Η ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝΓΚΡΑΝΤ

8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1941 – 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1944

Η πολιορκία του Λένινγκραντ είναι μια από τις πιο επικές πολιορκίες στην ιστορία των πολέμων. Θα ξεκινήσει στις 8 Σεπτεμβρίου 1941 και θα λήξει οριστικά στις 27 Γενάρη 1944. Αρχίζει δηλαδή μερικούς μήνες πριν το Πέρλ Χάρμπορ και θα τελειώσει λίγους μήνες πριν την απόβαση  στη Νορμανδία. Θα κρατήσει 29 μήνες, 872 μέρες. Οι Γερμανοφασίστες εισβολείς δεν θα μπορέσουν να καταλάβουν την πόλη του Λένιν με έφοδο και έτσι αποφάσισαν να την αναγκάσουν να παραδοθεί με ανελέητους βομβαρδισμούς και κανονιοβολισμούς. Μόνο από τον Σεπτέμβριο του 1941 μέχρι το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου θα ρίξουν περίπου 70 χιλιάδες εκρηκτικές και εμπρηστικές βόμβες και η πόλη θα βομβαρδιστεί 272 φορές.

Στο Λένινγκραντ θα συγκροτηθούν αμέσως  μεραρχίες λαϊκής εθνοφυλακής για την άμυνα της πόλης. Οι ναύτες του Στόλου της Βαλτικής θα κατέβουν από τα καράβια τους και θα πολεμήσουν στη στεριά. Εδώ, στην πολιορκία του Λένινγκραντ, θα δοξαστεί το σώμα των πεζοναυτών που είχε δημιουργηθεί νωρίτερα στις σκληρές μάχες στην πόλη του Ταλίν, την πρωτεύουσα τις Εσθονίας. Οι Γερμανοί δεν θα μπορέσουν να ενωθούν με τους συμμάχους τους, τους Φιλανδούς φασίστες και έτσι η λαβίδα δεν θα κλείσει. «O Δρόμος της Ζωής» όπως τον ονόμασαν οι Σοβιετικοί θα μείνει ανοικτός. Η παγωμένη λίμνη Λαντόγκα στα βόρεια της πόλης. Από εδώ θα περνάνε φορτηγά ακόμα και τρένα για να τροφοδοτούν την πολιορκημένη πόλη. Στις 18 Νοεμβρίου 1941 η λίμνη Λαντόγκα πάγωσε και στις 22 του ίδιου μήνα πάνω στον λεπτό πάγο που ακόμα δεν είχε σκληρύνει αρκετά θα περάσουν τα πρώτα φορτηγά. «O Δρόμος της Ζωής» κατασκευάστηκε με πρωτοβουλία του Στρατιωτικού Συμβουλίου του Μετώπου του Λένινγκραντ και της Επιτροπής Πόλης του Κόμματος.

Παρόλα αυτά, τα εφόδια που θα περνάνε από τη Λίμνη Λαντόγκα δεν θα καλύπτουν ούτε το ένα τρίτο των αναγκών της πόλης. Οι προμήθειες επαρκούσαν μόλις για τέσσερις μήνες. Τα άλογα θα φαγωθούν. Θα φτιάχνουν ψωμί από άχυρο, από σπόρους από έλατα, από πριονίδι. Θα τρώνε βρώμη και βαμβακόσπορους μετά από ειδική επεξεργασία. Θα φτιάχνουν μπισκότα με κόλα από ταπετσαρίες μετά από επεξεργασία. Το νερό στους σωλήνες θα παγώσει, τα καύσιμα δεν επαρκούσαν. Θα ανοίγουν τρύπες στον πάγο για να πιουν νερό. Θα καίνε τα ξύλινα σπίτια, φράχτες, έπιπλα, κάποιοι και τα βιβλία τους για να ζεσταθούν. Ωστόσο κάποιοι θα προτιμήσουν να πεθάνουν από το κρύο παρά να κάψουν τα βιβλία τους. Από τις 20 Νοεμβρίου 1941 θα μειωθεί ξανά για 5^η φορά η μερίδα του ψωμιού σε 250 γραμμάρια για τους εργάτες και 125 γραμμάρια για όλους τους άλλους.

Παρά τις απίστευτες στερήσεις  και τις δυσκολίες και κάτω από την καθοδήγηση των μπολσεβίκων και του κομμουνιστικού κόμματος, ο λαός του Λένινγκραντ -πολίτες και στρατιώτες- θα δώσει μεγαλειώδη παραδείγματα πατριωτισμού, αλύγιστης θέλησης, παλικαριάς και ακλόνητης πίστης στη νίκη. Κάθε πρωί χιλιάδες εργάτες, θα βρίσκονται στις θέσεις τους στα εργοστάσια μπροστά στις μηχανές. Τα εργοστάσια θα παράγουν πολεμοφόδια νύχτα – μέρα. Όλοι όσοι μπορούν να κινηθούν δουλεύουν. Τα σχολεία δεν θα σταματήσουν να λειτουργούν, θα γίνονται μαθήματα σε καταφύγια.

