Εκδήλωση στο Δίστομο Βοιωτίας, για τα 50 χρόνια
από την δολοφονία από την χούντα, του Γιάννη Καΐλη* φοιτητή της ΑΣΚΤ
Ο χαιρετισμός του σ. Παύλου Αλεξίου
Στις 24/2/2024, στο Δίστομο Βοιωτίας, στο μαρτυρικό χωριό που έγινε η πιο άγρια σφαγή 229 αμάχων από τους Ναζί, σε μια κυριολεκτικά κατάμεστη αίθουσα, έγινε από τον Δήμο Διστόμου – Αράχοβας – Αντίκυρας και τον Πολιτισμικό Σύλλογο Διστόμου, εκδήλωση για τα 50 χρόνια από την δολοφονία από την χούντα, του Γιάννη Καΐλη, φοιτητή της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ)..
Στην εκδήλωση μίλησαν η πρύτανης της ΑΣΚΤ, εκπρόσωποι της οικογένειας, του Συλλόγου, ο Δήμαρχος, ιστορικοί και λογοτέχνες, συμμαθητές, συμφοιτητές, φίλοι και χωριανοί του, διαβάστηκαν μηνύματα φορέων, συλλόγων και συμφοιτητών του, από την Κύπρο και από άλλες περιοχές της Ελλάδας, προβλήθηκε βίντεο με ομιλία καθηγήτριάς του, ενώ στο τέλος της εκδήλωσης ένας χωριανός του, μέσα σε μια εξαιρετικά συγκινητική ατμόσφαιρα, τραγούδησε το τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη «Τόσα χρόνια δίσεχτα».
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι σ. Ταξιάρχης Χρήστου και Παύλος Αλεξίου, που απηύθυνε τον παρακάτω χαιρετισμό, που είχε θετική αποδοχή από τον κόσμο.
Νέοι και νέες του Διστόμου, Διστομίτισσες και Διστομίτες, εκπρόσωποι του συλλόγου και των αρχών, κύριε Δήμαρχε, αγαπημένη αδελφή του Γιάννη Καΐλη
Αισθάνομαι μεγάλη συγκίνηση που βρίσκομαι απόψε στο μαρτυρικό Δίστομο και στην εκδήλωση αυτή για τον Διστομίτη αγωνιστή Γιάννη Καΐλη
Κατ΄ αρχάς θα ήθελα να εκφράσω τα συγχαρητήριά μου για την πολύ σημαντική αυτή εκδήλωση τιμής και μνήμης στον αγωνιστή Γιάννη Καΐλη. Κατά την γνώμη μου θα έπρεπε απόψε να είναι εδώ η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και άλλοι εκπρόσωποι της Πολιτείας.
Έρχομαι από την Ηγουμενίτσα. Έχοντας γράψει πρόσφατα ένα βιβλιαράκι για τα 50χρονα από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, όπου σε Παράρτημα γίνεται αναφορά στον Γιάννη Καΐλη και αφού πληροφορήθηκα για την εκδήλωσή σας αυτή από ένα Βοιωτό φίλο, συνάδελφο και σύντροφο από το Μελισσοχώρι Θηβών, που βρίσκεται απόψε εδώ μαζί μας, έκρινα σκόπιμο να παρευρεθώ.
Όντας το 1975 πρωτοετής φοιτητής του Πολυτεχνείου και ζώντας με θέρμη και πραγματικά ρίγη συγκίνησης τις πρώτες επετείους, μέσα από τις μεγαλειώδεις πορείες, τις μουσικές, τις θυελλώδεις συζητήσεις, είχαν χαραχτεί βαθιά μέσα μου τα καλλιγραφημένα συνθήματα στην πύλη του Πολυτεχνείου : «Έξω το ΝΑΤΟ», «Έξω αι ΗΠΑ», παιδιά τότε εμείς -κι ο Γιάννης- της καθαρεύουσας.
