξωτερικής Αξιολόγησης για κάθε μία
– Οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου Παιδαγωγικής Ευθύνης συντάσσουν την Έκθεση Εξωτερικής Αξιολόγησης για το σύνολο των σχολικών μονάδων ευθύνης τους
– Το ΠΕ.Κ.Ε.Σ., αφού λάβει υπόψη τις ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις των σχολικών μονάδων, συντάσσει συνολική έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης για τη διαδικασία του προγραμματισμού και της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου των σχολικών μονάδων της οικείας Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, την οποία αναρτά εγκαίρως στην ιστοσελίδα του, το αργότερο μέχρι τη λήξη του σχολικού έτους
Αυτοαξιολόγηση κατηγοριοποίηση και κλείσιμο σχολείων
Η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει ότι η εφαρμογή της αυτοαξιολόγησης – αξιολόγησης οδήγησε παντού σε κατηγοριοποίηση και κλείσιμο σχολείων, στην λειτουργία των σχολικών μονάδων με όρους ανταγωνισμού και επιχειρηματικότητας. Κατέστρεψε το δημόσιο σχολείο και τα μορφωτικά και εργασιακά δικαιώματα, άνοιξε τον δρόμο για την είσοδο γονέων και δήμων σε αυτό, με ρόλο επόπτη του εκπαιδευτικού έργου. Η λεγόμενη αυτονομία της σχολικής μονάδας, η διαφοροποίηση στο ίδιο το περιεχόμενο του σχολείου, η μετατροπή των σχολείων σε οικονομικές μονάδες που θα προσπαθούν να εξασφαλίσουν το «ψωμί» τους μόνες τους (προφανώς από τους γονείς ή από κάποιους χορηγούς), η λεγόμενη «ελεύθερη επιλογή» του διδακτικού προσωπικού (που σημαίνει εδραίωση μηχανισμών ρουσφετιού), μαζί με την ενίσχυση του ρόλου της γονεϊκής επιλογής, της δυνατότητας δηλαδή των γονιών να επιλέξουν σχολείο, αποτελούν τη «χημεία» της αποδόμησης του δημόσιου χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος.
Να το πούμε καθαρά: Η λεγόμενη αυτοαξιολόγηση θα αρχίσει με απογείωση του γραφειοκρατικής δουλειάς του εκπαιδευτικού (συμπλήρωση εντύπων, φορμών με δείκτες, τυποποιημένες απανωτές συνεδριάσεις συλλόγων, κλπ) και θα καταλήξει στη χειραγώγηση, τον επιθεωρητισμό και την απόλυση. Και αυτά δεν αποτελούν «μελλοντολογία», αλλά διαπιστώσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας σε χώρες που υπάρχει η αυτοαξιολόγηση καθώς είναι γνωστό ότι η αυτοαξιολόγηση είναι η οργανική εξέλιξη του επιθεωρητισμού στο «μεταμοντέρνο» σχολείο.
Η ιστορία της εκπαίδευσης και η συγκριτική παιδαγωγική καταδεικνύουν ότι όπου εφαρμόστηκε η αξιολόγηση οδήγησε στην εξωτερική αξιολόγηση των μαθητών, δηλαδή σε εξετάσεις. Η γενίκευση της και η μετατροπή της σε βασική πηγή αξιολόγησης για τον εκπαιδευτικό (όπως συμβαίνει στις παραπάνω χώρες) θα μετατρέψει τα σχολεία σε φροντιστήρια εκγύμνασης εν όψει εξετάσεων και θα καταστρέψει όποια μορφωτική αξία έχει διατηρήσει το σχολείο. Έτσι μέσα από την αλυσίδα των ωφελιμοθηρικών αντιλήψεων, το «μαθαίνω» μεταφράζεται σε «αποστηθίζω», η παιδεία συρρικνώνεται σε καταναγκαστικό βαθμοθηρικό μηχανισμό και στο τέλος δε σώζεται ένα κομματάκι ψυχής και πνεύματος για να τρυπώσουν η απόλαυση της ανάγνωσης, η χαρά της αναζήτησης και της εύρεσης, η τέρψη της γνώσης.
