του Λεωνίδα Βατικιώτη
Όλες οι ενδείξεις που υπάρχουν μέχρι στιγμής συνηγορούν ότι το 2020 θα είναι μια χρονιά απογείωσης της φτώχειας. Η άλλη όψη της αναπάντεχης οριακής μείωσης της ανεργίας, όπως καταγράφτηκε στην πρόσφατη ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για την Έρευνα εργατικού Δυναμικού τον μήνα Ιούλιο, τόσο σε σχέση με τον Ιούλιο του 2019 όσο και τον Ιούνιο του 2020, θα είναι η συντριβή των πραγματικών μισθών και εισοδημάτων. Η πρωτοφανής συρρίκνωση των αποδοχών των εργαζομένων είναι πλήρως προβλέψιμη ως αποτέλεσμα του μέτρου με την επωνυμία «Συνεργασία» που εφάρμοσε η κυβέρνηση και σε γενικές γραμμές επιδίωκε τη διατήρηση των θέσεων εργασίας έναντι της μείωσης των αμοιβών.
Στην αντίπερα όχθη ωστόσο τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα κι αυτό κάνει τη μεγάλη διαφορά σε σχέση με την κρίση του 2008, όταν από τις ΗΠΑ μέχρι και την Ελλάδα η αστική τάξη κατέγραψε σημαντικές απώλειες από την πρώτη στιγμή της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Φυσικά, κάθε αστική τάξη στην πορεία εκμεταλλεύτηκε το σοκ για να επιβάλλει μέτρα μείωσης μισθών και συντάξεων, ελαστικοποίησης των ωραρίων, κ.λπ. Κυρίως όμως η αστική τάξη… έμαθε.
Για να φτάσουμε στην τρέχουσα κρίση, του 2020, που αναμένεται να καταγραφεί πτώση ρεκόρ του ΑΕΠ κατά 10%, που ο δείκτης τιμών καταναλωτή κινείται σε αρνητικά επίπεδα, -2%, ως αποτέλεσμα της καθίζησης του τζίρου στην αγορά, και σε αυτή την χρονιά που η πτώση είναι πολύ μεγαλύτερη οποιασδήποτε πτώσης καταγράφτηκε ακόμη και κατά τη δεκαετή κρίση, οι πολύ μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις να εμφανίζουν αύξηση-ρεκόρ των καταθέσεων και ρευστών τους διαθεσίμων. Σε μια χρονιά που η φτώχεια θα καταγράψει επίπεδα ρεκόρ η ελίτ των ελληνικών επιχειρήσεων θα καταγράψει κέρδη ρεκόρ!
Τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα στις 27 Οκτωβρίου η Τράπεζα της Ελλάδας, θεματοφύλακας του ευρώ και μαζί με αυτό της πολιτικής φτωχοποίησης, λιτότητας και των υπερκερδών των ελληνικών μονοπωλίων, για την τραπεζική χρηματοδότηση και τις καταθέσεις τον Σεπτέμβριο του 2020 ήταν προσβολή για κάθε εργαζόμενο. Τα στοιχεία για τις καταθέσεις αποκαλύπτουν ότι οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις κατέγραψαν μια αύξηση ρεκόρ στα υπόλοιπα των καταθέσεων τους και των ρέπος από 21,8 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο του 2020 σε 29,5 δισ. ευρώ το Σεπτέμβριο. Με εξαίρεση τον Απρίλιο κάθε μήνα τα υπόλοιπα στους τραπεζικούς λογαριασμούς των επιχειρήσεων αυξάνονται!