Αργότερα έμαθα ότι ήταν συνθήματα γραμμένα από το ευλογημένο, χαρισματικό χέρι του καλλιγράφου Διστομίτη αγωνιστή φοιτητή της ΑΣΚΤ και πληροφορήθηκα την συγκλονιστική ιστορία του.
Τα δυο αυτά συνθήματα αποτελούσαν την πεμπτουσία του αγώνα του Πολυτεχνείου, που μαζί με την μια και μοναδική ιστορική Ανακοίνωση της Συντονιστικής Επιτροπής, πέραν του αιτήματος για πτώση της χούντας, έθεταν το ζήτημα της Εθνικής Ανεξαρτησίας. Ήταν η απάντηση των αγωνιζόμενων φοιτητών σε κάποιους που ήταν αντίθετοι στα πολιτικά αυτά συνθήματα και που καλούσαν τους φοιτητές να προβάλλουν μόνο φοιτητικά αιτήματα. Έγιναν στη συνέχεια αντικείμενο καπηλείας, απ΄ αυτούς που τότε δεν τα πίστευαν και σε κάθε επέτειο ξαναγράφονται, στις κολώνες της πύλης του Πολυτεχνείου, αλλά με κομματική υπογραφή, που τότε δεν υπήρχε.
Τα συνθήματα αυτά αποτελούν ορόσημο και ψυχή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, όπως ήταν τα συνθήματα «Ελευθερία ή Θάνατος» της Επανάστασης του 1821, «Απελευθέρωση, Εθνική Ανεξαρτησία, Λαοκρατία» της Εθνικής Αντίστασης.
Και παραφράζοντας τους στίχους του Γιάννη Ρίτσου για τον Νίκο Μπελογιάννη, θα μπορούσαμε να πούμε για τον Γιάννη Καΐλη
Με δυο συνθήματα ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
Με έξι λέξεις έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώνει
Μόνον που ο Γιάννης «ξεχάστηκε» από κάποιους και ευτυχώς που βρέθηκε αυτή η πραγματικά χαλκέντερη δικηγόρος Φιλάνθη Ψυρρή και αποκάλυψε τη δολοφονία αυτού του παλικαριού από τους χουντικούς.
Δεν θα μπορούσα μετά απ’ αυτά, στο βιβλιαράκι μου, για τα 50χρονα του Πολυτεχνείου που εξέδωσαν οι «Μορφωτικές Εκδόσεις»: «Πολυτεχνείο – Η μεγάλη ύβρις – Η ιστορία διδάσκει και εμπνέει, για την υπεράσπιση της ιστορικής μνήμης, ενάντια στη λήθη, την καπηλεία και την παραχάραξη», να μη συμπεριλάβω, πέρα από τα άλλα, σε Παράρτημα, ένα αφιέρωμα τιμής και μνήμης στον Γιάννη Καΐλη.
Με είχαν συγκινήσει δυο ανάλογες ιστορίες που πάντα μας έλεγε ο πατριώτης, ήρωας της νεότερης ελληνικής ιστορίας και φίλος Μανώλης Γλέζος.
Η μια του Μαθιού Πόταγα, μαθητή της Ε΄ Γυμνασίου του Βαρβακείου, που σε ηλικία δεκαεπτά (17) ετών, στις 2 Μαΐου 1941, όταν τα πρώτα γερμανικά στρατεύματα κατευθύνονταν προς τη Βυτίνα Αρκαδίας, τον τόπο καταγωγής του, εμφανίστηκε μπροστά τους και φέρεται να τους είπε «Σταθείτε, δεν θα μας σκλαβώσετε. Είμαι εδώ μόνος, αλλά ολόκληρη η Ελλάδα ακολουθεί».Οι Γερμανοί τον σκότωσαν επί τόπου και στη συνέχεια του συνέθλιψαν το κεφάλι. Η θυσία του είχε ξεχαστεί.
