Η τύχη του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑS) θα συζητηθεί στην επικείμενη σύνοδο κορυφής της Κοινότητας των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC).
Σε συνέντευξη Τύπου στην πρεσβεία του Μεξικού στην Ουάσιγκτον την περασμένη Πέμπτη, ο υπουργός Εξωτερικών του Μεξικού Μαρσέλο Έμπραρντ δήλωσε ότι το ζήτημα του αν θα αντικατασταθεί ή θα μεταρρυθμιστεί αυτό που έγινε γνωστό ως το «Υπουργείο Αποικιών» των ΗΠΑ θα συζητηθεί στην 6η Σύνοδο Κορυφής:
«Όσον αφορά τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών, θα πραγματοποιηθεί σύνοδος κορυφής της Κοινότητας των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC) στην Πόλη του Μεξικού στις 18 Σεπτεμβρίου. Οι περισσότεροι παρευρισκόμενοι θα είναι Πρόεδροι ή αρχηγοί κρατών και σε άλλες περιπτώσεις, οι Υπουργοί Εξωτερικών ή αντίστοιχοι Υπουργοί».
«Κεντρικό ζήτημα είναι ότι πρέπει να προετοιμάσουμε για το 2022 την πρόταση που πρόκειται να κάνουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά σχετικά με το διαφορετικό μέλλον του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών. Θα αντικατασταθεί από άλλον οργανισμό; Τι χαρακτηριστικά θα έχει, πώς θα λειτουργήσει; Αυτό θα συμβεί στις 18 Σεπτεμβρίου», δήλωσε ο Έμπραρντ .
Το Μεξικό, το οποίο ασκεί προς το παρόν την Προεδρία της CELAC, έχει επανειλημμένα επικρίνει τον ΟΑS υπό την καθοδήγηση του Γενικού Γραμματέα Λουίς Αλμάγκρο, ο οποίος έχει χρησιμοποιήσει τον οργανισμό για να προωθήσει τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.
Ο υπουργός Εξωτερικών Έμπραρντ αναφέρει ότι η τελική πρόταση αναμένεται να παρουσιαστεί στις ΗΠΑ και στον Καναδά κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022. Οι ΗΠΑ και ο Καναδάς είναι και οι δύο μέλη του OAS και δεν ανήκουν στην CELAC.
Τον Ιούλιο, ο Πρόεδρος του Μεξικού, Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, ανακοίνωσε ότι επεδίωκαν να σχεδιάσουν την αντικατάσταση του ΟΑS με ένα «πραγματικά αυτόνομο φορέα», ο οποίος δεν θα είναι ο «λακές» κανενός.
Οι κυβερνήσεις της Βολιβίας, της Βενεζουέλας και της Αργεντινής είναι μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν την κίνηση. Οι Πρόεδροι του Μεξικού και της Αργεντινής υπέγραψαν ακόμη και κοινή δήλωση τον Φεβρουάριο, προειδοποιώντας για τον επικίνδυνο χαρακτήρα του ΟΑS, όπως καταδεικνύεται από τα γεγονότα της εκλογικής διαδικασίας και του πραξικοπήματος της Βολιβίας το 2019, εκτός από άλλες παρεμβατικές ενέργειες. Η Κολομβία έχει ήδη απορρίψει την πρόταση για επαναρύθμιση ή αντικατάσταση του ΟΑS, εκφράζοντας την επιθυμία για στενότερες σχέσεις με τις ΗΠΑ και τον Καναδά.
