Του Χρήστου Κατσικα

Νίκη Κεραμέως: «Θα υπάρχει δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων αξιολόγησης»

                Η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, μιλώντας στην Πάτρα το Σάββατο 4 Ιουλίου, στα πλαίσια του 8ου αναπτυξιακού συνεδρίου, σημείωσε όσον αφορά στην αξιολόγηση στην εκπαίδευση ότι «όπως ακριβώς είχαμε πει και προεκλογικά κινούμαστε σε δύο χρόνους. Ο πρώτος χρόνος έχει ήδη νομοθετηθεί και είναι η αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και του εκπαιδευτικού έργου. Δηλαδή αξιολόγηση, αυτοαξιολόγηση και εξωτερική αξιολόγηση. Άρα, αξιολόγηση από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς που θέτουν στόχους και βάσει του νομοθετήματος, το οποίο ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, αυτοί οι στόχοι πρέπει να επαναπροσδιορίζονται και να εξετάζονται τουλάχιστον ανά δίμηνο. Όμως υπάρχει ένα δεύτερο πολύ σημαντικό κομμάτι, που έχει να κάνει με την εξωτερική αξιολόγηση». Στη συνέχεια η Νίκη Κεραμέως επισήμανε ότι «θα υπάρχει μία δημοσιοποίηση όλων αυτών, γι’ αυτό και έχουμε προβλέψει ανάρτηση αποτελεσμάτων αξιολόγησης, διότι θεωρούμε ότι όλο αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό, είναι δηλαδή μία κινητήριος δύναμη στην όλη εκπαιδευτική διαδικασία, αφού όλοι έχουν να κερδίσουν από την ίδια την αξιολόγηση».

Αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων ως προς το εκπαιδευτικό έργο τους, εξωτερική αξιολόγηση και εσωτερικός Κανονισμός λειτουργίας (Νόμος4692/2020 «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις»)
ΑΡΘΡΟ ΚΑΙ ΘΕΜΑ	Διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας (αναφορικά με το εκπαιδευτικό έργο), ως διοικητικής και ως εκπαιδευτικής δομής. (άρθρο 34 – Προσθήκηάρθρου 47Α στον ν. 4547/2018)	Διαδικασία εξωτερικής αξιολόγησης των σχολικών μονάδων ως προς το εκπαιδευτικό έργο τους (άρθρο 35 –Προσθήκη άρθρου 47Β στον ν. 4547/2018)	Διαδικασία εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας (άρθρο 37)
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ	Ετήσια απολογιστική έκθεση εσωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας αναφορικά με το εκπαιδευτικό έργο της. Στην έκθεση αυτή περιγράφονται αναλυτικά οι δράσεις βελτίωσης της λειτουργίας της σχολικής μονάδας που σχεδιάσθηκαν καθώς και ο βαθμός επίτευξης όλων των επιμέρους στόχων που είχαν τεθεί κατά τον προγραμματισμό – Αναρτάται στην ιστοσελίδα της σχολικής μονάδας.	Οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου λαμβάνοντας υπόψη του περιεχομένου της έκθεσης του ετήσιου συλλογικού προγραμματισμού του εκπαιδευτικού έργου και του σχεδιασμού δράσεων επαγγελματικής ανάπτυξης, καθώς και της ετήσιας απολογιστικής έκθεσης του έργου των σχολικών μονάδων των οποίων έχουν την παιδαγωγική ευθύνη, διατυπώνουν παρατηρήσεις επί των εκθέσεων αυτών.	Κάθε σχολική μονάδα οφείλει από το σχολικό έτος 2020-2021, να έχει εγκεκριμένο εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας στον οποίο αναφέρονται τα θέματα σχετικά με τη λειτουργία της.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ – ΕΓΚΡΙΝΟΥΝ	Σε συνεργασία με τον Συντονιστή Εκπαιδευτικού Έργου που έχει την παιδαγωγική ευθύνη της σχολικής μονάδας (αν κριθεί αναγκαίο) – Λαμβάνονται υπόψη και οι απόψεις του Σχολικού Συμβουλίου	Συμμετοχή των ΠΕ.Κ.Ε.Σ. του Ι.Ε.Π. και της Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε. – Το ΠΕ.Κ.Ε.Σ., η Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε. και το ΙΕΠ, συντάσσουν ετήσιες εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης των σχολικών μονάδων.	Με τη συμμετοχή όλων των μελών του συλλόγου διδασκόντων, του προεδρείου του δεκαπενταμελούς μαθητικού συμβουλίου, των μελών του διοικητικού συμβουλίου του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων καθώς και εκπροσώπου του οικείου Δήμου – Εγκρίνεται από τον Συντονιστή εκπαιδευτικού έργου καθώς και τον Διευθυντή Εκπαίδευσης

