Η Εφημερίδα των Συντακτών, σε ένα εκτενές αφιέρωμα, παρουσίασε δύο νέες έρευνες, μία για την πρωτοβάθμια (ερωτήσεις για γονείς και εκπαιδευτικούς) και μία για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σχετικά με την εξ αποστάσεως μάθηση, οι οποίες διεξήχθησαν από τις ερευνητικές ομάδες του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με επικεφαλής τον αν. καθηγητή Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης δρα Θεόδωρο Θάνο, με σκοπό να φανούν τα νέα δεδομένα που δημιουργεί αυτός ο τρόπος σχολικής ζωής καθώς (και κυρίως) οι νέες μορφές ανισοτήτων.Για την έρευνα που αφορά την πρωτοβάθμια εργάστηκαν οι Παντελής Δευτεραίος, Δημήτριος Δημητρίου, Αννα Δούβαλη, Απόστολος Κατσικάς και Ιωάννης Κρομμύδας και για τη δευτεροβάθμια οι Αντώνης Τσατσάκης, Λαμπριάννα Γαϊτανίδη και Σοφία Παπαλέξη.
Με το κλείσιμο των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και τη συνακόλουθη αναστολή των μαθημάτων, προκειμένου να μη χαθεί η σχολική χρονικά, η διά ζώσης εκπαίδευση «αντικαταστάθηκε» από την εξ αποστάσεως. Αυτή η μορφή εκπαίδευσης που εφαρμόστηκε αποτέλεσε ουσιαστικά έναν «ανορθόδοξο» συνδυασμό διά ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης (αυτό απάντησαν τα 2/3 των εκπαιδευτικών), αφού χρειάστηκε η εξ αποστάσεως να εφαρμοστεί με «όρους» διά ζώσης εκπαίδευσης.
Ο «ανορθόδοξος» αυτός συνδυασμός είχε και «παρενέργειες», καθώς παρουσιάστηκαν μια σειρά από προβλήματα και δυσκολίες σύμφωνα με τις απαντήσεις των εκπαιδευτικών του δείγματος: η ενημέρωση δεν ήταν έγκαιρη (40,6%), υπήρξαν προβλήματα λειτουργίας στην πλατφόρμα (52,9%), οι ίδιοι δεν ήταν εξοικειωμένοι με όλο αυτό (41,2%). Επιπλέον οι εκπαιδευτικοί προέβησαν στη δημιουργία νέου εκπαιδευτικού υλικού (74,7%) με αποτέλεσμα την αύξηση του φόρτου εργασίας (77,1%).
Το σημαντικότερο ίσως είναι πως αναδείχτηκαν νέες μορφές κοινωνικών ανισοτήτων που αφορούν το ψηφιακό χάσμα: υπήρξαν μαθητές οι οποίοι δεν είχαν όλο τον απαιτούμενο εξοπλισμό και/ή οι ίδιοι ή οι γονείς τους δεν είχαν τις απαιτούμενες δεξιότητες να το χρησιμοποιήσουν.Επίσης, υπάρχουσες κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις εντάθηκαν ακόμα περισσότερο. Συγκεκριμένα υπήρξαν μαθητές με ιδιαίτερα κοινωνικοπολιτισμικά χαρακτηριστικά (π.χ. Ρομά και μουσουλμάνοι) οι οποίοι «χάθηκαν» αφού οι εκπαιδευτικοί δεν κατάφεραν να επικοινωνήσουν μαζί τους.
■ Μόνο ένας στους τρεις εκπαιδευτικούς ανέφερε ότι ενημερώθηκε αρκετά ή πολύ έγκαιρα για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. «Οχι, ενημερώθηκα σταδιακά και σκόρπια. Περίπου μία εβδομάδα μετά το κλείσιμο των σχολείων».
