Δημήτρης Μαυρίδης

Θυμηδία έχει προκαλέσει στους φιλολογικούς – και όχι μόνον – κύκλους από την πρώτη κιόλας στιγμή της εμφάνισης του ιού η χρήση του ονόματός του ως πρώτου συνθετικού σε λέξεις που χαρακτηρίζουν μια ανθρώπινη δραστηριότητα, προσδίδοντας σ’ αυτές το πρόσημο της αυξημένης επικινδυνότητας και ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό φορτίο. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις χρήσης του συνθετικού κορονο– είναι οι λέξεις κορονοπάρτι, κορονοσυγκεντρώσεις και κορονοσυλλαλητήρια. Φυσικά, πρόκειται για απαράδεκτα λεκτικά κατασκευάσματα και γελοίους νεολογισμούς που η σημασία τους δεν ανταποκρίνεται σε κάτι σαφές και πραγματικό, αλλά αφορά σε κάτι που τελεί σε μια «εν δυνάμει» ή πιθανή κατάσταση.

Πιο συγκεκριμένα, ένα πάρτι, μια συγκέντρωση ή ένα συλλαλητήριο θα μπορούσε να αποδοθεί με τα παραπάνω προσδιοριστικά σύνθετα, εφόσον όλοι οι συμμετέχοντες στις δραστηριότητες αυτές ή η πλειοψηφία τους ήταν εξακριβωμένα φορείς μετάδοσης του κορονοϊού και η δραστηριότητα των συμμετεχόντων τελούνταν επί τούτω, δηλαδή με αποκλειστικό σκοπό να διαδοθεί ο ιός. Κάτι τέτοιο, φυσικά, ουδόλως ισχύει. Συνεπώς, η χρήση των σύνθετων αυτών δε μπορεί παρά να είναι παραπλανητική και έτσι χρησιμοποιούνται κατά κόρον από όλα τα συστημικά Μ.Μ.Ε., ακόμα και από το επιμελέστερο όλων ως προς τη χρήση της γλώσσας κρατικό κανάλι. Επιπλέον, επειδή σίγουρα σε κάθε τηλεοπτικό κανάλι ή ενημερωτικό σάιτ υπάρχουν άνθρωποι που ασχολούνται με την γλωσσική επιμέλεια των κειμένων, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως η χρήση του κορόνο- ως πρώτου συνθετικού στα προαναφερόμενα γίνεται με σκοπό την εξυπηρέτηση της ευρύτερης προπαγάνδας στο ζήτημα της πανδημίας και την ενεργοποίηση του κοινωνικού αυτοματισμού μέσω του διαχωρισμού των πολιτών, από τη μια μεριά, στους υπάκουους και νομοταγείς και, από την άλλη, στους επικίνδυνους και ανεύθυνους που θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των πρώτων (χωρίς βέβαια αυτό να είναι απίθανο να συμβεί).

Παράλληλα, συχνά γίνεται λόγος για την κορονοενίσχυση ή το κορονοεπίδομα, με την σημασία της οικονομικής βοήθειας σε ανθρώπους που έχουν πληγεί κατά την περίοδο της πανδημίας. Ωστόσο, τα σύνθετα αυτά, ιδωμένα υπό το πρίσμα της θανατηφόρας ιδιότητας του πρώτου συνθετικού, καταλήγουν να σημαίνουν την ισχνή ενίσχυση και το αναιμικό επίδομα που, λόγω του μεγέθους τους, εξακολουθούν να οδηγούν τον αποδέκτη τους στην οικονομική καταστροφή. Άρα μιλάμε για σχήμα οξύμωρο και μάλιστα από δυο απόψεις. Δηλαδή, απ’ τη μια πώς μπορεί ένα επίδομα και μια οικονομική ενίσχυση να είναι καταστρεπτική και οικονομικά θανατηφόρα, εφόσον οι εν λόγω έννοιες σημαίνουν το ακριβώς αντίθετο;  Και αφετέρου για ποιο λόγο δε χρησιμοποιείται από τους δημοσιογράφους η περίφραση «ενίσχυση ή επίδομα περιόδου πανδημίας», αναφερόμενοι έτσι σε οικονομικό βοήθημα μιας συγκεκριμένης περιόδου (της κορονοπεριόδου), ώστε να μην ξεφτιλίζονται χρησιμοποιώντας αυτό το γελοίο συνθετικό;