Για να μη δημιουργούνται εντυπώσεις, η παράλληλη αύξηση που καταγράφεται στα υπόλοιπα των νοικοκυριών, εμφανίζει αρχικά μια πολύ προβλέψιμη κόπωση από τον Απρίλιο ως τον Αύγουστο, ενώ η συνολική αύξηση στο έτος αποδίδεται ακόμη και τώρα στο άνοιγμα… απορροφητήρων, παταριών και ηχείων, στο ξεσκόνισμα των μετρητών και την επιστροφή τους στους τραπεζικούς λογαριασμούς. Δε σημαίνει, με άλλα λόγια, άνοδο της ευημερίας σε τέτοιο βαθμό ώστε να περισσεύουν χρήματα για κατάθεση…
Το σκληρό ταξικό πρόσημο της αύξησης των υπολοίπων στους εταιρικούς λογαριασμούς το ανάλυσε με κάθε λεπτομέρεια ο υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Θ. Μητράκος, στη διαδικτυακή συζήτηση του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ) του ΣΥΡΙΖΑ με θέμα «Χρηματοδότηση της οικονομίας & ιδιωτικό χρέος», στις 20 Οκτωβρίου. Ανέφερε συγκεκριμένα στην ομιλία του ότι «παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της πιστωτικής επέκτασης προς τις Μη Χρηματοπιστωτικές Επιχειρήσεις, με τον ετήσιο ρυθμό ανόδου να ανέρχεται τον Αύγουστο του 2020 σε 7,2%, το υψηλότερο ποσοστό που έχει παρατηρηθεί μετά τον Ιούνιο του 2010. Το ποσοστό αυτό οφείλεται ουσιαστικά στο ρυθμό ανόδου που εμφάνισαν οι επιχειρήσεις μεγάλου μεγέθους (13,2%) καθώς ο αντίστοιχος ρυθμός για τις μικρομεσαίες ήταν ελαφρά θετικός (1,8%) με το θετικό πρόσημα να παρατηρείται ουσιαστικά μόνο τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Για το σύνολο του πρώτου 8μήνου του 2020 ο ετήσιος ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης ανήλθε στο 4% ενώ ήταν 9,2% για τις μεγάλες επιχειρήσεις (έναντι 6,4% την αντίστοιχη περίοδο του 2019) και -0,5% για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (2019:-1,4%). Με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας Ελλάδας η πρόσφατα παρατηρούμενη αύξηση της χρηματοδότησης των επιχειρήσεων οφείλεται κυρίως στη χρηματοδότηση μεγάλων επιχειρήσεων», επανέλαβε ο υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας.
Στη συνέχεια μάλιστα το έκανε ακόμη… καλύτερο όταν αποκάλυψε ποιοι είναι οι μεγάλοι ευνοημένοι της ρευστότητας που έχει εισέλθει στα τραπεζικά ταμεία τους τελευταίους μήνες. Οι καλύτερα πληροφορημένοι θα περίμεναν πως η πλημμυρίδα ρευστού θα κατέληξε στους τραπεζικούς λογαριασμούς των 20.000 επιχειρήσεων (από ένα σύνολο 700.000 περίπου κάθε μορφής) που με διαφορετικές αφορμές χαρακτηρίζονται ως οι στυλοβάτες της οικονομίας κι αυτές που αξίζει να επιβιώσουν. Μόλις πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, Φωκίων Καραβίας δήλωσε ότι αυτές οι 20.000 επιχειρήσεις πληρούν τα κριτήρια του τραπεζικού δανεισμού κι αυτές δανειοδοτούνται. Στην πραγματικότητα ούτε καν αυτές!
Την μερίδα του λέοντος των χρηματοδοτήσεων έλαβε μονοψήφιος αριθμός επιχειρήσεων! Ανέφερε ο Θ. Μητράκος στην εκδήλωση του ερευνητικού κέντρου του ΣΥΡΙΖΑ, που ήρθε να υποκαταστήσει το Ίδρυμα Νίκος Πουλαντζάς το οποίο χαρακτηρίζεται ως απαρχαιωμένο και υπερβολικά μαρξιστικό: «Αξίζει μάλιστα να ειπωθεί ότι στην αύξηση της χρηματοδότησης των Μη Χρηματοπιστωτικών Επιχειρήσεων μεγάλου μεγέθους για την περίοδο Μαρτίου – Ιουλίου 2020 συνέβαλαν πιστοδοτήσεις συγκεκριμένων πολύ μεγάλων επιχειρήσεων της βιομηχανίας (ΕΛΠΕ, Motor Oil, ΤΙΤΑΝ, Μυτιληναίος, Lamda Olympia Village AE) και άλλων κλάδων (ΟΠΑΠ) που απορρόφησαν περίπου τη μισή χρηματοδότηση. Εν ολίγοις, οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις έσπευσαν να επωφεληθούν από τη ρευστότητα και τους ευνοϊκούς όρους του τραπεζικού τομέα»… Για την περίοδο που αναφέρει ο υποδιοικητής τα τραπεζικά δάνεια έφτασαν τα 6 δισ. ευρώ. Άρα Λάτσης, Βαρδινογιάννης, Μυτιληναίος και Μελισσανίδης πήραν τα μισά: 3 δισ. ευρώ ανακυκλώνοντας πιθανότατα παλαιότερα δάνεια με νέα, σχεδόν μηδενικού επιτοκίου και παίρνοντας καινούργια!
