Λίγα λεπτά πριν τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, το υπουργείο Παιδείας κατέθεσε το αντιδραστικό νομοσχέδιο, με τίτλο «Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις», που ανοίγει τον δρόμο στην αστυνομοκρατία των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και τη μείωση των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Πρόκειται για το ν/σ που έχει προκαλέσει σωρεία αντιδράσεων, καθώς μεταξύ άλλων μειώνει σημαντικά τις θέσεις εισακτέων στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, ενώ την ίδια ώρα προβλέπει την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας.

Για το νέο αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο και τους άξονες πάλης του φοιτητικού κινήματος

Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, με το εν λόγω ν/σ θεσπίζονται:

► Ρυθμίσεις που αφορούν στη θεσμοθέτηση ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ). Κάθε Πανεπιστημιακό Τμήμα θα θέτει ως ΕΒΕ ποσοστό του μέσου όρου των μέσων επιδόσεων όλων των υποψηφίων στο σύνολο των τεσσάρων μαθημάτων του επιστημονικού πεδίου στο οποίο αντιστοιχεί το Τμήμα. 

► Ρυθμίσεις για τη διαδικασία εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση σε δύο φάσεις. Στην Α φάση οι υποψήφιοι θα συμπληρώνουν το μηχανογραφικό δελτίο με συγκεκριμένο αριθμό επιλογών. Μετά την ανακοίνωση των επιτυχόντων της Α φάσης, οι μη εισαχθέντες θα συμμετέχουν στη Β φάση, κατά την οποία οι επιλογές τους θα περιλαμβάνουν όσα τμήματα εξακολουθούν να έχουν κενές θέσεις από την Α φάση χωρίς περιορισμό αριθμού επιλογών, εφόσον επιτυγχάνεται η καθορισμένη ΕΒΕ κάθε τμήματος.

► Ρυθμίσεις για την υποβολή παράλληλου μηχανογραφικού για την εγγραφή σε δημόσιο ΙΕΚ. Δίνεται η δυνατότητα για υποβολή παράλληλου μηχανογραφικού δελτίου για τη φοίτηση σε δημόσιο ΙΕΚ.

► Ρυθμίσεις για τη θέσπιση ορίου φοίτησης στα ΑΕΙ. Η ανώτατη χρονική διάρκεια φοίτησης ορίζεται ως εξής: 
    • σε 4ετή προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, συν 2 έτη. 
    • σε προγραμμάτων σπουδών στα οποία ο ελάχιστος χρόνος υπερβαίνει τα 4 έτη, συν 3 έτη. 
Σύμφωνα με το Υπουργείο, ειδική μέριμνα λαμβάνεται για φοιτητές για τους οποίους συντρέχει σοβαρός λόγος υγείας στο πρόσωπο των ιδίων ή στο πρόσωπο συγγενούς πρώτου βαθμού εξ αίματος ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, στις οποίες περιπτώσεις είναι δυνατή η υπέρβαση του ανώτατου χρόνου.

Για τους ήδη φοιτούντες, ο ανώτατος χρόνος φοίτησης υπολογίζεται ως εξής: α) για τους φοιτητές που κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος δεν έχουν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών, ο υπολογισμός γίνεται σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω (4+2 έτη για τα τετραετή κ.ο.κ.) και β) για τους φοιτητές που κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος έχουν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης του προγράμματος σπουδών, διαθέτουν για την ολοκλήρωση των σπουδών τους χρόνο ίσο προς την ελάχιστη χρονική διάρκεια φοίτησης (4 έτη για τα  τετραετή κοκ).

► Άλλες ρυθμίσεις:

• ελεγχόμενη είσοδος στα ΑΕΙ
• ίδρυση Μονάδας και Επιτροπής ασφαλείας και προστασίας στα ΑΕΙ
• θεσμοθέτηση Ομάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων που θα υπάγεται στην Ελληνική Αστυνομία
• πρόβλεψη ολοκληρωμένου πλαισίου πειθαρχικού δικαίου φοιτητών στα ΑΕΙ. 

