H Ιατρική Θεσσαλονίκης ενώ υποστηρίζει ότι δεν φτάνουν οι υποδομές για να υποδεχτεί περισσότερους φοιτητές, ιδρύει την ίδια ώρα ένα ξενόγλωσσο τμήμα με ακριβά δίδακτρα, όπου θα πάρει φοιτητές.

Τελικά υπάρχουν ή δεν υπάρχουν οι υποδομές;

Το θέμα του κινδύνου της ιδιωτικοποίησης εκ των έσω του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, επισημαίνει με κείμενό του ο Σύλλογος Διδασκόντων της Σχολής Θετικών Επιστημών.

Σε ανακοίνωση που υπογράφουν που υπογράφουν ο πρόεδρός του Κ. Μηλολιδάκης και ο γραμματέας Σ. Κολλιόπουλος, ο Σύλλογος Διδασκόντων εκφράζει τον φόβο του μεταξύ των άλλων, πως το αγγλόφωνο πρόγραμμα που λειτουργεί στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚΠΑ καθώς και η προγραμματιζόμενη για το 2022 έναρξη λειτουργίας αγγλόφωνου προγράμματος στην Ιατρική Σχολή του Ιδρύματος εγκυμονούν και μεγάλους κινδύνους.

Αναλυτικά το κείμενο:

Στο ΕΚΠΑ λειτουργεί αγγλόφωνο πρόγραµµα στη Φιλοσοφική Σχολή στο οποίο ολοκλήρωσε πρόσφατα το πρώτο ακαδηµαϊκό έτος. Για το 2022 προγραµµατίζεται η έναρξη λειτουργίας αγγλόφωνου προγράµµατος της Ιατρικής Σχολής. Σε δηλώσεις του στην Καθηµερινή της 8ης Ιουνίου ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ Καθηγητής κ. ∆ηµόπουλος αναφέρει : «Το ξενόγλωσσο πρόγραµµα της Ιατρικής υιοθετεί τις προτεραιότητες του σχεδίου ανάπτυξης του Ιδρύµατος για εξωστρέφεια στην εκπαίδευση, την έρευνα και τη διεθνοποίηση των παρεχόµενων υπηρεσιών. Η στρατηγική της Ιατρικής κινείται στο πλαίσιο της προσπάθειας για εξωστρέφεια και η δηµιουργία του ξενόγλωσσου προγράµµατος ϑεωρήθηκε το αναγκαίο και αµέσως επόµενο βήµα µετά την επιτυχηµένη εκπαιδευτική και ερευνητική συνεργασία µελών της σχολής µε επιφανείς καθηγητές σε ΑΕΙ της Ευρώπης και των ΗΠΑ και τη σύναψη διµερών συνεργασιών µε ξένα ιδρύµατα. Φιλοδοξία είναι σταδιακά όλα τα τµήµατα του ΕΚΠΑ να αναπτύξουν αγγλόφωνα προγράµµατα.»

∆εν έχουµε ούτε αρµοδιότητα ούτε γνώση να αξιολογήσουµε το άλφα ή το βήτα πρόγραµµα σπουδών. Πιστεύουµε όµως ότι οι παραπάνω εξελίξεις και η γενική κατεύθυνση της Ανώτατης Παιδείας στη χώρα µας εγείρουν κρίσιµα πολιτικά ερωτήµατα για µια συζήτηση που πρέπει να γίνει. Ιδιαίτερα αφού για το Υπουργείο Παιδείας τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράµµατα απο τελούν κεντρική προτεραιότητα .

Η εξωστρέφεια και η διεθνοποίηση είναι έννοιες οι οποίες εν γένει έχουν ϑετικό πρόσηµο. Για παράδειγµα πολλοί συνάδελφοι έχουν δώσει µάχες για να εκλέγονται µέλη ∆ΕΠ συνάδελφοι µε διεθνή αναγνώριση που υπερτερούν στα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα. Κρίνουµε ότι οι προσλήψεις χαρισµατικών νέων επιστηµόνων σε νέες ϑέσεις, που ανοίγουν δυστυχώς µε το σταγονόµετρο, είναι ένα από τα καλύτερα εχέγγυα για τη διεϑνοποίηση και την εξωστρέφεια του ιδρύµατος. Το επιστηµονικό ειδικό βάρος όταν συγκεντρωθεί σε κρίσιµη µάζα αποκτά µεγάλη προωθητική δύναµη.

