Το πρώτο μεγάλο χτύπημα στην ΕΕ δόθηκε πριν δυο χρόνια με την απόφαση της Μ. Βρετανίας για αποχώρηση από τους κόλπους της. Και το ζήτημα τώρα είναι αν θα πάνε σε ένα «ήπιο» Brexit ή σε ένα σκληρό και ανεξέλεγκτο  που θα διευρύνει το ρήγμα και θα πολλαπλασιάσει τις ζημιές και για τους δύο.

Το δεύτερο μεγάλο χτύπημα προκλήθηκε με την άνοδο του Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ που συνοδεύτηκε με την εξαπόλυση μιας σφοδρής επίθεσης ενάντια στην ΕΕ και τη Γερμανία, καλώντας σε διάλυση της ΕΕ, αφού «μετατράπηκε σε όχημα του Βερολίνου», εξυμνώντας την απόφαση της Μ. Βρετανίας και καλώντας τη Γαλλία να αποχωρήσει και αυτή από την ΕΕ.

Το τρίτο χτύπημα έρχεται τώρα με την σφοδρή αντιπαράθεση που ξέσπασε και τους αλληλοεκβιασμούς Γερμανίας- Γαλλίας από τη μια πλευρά και Ιταλίας από την άλλη, για τους όρους που θα επιβληθούν στην τελευταία με το δυσθεώρητο χρέος της, και τις απειλές της νέας ιταλικής κυβέρνησης στην οποία δεσπόζουν οι ακροδεξιοί της λίγκας του Βορρά, ότι αν αντιμετωπιστεί η Ιταλία όπως η Ελλάδα αυτό θα οδηγήσει σε παγκόσμια οικονομική καταστροφή και σε διάλυση της ΕΕ.

Τρεις σεισμικές δονήσεις σε δυο χρόνια είναι δύσκολο να τις αντέξουν τα σαθρά θεμέλια της ΕΕ.

Σε κάθε περίπτωση το οικοδόμημα της ΕΕ, ύστερα από 60 χρόνια, βρίσκεται αντιμέτωπο με την πιο βαθειά κρίση της ιστορία του, κλονίζεται και εξασθενεί η ιμπεριαλιστική του συνοχή και απειλείται με διάσπαση.

Στα “χαρακώματα” βρίσκονται για άλλη μία φορά Ιταλία και Ε.Ε μετά την κατάθεση εκ μέρους της ιταλικής κυβέρνησης, προς έγκριση στην Κομισιόν, του προσχεδίου του Προϋπολογισμού.

Αφορμή αποτέλεσε το ύψος του ελλείμματος (2,4% του ΑΕΠ) που προβλέπει το προσχέδιο, το οποίο παρόλο που βρίσκεται εντός του ορίου του 3% που θέτει το σύμφωνο σταθερότητας, από την άλλη υπερβαίνει τις απαιτήσεις (1,9% του ΑΕΠ) που θέτουν οι ιθύνοντες των Βρυξελλών, ως αποδεκτές. Και σαφώς πολύ πιο πάνω από το 0,8% που είχε δεσμευτεί ότι θα τηρήσει η προηγούμενη ιταλική κυβέρνηση ώστε να μειώσει το δυσθεώρητο χρέος της Ιταλίας. Το ιταλικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ φθάνει το 131,8% και σε απόλυτες τιμές τα 2,42 τρις ευρώ, το μεγαλύτερο στην Ε.Ε., αφού η ιταλική οικονομία είναι η τρίτη σε μέγεθος οικονομία στην Ευρωζώνη. Βαριές εκφράσεις εκτοξεύτηκαν εκατέρωθεν, για ακόμη μία φορά το τελευταίο διάστημα, γεγονός που υποδηλώνει τη μεγάλη όξυνση των αντιθέσεων μεταξύ Ιταλίας και γερμανογαλλικού άξονα. “Αν η Ιταλία θέλει μια περαιτέρω, ιδιαίτερη μεταχείριση, αυτό θα σήμαινε το τέλος του ευρώ. Πρέπει να είμαστε πολύ αυστηροί”, δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, προειδοποιώντας την Ιταλία να μην προχωρήσει με το προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2019. Επίσης ξεκαθάρισε ότι μετά την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης δεν επιθυμεί μια αντίστοιχη ιταλική.

Την οργή της Ρώμης πυροδότησαν μεταξύ άλλων και οι δηλώσεις του Επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων, Πιέρ Μοσκοβισί, περί σοβαρής απόκλισης του ιταλικού προϋπολογισμού σε σχέση με τις προηγούμενες δεσμεύσεις για μη αύξηση του δημόσιου χρέους.

