Αντίπαλες κυβερνητικές φατρίες στο Σουδάν έχουν απορρίψει εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός και έχουν εντείνει τη μάχη για τον έλεγχο της τεράστιας και στρατηγικής σημασίας χώρας καθώς οι διπλωματικές προσπάθειες για τον τερματισμό της σύγκρουσης ενισχύονται.

Τουλάχιστον 97 άνθρωποι σκοτώθηκαν και πολλές εκατοντάδες τραυματίστηκαν καθώς οι συγκρούσεις επεκτάθηκαν από το Σάββατο, όταν ξέσπασαν βία μεταξύ στρατιωτικών μονάδων πιστών στον στρατηγό Abdel Fattah al-Burhan, επικεφαλής του μεταβατικού κυβερνώντος Συμβουλίου του Σουδάν, και των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF). ), με επικεφαλής τον στρατηγό Mohamed Hamdan Dagalo, γνωστό ως Hemedti, ο οποίος είναι αναπληρωτής επικεφαλής του συμβουλίου.

Ο Μπουρχάν αύξησε ακόμη περισσότερο το διακύβευμα στη βία τη Δευτέρα, διατάζοντας τη διάλυση της RSF, την οποία αποκάλεσε «εξεγερτική ομάδα». Από την πλευρά του, ο Dagalo αποκάλεσε τον Burhan «ριζοσπαστικό ισλαμιστή που βομβαρδίζει αμάχους από αέρος».

Οι μάχες στο Χαρτούμ επικεντρώθηκαν σε βασικούς χώρους όπως το διεθνές αεροδρόμιο, το προεδρικό μέγαρο και το αρχηγείο του στρατού, όπου πιστεύεται ότι εδρεύει ο Μπουρχάν. Στρατιωτικά αεροσκάφη πετούσαν χαμηλά πάνω από την πρωτεύουσα το μεγαλύτερο μέρος της Δευτέρας, καθώς οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις πυροβολισμών και βομβαρδισμών συνεχίζονταν εκεί και στο Ομντουρμάν, την αδελφή πόλη του Χαρτούμ απέναντι από τον Νείλο. Μάρτυρες ανέφεραν δεκάδες πτώματα σε μια κεντρική γειτονιά της πρωτεύουσας και εκατοντάδες μαθητές παραμένουν παγιδευμένοι από τις μάχες στα σχολεία.

Τα νοσοκομεία έχουν πληγεί ιδιαίτερα, με τις απαραίτητες προμήθειες να διαταράσσονται σοβαρά από τις μάχες. Εκατοντάδες ασθενείς έχουν εκκενωθεί, ενώ το ιατρικό προσωπικό εργάζεται για να μεταφέρει άλλους από μονάδες εντατικής θεραπείας ή αιμοκάθαρσης σε χώρους ασφαλείας.

«Έπρεπε να τους μεταφέρουμε στα κέντρα απομόνωσης μαζί με 70 γιατρούς και νοσηλευτές, όλοι έχουν παγιδευτεί εδώ χωρίς οξυγόνο για τους ασθενείς στο στήθος και αυτό είναι πραγματικά επικίνδυνο… Το οξυγόνο που έχουμε είναι από την εποχή της πανδημίας και είναι περιορισμένο». είπε μια νοσοκόμα.

Μια οβίδα έπληξε ένα εκπαιδευτικό νοσοκομείο του Χαρτούμ το πρωί της Δευτέρας, τραυματίζοντας αρκετούς ασθενείς και συγγενείς. Ένα άλλο νοσοκομείο έχει κάνει έκκληση για καύσιμα για να συνεχίσουν να λειτουργούν οι γεννήτριες.

Σε ορισμένα σημεία της πόλης, άτυπες επιτροπές γειτονιάς έχουν αναλάβει τη διανομή παυσίπονων και αλάτων επανυδάτωσης σε άρρωστα παιδιά που δεν μπορούν να μεταφερθούν για θεραπεία.

«Τρεις οικογένειες επικοινώνησαν μαζί μου για να μου πουν για άρρωστα παιδιά που δεν μπορούν να πάνε σε ιατρική φροντίδα. Δεν μπορούν να πάρουν ούτε παρακεταμόλη για να μειώσουν τη θερμοκρασία», είπε ο Abdelgalil.

Με τους αντικαταστάτες γιατρούς να μην μπορούν να ρισκάρουν να διασχίσουν τους δρόμους της πόλης, πολλά μέλη του προσωπικού βρίσκονται σε υπηρεσία από την Παρασκευή και είναι εξαντλημένα.

Οι πιο βαριά οπλισμένοι τακτικοί στρατιωτικοί πιστοί στον Μπουρχάν φάνηκαν να έχουν το πάνω χέρι στις μάχες το Σαββατοκύριακο, αλλά και οι δύο πλευρές προβάλλουν αξιώσεις και αντεγκλήσεις που είναι αδύνατο να επαληθευτούν.

«Ο στρατός φαίνεται να τα πηγαίνει καλά, αλλά οι RSF έχουν πολλούς άνδρες, όπλα και οχήματα, οπότε θα μπορούσαν να αντέξουν για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και αυτή είναι η τρομακτική σκέψη. Απλώς δεν ξέρουμε», είπε ένας εργαζόμενος σε ανθρωπιστική βοήθεια που εδρεύει στο El Gedaref, νοτιοανατολικά του Χαρτούμ.

