Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Σύμφωνα με το Δελτίο Επίκαιρων Ερωτήσεων της Βουλή τη Δευτέρα 22 Μαρτίου 2021 θα συζητηθεί η με αριθμό 3580/26-1-2021 Ερώτηση του Βουλευτή Α’ Αθηνών του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία κ. Νικόλαου Φίλη προς την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, με θέμα: “Σχεδόν ένα χρόνο από τη λειτουργία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης το υπουργείο Παιδείας αποτυγχάνει να εξασφαλίσει την πρόσβαση όλων των μαθητών στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και δεν έχει εκπονήσει μελέτη για τα μαθησιακά αποτελέσματα”. Την Ερώτηση υπογράφουν 55 Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. (Αναλυτικά για την ερώτηση πατήστε ΕΔΩ)

Παρά τα 10 ερωτήματα, ο Ν. Φίλης και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν μια διαφορετική πρόταση από αυτή της Ν. Κεραμέως και της κυβέρνησης της ΝΔ. για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Οι προτάσεις τους μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό. Απλώς η αποτυχημένη εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης και η έντονη δυσαρέσκεια που έχει προκαλέσει σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς δίνει την ευκαιρία στον Ν. Φίλη και τον ΣΥΡΙΖΑ για αντιπολιτευτικές κορώνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι συνδικαλιστικές παρατάξεις του ΣΥΡΙΖΑ στη ΔΟΕ και την ΟΛΜΕ στήριξαν τη γραμμή της υποταγής του εκπαιδευτικού κινήματος στην εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης από πέρυσι τον Μάρτη. «Την Παρασκευή 13/3 το υπουργείο παιδείας ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμο να ξεκινήσει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, χρησιμοποιώντας τις υφιστάμενες ψηφιακές δομές του υπουργείου, με μία καταρχάς πιλοτική εφαρμογή για την Γ’ Λυκείου. Πράγματι, το υπουργείο διαθέτει από καιρό τις εν λόγω πλατφόρμες, ωστόσο η εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης απαιτεί και άλλες σημαντικές προϋποθέσεις για τις οποίες, μέχρι στιγμής, από το υπουργείο δεν γίνεται κανένας λόγος. …Παρ’ όλες τις δυσκολίες, θα είμαστε στην πρώτη γραμμή για τη στήριξη του δημόσιου σχολείου. …» αναφέρει μεταξύ άλλων ανακοίνωση των ΣΥΝΕΚ (16/3/2020)

Άρθρο του τομεάρχη Παιδείας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ στην ιστοσελίδα esos.gr

Χαρακτηριστικό είναι, όμως, και άρθρο του τομεάρχη Παιδείας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ στην ιστοσελίδα esos.gr. «Σε κάθε πολιτική της εμφάνιση στην τηλεόραση, σε κάθε αντιπαράθεση στη Βουλή, η υπουργός Παιδείας αναμασά ένα βολικό ψεύδος. Ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν εναντίον της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.

… Αλλά, μια υπουργός δεν φτάνει. Τη σκυτάλη παίρνουν αρθρογράφοι σε όλο το εύρος (και είναι μεγάλο…) του αντί-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου στα ΜΜΕ. Και τι δεν διαβάσαμε αυτές τις μέρες: «Η Αριστερά είναι τεχνοφοβική». Για όποιον δεν κατάλαβε, δεν αποστρέφεται τις… τέχνες, αλλά την τεχνολογία. Τεκμηρίωση; Μα… χρειάζεται; Άλλο: Όσοι έχουν ενστάσεις “είναι κολλημένοι στη δεκαετία του ‘80….

Επί ΣΥΡΙΖΑ πρώτη φορά «εξ αποστάσεως» σε μεγάλη κλίμακα

… Επί ΣΥΡΙΖΑ επίσης εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε μεγάλη κλίμακα.