Από την πείνα και τους βομβαρδισμούς περίπου 1.500.000 θα πεθάνουν. Μόνο τον πρώτο χειμώνα του αποκλεισμού θα χαθούν πάνω από 600.000 άνθρωποι, αλλά η πόλη του Λένιν θα αντέξει. Δεν θα λυγίσει. Οι Γερμανοφασίστες κατακτητές δεν θα μπουν στην πόλη. Σε όλη την απέραντη Σ. Ένωση οι εργαζόμενοι θα προσφέρουν τρόφιμα για το πολιορκημένο Λένινγκραντ. Από το  « Δρόμο της Ζωής» κατόρθωσαν να περάσουν σημαντικές ποσότητες φορτίων και έτσι από τον Ιανουάριο του 1942 οι αρχές της  πόλης θα έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τη μερίδα του ψωμιού σε 400 γραμμάρια για τους εργάτες, 300 γραμμάρια για τους υπαλλήλους και 250 γραμμάρια για όλους τους άλλους. Στις αρχές του 1942 θα φτάσει στο πολιορκημένο Λένινγκραντ μετά από πολλές μέρες πορεία  μέσα από τα Γερμανικά μετόπισθεν φάλαγγα μεταγωγικών με τρόφιμα που έστειλαν οι παρτιζάνοι της επαρχίας του Λένινγκραντ.

Στις 12 Ιανουαρίου 1943 ο Κόκκινος Στρατός των μετώπων  Λένινγκραντ και Βόλχοφ μαζί με τα πληρώματα του στόλου της Βαλτικής που είχε τιμηθεί με το παράσημο της Κόκκινης Σημαίας και ο πολεμικός στολίσκος της λίμνης Λαντόγκα περνάνε στην επίθεση με αντικειμενικό σκοπό την διάσπαση του αποκλεισμού του Λένινγκραντ και στις 18 Ιανουαρίου 1943 μετά από σκληρές μάχες θα πετύχουν τη διάσπαση του αποκλεισμού. Η διάσπαση του αποκλεισμού του Λένινγκραντ θα ανακουφίσει σημαντικά την πόλη αλλά ο κίνδυνος δεν έχει περάσει. Παρά τις προσπάθειες των Γερμανών και των Φινλανδών φασιστών συμμάχων τους το Λένινγκραντ δεν θα πέσει. Και στις 27 Ιανουαρίου 1944 μετά από την  επίθεση του Κόκκινου Στρατού οι Γερμανοφασίστες θα διωχτούν οριστικά από την πόλη. Είκοσι ομοβροντίες από  324 πυροβόλα θα αναγγείλουν την οριστική λύση της πολιορκίας και οι κάτοικοι ξέφρενοι από χαρά θα πλημμυρίσουν τους δρόμους της πόλης που θα φωτίζονται από τις λάμψεις των κανονιών που έριχναν τους χαιρετιστήριους κανονιοβολισμούς.

Ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ  πρόεδρος των ΗΠΑ θα απονείμει  τιμητικό δίπλωμα στην πόλη του Λένινγκραντ που θα γράφει : «Εξ ονόματος του λαού των ΗΠΑ απονέμω το δίπλωμα αυτό στην πόλη του Λένινγκραντ για να τιμήσω τους γενναίους πολεμιστές του και τους  πιστούς πατριώτες, άντρες, γυναίκες και παιδιά που, ενώ ο κατακτητής τους είχε απομονώσει από το υπόλοιπο τμήμα του λαού τους και παρά τους συνεχείς βομβαρδισμούς και τα ανείπωτα δεινά από το κρύο, την πείνα και τις αρρώστιες, υπεράσπιζαν με επιτυχία την αγαπημένη τους πόλη σε όλη την κρίσιμη περίοδο από τις 8 Σεπτεμβρίου 1941 ως τις 18 Ιανουαρίου 1943 συμβολίζοντας έτσι το ατρόμητο πνεύμα των λαών της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών και όλων των λαών του κόσμου που αντιστέκονται στις δυνάμεις της επίθεσης».

Στις 26 Ιανουαρίου 1945 η πόλη-ηρωίδα θα τιμηθεί με το παράσημο Λένιν, το ανώτερο παράσημο στην ΕΣΣΔ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρώτο διάταγμα στα χρόνια του πολέμου για την απονομή του τίτλου του «Ήρωα της Σ. Ένωσης» θα δοθεί εδώ. Θα το υπογράψει στις 8 Ιουλίου 1941 ο Πρόεδρος του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ της Ε.Σ.Σ.Δ. Μ.Ι.Καλίνιν για τους υπερασπιστές του Λένινγκραντ πιλότους ανθυποσμηναγούς  ΜΠ  Ζούκοφ, Σ.Ι. Ζντορόβτσεφ και Π.Τ. Χαριτόνοφ.

Θανάσης Κοντοφάκας