Ο Λουίτζι Ντι Μάιο (Κίνημα 5 Αστέρων) κατηγόρησε τη Γαλλία και τη Γερμανία ότι “θέλουν να πέσει η ιταλική κυβέρνηση” και προειδοποίησε: “Δεν κάνουμε πίσω από αυτό το 2,4%. Δεν θα υποχωρήσουμε ούτε χιλιοστό”. Την ίδια ώρα, ο έτερος αντιπρόεδρος, Ματέο Σαλβίνι, (Λίγκα του Βορρά) προειδοποιούσε ότι η Ρώμη θα ζητήσει “αποζημίωση από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών που σκόπιμα αναστατώνουν τις αγορές. Απευθύνθηκε δε με μειωτικούς χαρακτηρισμούς προς τον πρόεδρο της Κομισιόν, χαρακτηρίζοντάς τον, λίγο πολύ, ως μέθυσο. “Μιλώ μόνον με άτομα που δεν πίνουν”, είπε ο Σαλβίνι, προσθέτοντας ότι στη χώρα του “κανείς δεν πιστεύει τις απειλές του Γιούνκερ, ο οποίος παραλληλίζει την χώρα μας με την Ελλάδα”, για να συμπληρώσει ότι “πριν να ανοίξει το στόμα του, θα έπρεπε να πίνει δυο ποτήρια νερό και να σταματήσει να προχωρεί σε ανύπαρκτες απειλές”.

“Λάδι στη φωτιά” έριξε η δήλωση του επικεφαλής της επιτροπής προϋπολογισμού του ιταλικού κοινοβουλίου, Κλαούντιο Μπόργκι ότι “η Ιταλία θα ήταν καλύτερα εκτός Ευρωζώνης”, για να ακολουθήσει αναδίπλωσή του καθώς διευκρίνισε ότι “η έξοδος από το ευρώ δεν είναι στο πρόγραμμα της κυβέρνησης και δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για κάτι τέτοιο”. Ενδεικτικό των διαφορετικών προσεγγίσεων που υπάρχει και στα αστικά επιτελεία στην Ιταλία είναι το γεγονός ότι ο υπουργός Οικονομικών, Τζοβάνι Τρία, φέρεται να έχει διαφωνήσει με τους δύο αντιπροέδρους της ιταλικής κυβέρνησης, για τον στόχο του ελλείμματος και την υπέρβασή του πάνω από το όριο του 1,9%, το οποίο είχε χαρακτηρίσει ως “κόκκινη γραμμή”, πέραν της οποίας οι αγορές θα αντιδρούσαν, όπως και τελικά έγινε. Οι μετοχές των ιταλικών τραπεζών έπεσαν κατά 2,8%, οι αποδόσεις των 10ετών ιταλικών ομολόγων εκτοξεύτηκαν, ενώ αυξήθηκε το spread των ιταλικών με τα γερμανικά 10ετή ομόλογα. Το ευρώ κατέγραψε χαμηλό έξι εβδομάδων.

Τους τόνους της αντιπαράθεσης επιχείρησε να ρίξει ο Ιταλός πρωθυπουργός, Τζουσέπε Κόντε, που είπε ότι η Ιταλία είναι πλήρως δεσμευμένη στο ευρώ και οποιαδήποτε επικριτικά σχόλια για το κοινό νόμισμα είναι προσωπικές απόψεις που δεν έχουν καμία σχέση με τις κυβερνητικές πολιτικές. “Η Ιταλία δεν αποτελεί πρόβλημα για την Ευρώπη, είναι κεφάλαιο”, υποστήριξε ο Ιταλός πρωθυπουργός.

Σε δημοσίευμα της εφημερίδας Corriere della Sera, αποτυπώνεται η προσπάθεια της ιταλικής κυβέρνησης να υπάρξει ένας συμβιβασμός με τις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με αυτό, εμφανίζεται διατεθειμένη να περικόψει το στόχο των ελλειμμάτων των επόμενων ετών. Συγκεκριμένα, η Ρώμη φέρεται να σχεδιάζει να μειώσει το έλλειμμα στο 2% του ΑΕΠ το 2021, από 2,4% του ΑΕΠ το 2019 και 2,2% του ΑΕΠ το 2020. Το δημοσίευμα επιβεβαίωσε εμμέσως, με δηλώσεις του, ο Ιταλός Πρωθυπουργός ο οποίος είπε πως η Ρώμη στοχεύει σε “επιτάχυνση της μείωσης του λόγου του χρέους προς το ΑΕΠ με συνεπή τρόπο σε μια περίοδο τριών ετών”, χωρίς ωστόσο να δώσει περαιτέρω στοιχεία.

Από την άλλη άκρη του Ατλαντικού το αμερικανικό πρακτορείο Μπλούμπεργκ, παρεμβαίνοντας στην εν εξελίξει αντιπαράθεση, δημοσίευσε άρθρο με τίτλο “Η Ιταλία θέτει σε κίνδυνο το ευρωπαϊκό εγχείρημα” στο  οποίο επισημαίνεται ότι: “Αν οι επενδυτές χάσουν την πίστη τους ότι η κυβέρνηση μπορεί να το ελέγξει (σ.σ. το χρέος), οι ηγέτες της Ευρώπης θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τις φοβερές επιλογές της προσπάθειας διάσωσης της Ιταλίας, της επίβλεψης μίας χωρίς προηγούμενο αναδιάρθρωσης χρέους ή του να επιτραπεί στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του ευρώ να φύγει από αυτό”. Ενώ και ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Moody’s ανακοίνωσε ότι είναι αμφίβολο αν το σημερινό πολιτικό περιβάλλον στην Ιταλία θα επιτρέψει την υλοποίηση κρίσιμων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, υποβαθμίζοντας όμως παράλληλα την πιθανότητα εξόδου της χώρας από τη ζώνη του Ευρώ.

Στέλιος Καραμήτσος,  στέλεχος του Μ-Λ ΚΚΕ