             Τα παραπάνω περιλαμβάνονται και στον πρόσφατο νόμο του υπουργείου Παιδείας (4692/2020) με τίτλο «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις» που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 10 Ιουνίου. Πιο συγκεκριμένα τα άρθρα 34 και 35 του νέου νόμου εμπλουτίζουν το άρθρο 47 του νόμου 4547/2018 (Γαβρόγλου) για τον προγραμματισμό και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, τη διαδικασία εσωτερικής αξιολόγησης κάθε σχολικής μονάδας, την εξωτερική αξιολόγηση, με τη συμμετοχή σε αυτήν, αμέσως ή εμμέσως, των Περιφερειακών Κέντρων Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (ΠΕ.Κ.Ε.Σ.),  του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) και της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε). Μονότονα επισημαίνεται στο άρθρο 47Α και στο άρθρο 47Β ότι όλοι οι θεματικοί άξονες του προγραμματισμού αλλά και οι φόρμες αξιολόγησης, το περιεχόμενο των κριτηρίων και ο τρόπος σύνταξης τους στην έκθεση αξιολόγησης θα καθορίζονται από το υπουργείο Παιδείας.

            Στο σημείο αυτό οφείλουμε να κάνουμε τέσσερις βασικές επισημάνσεις:

            Α. Πρώτο, η προώθηση της αυτοαξιολόγησης σχολικών μονάδων και της αξιολόγησης εκπαιδευτικών είναι μια από τις βασικές προτεραιότητες του ΟΟΣΑ (αποτελεί το «ιερό δισκοπότηρο») καθώς εκτιμάται ως αναντικατάστατο εργαλείο για την αυτονομία της σχολικής μονάδας και τη λειτουργία της με όρους επιχείρησης.

            Β. Δεύτερο, παρά τους ευφημισμούς και τις αγιογραφικές διακηρύξεις του Υπουργείου Παιδείας η λεγόμενη αξιολόγηση της σχολικής μονάδας, όχι μόνο δεν είναι “αθώα”, είναι το πρώτο βήμα για την εμπέδωση κουλτούρας αξιολόγησης, κατηγοριοποίηση των σχολείων και διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για να προχωρήσει η ατομική αξιολόγηση. Όπου και αν εφαρμόστηκε και παρά την επένδυση με χίλιες δυο “αθώες” έννοιες, συνδέθηκε με ένα κεντρικό μηχανισμό ανατροπής εργασιακών σχέσεων.

                Γ. Στην αρχή και στο τέλος της σχολικής χρονιάς, συμμετοχή στις διαδικασίες της αξιολόγησης θα έχει και το Σχολικό Συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι Γονέων, Μαθητών και του Δήμου. Έτσι ανοίγει διάπλατα ο δρόμος σε μια ακραία λογική κατηγοριοποίησης των σχολικών μονάδων με κριτήρια –μεταξύ άλλων- τα μαθησιακά αποτελέσματα, τις επιδόσεις των μαθητών, τη μαθητική διαρροή και τη σχέση του σχολείου με την κοινωνία και την περιοχή!