■ Πάνω από τους μισούς εκπαιδευτικούς (52,9%) δήλωσε ότι αντιμετώπισε αρκετά ή πολλά προβλήματα στη χρήση της πλατφόρμας. Αυτές οι δυσκολίες αφορούσαν την αργή σύνδεση στο διαδίκτυο και την έλλειψη επιμόρφωσης. «Υπήρχαν μεγάλες τεχνικές δυσκολίες. Τις πρώτες μέρες έπεφτε το δίκτυο κατευθείαν, έπεφτε η πλατφόρμα. Ξενυχτάμε διαρκώς προσπαθώντας να φτιάξουμε ασκησούλες σε ένα εργαλείο του e-me που λέγεται e-content. Γύρω στις 3.00 με 4.00 το πρωί καταφέρναμε να μπούμε…».
■ Ενας στους τρεις εκπαιδευτικούς (33,1%) απάντησε ότι δεν έχει επιμορφωθεί καθόλου ή έχει επιμορφωθεί λίγο σε ζητήματα αξιοποίησης νέων τεχνολογιών. «Ολο αυτά μου προκάλεσαν ανησυχία, γιατί δεν κατέχω αρκετά αυτό το αντικείμενο, δεν έγινε η κατάλληλη επιμόρφωση, οπότε είχα αγωνία για το εάν θα λειτουργήσει όλο αυτό το πράγμα, αν μπορώ να ανταποκριθώ στις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσω κ.ά.».
• Το 41,2% των εκπαιδευτικών δεν έχει καθόλου ή έχει λίγη εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες. «Ενας φίλος μου μού είπε ότι φοβήθηκε πώς θα του μείνει η γυναίκα του στα χέρια. Αυτός είναι έμπορος και η γυναίκα του εκπαιδευτικός ηλικίας 57 ετών και δεν ήξερε τίποτα από όλα αυτά. Είχε πολύ άγχος και αγωνία. Ο ίδιος αφιέρωνε πολλές ώρες να τη βοηθήσει».
■ Οι μισοί και πλέον εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι δεν υπήρξε ή υπήρξε μικρή αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών.
■ Περίπου εννέα στους 10 εκπαιδευτικούς (87,6%) θεωρούν ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δημιούργησε νέες μορφές ανισοτήτων. «Δημιουργήθηκαν νέες μορφές ανισοτήτων, γιατί δεν έχουν όλα τα παιδιά πρόσβαση σε υλικοτεχνική υποδομή. Υπάρχουν άτομα τα οποία δεν έχουν καλή σύνδεση με το internet, άλλοι το δανείζονταν από κάποιο γείτονα. Υπήρχαν αδέρφια που δεν είχαν ατομικούς υπολογιστές, ούτε χώρο να απομονωθούν να διαβάσουν. Εχω μαθητές οι οποίοι αναγκάστηκαν τώρα να αγοράσουν κινητό, για να μπορούν να έχουν πρόσβαση». «Ναι, δημιουργήθηκαν νέες μορφές ανισοτήτων. Ενα παιδί από μια υποβαθμισμένη ή απομακρυσμένη περιοχή ή από οικογένεια με λίγους πόρους θα ερχόταν στο σχολείο, θα έπαιρνε ερεθίσματα, ενώ τώρα δεν έχει καθόλου ερεθίσματα. Αρα δημιουργήθηκαν μεγαλύτερες ανισότητες από ό,τι πριν».
■ Το 72,2% των εκπαιδευτικών πιστεύει ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση συμβάλλει στην αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων. «Ναι, συμβάλλει πάρα πολύ, γιατί οι μαθητές, που και πριν είχαν δυσκολίες λόγω γλώσσας ή λόγω του μορφωτικού επιπέδου της οικογένεια, αυτή τη στιγμή δεν έχουν καμία απολύτως πρόσβαση στην εκπαίδευση. Δεν μπορούν να επικοινωνήσουν με τον δάσκαλο με κανέναν τρόπο. Το πρόβλημα ήταν έντονο και σε ομάδες όπως οι Ρομά ή τα παιδιά που οι γονείς τους είναι αναλφάβητοι ή δεν μιλάνε ελληνικά». «Ναι, συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων, γιατί δεν μπορεί ο κάθε γονιός να βοηθήσει με τον ίδιο τρόπο το παιδί του. Επίσης ο κάθε γονιός δεν έχει την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή. Ακόμα έπρεπε να υπάρχει μια κοινή πολιτική από το υπουργείο, όπως για παράδειγμα υπάρχουν κοινά βιβλία για όλους τους μαθητές. Τώρα όλο αυτό είναι πολύ μετέωρο…».