Σε αντίθεση δε με ό,τι παρατηρείται για τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις (κι όχι τις επιχειρήσεις γενικά), η τραπεζική πίστη προς τα νοικοκυριά εμφάνισε τάσεις συρρίκνωσης με το συνολικό ποσό των στεγαστικών δανείων από 52,5 δισ. ευρώ τον Αύγουστο του 2019 να μειώνεται τον Αύγουστο του 2020 στα 49,6 δισ. ευρώ. Ανάλογη μείωση κατέγραψαν και τα καταναλωτικά δάνεια από τα 16,1 δισ. στα 15.
Συμπερασματικά φαίνεται ότι πριν ακόμη συμπληρωθεί εξάμηνο από το ξέσπασμα της κρίσης της πανδημίας, η αστική τάξη βελτίωσε με θεαματικό τρόπο τη θέση της απέναντι στην εργαζόμενη πλειοψηφία. Τα μέτρα στήριξης που εφαρμόστηκαν, από τα επιδοτούμενα δάνεια μέχρι την επιστρεπτέα προκαταβολή, κατέληξαν στους τραπεζικούς λογαριασμούς της ελίτ των ελληνικών επιχειρήσεων, ενώ οι υπερ-ευνοημένοι ήταν λιγότεροι από δέκα μονοπωλιακοί όμιλοι! Από την άλλη, τα περίφημα μέτρα στήριξης κατάφεραν να ρίξουν τους μισθούς και τα ημερομίσθια στα 534 ευρώ, με αντάλλαγμα την αποτροπή της απόλυσης, ακόμη πιο χαμηλά δηλαδή από εκεί που τα έριξαν οι μειώσεις της μνημονιακής περιόδου… Για το κεφάλαιο κέρδη και δάνεια, λοιπόν, και για τους εργαζόμενους ούτε μισθοί, ούτε δανεικά.
Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι τα δάνεια στις μεγάλες επιχειρήσεις και η συσσώρευση χρηματικών διαθεσίμων εκ μέρους τους είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τις επενδύσεις, που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, θα αναπτύξουν την οικονομία, κ.λπ., κ.λπ. Μόνο που κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιώνεται. Με βάση τα πιο πρόσφατα εποχικά διορθωμένα μάλιστα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για το ΑΕΠ ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2020 μειώθηκε: από 5,02 δισ. (το πρώτο τρίμηνο) σε 4,87 δισ. Η μείωση μάλιστα σε σχέση με το προηγούμενο έτος έφτασε το 10,3%. Επίσης, μείωση στον ακαθάριστο σχηματισμό πάγιου κεφαλαίου παρατηρήθηκε και το πρώτο τρίμηνο του έτους, κατά 6,9%, σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2019 κι αυτή η μείωση δεν μπορεί να αποδοθεί στην πανδημία. Κατά συνέπεια η βελτίωση της χρηματοοικονομικής θέσης της αφρόκρεμας των ελληνικών επιχειρήσεων δεν μετατράπηκε σε νέες επενδύσεις! Πιθανότατα θα μετατραπεί σε κέρδη για τους μετόχους…
Η επενδυτική αποχή δεν είναι αυστηρά και μόνο ελληνικό φαινόμενο. Το ίδιο παρατηρείται και στην Ευρώπη, όπου ο πλέον σύγχρονος κανόνας δε θέλει μόνο την αποσύνδεση των παχυλών λογαριασμών από τις επενδύσεις, αλλά ακόμη και των κερδών! Με βάση πάλι πρόσφατη ανακοίνωση της Eurostat το δεύτερο τρίμηνο του 2020, ενώ τα επιχειρηματικά κέρδη στην ευρωζώνη αυξήθηκαν από 38% σε 39,8% ανακτώντας σχεδόν τα επίπεδα πριν την έναρξη της πανδημίας, οι επιχειρηματικές επενδύσεις μειώθηκαν κατά 23,2%. Η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία μάλιστα αποδίδει την αύξηση των κερδών στην απότομη μείωση των μισθών κατά 16,3%!
Εν κατακλείδι, η πανδημία της Covid-19 αποτέλεσε χρυσή ευκαιρία του κεφαλαίου στην Ελλάδα και την Ευρώπη για ένα επιπλέον πλήγμα στους εργαζόμενους, τους αυτοαπασχολούμενους και τους συνταξιούχους που πρέπει να μάθουν να ζουν με ακόμη λιγότερο λεφτά τον μήνα. Για το κεφάλαιο η πανδημία αποτέλεσε… ευλογία!
Πηγή: Kommon.gr
e-prologos.gr
