Με αφορμή  τη συζήτηση  που  διεξάγεται  αυτές τις μέρες στους συλλόγους των εκπαιδευτικών για το αν, δεδομένων των συνθηκών, πρέπει και μπορούμε να  καταχωρήσουμε  βαθμολογία για το Α΄ τετράμηνο, θα θέλαμε να καταθέσουμε κάποιες σκέψεις που ίσως βοηθήσουν στην πληρέστερη κατανόηση του ζητήματος. Παρά τις συστηματικές και άοκνες προσπάθειες μαθητών και εκπαιδευτικών να λειτουργήσουν δημιουργικά στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής διδασκαλίας, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση,  κατά κοινή ομολογία, αποτελεί μια λύση ανάγκης, προκειμένου να διατηρηθεί η επαφή των μαθητών με πλευρές της σχολικής ζωής.

Σύμφωνα  με  τον  νόμο,  για  την  αξιολόγηση των  μαθητών ο  εκπαιδευτικός συνεκτιμά τέσσερα στοιχεία  και αυτά  είναι τα παρακάτω:

«….α) τη συμμετοχή του στη διδακτική μαθησιακή διαδικασία,

      β) την επιμέλεια και το ενδιαφέρον του για το συγκεκριμένο μάθημα,

     γ) την επίδοσή του στις γραπτές δοκιμασίες,

     δ) τις εργασίες που εκτελεί στο σχολείο ή στο σπίτι….»Ν. 4610/2019 (ΦΕΚ A 70 – 07.05.2019)

Ας δούμε, λοιπόν, αν είναι σε θέση ο εκπαιδευτικός, στις παρούσες συνθήκες, να συνεκτιμήσει με ασφάλεια  αυτά τα  τέσσερα  στοιχεία και να προβεί σε μια αξιόπιστη και εποικοδομητική για τον μαθητή αξιολόγηση.

1) Η συμμετοχή του  μαθητή στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι γνωστό  ότι εξαρτάται κατ’ αρχάς από  μια  σειρά  παραγόντων, όπως οι υποδομές και ο  τεχνολογικός εξοπλισμός  μαθητών και εκπαιδευτικών. Στην περίπτωσή  μας, σε όλη  τη  χώρα χιλιάδες  παιδιά δεν  διαθέτουν τον  απαραίτητο  εξοπλισμό και την πρόσβαση  στις  αναγκαίες υποδομές με  αποτέλεσμα τον αποκλεισμό τους και από τη λειψή αυτή εκπαιδευτική διαδικασία. Το  ίδιο  συμβαίνει και με  δεκάδες  εκπαιδευτικούς, οι  οποίοι, πέρα  από  τον  απαραίτητο εξοπλισμό, δεν έχουν λάβει και την επιμόρφωση, ώστε να είναι σε θέση να αξιοποιούν όλα τα εργαλεία της ψηφιακής «εκπαίδευσης». Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από  δύο  πολύ  απλά  στοιχεία: πρώτον, από την ανακοίνωση της κ. Κεραμέως ότι θα δοθεί επιδότηση σε  χιλιάδες  νοικοκυριά ώστε να προμηθευτούν τουλάχιστον ένα  τάμπλετ και δεύτερον, από την εσπευσμένη  προσπάθεια συντονιστών  και υπουργείου  να  βαφτίσουν  «επιμόρφωση» ολιγόωρες διαλέξεις που τις περισσότερες φορές αποσκοπούν στην απορρόφηση κονδυλίων. Δεν χρειάζεται να επισημάνουμε ότι οι διαφοροποιήσεις ως προς την ποιότητα του διαθέσιμου εξοπλισμού  εντείνουν  τις ταξικές  διακρίσεις και στην ουσία φαλκιδεύουν έναν από τους κυρίαρχους στόχους της  δημόσιας  εκπαίδευσης, την άμβλυνση  των  κοινωνικών  ανισοτήτων και την ισότιμη πρόσβαση των παιδιών σε αυτή.

2) Η επιμέλεια και  το  ενδιαφέρον είναι  πράγματι ένα κριτήριο που χρησιμοποιούμε ως  εκπαιδευτικοί για να αποτιμήσουμε την επίδοση των μαθητών και των μαθητριών. Στο πλαίσιο της δια ζώσης επικοινωνίας στη σχολική αίθουσα το ενδιαφέρον αυτό εκδηλώνεται συχνά με ένα βλέμμα, μια χειρονομία ή μια αυθόρμητη αντίδραση. Στην ηλεκτρονική τάξη, η έκθεση σε μια οθόνη με γκρίζα πρόσωπα δεν επιτρέπει στον εκπαιδευτικό να  ανιχνεύσει με  ασφάλεια τις αντιδράσεις των μαθητών και συχνά ωθεί παιδιά πιο εσωστρεφή και συνεσταλμένα στο περιθώριο. Μπορούν,  άραγε,  οι φωνές μαθητών  και  εκπαιδευτικών  να  αποκαλύψουν  όσα  επιμελώς  κρύβει  το  γκρίζο  ομοίωμα   των προσώπων; Νομίζουμε  η  απάντηση είναι  αυτονόητη και δεν επιδέχεται παρερμηνείες και μισόλογα. Οφείλουμε, συνεπώς, με ευθύτητα  να αναγνωρίσουμε την περιορισμένη ανατροφοδότηση αυτής της διαδικασίας.

