Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Κένυας Ράιλα Οντίνγκα κάλεσε σε τριήμερες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που ξεκινούν την Τετάρτη στον οικονομικό κόμβο της Ανατολικής Αφρικής.

Οι τελευταίες διαδηλώσεις στρέφονται κατά της αύξησης φόρων και έρχονται μετά από δύο προηγούμενες φάσεις διαμαρτυριών φέτος ενάντια στο αυξανόμενο κόστος ζωής και λόγω της κατηγορίας για κακοδιαχείριση στις προεδρικές εκλογές του περασμένου έτους, τις οποίες έχασε ο Οντίνγκα.

Οι νέοι φόροι επρόκειτο να τεθούν σε ισχύ την 1η Ιουλίου, αλλά δικαστήριο του Ναϊρόμπι διέκοψε την εφαρμογή τους εν αναμονή περαιτέρω νομικών διαδικασιών. Ωστόσο, επιβλήθηκε αύξηση φόρου στα πετρελαιοειδή, αυξάνοντας το κόστος των καυσίμων.

Ο Οντίνγκα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να διεξαχθούν περισσότερες διαδηλώσεις μετά από αυτήν την εβδομάδα.

Τι αφορούν οι τελευταίες διαμαρτυρίες;

Ο Οντίνγκα ανακοίνωσε τις διαμαρτυρίες στις 14 Ιουνίου ενάντια σε ένα νέο οικονομικό νομοσχέδιο, το οποίο εισήγαγε φόρο στέγασης 1,5%, φόρο 16% στα πετρελαιοειδή και 16% φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) στα χρήματα που λαμβάνουν οι ασφαλισμένοι ως αποζημίωση από τις ασφαλιστικές εταιρείες.

«Αυτό το οικονομικό νομοσχέδιο θα είναι το τελευταίο καρφί στο φέρετρο», είπε ο Οντίνγκα στους υποστηρικτές του. «Αν ψηφιστεί, θα κάνει τους Κενυάτες σκλάβους των φόρων. …Όταν θα ψηφίσουν αυτό το νομοσχέδιο, αυτό θα είναι η σάλπιγγα. Θα είστε έτοιμοι;»

Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε στις 26 Ιουνίου.

Στις 10 Ιουλίου, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κένυας παρέτεινε μια απόφαση που απαγορεύει στη Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομικών Njuguna Ndung’u να το εφαρμόσει.

Η κυβέρνηση υπάκουσε ως επί το πλείστον στην απόφαση εκτός από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και Πετρελαίου, η οποία αύξησε τις τιμές των καυσίμων, προκαλώντας αύξηση του κόστους των δημόσιων μεταφορών.

Οι αυξήσεις των τιμών είναι από 182,04 σελίνια (1,29 $) σε 195,53 σελίνια (1,38 $) ανά λίτρο βενζίνης, 164,28 σελίνια (1,16 $) σε 176,67 σελίνια (1,25 $) για ένα λίτρο ντίζελ και από 161,48 σελίνια (1,14 $) σε 173,44 σελίνια (1,22 $) ανά λίτρο κηροζίνης.

Τι αφορά ο χρηματοοικονομικός νόμος;

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο τελικός νικητής, ο Γουίλιαμ Ρούτο, υποσχέθηκε να μειώσει το κόστος ζωής και τοποθετήθηκε ως ένας φτωχός «καταφερτζής» πρόθυμος να αποσπάσει την εξουσία από τις κυρίαρχες δυναστείες που εκπροσωπούν ο Πρόεδρος Ουχούρου Κενιάτα και ο Οντίνγκα, γιοι του πρώτου προέδρου και αντιπροέδρου της ανεξάρτητης Κένυας.

Ο Πρόεδρος Ρούτο κληρονόμησε ένα τεράστιο δημόσιο χρέος. Την εποχή που ο Kenyatta ανέλαβε τα καθήκοντά του το 2013, ανερχόταν σε 1,79 τρισεκατομμύρια σελίνια (13 δισεκατομμύρια δολάρια). Μέχρι τη στιγμή που ο Kenyatta άφησε το αξίωμα, είχε εκτοξευθεί στα 8,7 τρισεκατομμύρια σελίνια (61 δισεκατομμύρια δολάρια).