■ Δύο στους τρεις εκπαιδευτικούς (66,6%) ανέφεραν ότι εφαρμόστηκε ένας ανορθόδοξος συνδυασμός εξ αποστάσεως και διά ζώσης εκπαίδευσης ως λύση ανάγκης. «Πιστεύω ότι είναι μια κάποια λύση για να βγούμε από το αδιέξοδο, ένας τρόπος να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά – όχι όμως ο ιδανικός».
■ Το 45,2% των εκπαιδευτικών δήλωσε ότι οι γονείς ανέφεραν πως τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν προβλήματα κατά τη διάρκεια της καραντίνας: εκδήλωση γκρίνιας, πλήξης και εκνευρισμού (53,0%), έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες (39,8%), άρνηση να συμμετέχει σε δραστηριότητες (29,8%), έλλειψη συγκέντρωσης (28,6%), εκδήλωση στενοχώριας, θλίψης (26,0%) και εκδήλωση άγχους, φόβου, πανικού (15,1%). «Απ’ ό,τι μου λένε οι γονείς των παιδιών της τάξης μου, τα παιδιά βαρέθηκαν να είναι κλεισμένα μέσα στο σπίτι. Εχουν επιθυμήσει να γυρίσουν πάλι πίσω στο σχολείο… Τα παιδιά μού στέλνουν γράμματα και μου γράφουν πόσο πολύ επιθύμησαν να γυρίσουν στο σχολείο, να δουν την κυρία τους, τους φίλους τους. Τους λείπει αυτό το ομαδικό παιχνίδι. Κυρίως τους λείπει η επαφή με τα άλλα τα παιδιά, τον δάσκαλο, το σχολείο… Ισως στην αρχή το είδαν με χαρούμενη διάθεση, για να ξεκουραστούν. Με το πέρασμα όμως των εβδομάδων, αυτό είναι κουραστικό πλέον για τα παιδιά».
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Δείγμα: 1.446 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας, άντρες (28,6%) και γυναίκες (71,4%), μόνιμοι (68,3%) και αναπληρωτές (31,7%) από όλη την Ελλάδα (το 24,1% διδάσκει σε χωριό, το 19% σε κωμόπολη και το 56,8% σε πόλη).
Μεθοδολογία έρευνας: Ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο το οποίο στάλθηκε σε όλα τα σχολεία πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας.
Βασικό κίνητρο για την έρευνα αποτέλεσε η διερεύνηση της δημιουργίας και της αναπαραγωγής κοινωνικών ανισοτήτων στους μαθητές με την εφαρμογή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Διάρκεια: 10 Απριλίου έως σήμερα (σε εξέλιξη).
Η έρευνα στους γονείς επιβεβαίωσε όσα ανέφεραν οι εκπαιδευτικοί για δυσκολίες ορισμένων γονέων να συμμετέχουν στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Παρ’ όλο που η πλειονότητα των γονέων του δείγματος δήλωσε ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση στην παρούσα κατάσταση ήταν χρήσιμη (64,5%), μόλις το 1/3 ήταν ικανοποιημένο από αυτή.
Μάλιστα μόλις το 14,5% των γονέων ανέφερε ότι συνέβαλε στην αναπλήρωση της ύλης. Οι γονείς επιπλέον επισήμαναν την αναγκαιότητα της διά ζώσης εκπαίδευσης, αφού τα παιδιά τους αναζήτησαν τους δασκάλους (74,3%) και το σχολείο.