Φοιτητική Πορεία: Για το νέο αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο και τους άξονες πάλης του φοιτητικού κινήματος

Οι νέες αντιεκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις

Οι πρόσφατες εξελίξεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποδεικνύουν και αυτές ότι η πανδημία αποτελεί άλλοθι και όχημα για μία νέα αντιλαϊκή εφόρμηση στο λαό και τη νεολαία. Ειδικότερα, η επικείμενη κατάθεση σχεδίου νόμου από το υπουργείο Παιδείας στη Βουλή με κύριους άξονες τη θεσμοθέτηση νέων αλλαγών στον τρόπο εισαγωγής στα τριτοβάθμια ιδρύματα, τη θέσπιση του νέου ορίου σπουδών ν+½ν και τις διαγραφές φοιτητών, αλλά και τη συγκρότηση του νέου σώματος της πανεπιστημιακής αστυνομίας αποτελεί μία νέα όξυνση της επίθεσης στα μορφωτικά και δημοκρατικά δικαιώματα της νεολαίας. Το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας εντάσσεται σε μία συνολικότερη επιχείρηση διάλυσης του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, έντασης των ταξικών φραγμών, αυστηροποίησης και εντατικοποίησης των όρων σπουδών και καταστολής του φοιτητικού κινήματος.

Οι δρομολογούμενες αντιδραστικές αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έρχονται σε συνέχεια προηγούμενων αντιεκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων της δεξιάς κυβέρνησης της ΝΔ, αλλά και της ψευτοαριστερής κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ παρακολουθούν όλες τις νομοθετικές πρωτοβουλίες των αντιλαϊκών κυβερνήσεων των τελευταίων χρόνων που έχουν θέσει τη δημόσια δωρεάν παιδεία “υπό διωγμό”. Η ψήφιση της διάταξης με την οποία τα πτυχία των αποφοίτων των ιδιωτικών κολεγίων ισοσκελίζονται με εκείνα των αποφοίτων οικονομικών σχολών και σχολών μηχανικών είναι αποτέλεσμα του νόμου που ψήφισε η κυβέρνηση στις αρχές του 2020 για την εξίσωση των πτυχίων και στρώνει τον δρόμο για την παραπέρα υποβάθμιση των πτυχίων των δημοσίων πανεπιστημίων. Αξίζει να αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως η άρον άρον ψήφιση της συγκεκριμένης διάταξης (εντά­χθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή σε νομοσχέδιο για τα εργασιακά!) έγινε εξαιτίας επιστολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία προειδοποιούσε πως θα υπάρξουν κυρώσεις για την Ελλάδα εάν δεν προσαρμοστεί πλήρως στην “Κοινοτική Οδηγία” για την αναγνώριση προσόντων, όπως ορίζεται από τη Συνθήκη της Λισαβόνας (2007).

Η εφαρμογή της “Κοινοτικής Οδηγίας” δεν αποτελεί μόνο έκφραση της υποτέλειας και της ξενοδουλείας των εγχώριων κυβερνώ­ντων, αλλά αποδεικνύει περίτρανα πως όλες οι επιχειρούμενες αντιδραστικές αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση τα τελευταία χρόνια έχουν ως κοινό παρονομαστή “οδηγίες” της ΕΕ και του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) που έχουν ως βασικό στόχο την εισαγωγή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στα πανεπιστήμια, τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την καπιταλιστική αγορά, την υποβάθμιση των πτυχίων και το κυνήγι “προσόντων” για την αγορά εργασίας. Η κατεύθυνση αυτή ενισχύεται ιδιαίτερα με την αξιοποίηση της πανδημίας του κορονοϊού και την αντιδραστική διαχείριση της νέας οικονομικής κρίσης από το σύνολο σχεδόν των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο. Στη βάση αυτή, η εκπαίδευση μπαίνει στο στόχαστρο της αντιλαϊκής πολιτικής και προσωρινά “μέτρα”, όπως η τηλεκπαίδευση και η τηλεργασία, φαίνεται πως ήρθαν για να μείνουν, για το ξεθεμελίωμα μορφωτικών και εργασιακών δικαιωμάτων.