«Για την κατεχόμενη Ελλάδα, η θυσία του Μαθιού Πόταγα είναι η πρώτη πράξη αντίστασης, αφού έγινε στις 2 Μαΐου 1941 και για την κατεχόμενη Ευρώπη, η πρώτη επίσης στην μορφή και το είδος, αφού παρόμοια θυσία δεν έχει αναφερθεί ως τώρα σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης», σημειώνει ο Μ. Γλέζος που ο ίδιος αγωνίστηκε για την αναγνώριση της θυσίας τού μέχρι πρόσφατα άγνωστου μαθητή….
Και η άλλη ενός νεολαίου πατριώτη κομμουνιστή, που επειδή το ανάστημά του ήταν μικρό, πάτησε σε μια πέτρα για να μη τον αφήσει αχτύπητο το βόλι του εκτελεστικού αποσπάσματος των Ναζί.
Το γεγονός μάλιστα ότι ο Γιάννης Καΐλης κατάγεται από το Δίστομο, που μαζί με τα Καλάβρυτα βρίσκεται στην κορυφή των μαρτυρικών πόλεων της πατρίδας μας, ορμώμενος και ο ίδιος από την μαρτυρική Παραμυθιά, τόπο εκτέλεσης των 49 προκρίτων, μεταξύ αυτών, συγγενών της μάνας μου, καθιστούσε ακόμη πιο επιβεβλημένη την αναφορά μου στο Γιάννη Καΐλη.
Οι στίχοι του Νίκου Καββαδία που μελοποίησε ο Θάνος Μικρούτσικος
στον τοίχο της Καισαριανής μας φέραν από πίσω
κι ίσα ένα αντρίκειο ανάστημα ψηλώσαν το σωρό
κοπέλες απ’ το Δίστομο, φέρτε νερό και ξίδι
μαζί με τα συνθήματα του Γιάννη Καΐλη σηματοδοτούν κορυφαίες στιγμές των νεότερων αγώνων του λαού μας.
Καισαριανή, Δίστομο, Πολυτεχνείο
Το όνομα του Γιάννη Καΐλη λοιπόν πρέπει να μη παραμένει άγνωστο, πρέπει να μπει δίπλα στα ονόματα του Διομήδη Κομνηνού, του Σπύρου Μουστακλή, του Αλέκου Παναγούλη, του Κουμή, της Κανελλοπούλου, του Μιχάλη Καλτέζα.
Θα πρέπει η φωτογραφία της πύλης του Πολυτεχνείου, με τα συνθήματα του Γιάννη Καΐλη να περάσει στα σχολικά βιβλία, με συγκεκριμένη αναφορά στον καλλιτέχνη τους. Βέβαια αυτό είναι δύσκολο σήμερα να γίνει, αφού οι ηγεσίες του Υπ. Παιδείας και του πολιτικού προσωπικού της χώρας ομνύουν στο όνομα αυτών φονικών των μηχανών (ΝΑΤΟ, ΗΠΑ, ΕΕ), τους υπηρετούν και τους εξωραΐζουν, ενώ κατά τα άλλα μιλάνε κι αυτοί για το μήνυμα του «Πολυτεχνείου».
Ακόμη θα πρέπει, με ενέργειες του Δήμου, των Συλλόγων σας, της ΑΣΚΤ, του ΕΜΠ, να μένουν μόνιμα γραμμένα τα συνθήματα αυτά στην πύλη του Πολυτεχνείου, με τον τρόπο που τα έγραψε ο Γιάννης Καΐλης, μαζί με μια πλακέτα δίπλα που θα αναφέρεται σε αυτόν και στη δικηγόρο Φιλάνθη Ψυρρή, που μαζί με την τσαλακωμένη από το τανκ πύλη του Πολυτεχνείου και την δραματική φωνή του εκφωνητή του Πολυτεχνείου Δημήτρη Παπαχρήστου, αποτελούν την άϋλη – υλική πολιτική, πολιτιστική κληρονομιά, μνημεία στους αιώνες της νεότερης ιστορίας του λαού μας.