Τι ζητήσαμε

Ουδέποτε ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε αντίθεση (πολύ περισσότερο… λυσσαλέα!) στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, εν μέσω πανδημίας. Εκφράσαμε καταρχάς απόλυτη συγκατάθεση για το κλείσιμο των σχολείων. …Στη συνέχεια στηρίξαμε την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (βλ. πχ. thetoc.gr, στις 8/5/2020, συνέντευξη του Ν. Φίλη στη Νίκη Ζορμπά, αλλά και σε δεκάδες άλλες ομιλίες ή συνεντεύξεις), από τη στιγμή που τα παιδιά καθηλώθηκαν στο σπίτι.

… επανειλημμένα εκφράσαμε τις ευχαριστίες μας και τα συγχαρητήριά μας προς την εκπαιδευτική κοινότητα που με πολύ κόπο και υψηλή αίσθηση καθήκοντος, χωρίς βοήθεια κεντρικά από το υπουργείο και την ανενεργή Διεύθυνση Ψηφιακής Πολιτικής, αλλά και το άφαντο ΙΕΠ, υλοποίησε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση….»

Συνέντευξη του Ν. Φίλη, τομεάρχη Παιδείας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, στο TheToc.gr και στη δημοσιογράφο Νίκη Ζορμπά 8/5/2020

– Γιατί επιμένετε τόσο πολύ να παραμείνουν κλειστα τα σχολεία την ώρα που ο κ. Τσιόδρας «συνυπογράφει» το άνοιγμά τους; 
Γιατί πιστεύω ότι αυτή είναι η υπεύθυνη πολιτική επιλογή, έναντι των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των οικογενειών τους. Και θα σας εξηγήσω αμέσως τους λόγους….
– Μιας και αναφερθήκατε σ’ αυτό, ποια είναι η γνώμη σας για την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης; 
Ήταν μια λύση ανάγκης, την οποία επίσης στηρίξαμε. Τη στήριξαν βέβαια πρωτίστως και στην πράξη οι χιλιάδες εκπαιδευτικοί, χωρίς προετοιμασία, πολλοί από αυτούς χωρίς εξοπλισμό, με ίδια μέσα. Ουκ ολίγοι υποχρεώθηκαν να αγοράσουν άρον άρον υπολογιστή επειδή πχ. μέσα στο σπίτι υπήρχαν και μαθητές ή δεύτερος γονιός που εργαζόταν από εκεί. 
Και ανταποκρίθηκαν χωρίς εξειδικευμένη εκπαίδευση -γιατί βέβαια μη γελιόμαστε. Η εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν είναι η διδασκαλία της τάξης, που απλώς τώρα γίνεται μπροστά σε μια κάμερα. …»

Η τηλεκπαίδευση ως μέσο αναπαραγωγής των κοινωνικών – εκπαιδευτικών ανισοτήτων και μέσο ψυχοσυναισθηματικού βιασμού

Πώς είναι δυνατόν να υποστηρίζει κανείς τον μύθο της τηλεκπαίδευσης, όταν μια σειρά έρευνες αποδεικνύουν ότι λειτουργεί ως μέσο αναπαραγωγής των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων που εξοντώνει ψυχολογοικά τους μαθητές. Η τηλεκπαίδευση αναιρεί ευθέως στο συνταγματικό δικαίωμα για καθολική και δωρεάν εκπαίδευση για όλα τα παιδιά και πλήττει ιδιαίτερα τους πιο αδύναμους οικονομικά μαθητές, ενώ οδηγεί και στην περιθωριοποίηση των πιο αδύναμων μαθητών. Εντείνει τις κοινωνικές και ταξικές ανισότητες. Χιλιάδες μαθητές είναι αποκλεισμένοι, βρίσκονται σε συνεχή ψυχοσυναισθηματικό κίνδυνο σε συνθήκες απομόνωσης. Μεταλλάσσεται η εκπαιδευτική διαδικασία και γίνεται ακόμα πιο έντονα αποξενωτική, αλλοτριωτική.  Οι εκπαιδευτικοί αντικαθίστανται με «τηλεργαζόμενους. Η αναζήτηση και εμπέδωση της γνώσης αλλοτριώνεται με την εστίαση στην πληροφορία, την ποσοτικοποίηση της γνώσης και τις «νέες δεξιότητες». Eννέα στους 10 εκπαιδευτικούς (87,6%) θεωρούν ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δημιούργησε νέες μορφές ανισοτήτων – Έρευνα για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση: Ταχύρυθμο φροντιστήριο κοινωνικών ανισοτήτων!(Εγκύκλιος ΥΠΑΙΘ με οδηγίες για την Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση – Τα αιτήματα της εκπαιδευτικής κοινότητας)

Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες και με δεδομένη την αδυναμία πρόσβασης στις νέες τεχνολογίες για μια σημαντική μερίδα μαθητών, μόλις 1 στους 4 μαθητές έχει πλήρη πρόσβαση στην τηλεκπαίδευση και περίπου το 50% των μαθητών χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο, η τηλεκπαίδευση προκαλεί de-facto αποκλεισμούς. Εξάλλου το ίδιο το ΥΠΑΙΘ ομολογεί πως το 1/3 των μαθητών δεν διαθέτει εξοπλισμό. Επιπλέον έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η τηλεδιδασκαλία δεν ενδείκνυται για αδύναμους μαθητές και όσους παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες. Μια εκπαιδευτική πολιτική που αποκλείει μαθητές είναι εκ των πραγμάτων όχι απλά άστοχη, αλλά κυρίως μία ταξική, ρατσιστική πολιτική. (Στον αέρα πολιτικά – παιδαγωγικά και νομικά η τηλεκπαίδευση!)

Έρευνα που αναδημοσίευσε μέσα στον Φλεβάρη  η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ από τον THE GUARDIAN αποδεικνύει ότι όσο περισσότερο διαρκεί η τηλεκπαίδευση τόσο μειώνεται ο χρόνος που αφιερώνουν οι μαθητές σε σχολικά καθήκοντα, σύμφωνα με έρευνα του βρετανικού Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Μελετών (IFS). Οι ερευνητές παρακολούθησαν εκατοντάδες παιδιά στην Αγγλία και διαπίστωσαν ότι στη διάρκεια της τηλεκπαίδευσης ο χρόνος που αφιέρωναν στη διαδικασία της μάθησης ήταν κατά 50% λιγότερος από ό,τι όταν τα σχολεία ήταν ανοικτά. Σε αντιστοιχία με τα ευρήματα αυτά, το Εθνικό Ίδρυμα Εκπαιδευτικών Ερευνών μέτρησε κάθετη πτώση στις δεξιότητες στα μαθηματικά, στην ανάγνωση και στη γραφή στους μαθητές δημοτικού..

Στη χώρα μας έρευνες δείχνουν ότι 9 στους 10 εφήβους έχουν βιώσει αρνητικά συναισθήματα αυτό το διάστημα. Από αυτά κυριαρχούν το άγχος (71,5%) η ψυχική εξάντληση (63%) και η αίσθηση ρουτίνας (55,3%). Από την άλλη, όσον αφορά τα μαθήματα, το 72% των μαθητών δηλώνει ότι έχει εμπεδώσει λίγο ή καθόλου την ύλη.

Κατά γενική ομολογία – εκπαιδευτικών, μαθητών, γονιών- η τηλεκπαίδευση έχει ταλαιπωρήσει τους εκπαιδευτικούς και όσα παιδιά είχαν δυνατότητα παρακολούθησης, έχουν πλέον κουραστεί και δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν. Λιγότερο από το 60% των μαθητών παρακολουθεί όντως το μάθημα στην τηλεκπαίδευση με τη διάσπαση προσοχής των μαθητών να αγγίζει το εντυπωσιακό ποσοστό (86,8%). (Έρευνα του τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του ΑΠΘ)

Αντί επιλόγου

Είναι φανερό ότι οι υποστηρικτές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στις σημερινές συνθήκες βρίσκονται στην ίδια όχθη, υποστηρικτές μιας εκπαιδευτικής πολιτικής που χρησιμοποιεί την τηλεκπαίδευση ως μέσο που αναπαράγει τις κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες, ακρωτηριάζει πνευματικά τους μαθητές, αλλοτριώνει τον παιδαγωγικό ρόλο των εκπαιδευτικών και κονιορτοποιεί ψυχοσυναισθηματικά μαθητές και εκπαιδευτικούς.

*Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και του «Εκπαιδευτικού Ομίλου»

Πηγή: drepani.gr