Το ν+½ν και οι διαγραφές φοιτητών

Απέναντι στο νέο αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο το φοιτητικό κίνημα καλείται να ορθώσει αντιστάσεις, ιδιαίτερα απέναντι και στα αντιδραστικά ιδεολογήματα του υπουργείου Παιδείας και της κυβέρνησης. Η θέσπιση του νέου ορίου σπουδών ν+½ν είναι ένα μέτρο ταξικό που στρέφεται απέναντι ιδιαίτερα στους εργαζόμενους φοιτητές οι οποίοι συνεχώς πολλαπλασιάζονται, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί ένα ασφυκτικό και εντατικοποιημένο περιβάλλον σπουδών. Πρόκειται για ένα μέτρο που αποσκοπεί στη μείωση των φοιτητών και των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που αποτελεί στόχο της κυβέρνησης. Ο μέσος όρος αποφοίτησης που στις περισσότερες σχολές ξεπερνάει τα 7.5 και 8 χρόνια δεν οφείλεται στο γεγονός ότι οι φοιτητές είναι «τεμπέληδες» ή «απείθαρχοι», όπως ισχυρίζεται η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, αλλά στο γεγονός ότι πολλοί φοιτητές εργάζονται, άλλοι αργούν να πάρουν μετεγγραφή, άλλοι σπουδάζουν εξ αποστάσεως επειδή δεν παίρνουν δωμάτιο στην εστία (μόνο το 8% των φοιτητών που δικαιούνται δωμάτιο στις εστίες γίνεται δεκτό σ’ αυτές), ενώ πολλοί είναι οι φοιτητές που αναγκάζονται να παρατήσουν τις σπουδές τους επειδή δε βλέπουν καμία εργασιακή προοπτική στο αντικείμενό τους.

Για την εξίσωση των πτυχίων

Σε ό,τι αφορά στην εξίσωση των πτυχίων των δημοσίων πανεπιστημίων με εκείνα των ιδιωτικών κολεγίων χρειάζεται επίσης να αποδομηθεί η κυβερνητική επιχειρηματολογία και να αποκαλυφθεί πως πραγματικός στόχος του μέτρου αυτού είναι η υποβάθμιση των πτυχίων, το τσάκισμα των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων και η εμπέδωση των νέων ελαστικών σχέσεων εργασίας. Το μέτρο αυτό πλήττει τον ίδιο τον δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Με τη διάταξη αυτή, τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αναγνωρίζονται ως ισότιμα με τα δημόσια, δηλαδή καταστρατηγείται το άρθρο 16 του Συντάγματος (που απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων), ενώ υποβαθμίζονται τα δημόσια πανεπιστήμια. Δεν είναι η πρώτη φορά, άλλωστε που ψηφίζονται νόμοι για την ενίσχυση των ιδιωτικών κολεγίων και την υποβάθμιση των πτυχίων και των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αποφοίτων των ΑΕΙ. Τέλος, ανοίγει ο δρόμος για δίδακτρα και για εισαγωγή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στα δημόσια τριτοβάθμια ιδρύματα, ακριβώς για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στον ανταγωνισμό με τα ιδιωτικά. Από την άποψη αυτή, δεν είναι καθόλου τυχαία η γενίκευση των διδάκτρων στα μεταπτυχιακά που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, σε μία κατεύθυνση “αγοράς” τίτλων και πιστοποιητικών για έναν καλύτερο φάκελο “προσόντων” και “δεξιοτήτων”.

Οι επιχειρούμενες αλλαγές στον τρόπο εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποσκοπούν επίσης στον αποκλεισμό χιλιάδων μαθητών από την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ειδικότερα, ο ορισμός της βάσης εισαγωγής από τα ίδια τα τμήματα και τις σχολές μέσω ενός θολού υπολογισμού που θα λαμβάνει υπόψη τον “μέσο όρο του μέσου βαθμού”, που θα πολλαπλασιάζεται με έναν συντελεστή είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, είναι σίγουρο πως θα οδηγήσει χιλιάδες παιδιά έξω από την εκπαιδευτική διαδικασία και θα μειώσει τους εισακτέους στα πανεπιστήμια, σύμφωνα και με το νεοφιλελεύθερο δόγμα της κυβέρνησης της ΝΔ πως η εκπαίδευση και τα πτυχία “δεν είναι για όλους”.