Ό,τι κι αν κάνει ή δεν κάνει η Πολιτεία, τα συνθήματα του Γιάννη Καΐλη και το εξεγερτικό – αγωνιστικό μήνυμα του Πολυτεχνείου φωτίζουν και σήμερα το δρόμο μας, τροφοδοτούν το λαό και τις νεότερες γενιές, που για μισό αιώνα -παγκόσμιο ίσως φαινόμενο- πλην ορισμένων περιπτώσεων απαγορεύσεων, που βάφτηκαν με αίμα- διαδηλώνει στις 17 Νοέμβρη, με μεγαλειώδεις συγκεντρώσεις και πορεία στην Αμερικάνικη Πρεσβεία.
Στις πορείες αυτές και στις διαδηλώσεις το σύνθημα, «Ζει, ζει ο Τεμπονέρας ζει, με Πέτρουλα, Λαμπράκη μας οδηγεί», μπορεί να εναλλάσσεται πλέον με το σύνθημα «Ζει, ζει ο Τεμπονέρας ζει με Πέτρουλα, Καΐλη μας οδηγεί».
Φίλοι και φίλες, τελειώνοντας,
Στην απελπισμένη τότε, φράση της αδερφής του Γιάννη Καΐλη
«Δεν μπορούσαμε ούτε να τον κλάψουμε»
Εμείς σήμερα, τώρα, πρέπει να πούμε
«Μπορούμε να τον τιμήσουμε και να τον τιμάμε για πάντα»
Γιάννης Καΐλης από το Δίστομο Αθάνατος
Σας ευχαριστώ
* Ιστορικά στοιχεία για τον Γιάννη Καΐλη
Στις 22 Φεβρουαρίου 1974, τρεις μήνες μετά την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο, στη μέση ενός οικοπέδου της οδού Βαλτετσίου, δίπλα σε μια νεοανεγειρόμενη οικοδομή της Αθήνας, περαστικοί ανακάλυπταν το πτώμα ενός 24χρονου άνδρα. Χτυπημένος μέχρι θανάτου, με σπασμένα τα δάχτυλα και κατακρεουργημένο το κεφάλι, ο νεκρός παρουσίαζε μια εικόνα που δεν δικαιολογούσε την επίσημη αιτία θανάτου. Η εκδοχή της «αυτοκτονίας» δεν έπειθε κανέναν. Τις αμφιβολίες ενίσχυε το γεγονός ότι ο 24χρονος φοιτητής της Σχολής Καλών Τεχνών καταζητούνταν από τη χούντα, είχε εξαφανιστεί επί μέρες από τους οικείους του και οι πληροφορίες έλεγαν ότι είχε ήδη συλληφθεί. Ονομαζόταν Γιάννης Καΐλης. Ήταν ο φοιτητής που είχε γράψει με το πινέλο του στην πύλη του Πολυτεχνείου τα δύο συνθήματα που έμειναν άσβηστα στην Ιστορία: «ΕΞΩ αι ΗΠΑ», «ΕΞΩ το ΝΑΤΟ»…
Ανάμεσα στο πλήθος που συγκεντρώθηκε στην οδό Βαλτετσίου το απόγευμα εκείνο, βρέθηκε τυχαία και μια δικηγόρος, η Φιλάνθη Ψυρρή. Μια γυναίκα που θα ξεκινούσε έναν ανένδοτο αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση του νεκρού. Χρειάστηκε να ακολουθήσουν έρευνες, εκταφή της σορού έναν χρόνο αργότερα και νέο πόρισμα, για να αναγνωρίσει επίσημα το ελληνικό κράτος ότι ο φοιτητής Καΐλης είχε δολοφονηθεί από τη χούντα για τις δημοκρατικές του ιδέες και τη συμμετοχή του στον αντιδικτατορικό αγώνα.
Περισσότερα για την ιστορία του Γιάννη Καΐλη στην διεύθυνση
e-prologos.gr