Να θυμίσουμε ότι στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση κινούνταν και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που συνεργαζόμενη με τμήμα της ακροδεξιάς είχε θεσπίσει τον ν. 4545/18 και 4547/18 με υπουργό Παιδείας Κ. Γαβρόγλου με βάση τις κατευθύνσεις ΕΕ και ΟΟΣΑ. Μάλιστα η Υπουργική Απόφαση 1816 /ΓΔ4 εξειδικεύοντας τον ν. 4547/18 αναφερόταν στους Θεματικοιύς Άξονες Αναφοράς του Προγραμματισμού και της Αποτίμησης του Εκπαιδευτικού Έργου των Σχολικών Μονάδων ενισχύοντα ακόμη περισσότερο την ιεραρχία, τον διοικητισμό και τον τεχνοκρατισμό, δημιουργώντας μια σειρά από ιεραρχικά διαμορφωμένα διοικητικά όργανα με στόχο την επιτήρηση και τον πειθαρχικό έλεγχο των συλλόγων διδασκόντων και κάθε μεμονωμένου εκπαιδευτικού. Ένα πανοπτικό μοντέλο που όλοι ελέγχουν όλους μέσα από άκρως ιεραρχικές και εξουσιαστικές σχέσεις. Μόνο που η συγκεκριμένη κυβέρνηση συναντώντας και τις αντιστάσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας δεν πρόλαβε να υλοποιήσει το θεσμικό της πλαίσιο.
«Αυτοαξιολόγηση» και εξωτερική αξιολόγηση αλλά Big brother
Επτά συγκεκριμένους στρατηγικούς στόχους ενέκρινε ο Πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε.) καθηγητής κ.Ηλίας Γ. Ματσαγγούρας με απόφασή του που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στη Διαύγεια. Πίσω από αυτές τις «εκθέσεις ιδεών» κρύβεται η διαμόρφωση ενός πανοπτικού και ασφυκτικού συστήματος αξιολόγησης – ελέγχου με την Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας Σχολείων (ΑΔΙΠΠΔΕ) σε ρόλο Big Brother.
Η ΑΔΙΠΠΔΕ αποτελεί τον κεντρικό αξιολογικό μηχανισμό του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος που συντονίζει και ενοποιεί το σύνολο των αξιολογικών διαδικασιών (αυτοαξιολόγηση σχολικής μονάδας, ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικού). Να θυμίσουμε, επίσης, ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ με υπουργό Παιδείας τον Κ. Γαβρόγλου όχι μόνο δεν κατάργησε το αυταρχικό θεσμικό πλαίσιο για την αξιολόγηση, αλλά επιχείρησε να «βγάλει από τη ναφθαλίνη», αναβαθμίζοντάς τη λεγόμενη Αρχή Διασφάλιση της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ), που δεν αποτελεί παρά “οδηγία” της Έκθεσης Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης (Σεπτέμβριος 2016) που εκδόθηκε για την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η ΑΔΙΠΠΔΕ, ανάμεσα στα άλλα, «Εποπτεύει τις διαδικασίες αξιολόγησης των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης… με σκοπό τη διασφάλιση της εγκυρότητας, της αξιοπιστίας και της αντικειμενικότητας της αξιολόγησης… Μετααξιολογεί τα συστήματα αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών και εντοπίζει αδυναμίες και τρόπους αντιμετώπισής τους… Αποφαίνεται επί των ενστάσεων των περιφερειακών διευθυντών εκπαίδευσης…» Έτσι, κάπως, σύμφωνα με τον Γιώργο Μαυρογιώργο, έχει δομηθεί η αρχιτεκτονική ενός παγκόσμιου πανοπτισμού, επιτήρησης, ελέγχου και πιστοποίησης των «εκπαιδευτικών προϊόντων» και των «εκπαιδευτικών υπηρεσιών», με όρους συνεχούς και αδιάλειπτης αξιολόγησης, ανταγωνισμού, ιεραρχικής κατάταξης, κερδοφορίας και κατανάλωσης. Υπάρχει ένα αξιολογικό οικουμενικό μάτι-ιερατείο που τα βλέπει όλα.