Ωστόσο, καχυποψία προκαλεί το γεγονός της παντελούς έλλειψης του κορονο- πλάι σε κάποιες άλλες λέξεις στις οποίες, ίσως, να ταίριαζε περισσότερο. Για παράδειγμα, θα περιμέναμε να ακούσουμε όλο αυτό το διάστημα για κορονοεκπαιδευση, κορονοδιαβουλεύσεις, κορονοσυγκοινωνίες, κορονοκοινωνική πολιτική και κορονοδημοκρατία. Επειδή, όμως, έτσι προσδίδεται η χροιά του γιαλαντζί και ενυπάρχει η έννοια της ειρωνείας, σε καμιά περίπτωση δε θα χρησιμοποιούνταν οι παραπάνω λέξεις με τη μορφή αυτή από τα πληρωμένα μίντια κάθε είδους. Άλλωστε, τα χαρτάκια οδηγιών προειδοποιούν και δίνουν τις απαραίτητες κατευθύνσεις για την ευόδωση των σκοπών της προπαγάνδας.   Ιδιαίτερο, ωστόσο, ενδιαφέρον προκαλεί η πολύ μικρή αναφορά των παρουσιαστών της τιβί στον αυξημένο κίνδυνο διάδοσης του θανατηφόρου ιού στις διάφορες θρησκευτικές εκδηλώσεις. Κάθε φορά που η ειδησεογραφία έχει να παρουσιάσει λατρευτικά δρώμενα, που συνήθως αντιστοιχούν σε κάποια μεγάλη θρησκευτική εορτή, ή ακόμα και την προσέλευση πιστών στις κυριακάτικες λειτουργίες, δίνεται η εντύπωση ότι τηρούνται όλα τα μέτρα υγειονομικής ασφάλειας και συνεπώς δεν αναφέρεται ούτε καν μόνη της η λέξη κορονοϊός. Πολύ δε περισσότερο σε σύνθετη μορφή, όπως για παράδειγμα κορονολειτουργία, κορονοθεοφάνεια, κορονοκοινωνία κ.λπ. Και αυτό είναι, το λιγότερο, ανήθικο, όταν συμβαίνει όχι τόσο από παρουσιαστές, δημοσιογράφους και πολιτικούς, όσο από επιστήμονες ιατρούς. Η παράλειψη εντός των σχολίων τους οποιασδήποτε άμεσης ή έμμεσης αναφοράς στον ιό, ιδιαίτερα μέσω της τόσο προσφιλούς προσκόλλησης του εν λόγω συνθετικού, αποτελεί σκόπιμη απόκρυψη του κινδύνου που ελλοχεύει σε τέτοιου είδους συναθροίσεις. Κανείς από τους ειδικούς δεν έκανε έως τώρα λόγο για κορονοανάσταση, ενώ γνωρίζουν πως στη συγκεκριμένη τελετή κυριαρχούν ασυναίσθητα (και ανθρώπινα θα λέγαμε) η εγγύτητα των ατόμων, τα φιλιά και οι αγκαλιές. Αντιθέτως, με πολύ μεγάλη ευκολία πολλοί από αυτούς, πριν από λίγο καιρό, έκαναν λόγο για κορονοσυλλαλητήρια και κορονοσυγκεντρώσεις, παρόλο που όλοι έβλεπαν πως και οι αποστάσεις τηρήθηκαν και φιλιά δε δόθηκαν και αγκαλιές δεν έγιναν.

Αναμφίβολα, η δίωξη εξαιτίας λάθους ή πλάνης ενός επιστήμονα που αποδεδειγμένα πασχίζει για την καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση μιας υγειονομικής κρίσης που μαστίζει μια χώρα δεν αποτελεί ορθολογική τακτική σε μια Δημοκρατία. Εδώ ακριβώς έγκειται και το πνεύμα του «ακαταδίωκτου». Όμως, εάν οι αποφάσεις και οι επιλογές του απορρέουν από πολιτικές σκοπιμότητες εξυπηρέτησης της εξουσίας ή αποτελούν προϊόν ύποπτης συνδιαλλαγής με σκοπό το ίδιον όφελος, τότε ο πέλεκυς θα πρέπει να πέφτει βαρύς και με τρόπο παραδειγματικό.

Ναι, λοιπόν, στο «ακαταδίωκτο» για ενδεχόμενη αστοχία σε επιλεγμένη μέθοδο, στρατηγική ακόμα και σε εμβόλιο, αλλά όχι στο «ακαταδίωκτο», όταν γνωρίζει ο επιστήμονας πως για μια ολόκληρη εβδομάδα πλήθος κόσμου θα συσσωρεύεται για πολλές ώρες σε συγκεκριμένο χώρο με όλους τους κινδύνους που συνεπάγεται ο ασπασμός και η εγγύτητα των ατόμων και, παρόλα αυτά, γνωμοδοτεί υπέρ αυτού. Επιπλέον, η συνενοχή του στο έγκλημα θα επιβεβαιωθεί, όταν μετά από λίγες μέρες, με τις ΜΕΘ στα όρια των δυνατοτήτων τους και το λαό έτοιμο να τιμήσει με ασφάλεια και συντεταγμένα την εργατική Πρωτομαγιά, ο ειδικός αυτός θα κάνει λόγο στις πρωινές ενημερωτικές εκπομπές όχι για κορονομεγάλη εβδομάδα, αλλά για κορονομαγειρίτσα και κορονοσούβλες, αφού θα έχει στεγνώσει παντελώς από τα προ της 22ας Απριλίου συνήθη κορονοεπιχειρήματα.   

  Μαυρίδης Δημήτρης