Το βασικό ερώτηµα είναι το ακόλουθο : ποια είναι η ταυτότητα ενός ιδρύµατος όπου δυνητικά όλα τα τµήµατα ϑα λειτουργούν και ένα παράλληλο πρόγραµµα σπουδών µε δίδακτρα ; Τί σηµαίνει συγκεκριµένα, και όχι γενικά, αυτού του είδους η εξωστρέφεια και η διεθνοποίηση;

΄Εχει χυθεί πολύ µελάνι τις τελευταίες δεκαετίες για τα ιδιωτικά ΑΕΙ, τα «κολλέγια» κοκ. Με όρους Εµπορικού ∆ικαίου και χάρη σε ευνοϊκές κατευθύνσεις της ΕΕ (αν και η εκπαίδευση παρα µένει εθνική αρµοδιότητα) ιδιωτικές σχολές που δεν πληρούν καµία ελάχιστη προϋπόθεση ακαδηµαϊκότητας έχουν κατοχυρώσει για τους αποϕοίτους τους πλήρη επαγγελµατική ισοτιµία µε τα πτυχία των δηµόσιων ΑΕΙ. Θυµίζουµε επίσης ότι η βάση εισαγωγής στις εν λόγω σχολές είναι το µηδέν, ή για την ακρίβεια αρκεί να έχεις απολυτήριο λυκείου και να διαθέτεις το σχετικό ποσό για τα δίδακτρα. Υποπτεύοµαστε ότι οι ίδιες προϋποθέσεις αρκούν και για την έξοδο, αν και δεν υπάρχει διαθέσιµη σχετική τεκµηρίωση. Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο.

Εκτιµούµε ότι όταν µπαίνουν στο παιχνίδι της παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών µε όλο τους το κύρος τα ιστορικά ιδρύµατα, όπως το ΕΚΠΑ, αυτά ϑα αποτελέσουν την εµπροσθοφυλακή για την καϑιέρωση της ιδιωτικής ανώτατης εκπαίδευσης και τα «κολλέγια» ϑα περάσουν σε συµπληρωµατικό pόλο. Το αν οι ϕοιτητές είναι αλλοδαποί ή όχι δεν έχει ιδιαίτερη σηµασία. Εξάλλου είναι ϑέµα χρόνου µια δικαστική απόφαση να ανατρέψει αυτόν τον περιορισµό. Το βασικό ερώτηµα είναι αν η Παιδεία είναι υπηρεσία ή αγαθό, αν η παροχή γνώσης (ή δεξιοτήτων) επί πληρωµή µπορεί να συνδυαστεί µε ακαδηµαϊκότητα εδώ και τώρα, δηλ. στις συγκεκριµένες συνθήκες, στο συγκεκριµένο ιστορικό πλαίσιο, της συγκεκριµένης ελληνικής πραγµατικότητας. Ειρήσθω εν παρόδω, οι τετριµµένες αναφορές στο «Χάρβαρντ» που είναι ιδιωτικό αλλά «άριστο» είναι εκτός τόπου και χρόνου και περισσότερο προδίδουν την άγνοια αυτών που τις αναµασούν για το Χάρβαρντ, για το αµερικάνικο εκπαιδευτικό σύστηµα αλλά και για το εγχώριο πανεπιστήµιο.

Η ουσία για µας περικλείεται στο εξής : πρέπει τα δηµόσια ελληνικά ΑΕΙ, που είναι πιασµένα στη µέγγενη µιας αέναης λιτότητας, να γίνουν σταδιακά αυτοχρηµατοδοτούµενα ; Σε αυτή την περίπτωση βέβαια ϑα είναι δηµόσια µόνο κατ’ όνοµα. Η σύντοµη απάντηση µας είναι ότι αυτό ϑα είναι µια καταστροφική εξέλιξη, αλλά σε κάθε περίπτωση κρίνουµε ότι όλοι πρέπει να τοποθετηθούν. Επισηµαίνουµε ότι όσοι συνάδελφοι ϑεωρούν ντροπή την κρατική χρηµατοδότηση που δεν ταιριάζει σε ιδρύµατα «αρίστων» πρέπει να είναι έτοιµοι να βρουν και τον µισθό τους από την «αγορά». ΄Οσοι από αυτούς είναι ϕυσικά πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης.

Το ϑέµα είναι πολύ µεγάλο για να ϑίξουµε όλες τις πτυχές του.   Εν τάχει ϑα αναφέρουµε ότι όπου µπαίνουν αρχικά χαµηλά δίδακτρα σε σχετικά σύντοµο χρονικό διάστηµα εκτοξεύονται. Αυτό συνέβη στα πολιτειακά πανεπιστήµια των ΗΠΑ, συνέβη στη Βρετανία, και το έχουµε δει κατά κόρο να επαληθεύεται στις εγχώριες µεταπτυχιακές σπουδές. ΄Οταν ξεκινάει µια τέτοια επιχειρηµατική δραστηριότητα είναι οικονοµικός νόµος η ανάγκη για µεγέθυνση, µε αύξηση του πλήθους των ϕοιτητών, αύξηση των διδάκτρων, αύξηση του υποαµειβόµενου, µη µόνιµου, διδα κτικού προσωπικού και διεύρυνση µιας γραφειοκρατικής κάστας στελεχών και λοιπών παρατρεχάµενων που περιστρέφονται γύρω από τον καθεαυτό ακαδηµαϊκό πυρήνα για να πιστοποιούν την «ποιότητα» και την «αριστεία».