Πράγματι, αυτά που έλειψαν από τα παιδιά κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού ήταν οι φίλοι τους, οι εξωσχολικές δραστηριότητες και οι δάσκαλοί τους.
Επισήμαναν επίσης ότι τα παιδιά ενδιαφέρθηκαν για τον κορονοϊό (59,6%) και εξέφρασαν φόβο για τον εαυτό τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα (23,4%).
■ Οι μισοί και πλέον γονείς (52,3%) με το κλείσιμο των σχολείων προβληματίστηκαν σχετικά με την πρόοδο των παιδιών τους.
■ Ενας στους τρεις γονείς απάντησε ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ξεκίνησε αρκετά ή πολύ έγκαιρα.
■ Το 77% των γονέων ανέφερε ότι αντιμετώπισε κάποια δυσκολία κατά την εφαρμογή τής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης όπως: αργή σύνδεση στην πλατφόρμα (42,2%), απροθυμία των παιδιών να συμμετέχουν (25,9%), έλλειψη εξοπλισμού (24,2%), έλλειψη εξοικείωσης με τις νέες τεχνολογίες (18,8%). Μόνο οι μισοί γονείς (50,2%) ανέφεραν ότι δεν είχαν κανένα πρόβλημα με τον απαιτούμενο εξοπλισμό για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
■ Το 43,6% των γονέων ανέφερε ότι η πλατφόρμα ήταν αρκετά ή πολύ εύχρηστη για το παιδί τους. Μόλις περίπου το 1/3 των γονέων (32,3%) απάντησε ότι το σχολείο έχει βοηθήσει στην εξοικείωση του παιδιού με τη χρήση νέων τεχνολογιών.
■ Περίπου δύο στους τρεις γονείς (64,5%) δήλωσαν ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ήταν αρκετά ή πολύ χρήσιμη σε αυτήν τη συγκυρία. Ωστόσο, μόνο ένας στους τρεις και πλέον γονείς (36,2%) απάντησαν ότι ήταν ικανοποιημένοι από αυτή.
■ Μόνο το 15,8% των γονέων ανέφερε ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ανταποκρίθηκε στην αναπλήρωση των μαθημάτων.
■ Το 70,1% των γονέων ανέφερε ότι τα παιδιά τους αποζήτησαν το σχολείο και το 74,3% ότι έλειψε ο δάσκαλος από τα παιδιά.
■ Το 53,7% ανέφερε ότι τα παιδιά τους παρακολουθούν καθόλου ή λίγο εκπαιδευτική τηλεόραση.
Δευτεροβάθμια
Αντίστοιχα, περίπου, είναι και τα αποτελέσματα από έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά σε δείγμα 1.547 εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από τον καθηγητή Θεόδωρο Θάνο και την ερευνητική ομάδα αποτελούμενη από τους Αντώνη Τσατσάκη, Λαμπριάννα Γαϊτανίδη και Σοφία Παπαλέξη.
Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Δείγμα της έρευνας: 893 γονείς (η έρευνα είναι σε εξέλιξη), γυναίκες (83,9%) και άντρες (16,1%) απ’ όλη την Ελλάδα (το 25,3% κατοικεί σε χωριό, το 11,3% σε κωμόπολη και το 63,3% σε πόλη), όλων των μορφωτικών επιπέδων (3,4% είναι απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης, 14,4% απόφοιτοι Λυκείου, 21,4% έχουν δεχτεί κάποια μορφή μεταλυκειακής εκπαίδευσης, 12,2% απόφοιτοι ανώτερης εκπαίδευσης και το 48,6% απόφοιτοι ανώτατης εκπαίδευσης).
Μεθοδολογία έρευνας: Ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο το οποίο στάλθηκε σε γονείς είτε απευθείας είτε μέσω των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων.
Διάρκεια: 25 Απριλίου έως σήμερα (σε εξέλιξη).
e-prologos.gr