Είναι φανερό ότι οι σχολικές μονάδες θα είναι σε καθεστώς «διαρκούς αξιολόγησης». Θα τίθενται στόχοι, θα υλοποιούνται, θα αξιολογείται η πληρότητα της επίτευξής τους και θα επανακαθορίζονται. Οι σχολικές μονάδες θα ποσοτικοποιούν στόχους όπως η μείωση της μαθητικής διαρροής, η βελτίωση του ποσοστού των μαθητών που λαμβάνουν το ελάχιστο αναγκαίο μαθησιακό αποτέλεσμα κάθε μαθήματος ή σχολικής δράσης, η αντιμετώπιση φαινομένων σχολικής βίας, η αύξηση του αριθμού των αρίστων και η καλλιέργεια το ήθους. «Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται διαρκής εγρήγορση των εκπαιδευτικών και αυτό θα αυξήσει ραγδαία την αποδοτικότητά τους»!
Έτοιμο το νομοσχέδιο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, το υπουργείο Παιδείας αναμένεται να φέρει στη Βουλή νομοσχέδιο για τις ΔΥΕΠ και την Αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών.
Αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από δυο αξιολογητές – Ηλεκτρονικό φακέλωμα
Σύμφωνα με όσα δήλωσε η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως ετοιμάζεται το νομοσχέδιο για την «αξιολόγηση των εκπαιδευτικών»: «Η πρόθεση μας είναι να ισχύσει από το αμέσως επόμενο σχολικό έτος η αξιολόγηση και μόλις ψηφιστεί να ξεκινήσει η διαδικασία για την ανάδειξη των νέων στελεχών εκπαίδευσης. Κάθε αξιολογούμενος θα αξιολογείται από τουλάχιστον δύο αξιολογητές, ενώ η αξιολόγηση θα οργανώνεται σε δύο διαφορετικά πλαίσια τα οποία έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και κριτήρια. Κάθε εκπαιδευτικός και στέλεχος εκπαίδευσης θα έχει τον προσωπικό του ηλεκτρονικό φάκελο, στον οποίο θα καταχωρίζονται ανάμεσα σε άλλα στοιχεία άσκησης του εκπαιδευτικού/διοικητικού του έργου, θα προβλέπεται συνέντευξη μεταξύ αξιολογούμενου και αξιολογητή, καθώς και προγραμματισμένες παρατηρήσεις διδασκαλίας μαθημάτων».
Από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι η ατομική αξιολόγηση θα αφορά τη «βαθμολόγηση» του έργου του εκπαιδευτικού μέσα στο σχολείο. Την ίδια ώρα οι αυξημένες αρμοδιότητες σε αυτό θα έχουν ο διευθυντής του σχολείου και ο συντονιστής εκπαιδευτικού έργου (ο πρώην σχολικός σύμβουλος, θεσμός όμως που επανέρχεται σύντομα στα σχολεία).
Οι εκπαιδευτικοί θα αξιολογούνται για το ακαδημαϊκό τους προφίλ και τα μέσα που χρησιμοποιούν στη διδασκαλία.
Οι δε σχολικοί σύμβουλοι θα έχουν στις αρμοδιότητές τους να παρακολουθούν περιοδικά τη διδασκαλία των εκπαιδευτικών στις τάξεις.