Η σύγκρουση απειλεί να βυθίσει στο χάος μια από τις μεγαλύτερες και πιο σημαντικές στρατηγικά χώρες της Αφρικής. Οι αναλυτές λένε ότι μόνο η πίεση από «βαρέων βαρών» μεσάζοντες θα έχει την ευκαιρία να τερματίσει τη μάχη.

Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, ζήτησε άμεση κατάπαυση του πυρός και επιστροφή στις συνομιλίες για να επαναφέρει το Σουδάν σε τροχιά μιας κυβέρνησης υπό την ηγεσία των πολιτών. Ο Βρετανός ομόλογός του, Τζέιμς Κλέβερλι, είπε ότι η επιστροφή στις διαπραγματεύσεις ήταν το «απόλυτο επιθυμητό αποτέλεσμα».

Το ανώτατο συμβούλιο της Αφρικανικής Ένωσης ζήτησε για άμεση κατάπαυση του πυρός «χωρίς όρους», ενώ τα αραβικά κράτη με μερίδια στο Σουδάν – Κατάρ, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα – έκαναν παρόμοιες εκκλήσεις. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επρόκειτο να συζητήσει την κρίση τη Δευτέρα.

Καμία από τις φατρίες που αγωνίζονται για τον έλεγχο του Σουδάν και των πολύτιμων πόρων του δεν έχει δείξει καμία διάθεση για συμβιβασμό.

Οι οπαδοί του Μπουρχάν έχουν ζητήσει την εξάρθρωση των RSF, ενώ ο Νταγκάλο είπε στο δορυφορικό ειδησεογραφικό δίκτυο Al Arabiya ότι απέκλεισε το ενδεχόμενο διαπραγμάτευσης και κάλεσε τον Μπουρχάν να παραδοθεί.

Οι ρίζες της σύγκρουσης βρίσκονται στη στρατηγική διαίρει και βασίλευε που ακολούθησε ο βετεράνος ισλαμιστής απολυτάρχης Omar al-Bashir, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία το 1989. Το RSF προήλθε από τη φοβερή πολιτοφυλακή Janjaweed που κατηγορήθηκε για γενοκτονία στο Νταρφούρ και λειτούργησε ως αντίβαρο στον τακτικό στρατό, του οποίου η πίστη αμφέβαλλε ο Μπασίρ.

Οι δύο δυνάμεις ενώθηκαν για να εκδιώξουν τον Μπασίρ το 2019 μετά από μήνες μαζικών λαϊκών διαδηλώσεων, αλλά οι σχέσεις μεταξύ τους παρέμειναν τεταμένες. Πολλοί αναλυτές και διπλωμάτες στο Χαρτούμ προέβλεψαν μια βίαιη διαμάχη μετά από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα τον Οκτώβριο του 2021 που εκτροχιάστηκε μια σταδιακή μετάβαση στην πολιτική διακυβέρνηση.

Το Σουδάν βρίσκεται σε βαθιά οικονομική κρίση, με αυξανόμενο πληθωρισμό και τεράστια ανεργία. Ο Χαλίντ Ομάρ, εκπρόσωπος του φιλοδημοκρατικού μπλοκ που διαπραγματεύτηκε με τους στρατηγούς τους τελευταίους μήνες, προειδοποίησε ότι η σύγκρουση μπορεί να οδηγήσει σε πόλεμο και κατάρρευση της χώρας.

Τι διακυβεύεται στην περιοχή;

Το Σουδάν βρίσκεται σε μια ασταθή περιοχή που συνορεύει με την Ερυθρά Θάλασσα, την περιοχή Σαχέλ και το Κέρας της Αφρικής. Η στρατηγική του θέση και ο γεωργικός πλούτος έχουν προσελκύσει περιφερειακά παιχνίδια ισχύος, περιπλέκοντας τις πιθανότητες μιας επιτυχημένης μετάβασης σε κυβέρνηση υπό την ηγεσία των πολιτών.

Αρκετοί από τους γείτονες του Σουδάν – συμπεριλαμβανομένης της Αιθιοπίας, του Τσαντ και του Νότιου Σουδάν – έχουν επηρεαστεί από πολιτικές αναταραχές και συγκρούσεις, και οι σχέσεις του Σουδάν με την Αιθιοπία, ειδικότερα, είναι τεταμένες λόγω ζητημάτων, όπως αμφισβητούμενη γεωργική γη κατά μήκος των συνόρων τους.

Σημαντικές γεωπολιτικές διαστάσεις παίζονται επίσης, με τη Ρωσία, τις ΗΠΑ, τη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες δυνάμεις να μάχονται για επιρροή στο Σουδάν.

Οι Σαουδάραβες και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν δει τη μετάβαση του Σουδάν ως ευκαιρία για να απωθήσουν την ισλαμιστική επιρροή στην περιοχή. Μαζί με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, σχηματίζουν το «Quad», το οποίο έχει υποστηρίξει τη διαμεσολάβηση στο Σουδάν μαζί με τον ΟΗΕ και την Αφρικανική Ένωση. Οι δυτικές δυνάμεις φοβούνται το ενδεχόμενο μιας ρωσικής βάσης στην Ερυθρά Θάλασσα, για την οποία οι Σουδανοί στρατιωτικοί ηγέτες έχουν εκφράσει τη διάθεσή τους.

με πληροφορίες: theguardian