Στη συνέχεια, ο Ruto αφαίρεσε τις επιδοτήσεις καυσίμων, οδηγώντας σε άνοδο τις τιμές βασικών αγαθών όπως το ψωμί και το αλεύρι καλαμποκιού, τα οποία επηρεάζονται άμεσα από το κόστος της ενέργειας και των μεταφορών.

«Εκτός του ότι είναι πολύ δαπανηρές, οι παρεμβάσεις επιδότησης κατανάλωσης είναι επιρρεπείς σε κατάχρηση, στρεβλώνουν τις αγορές και δημιουργούν αβεβαιότητα, συμπεριλαμβανομένων των τεχνητών ελλείψεων των ίδιων των προϊόντων που επιδοτούνται», είπε στην εναρκτήρια ομιλία του.

Ακολούθησαν νέοι φόροι.

Εκτός από τον φόρο στέγασης, τον φόρο πετρελαιοειδών και τον φόρο αποζημίωσης ασφάλισης, εισήχθησαν επίσης φόροι ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Η κυβέρνηση επέβαλε επίσης φόρο 3% στις χρεώσεις μεταφοράς που εφαρμόζονται κατά την ανταλλαγή περιουσιακών στοιχείων που καλύπτουν μη ανταλλάξιμα μάρκες (NFT), κρυπτονομίσματα και ψηφιακά νομίσματα.

Ο οικονομικός νόμος εισήγαγε επίσης παρακράτηση φόρου 15% για τους δημιουργούς ψηφιακού περιεχομένου, φόρο 35% για άτομα που κερδίζουν πάνω από 500.000 σελίνια (3.536 $) ετησίως και ο ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή αυξήθηκε από 8% σε 16%.

Σύμφωνα με οικονομολόγους, ο νόμος θα αυξήσει τα φορολογικά έσοδα που εισπράττονται από τα υψηλά εισοδήματα, ενώ θα συρρικνώσει το ατομικό καθαρό εισόδημα για τους χαμηλοεισοδηματίες λόγω των αυξημένων φορολογικών βαρών.

Ποια ήταν τα αποτελέσματα των διαδηλώσεων;

Σύμφωνα με δήλωση εκπροσώπου του Γραφείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών, έως και 23 άνθρωποι σκοτώθηκαν από την αστυνομία και δεκάδες τραυματίστηκαν σε διαδηλώσεις την περασμένη εβδομάδα. Συνελήφθησαν και δύο μέλη της αντιπολίτευσης.

«Ο ΟΗΕ ανησυχεί πολύ για την εκτεταμένη βία και τις κατηγορίες για δυσανάλογη χρήση βίας, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης πυροβόλων όπλων από την αστυνομία κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στην Κένυα», δήλωσε ο Τζέρεμι Λόρενς. «Καλούμε για άμεσες, ενδελεχείς, ανεξάρτητες και διαφανείς έρευνες για τους θανάτους και τους τραυματισμούς».

Ορισμένοι διαδηλωτές κατέστρεψαν υποδομές κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, συμπεριλαμβανομένων των σιδηροδρομικών σταθμών και της οδού ταχείας κυκλοφορίας του Ναϊρόμπι. Ο γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου μεταφορών Kipchumba Murkomen εκτίμησε ότι η ζημιά μόνο στον αυτοκινητόδρομο θα κόστιζε 707 εκατομμύρια σελίνια (5 εκατομμύρια δολάρια) για την επισκευή.

Η σκληρή στάση του Ρούτο ενάντια στις επικείμενες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις δημιούργησε το έδαφος για μια πιθανή αναμέτρηση μεταξύ της αντιπολίτευσης και της κυβέρνησης παρά τις εκκλήσεις των κληρικών τόσο στον Ρούτο όσο και στον Οντίνγκα να πραγματοποιήσουν συνομιλίες για να αποφευχθούν άλλες απώλειες ζωών και καταστροφές περιουσίας.

