ALBORADA Magazine (2015)

Η επίσκεψη του Γκεβάρα στη Γάζα το 1959 ήταν το πρώτο σημάδι μετατροπής του σιωνιστικού αποικισμού της Παλαιστίνης από μια περιφερειακή σύγκρουση σε έναν παγκόσμιο αγώνα κατά της αποικιοκρατίας. 

Το έναυσμα ήταν η συνάντηση των ασιατικών και αφρικανικών κρατών, γνωστή ως διάσκεψη του Μπαντούνγκ, το 1955 και το Κίνημα των Αδεσμεύτων που προέκυψε, τα μέλη του οποίου είχαν μόλις πρόσφατα τινάξει τον ζυγό της ξένης κυριαρχίας. Το ανάστημα του Νάσερ, ως παγκόσμιου ηγέτη στον αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό και την αποικιοκρατία, οδήγησε τους παγκόσμιους ηγέτες να δουν μόνοι τους τα καταστροφικά αποτελέσματα της εθνοκάθαρσης της Παλαιστίνης, που φάνηκαν ξεκάθαρα στους προσφυγικούς καταυλισμούς της Γάζας.

Η Λωρίδα της Γάζας έγινε το σύμβολο της Παλαιστίνης. Αυτό το μικροσκοπικό κομμάτι γης (1,3 τοις εκατό της Παλαιστίνης) παρέμεινε το μόνο μέρος που ύψωσε τη σημαία της Παλαιστίνης. Έφερε ένα μεγάλο μέρος του βάρους της Nakba όταν έγινε το προσωρινό καταφύγιο για τους κατοίκους 247 χωριών, που εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους στη νότια Παλαιστίνη. Χωριά στο νότο εκκαθαρίστηκαν εθνοτικά από την ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση Yoav, που ονομάζεται επίσης «Οι Δέκα Πληγές», τον Οκτώβριο του 1948. Δεν έμεινε ούτε ένα παλαιστινιακό χωριό. Αυτή η πράξη ολικής εθνοκάθαρσης προωθήθηκε από πολλές σφαγές που έλαβαν χώρα στο Al Dawayima, στο Bayt Daras, στο Isdud και στο Burayr, μεταξύ άλλων.

Οι πρόσφυγες, που τώρα έχουν εγκλωβιστεί στη Λωρίδα της Γάζας, δεν ήταν απρόσβλητοι από τις ισραηλινές επιθέσεις ακόμη και μετά την απέλασή τους. Το νοσοκομείο Majdal βομβαρδίστηκε τον Νοέμβριο του 1948, όπως και το κοντινό χωριό Al Joura, το οποίο βρισκόταν στην τοποθεσία της αρχαίας Ashkelon και από το οποίο θα αναδυθούν πολλοί μελλοντικοί ηγέτες της Χαμάς. Τον Ιανουάριο του 1949, οι Ισραηλινοί βομβάρδισαν κέντρα διανομής τροφίμων στο Dayr Al Balah και στο Khan Younis σε ώρες αιχμής, αφήνοντας πάνω από 200 πτώματα αποδεκατισμένα από αεροπορικές επιδρομές. Αυτές οι επιδρομές οδήγησαν τον συνήθως συγκρατημένο Ερυθρό Σταυρό να το περιγράψει ως «σκηνή φρίκης».

Κατοχή και αντίσταση

Η κατοχή της παλαιστινιακής γης και η εκδίωξη του πληθυσμού της οδήγησαν σε ένα κίνημα αντίστασης, γνωστό τότε ως φενταγίν. Αυτοί οι αντιστασιακοί διέσχισαν τη γραμμή της ανακωχής για να επιτεθούν στους κατακτητές της γης τους.

Για να σταματήσει τις εισβολές των φενταγίν και να εξαλείψει την ιδέα της αντίστασης, το Ισραήλ επιτίθονταν συνεχώς στους προσφυγικούς καταυλισμούς της Λωρίδας της Γάζας. Τον Αύγουστο του 1953, η Μονάδα 101, με επικεφαλής τον Αριέλ Σαρόν, επιτέθηκε στον προσφυγικό καταυλισμό Bureij και σκότωσε 43 άτομα στα κρεβάτια τους. Τον Αύγουστο του 1955, το Ισραήλ, με επικεφαλής και πάλι τον Αριέλ Σαρόν, ανατίναξε το αστυνομικό τμήμα του Χαν Γιούνις σκοτώνοντας 74 αστυνομικούς. Την ίδια χρονιά, οι Ισραηλινοί σκότωσαν 37 Αιγύπτιους στρατιώτες στο σιδηροδρομικό σταθμό της Γάζας και άλλους 28 που πήγαιναν για να υπερασπιστούν τους άλλους. Η τελευταία επίθεση άλλαξε τον ρου της ιστορίας στην περιοχή.

Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Gamal Abdel-Nasser, του οποίου η επαναστατική κυβέρνηση ανέλαβε την εξουσία στην Αίγυπτο τον Ιούλιο του 1952, υπέγραψε την πρώτη συμφωνία εξοπλισμού με το Σοβιετικό Μπλοκ για όπλα που του αρνήθηκαν οι Βρετανοί. Εξουσιοδότησε επίσης την αντίσταση των φενταγίν οργανώνοντάς τους επίσημα υπό τον συνταγματάρχη Μουσταφά Χαφέζ.

Στις 29 Οκτωβρίου 1956 το Ισραήλ εισέβαλε στο Σινά σε συνεννόηση με τη Βρετανία και τη Γαλλία. Οι επιτιθέμενοι Ισραηλινοί στρατιώτες μπήκαν στο Khan Younis στις 3 Νοεμβρίου 1956 και μάζεψαν όλους τους άνδρες ηλικίας μεταξύ 15 και 50 ετών από τα σπίτια τους και τους πυροβόλησαν εν ψυχρώ στο κατώφλι τους ή σε έναν τοίχο στην κεντρική πλατεία της πόλης. Υπάρχει λίστα με τα ονόματα των 520 νεκρών. Την επόμενη εβδομάδα, άλλη μια σφαγή προσφύγων έγινε στη Ράφα. 

Στη Δύση επικρατούσε μια εκκωφαντική σιωπή για αυτές τις σφαγές μέχρι που ο προικισμένος σκιτσογράφος Τζο Σάκο τις απαθανάτισε στο βιβλίο του “Υποσημειώσεις στη Γάζα”.

Αυτά τα τραγικά γεγονότα ήρθαν στην προσοχή του κόσμου όταν ο Νάσερ έγινε ένας από τους αναγνωρισμένους ηγέτες του Κινήματος των Αδεσμεύτων, ξεκινώντας από τη διάσκεψη του Μπαντούνγκ το 1955. Η Λωρίδα της Γάζας και η Παλαιστίνη ήρθαν στο φως παγκοσμίως ως η τελευταία περίπτωση αποικιοκρατίας και εθνοκάθαρσης.

Ο Γκεβάρα επισκέπτεται την Παλαιστίνη

Ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής εξέλιξης, ο Τσε Γκεβάρα, ο Λατινοαμερικανός επαναστάτης, ήρθε να επισκεφθεί τη Λωρίδα της Γάζας το 1959 μετά από πρόσκληση του Νάσερ.

Η επίσκεψη του Γκεβάρα ήταν σημαντική. Ήταν η πρώτη φορά που ένας διάσημος επαναστάτης είχε έρθει για να δει από πρώτο χέρι την καταστροφή που δημιούργησε η Nakba. Τον αντιμετώπισαν με ενθουσιασμό ηγέτες της αντίστασης, όπως ο Abdullah Abu Sitta, ηγέτης των φενταγίν και ηγέτης του νότιου μετώπου στην Αραβική Εξέγερση του 1936 και ο Qassem el Farra, Γραμματέας του δήμου Khan Younis που κρατούσε αρχεία των φενταγίν και των δραστηριοτήτων τους. Και οι δύο ήταν μέλη του Παλαιστινιακού Νομοθετικού Συμβουλίου.

Σύμφωνα με στοιχεία από συγχρόνους σχετικά με την επίσκεψη, ο Γκεβάρα είπε στους Παλαιστίνιους πρόσφυγες ότι πρέπει να συνεχίσουν τον αγώνα για να απελευθερώσουν τη γη τους. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος παρά αντίσταση στην κατοχή, είπε. Παραδέχτηκε ότι η περίπτωσή τους ήταν «σύνθετη» επειδή οι νέοι Εβραίοι έποικοι κατέλαβαν τα σπίτια τους. «Το δικαίωμα πρέπει τελικά να αποκατασταθεί», επιβεβαίωσε ο Γκεβάρα. Προσφέρθηκε να προμηθεύσει όπλα και εκπαίδευση, αλλά ο πρόεδρος της Κούβας Φιντέλ Κάστρο ήθελε αυτή η βοήθεια να συντονίζεται μέσω του Nasser.

