Έληξαν την περασμένη Πέμπτη (26/05) οι εργασίες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός της Ελβετίας, κάτω από δρακόντεια αστυνομικά μέτρα. Στο μεταξύ στις 20/05, στο κέντρο της Ζυρίχης, συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες διαδηλωτές σε μία πορεία διαμαρτυρίας καταγγέλλοντας την ενοχική όσο και προκλητική στάση των παγκόσμιων ηγετών στα θέματα της ενεργειακής κρίσης, της ακρίβειας, της πανδημίας, της οικολογική και περιβαλλοντικής  καταστροφής και τον πόλεμο. Οι δυνάμεις καταστολής χρησιμοποίησαν πλαστικές σφαίρες και σπρέι πιπεριού για να διαλύσουν την πορεία, με δεκάδες τραυματίες.

Στο μεταξύ, ανησυχητική ήταν και η Έκθεση της Κομισιόν καθώς προβλέπει ψηλές τιμές ενέργειας για όλο το 2022 και μέχρι το 2025, (Ενεργειακό Σχέδιο RePowerEU ύψους 300 διs. €), εξαιτίας της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο. Η κατάσταση προβλέπεται να επιδεινωθεί αν στο μεταξύ το Κρεμλίνο αποφασίσει να διακόψει την ροή φυσικού αερίου προς την Δύση και ιδιαίτερα προς την Κεντρική και Ανατ. Ευρώπη, καθώς και τη βόρεια Γερμανία.

Σε τελική ανάλυση, βασικός άξονας για την απεξάρτηση από τους ρώσικους υδρογονάνθρακες, σύμφωνα με την πρόεδρο της Κομισιόν, είναι η λήψη μέτρων «…για την αλλαγή συνηθειών του πληθυσμού…» με βάση τον περιορισμό της κατανάλωσης! Ούτε λίγο, ούτε πολύ, οι λαοί καλούνται και πάλι να αναλάβουν τις ευθύνες για την αύξηση των τιμών Ενέργειας, τη ρύπανση του περιβάλλοντος, του πολέμου και της επισιτιστικής κρίσης!

***

Α) Κάτω από την ομπρέλα της «στήριξης και αλληλεγγύης» στην Ουκρανία και της ομόφωνης καταδίκης της ρωσικής εισβολής, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ναι μεν αποδέχθηκαν την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, η οποία όμως «θα πάρει χρόνια» σύμφωνα με τις πρόσφατες δηλώσεις Μακρόν, αλλά και του Γερμανού καγκελάριου που  συμμερίστηκε τη θέση αυτή, συμπληρώνοντας ότι: «θα επικεντρωθούμε στη ρεαλιστική, άμεση υποστήριξη». Περιττό να σημειώσουμε πως για τις σημερινές συγκυρίες, της οικολογικής, υγειονομικής, ενεργειακής, επισιτιστικής, οικονομικής κρίσης, φταίει πρωτίστως ο πόλεμος στην Ουκρανία!

Οι οικονομικοί εγκέφαλοι, τα λεγόμενα και «think tanks» του καπιταλισμού, με ψαλιδισμένα τα φτερά, παρατηρούν αμήχανοι την πτωτική πορεία της «νεοφιλελεύθερης οικονομίας», που τόσα επένδυσαν επάνω της. Μετά 50 χρόνια λειτουργίας του Φόρουμ, μετά από δεκάδες αντιφατικές και ακατανόητες προβλέψεις, από τις εκάστοτε Πυθίες του καπιταλισμού, ένα και μόνο πραγματικό στοιχείο αναδύεται μέσα από την απελπισμένη προσπάθεια ενός παρακμασμένου συστήματος: μία μανιασμένη μάχη να καταστρέψει τα πάντα γύρω του, λαούς, χώρες, Φύση, περιβάλλον, ακόμα και την ίδια την οικονομική του βάση. Η αναρχία στην παραγωγή, η ανισόμετρη ανάπτυξη, οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, όλα αυτά παραβλέπονται και οι αιτίες έμμεσα ή άμεσα αποδίδονται είτε στην Κίνα και τη Ρωσία, είτε στους λαούς και τις συμπεριφορές τους.

Ιδιαίτερα στο ζήτημα της Ενέργειας η γενική εκτίμηση ήταν ότι «η Ρωσία εργαλειοποιεί τα ενεργειακά αποθέματά της και αυτό έχει παγκόσμιο αντίκτυπο», την ίδια στιγμή που τα δυτικά ενεργειακά και αγροδιατροφικά μονοπώλια ανταγωνίζονται μεταξύ τους για τις προμήθειες, πωλήσεις, μεταφορές, αποθηκεύσεις, κλπ., αυτών των δύο βασικών προϊόντων. Στο ενεργειακό πεδίο, η υπεροχή της Ρωσίας είναι αναμφισβήτητη, καθώς δεκάδες ευρωπαϊκές εταιρείες δέχθηκαν τη ρωσική πρόκληση για πληρωμές των ορυκτών καυσίμων σε ρούβλια. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στην προώθηση του –αμερικανικού κυρίως- υγροποιημένου αερίου LNG, το οποίο λόγω του κόστους του, σκοντάφτει στις αντιδράσεις του ευρωπαϊκού βιομηχανικού κεφαλαίου. Από την πλευρά της η κυβέρνηση των ΗΠΑ προσπαθεί να πείσει τόσο τα ενεργειακά, όσο και τα διατροφικά μονοπώλια να αυξήσουν την παραγωγή και να μειώσουν τις τιμές, στην προσπάθεια εκμηδένισης της Ρωσίας. Στην ίδια κατεύθυνση και ο γ.γ. του ΝΑΤΟ Γ. Στόλτενμπεργκ που απευθυνόμενος προς τους επιχειρηματίες τόνισε ότι «οι δυτικές χώρες δεν πρέπει να ανταλλάσσουν την ασφάλειά τους για οικονομικά κέρδη». Να σημειώσουμε πως η Κίνα αξιοποιεί τις υπάρχουσες αντιθέσεις για να αυξήσει τα ενεργειακά της αποθέματα με διαπραγματευόμενο φθηνό ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο, χωρίς να παραβιάζει τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