3) Οι  γραπτές  δοκιμασίες  αποτελούν  ίσως  το  βασικότερο εργαλείο που έχουμε στη διάθεσή μας για  να  εκτιμήσουμε το  επίπεδο  των  μαθητών  μας. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, ωστόσο, με τους περιορισμούς που θέτει η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι σχεδόν αδύνατο να διασφαλιστεί ο αδιάβλητος χαρακτήρας τους και η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Δεν νομίζουμε πως το ζήτημα χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση. Μόνο  θυμηδία  μπορούν  να  προκαλέσουν οι  ισχυρισμοί  κάποιων  περί  αδιάβλητων διαγωνισμάτων από  το  σπίτι!!!

4) Οι εργασίες – αν αφαιρέσουμε  αυτές που  δεν μπορούν  να γίνουν εκτός  σχολείου- παρέχουν κάποια δυνατότητα για αποτίμηση του  επιπέδου  του  μαθητή, αλλά δεν αποτελούν επαρκές κριτήριο.

Παρουσιάζουν, λοιπόν, και τα τέσσερα στοιχεία που καλείται να συνεκτιμήσει ο  εκπαιδευτικός ιδιαίτερη δυσκολία στη διαχείρισή τους και ως  εκ  τούτου η αξιολόγηση  αποτελεί επισφαλή ως προς  την αντικειμενικότητά της διαδικασία. Ωστόσο, εκτός από τις παραπάνω επισημάνεις, αυτό που πρέπει να βαρύνει περισσότερο στην απόφασή μας σχετικά με την κατάθεση βαθμολογίας, είναι η κοινή παραδοχή ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν συνιστά κανονική εκπαιδευτική διαδικασία και δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δια ζώσης εκπαίδευση.

Η πρόταση που  τις  τελευταίες  ώρες  διακινείται από στελέχη  της  εκπαίδευσης για  επιλεκτική βαθμολόγηση  μόνο  των  παιδιών για τα οποία έχουμε σχηματίσει μια  πληρέστερη εικόνα, αποτελεί  κατ’ αρχάς μια  έμμεση  αποδοχή της  δυνατότητας να μην καταθέσουμε βαθμολογία, ακυρώνοντας τις πιέσεις που ασκούν διευθυντές σχολείων σε συναδέλφους. Επιπλέον, θέτουν επιτακτικά την υποχρέωση να μην συναινέσουμε στην προσπάθεια της διοίκησης να μας μετατρέψει σε «περίπου» εκπαιδευτικούς ή σε  εκπαιδευτικούς «αλά καρτ». Στις  φωνές  που  ακούγονται για  επιβράβευση των  παιδιών  που  προσπάθησαν, θα υπενθυμίσουμε, αν και είμαστε σίγουροι  πως  το  γνωρίζουν όλοι, ότι μπορεί αυτή  η επιβράβευση  να γίνει στο  δεύτερο τετράμηνο σε ευνοϊκότερες  συνθήκες για όλα τα παιδιά, όπως  προβλέπει  η σχετική νομοθεσία.

Κλείνοντας, θα  αναφερθούμε και σε μια πτυχή του θέματος που ίσως  σε  κάποιους  φαντάζει  αδιάφορη αλλά για μας είναι πολύ σημαντική. Στις επιδιώξεις της κυβέρνησης να  εκμεταλλευτεί την παρούσα συγκυρία για να νομιμοποιήσει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως μια μορφή εκπαίδευσης που μελλοντικά δύναται να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες περιπτώσεις, εμείς δεν θα γίνουμε συνένοχοι. Αν  κάποιοι ονειρεύονται ότι  θα  καλύψουν  τα  κενά των σχολείων στα νησιά και στην ορεινή ενδοχώρα με τέτοια υποκατάστατα  εκπαίδευσης, βυθίζοντας  στην  ανεργία  χιλιάδες  νέους εκπαιδευτικούς και καταδικάζοντας παιδιά απομακρυσμένων περιοχών στην αμάθεια, να  το  ξεχάσουν.        

ΥΓ Είναι φανερό πως η πρόθεσή μας δεν  είναι  να  ανακοινώσουμε, ως άτομα, την απόφασή μας να  μην καταθέσουμε βαθμολογίες· αυτό εξυπακούεται και το έχουμε γνωστοποιήσει  εδώ και  εβδομάδες. Αυτό που  επιδιώκουμε είναι να  πείσουμε το  σύνολο  του  κλάδου για  την ανάγκη  να απαντήσουμε συλλογικά στις σημερινές προκλήσεις προς όφελος των μαθητών και του κοινωνικού συνόλου, υπερασπίζοντας την παιδαγωγικής μας  αξιοπρέπεια.

ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ  ΔΗΜΗΤΡΗΣ    ΕΠΑΛ  ΑΓΙΑΣ

ΡΕΜΠΑΠΗΣ  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ   6^ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ  ΛΑΡΙΣΑΣ

μέλη  του ΔΣ της ΕΛΜΕ  Λάρισας  εκ  μέρους της  ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ  ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