Για την πανεπιστημιακή αστυνομία

Μετά την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου, η κυβέρνηση προχωρά τώρα σε νέο χτύπημα στις δημοκρατικές ελευθερίες, το συνδικαλισμό και τους φοιτητικούς συλλόγους, ενώ δημιουργεί ένα νέο αυταρχικό πλαίσιο λειτουργίας των πανεπιστημίων.

Οι προωθούμενες διατάξεις για την ίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας και την αυστηροποίηση του περιθαρχικού πλαισίου λειτουργίας των ΑΕΙ βάζουν στο στόχαστρο τους φοιτητικούς συλλόγους και καμία σχέση δεν έχουν τα μέτρα αυτά με κάποια γενική αντιμετώπιση της “εγκληματικότητας”, αλλά με το χτύπημα του φοιτητικού κινήματος. Η κυβέρνηση της ΝΔ πέρυσι κατάργησε το άσυλο, τώρα φέρνει και επίσημα την αστυνομία μέσα στις σχολές, για να τρομοκρατεί μόνιμα τους φοιτητές, ξυπνώντας μνήμες από τις μαύρες μέρες της χούντας. Στο ίδιο πνεύμα, ποινικοποιούνται ουσιαστικά οι δράσεις του φοιτητικού κινήματος, καθώς δράσεις κατά της “δημόσιας περιουσίας” μπορούν να νοηθούν, για παράδειγμα, οι καταλήψεις, ενώ προσβολή της “ακαδημαϊκής ελευθερίας” και της “αξιοπρέπειας των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας” μπορούν να νοηθούν οι λεκτικές αντιπαραθέσεις με καθηγητές, Πρυτάνεις ή Κοσμήτορες στα πλαίσια παραστάσεων διαμαρτυρίας. Ακόμη και η ελευθερία διακίνησης των ιδεών χτυπιέται, καθώς ως “φθορά δημόσιας περιουσίας” μπορούν να νοηθούν οι αφισοκολλήσεις και η αναγραφή συνθημάτων. Αυτή ακριβώς την πολιτική και συνδικαλιστική δράση έχουν στόχο αυτά τα μέτρα. Η παρουσία ενός σώματος-παρακλαδιού της Ελληνικής Αστυνομίας μέσα στις σχολές, καθώς και η ενεργή παρουσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη σε αυτούς τους σχεδιασμούς, μαρτυρούν τον κατασταλτικό χαρακτήρα αυτών των μέτρων. Περίτρανη απόδειξη για τις στοχεύσεις των μέτρων αυτών αποτέλεσε η βίαιη αστυνομική επιχείρηση στις 30/12 στη ΦΕΠΑ.

Γιατί τώρα; Η κυβέρνηση δεν επέλεξε καθόλου τυχαία τη συγκεκριμένη περίοδο για να φέρει σε διαβούλευση το νέο της αντιεκπαιδευτικό νομοσχέδιο. Αποτελεί το λιγότερο πρόκληση για το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας η ίδια κυβέρνηση που καλεί διαρκώς απ’ την αρχή της πανδημίας τον κόσμο να «μένει σπίτι», καλλιεργώντας ταυτόχρονα ένα κλίμα φόβου, εγκλεισμού και αστυνομοκρατίας, να επιλέγει σκόπιμα τώρα να χτυπήσει τη δημόσια δωρεάν παιδεία. Τώρα που με το μέτρο της απαγόρευσης της κυκλοφορίας έχει βάλει στο γύψο το δικαίωμα του λαού να διαδηλώνει, το δικαίωμα των μαθητών, των φοιτητών και των εκπαιδευτικών να αποφασίζουν συλλογικά μέσα από τα συνδικαλιστικά τους όργανα. Τώρα, που τα σχολεία και τα πανεπιστήμια είναι κλειστά και δεν υπάρχει η αντικειμενική δυνατότητα άμεσης αντίδρασης από τον εκπαιδευτικό κόσμο. Ακριβώς την ίδια κατάσταση εκμεταλλεύονται μια σειρά πρυτανείες και διοικήσεις σχολών για να περάσουν τώρα νέες αντιδραστικές αλλαγές στα προγράμματα σπουδών.