Τι γίνεται μετά;

Χιλιάδες υποστηρικτές της αντιπολίτευσης έχουν διαμαρτυρηθεί στο Ναϊρόμπι και σε άλλες πόλεις συνεχόμενες Δεύτερες και Πέμπτες, παρά τις ισχυρές αντιδράσεις από τις αρχές επιβολής του νόμου, οπότε αναμένονται τεράστιοι αριθμοί στις διαδηλώσεις αυτή την εβδομάδα.

Ο Ρούτο υπαινίχθηκε ότι οι συγκεντρώσεις είναι προπέτασμα καπνού για τον Οντίνγκα για να ξεκινήσει την ανάληψη της κυβέρνησης και υπαινίχθηκε ότι θα χρησιμοποιήσει την επιβολή του νόμου για να αποτρέψει τις διαδηλώσεις.

«Αυτές οι διαδηλώσεις δεν θα γίνουν. Ακούστε με προσεκτικά. Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εξωδικαστικά, εξωσυνταγματικά μέσα για να αδράξετε την εξουσία στην Κένυα. Περιμένετε το 2027. Θα σας νικήσω ξανά», είπε ο Ρούτο την Παρασκευή.

«Το ίδιο σύνταγμα εξουσιοδοτεί την κυβέρνηση να προστατεύει τις ζωές, τις περιουσίες και τα συμφέροντα όλων των άλλων Κενυατών», είπε.

Ο υπουργός Εσωτερικών Κιθούρε Κιντίκι έχει προειδοποιήσει ότι δεν θα επιτρέψει καμία απόπειρα διατάραξης της δημόσιας τάξης και διακινδύνευσης ζωών.

Ο Φίλιπ Ανιόλο, καθολικός αρχιεπίσκοπος της Επισκοπής του Ναϊρόμπι, δήλωσε τη Δευτέρα ότι μια ομάδα θρησκευτικών ηγετών ήταν έτοιμη να μεσολαβήσει μεταξύ του Ρούτο και του Οντίνγκα για να βρει έναν τρόπο να τερματιστούν οι διαδηλώσεις.

Αλλά η αντιπολίτευση δεν είναι διατεθειμένη να υποχωρήσει.

Σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα, ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης Azimo La Umoja επανέλαβε την αποφασιστικότητά του να προχωρήσει στις τριήμερες διαδηλώσεις όπως είχε προγραμματιστεί. Ο Opiyo Wandayi, ηγέτης της μειονότητας του κοινοβουλίου, είπε επίσης στο Al Jazeera ότι οι αυξήσεις φόρων είναι ένα «σχέδιο για να επιβαρύνουν υπερβολικά τους Κενυάτες που είναι ήδη επιβαρυμένοι» και είπε ότι οι πιθανότητες για διάλογο με την κυβέρνηση είναι πολύ μικρές.

«Το ζήτημα είναι πλέον ξεκάθαρα μεταξύ του Ρούτο και του λαού της Κένυας, που αισθάνεται εγκαταλελειμμένος και ότι έχει εξαπατηθεί», είπε.

Τον Απρίλιο, η αντιπολίτευση ακύρωσε τις προγραμματισμένες διαδηλώσεις όταν διοργανώθηκαν δικομματικές συνομιλίες, αλλά οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν λόγω κατηγοριών για δολιοφθορά και έλλειψη καλής θέλησης και από τις δύο πλευρές.

«Την τελευταία φορά που τους δώσαμε την ευκαιρία για διάλογο, μας έδειξαν περιφρόνηση επιδεικνύοντας ρητά αλαζονεία και άκρα κακή πίστη», είπε ο Wandayi. «Παρόλο που είμαστε έτοιμοι και πρόθυμοι για διάλογο, η κατάσταση όπως είναι αυτή τη στιγμή καθιστά πολύ δύσκολο να αποδεχθούμε τον διάλογο για χάρη του διαλόγου».

Πηγή: aljazeera