***

Β) Η ολοένα και αυξανόμενη επισιτιστική κρίση συζητήθηκε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, καθώς επιδεινώνονται τα φαινόμενα σε όλο τον κόσμο. Όπως δείχνουν οι σχετικές Εκθέσεις, κάθε 33 ώρες 1 εκατ. άνθρωποι οδηγούνται σε ακραία φτώχεια, ενώ παράλληλα οι εργατολαϊκές κινητοποιήσεις παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας. Οι αναταραχές σε Σρι Λάνκα,  Πακιστάν και Περού, την περασμένη εβδομάδα για ελλείψεις ειδών διατροφής, φυσικού αερίου και άλλων βασικών αγαθών, αναδεικνύουν τον κίνδυνο μαζικών διεθνών διαδηλώσεων και την άμεση ανάγκη λήψης «μέτρων» για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Φυσικά, και η έλλειψη σιτηρών λόγω του πολέμου, αποδίδεται στο ότι «η Ρωσία χρησιμοποιεί την πείνα και τα σιτηρά για να ασκήσει εξουσία».

Ο δείκτης τιμών τροφίμων του FAO έφτασε το 159,3 τον Μάρτιο 2022, αυξημένος κατά σχεδόν 13% σε σχέση με τον Φεβρουάριο. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, σημαντικός εξαγωγέας σιταριού, καλαμποκιού, φυτικών ελαίων και λιπασμάτων, καθώς και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, αναμένεται να ωθήσουν σε περαιτέρω αύξηση των τιμών τους επόμενους μήνες. Στην ΕΕ, οι τιμές παραγωγού αγροτικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 33,5%, ενώ η ραγδαία αύξηση των τιμών του σιταριού αποτελεί σημαντικό μέρος του προβλήματος.

Στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, όπου το 40-60% των εισαγωγών σιτηρών προέρχεται από την Ουκρανία και Ρωσία, αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα πείνας. Μία περαιτέρω αύξηση στις τιμές σιτηρών και ενέργειας θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν κοινωνικές αναταραχές. Οι χώρες αυτές αντιμετωπίζουν επίσης ένα τεράστιο πρόβλημα χρέους –λόγω πανδημίας και οικονομικής κρίσης-  και είναι αδύνατον να δανειστούν. Στον Λίβανο, όπου σχεδόν τα τρία τέταρτα του πληθυσμού ζούσαν πέρυσι σε συνθήκες φτώχειας ως αποτέλεσμα της πολιτικής και οικονομικής κατάρρευσης, την Αίγυπτο το μεγαλύτερο αγοραστή σιταριού στον κόσμο, την Αιθιοπία, τη Σομαλία, το Νότιο Σουδάν και τη Μπουρκίνα Φάσο, όπου μαίνονται οι εμφύλιες διαμάχες, την Αφρική ολόκληρη, έχει δημιουργηθεί κρίση επισιτιστικής ασφάλειας για περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της ηπείρου, δήλωσε αυτή την εβδομάδα η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού.

***

Παρά τις ιησουίτικες αναφορές στη φτώχεια, τις ανισότητες, την πανδημία, την ενεργειακή και επισιτιστική κρίση, την διεύρυνση των δημοκρατικών θεσμών, την περιβαλλοντική καταστροφή, την αναζήτηση δικαιότερης κατανομής του πλούτου και εν πάση περιπτώσει τον «υγιή καπιταλισμό», οι λαοί πλήρωσαν ακριβά αυτές τις δακρύβρεχτες διαπιστώσεις. Κι ωστόσο, το παγκόσμιο μονοπωλιακό κεφάλαιο και το πολιτικό του προσωπικό, οι ηγέτες των καπιταλιστικών χωρών, δεν παύουν να έχουν κατά νου την κατάπνιξη δια πυρός και σιδήρου κάθε εστίας που γεννά «αστάθεια», «ανισορροπία», «αδυναμία» και «ευθραυστότητα», στοιχεία δηλαδή που μπορούν να σταθούν εμπόδιο στη συσσώρευση των αστρονομικών κερδών και στη δημιουργία κλίματος ασφάλειας που προσπαθεί να εγγυηθεί το παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα στους εκλεκτούς του. Παράλληλα, δεν παύουν να αναζητούν κερδοφόρες επενδύσεις για τα μονοπώλιά τους, σε κάθε γωνιά και σε κάθε κερδοσκοπική δραστηριότητα.

Οι πόλεμοι, οι καταστροφές, οι μεταναστεύσεις, οι θρησκευτικές αντιπαραθέσεις, οι εμφύλιες διαμάχες, οι εθνικιστικές διαφορές, η πείνα, η φτώχεια, η ανεργία, η καταστροφή του περιβάλλοντος, που είναι σύμφυτα με την απάνθρωπη λειτουργία του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος, αποτελούν για τους διαστροφείς της πραγματικότητας, τα «εμπόδια» στο δρόμο της αχαλίνωτης ασυδοσία τους.

Ιωσήφ Σταυρίδης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