                Γ. Πραγματική στόχευση της πολιτικής του  Υπουργείου Παιδείας είναι να απαλλάξει το κράτος από τις δικές του ευθύνες και να δείξει ως ενόχους εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς για όλα τα προβλήματα του σχολείου και κυρίως για τα «μαθησιακά αποτελέσματα». Επιδιώκουν να μετατρέψουν τον ίδιο τον εκπαιδευτικό σε έναν ιμάντα υλοποίησης της αντιεκπαιδευτικής πολιτικής, απόλυτα ελεγχόμενο, φοβισμένο και υποταγμένο και παράλληλα να ρίξουν το μπαλάκι της ευθύνης για τα οικονομικά του σχολείου στους γονείς και με τη βούλα του νόμου.

Η ζωντανή εκπαίδευση κάτω από τη σκιά του νέου επιθεωρητισμού          

                Να το πούμε καθαρά: η λεγόμενη αυτοαξιολόγηση θα αρχίσει με απογείωση της γραφειοκρατικής δουλειάς του εκπαιδευτικού (συμπλήρωση εντύπων, φορμών με δείκτες, τυποποιημένες απανωτές συνεδριάσεις συλλόγων κ.λπ.) θα συνεχίσει με την δημιουργία μιας βάσης μετρήσιμων και συγκρίσιμων δεδομένων για κάθε σχολική μονάδα που, σε δεύτερο χρόνο, θα αποτελέσει μέτρο σύγκρισης, κατάταξης και κατηγοριοποίησης των σχολείων σε όλη τη χώρα για να καταλήξει στον επιθεωρητισμό, στη χειραγώγηση και στην απόλυση. Και αυτά δεν αποτελούν «μελλοντολογία» αλλά διαπιστώσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας σε χώρες όπου υπάρχει η αυτοαξιολόγηση, καθώς είναι γνωστό ότι η αυτοαξιολόγηση είναι ο «πρόλογος» του επιθεωρητισμού.

                Στο νέο πλαίσιο, Σχολικό Συμβούλιο, Σύλλογος γονέων, εκπρόσωποι των Δήμων, ΠΕΚΕΣ, ΚΕΣΥ, Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης, ΙΕΠ, Α.ΔΙ.Π.Π.Δ.Ε., Υπουργείο επιτηρούν και ελέγχουν το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί λογοδοτούν για το επίπεδο συμμόρφωσής τους στην αντιδραστική αλλαγή της εκπαίδευσης. Καταρρίπτεται κάθε ψευδαίσθηση ότι ο προγραμματισμός κάθε σχολικής μονάδας και η τελική έκθεση ανατροφοδοτικής αποτίμησης είναι υπόθεση του συλλόγου διδασκόντων, αφού θα καθορίζονται κεντρικά. Στην κατάρτιση του εκπαιδευτικού σχεδίου/προγραμματισμού κάθε σχολείου και τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της αυτοαξιολόγησης εμπλέκεται και η Τοπική Αυτοδιοίκηση και έτσι παίρνει σάρκα και οστά ο ν.3848/2010 της Α. Διαμαντοπούλου που προωθούσε ένα μοντέλο περιφερειακής και ταξικής κατηγοριοποίησης των σχολείων.

            Όλα τα παραπάνω συγκροτούν τους όρους μιας διαδικασίας που καμία σχέση δεν έχει με εσωτερικές και ανατροφοδοτικές συλλογικές παιδαγωγικές λειτουργίες. Αντίθετα, αυτή διαμορφώνει μια δυναμική κωδικοποίησης, συγκρισιμότητας, διαφοροποίησης, κατάταξης και ανταγωνισμού των σχολικών μονάδων, που θα πάρει σαφέστερα χαρακτηριστικά με την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων που θα ορίσουν φόρμες και δείκτες αξιολόγησης. Αυτή η διαδικασία θα οδηγήσει και στην αξιολόγηση-κατηγοριοποίηση των εκπαιδευτικών.