Να θυμίσουμε ότι τα κριτήρια αξιολόγησης των εκπαιδευτικών σύμφωνα με το Π.Δ. 152, που υπερασπίζεται ο πρόεδρος του ΙΕΠ και οι επιτελείς της κυβέρνησης, κατηγοριοποιούνται σε πέντε κατηγορίες και σε κάθε κατηγορία περιλαμβάνονται μια σειρά κριτήρια με βάση τα οποία γίνεται η αξιολόγηση – κατηγοριοποίηση – κατάταξη των εκπαιδευτικών:
Οι πέντε κατηγορίες περιλαμβάνουν μια σειρά από κριτήρια και αντιστοιχίζονται με βάση την τετράβαθμη βαθμολογική κλίμακα και την κλίμακα 0 -100 ως εξής (άρθρο5):
α) «ελλιπής»: 0 έως 30 βαθμοί,
β) «επαρκής»: 31 έως 60 βαθμοί
γ) «πολύ καλός»: 61 έως 80 βαθμοί και
δ) «εξαιρετικός»: 81 έως 100 βαθμοί.
Οι εκπαιδευτικοί που σύμφωνα με το άρθρο 16, παρ. 4 «χαρακτηρίζονται ελλιπείς σε περισσότερα του ενός κριτήρια σε μια εκ των κατηγοριών χαρακτηρίζονται συνολικά ελλιπείς, ασχέτως συνολικής βαθμολογίας». Έτσι «εγγράφονται στον πίνακα των μη προακτέων που προβλέπεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 8 του ν. 4024/2011(ΦΕΚ Α 226)» για το ενιαίο μισθολόγιο που προβλέπει: «Οι υπάλληλοι που περιλαμβάνονται σε πίνακα μη προακτέων στερούνται του δικαιώματος για προαγωγή για τα επόμενα δυο (2) έτη»
Η πρώτη γενική παρατήρηση είναι ότι με αυτό τον τρόπο κατακερματίζεται τόσο η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού, όσο και η εκπαιδευτική διαδικασία. Και ακόμα χειρότερα επιχειρείται η ποσοτικοποίηση και μέτρηση χαρακτηριστικών της ανθρώπινης προσωπικότητας και στοιχείων της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Επιδιώκεται να επικυρωθούν ως αντικειμενικά μετρήσιμα στοιχεία της προσωπικότητας και νοητικές λειτουργίες των υποκειμένων της εκπαιδευτικής διαδικασίας, όπως η διδακτική ή μαθησιακή ικανότητα, η πνευματική και επιστημονική συγκρότηση, η ικανότητα επικοινωνίας και ο τρόπος συμπεριφοράς, οι διαπροσωπικές σχέσεις, οι ιδέες, η φαντασία, η πρωτοβουλία κ.ά. Τα πάντα θα μπαίνουν σε «κουτάκια» και θα πολλαπλασιάζονται με συντελεστές, από το κλίμα στην τάξη μέχρι τη χρήση νέων τεχνολογιών ή την προετοιμασία για τη διδασκαλία.
Η εργαλειοποίηση της πανδημίας από την κυβέρνηση για να περάσει σε όλα τα επίπεδα ένα αντιδραστικό αυταρχικό πλαίσιο που σαρώνει τα εναπομείναντα δικαιώματα και ελευθερίες μετά τον οδοστρωτήρα των μνημονιακών κυβερνήσεων δε σημαίνει και την έμπρακτη εφαρμογή του. Από το εκπαιδευτικό και λαϊκό κίνημα που δεν έχει πει ακόμα την τελευταία του λέξη εξαρτάται η εφαρμογή τους. Άλλωστε ειδικότερα για το θέμα της «αξιολόγησης» το εκπαιδευτικό κίνημα έχει μια νικηφόρα ιστορική πορεία από την οποία πολλά μπορεί να διδαχθεί.
Γιώργος Κ. Καββαδίας – drepani.gr (argyrades.gr)
Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι εκπαιδευτικός, μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου – Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης
e-prologos.gr