Ο Mustafa Abu Middain, αρχηγός του στρατοπέδου Al Bureij, πήγε τον Guevara να επισκεφθεί τον καταυλισμό και του έδειξε περιπτώσεις φτώχειας και κακουχιών. «Έχουμε χειρότερες περιπτώσεις φτώχειας», απάντησε ο Γκεβάρα. «Θα πρέπει να μου δείξετε τι κάνατε για να ελευθερώσετε τη χώρα σας. Πού είναι τα στρατόπεδα εκπαίδευσης; Πού είναι τα εργοστάσια για την κατασκευή όπλων; Πού είναι τα κέντρα λαϊκής κινητοποίησης;».

Ο Γκεβάρα συνοδευόταν από τον στρατηγό Καπρέρα, ειδικό στον ανταρτοπόλεμο. Η Caprera συναντήθηκε με ηγέτες της κοινότητας για να συμβουλεύσει σχετικά με μεθόδους αντίστασης. Ο Γκεβάρα έγινε το σύμβολο της παλαιστινιακής αντίστασης και του αγώνα για ελευθερία.

Ο Νάσερ έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για την επίσκεψη του Γκεβάρα. Συνάντησε τον Γκεβάρα στο γραφείο του, τον πήγε σε δημόσιες και επίσημες εκδηλώσεις, τον σύστησε στους ηγέτες της κοινότητας και του απένειμε μετάλλια. Αυτή ήταν η αρχή μιας πολύ στενής σχέσης της επαναστατικής Λατινικής Αμερικής με τον Νάσερ και τους Παλαιστίνιους που παραμένει μέχρι σήμερα.

Μετά την επίσκεψη του Γκεβάρα, η Κούβα έδωσε υποτροφίες σε Παλαιστίνιους φοιτητές, έδωσε υπηκοότητες σε εγκλωβισμένους Παλαιστίνιους και πραγματοποίησε πολλά συνέδρια για την υποστήριξη της Παλαιστίνης.

Η αλληλεγγύη της Λατινικής Αμερικής σήμερα

Κατά τη διάρκεια του ισραηλινού πολέμου στη Γάζα το καλοκαίρι του 2014 η Κούβα έστειλε τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και παρέλαβε τραυματίες. Η υποστήριξη εξαπλώθηκε στις περισσότερες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το Ελ Σαλβαδόρ, η Χιλή, ο Ισημερινός, το Περού και η Βραζιλία απέσυραν τους πρεσβευτές τους από το Ισραήλ σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Ο πρόεδρος της Βολιβίας Έβο Μοράλες χαρακτήρισε το Ισραήλ «τρομοκρατικό κράτος» και περιόρισε την είσοδο Ισραηλινών στη χώρα. Ο πρόεδρος Νικολάς Μαδούρο της Βενεζουέλας «καταδίκασε σθεναρά τις ενέργειες του παράνομου κράτους του Ισραήλ εναντίον του ηρωικού παλαιστινιακού λαού». Η εκστρατεία της Νικαράγουας για την αλληλεγγύη με την Παλαιστίνη ήταν πολύ έντονη τόσο στον επίσημο τομέα όσο και στην κοινωνία των πολιτών. Οι πρόεδροι της Ουρουγουάης, της Βραζιλίας, της Αργεντινής και της Βενεζουέλας εξέδωσαν κοινή δήλωση ζητώντας τον τερματισμό της βίας και τον τερματισμό του ισραηλινού αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας.

Στη δεκαετία του 1950, ο Γκεβάρα δεν ήταν η μόνη γνωστή προσωπικότητα του Κινήματος των Αδεσμεύτων που υποστήριξε τα δικαιώματα των Παλαιστινίων σε μια ελεύθερη Παλαιστίνη. Ο Jawaharlal Nehru, πρωθυπουργός της Ινδίας, ήρθε επίσης να επισκεφθεί τη Γάζα στην ίδια περίοδο. Αυτή ήταν η αρχή της στενής ινδικής και άλλης ασιατικής υποστήριξης προς την Παλαιστίνη.

Σήμερα η Παλαιστίνη είναι το σύμβολο του αγώνα της απελευθέρωσης από το τελευταίο και μακροβιότερο αποικιακό εγχείρημα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πάνω από τα τρία τέταρτα των χωρών του κόσμου υποστηρίζουν την Παλαιστίνη στα Ηνωμένα Έθνη. Εκείνοι οι λίγοι που δεν το κάνουν είναι οι παλιές αποικιακές δυτικές χώρες που δημιούργησαν το αποικιακό σχέδιο στην Παλαιστίνη εξαρχής.

Δημήτρης Πλειώνης