Αφήσαµε τελευταίο το ϑέµα των αποδοχών µας που κρίνουµε ότι συνδέεται άµεσα µε τα παραπάνω. Είναι καθηλωµένες σε πολύ χαµηλά επίπεδα επί εικοσαετία και πλέον. ∆εν ϑα κουνήσουµε το δάχτυλο στους µισθοσυντήρητους συναδέλφους που αναγκάζονται να κάνουν δεύτερη και τρίτη δουλειά για να \ήσουν τις οικογένειες τους. Ο ανεξέλεγκτος πολλαπλασιασµός Προγραµµάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών µε δίδακτρα αποδίδει σε µια µερίδα συναδέλφων ένα µικρό επιµίσθιο για να βελτιώσουν λίγο τα οικονοµικά τους. Η αλόγιστη ίδρυση µεταπτυχιακών προγραµµάτων είναι ϑέµα χρόνου να προσκρούσει σε ένα ϕυσικό όριο, και πιθανώς κάποια από τα πλέον εξωτικά να αρχίσουν να κλείνουν ελλείψει ϕοιτητών-πελατών. Τα ξενόγλωσσα προγράµµατα είναι η καινούργια πηγή κάποιων επιπλέον εσόδων για τα χειµαζόµε να µέλη ∆ΕΠ. Αξίζει τον κόπο;

Η µετατροπή των µεγάλων δηµόσιων πανεπιστηµίων στην αιχµή του δόρατος της παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών µε ιδιωτικο-οικονοµικά κριτήρια ϑα αυξήσει περαιτέρω την εντροπία στον κατακερµατισµένο ακαδηµαϊκό χάρτη της χώρας και ϑα αποσπάσει κρίσιµους ανθρώπινους και υλικούς πόρους από την κύρια αποστολή των ιδρυµάτων. Η ιδιωτικοποίηση εκ των έσω, που είχε ήδη ξεκινήσει, περνάει στο επόµενο στάδιο. Σε πρώτη ϕάση ϑα διπλασιαστούν τα τµήµατα στα ΑΕΙ, πλάι στο κάθε τµήµα ϑα υπάρχει ένα «παρατµήµα» µε δίδακτρα για «αλλοδαπούς». Σε δεύτεpη ϕάση, ϑα επιτραπεί η εγγραφή σε αυτό και Ελλήνων ϕοιτητών. Μέχρι αυτό το σηµείο ϑα έχουν ξοδευτεί σηµαντικά ποσά για ανθρώπινο δυναµικό και υποδοµές, συµπεριλαµβανοµένων και νέων κτιρίων, κάποια από τα οποία ϕαίνεται ότι ήδη κατασκευάζονται. Τελικά, δεδοµένης της παράλογης κατασπατάλησης πόρων (π.χ., κάθε µάθηµα ϑα πρέπει να διδάσκεται δύο ϕορές – πράγµα αδύνατον), είναι αρκετά πιθανό τα δύο τµήµατα να συγχωνευτούν σε ένα µε «συµβολικά» δίδακτρα, τα οποία σε πολύ µικρό διάστηµα ϑα εκτιναχθούν. Το άλλο, λιγότερο πιθανό, ενδεχόµενο είναι να απαιτηθεί µια ακόµη µεγαλύτερη επένδυση σε ανϑρώπινο δυναµικό και κτίρια για το στήσιµο ενός παράλληλου ιδρύµατος επί πληρωµή στο οποίο προκειµένου να µην είναι \ηµιογόνο πρέπει να εισάγονται και να αποφοιτούν µεγάλο πλήθος ϕοιτητών. Η απόσβεση της επένδυσης, αν γίνει, ϑα απαιτήσει πολλές δεκαετίες. Υπάρχουν τελικά τόσοι πόροι για τη δηµόσια παιδεία και δεν το γνωρίζαµε ; ΄Η ϑα βρεθούν προκειµένου να προωϑηθεί η ιδιωτικοποίηση της ;

Αυτή είναι η λογική των πραγµάτων, ανεξάρτητα από τις προθέσεις κάποιων σηµερινών υποστηpικτών αυτού του είδους της «διεθνοποίησης» και «εξωστρέφειας» των ΑΕΙ. Είναι άραγε τυχαίο ότι όλοι οι διαπρύσιοι προπαγανδιστές της κατάργησης του άρθρου 16 του Συντάγµατος, που απαγορεύει τα ιδιωτικά ΑΕΙ, µε ϕανατισµό υποστηρίζουν την καθιέρωση των ξενόγλωσσων τµηµάτων µε δίδακτρα; Ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του.