Πρόσφατα μιλήσαμε με τον υπουργό Εξωτερικών της Βολιβίας, Ροτζέλιο Μάιτα, ο οποίος ηγείται της διαδικασίας για μια πιο δημοκρατική διαδικασία περιφερειακής ολοκλήρωσης, καθώς η Βολιβία υψώνει τη φωνή της εναντίον του Αλμάγκρο για το ρόλο του στο πραξικόπημα του 2019 και τις ευρύτερες πολιτικές του ενέργειες. Ακολουθεί η συνένευξη:
Σας ευχαριστώ, κύριε Υπουργέ, για τον χρόνο σας, ποια ήταν η απάντηση των άλλων όταν η Βολιβία άσκησε τις επικρίσεις της για τον Luis Almagro και την κατεύθυνση προς την οποία ώθησε τον OAS;
Στην Αμερική, όλοι εξετάζουμε τον ρόλο του ΟΑS και πιστεύω ότι υπάρχουν δύο βασικές απαντήσεις, δύο επίπεδα στα οποία λαμβάνει χώρα αυτή η σκέψη. Πρώτον, υπάρχουν εκείνοι που πιστεύουν ότι ο ΟΑS κινείται προς λάθος κατεύθυνση, διότι η ηγεσία του Λουίς Αλμάγκρο δεν διευκολύνει την ενσωμάτωση των χωρών μας, αλλά αντιθέτως τoς χωρίζει και στρέφει τα κράτη μέλη το εναντίον του άλλου. Για τις χώρες αυτές, η απομάκρυνση του Αλμάγκρο είναι μια πιθανή λύση που πρέπει να εξεταστεί.
Ωστόσο, υπάρχουν εκείνοι που ασκούν βαθύτερη κριτική και που εξετάζουν αν o ΟΑS, ως θεσμικό όργανο, έχει χρησιμότητα ή όχι. Μπορούμε να δούμε πώς ο ΟΑS, αντί να είναι ένα φόρουμ για να συναντηθούν οι διάφορες χώρες, είναι ένα όπλο για τα συμφέροντα λίγων. Μπορούμε να δούμε πώς η ΟΑS, αντί να είναι ένας θεσμός που ωφελεί τα μέλη του, στην πραγματικότητα, τα θέτει σε μεγάλο κίνδυνο. Πρέπει να θυμόμαστε τις συνθήκες στις οποίες ιδρύθηκε ο ΟΑS στα τέλη της δεκαετίας του 1940, μια εποχή κατά την οποία η ισχύς των ΗΠΑ βρισκόταν σε μεγάλο βαθμό στην κορυφή, χρησιμοποιώντας αυτή τη δύναμη για να σφυρηλατήσουν αυτό το θεσμικό όργανο σύμφωνα με τα δικά τους σχέδια. Για να τον προωθήσουν, χρησιμοποίησαν αφηγήσεις για την περιφερειακή ολοκλήρωση, αλλά στην πραγματικότητα, είναι ένας μηχανισμός για μια χώρα, τις ΗΠΑ, για να προάγουν τα δικά τους συμφέροντα στην περιοχή μας.
Ο OAS διαδραμάτιζε πάντα ρόλο στην προστασία των δεξιών δικτατοριών, καθώς ήταν χρήσιμες για τα αμερικανικά συμφέροντα, καλωσορίζοντας τες, αλλά η Κούβα υποτίθεται ότι αποκλείεται λόγω των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Η προσέγγιση αυτή συνεχίστηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου Αλμάγκρο. Όταν υπάρχουν κοινωνικές διαμαρτυρίες που καταπιέζονται βάναυσα σε μια χώρα στην οποία έχει συμμαχήσει, όπως συνέβη πρόσφατα στην Κολομβία, δεν έχει αναληφθεί καμία δράση, θα μιλήσει για την ανάγκη υπεράσπισης της θεσμικότητας και της υπάρχουσας κυβέρνησης. Ωστόσο, εάν υπάρχουν διαμαρτυρίες στη Βενεζουέλα τότε ξαφνικά όλοι οι διαδηλωτές είναι απολύτως σωστοί και τα δικαιώματά τους παραβιάζονται. Είναι ο ΟΑS που θέλουμε; Επειδή είναι ο OAS που έχουμε και είναι ο OAS που θα συνεχίσουμε να έχουμε, έτσι πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά αν θέλουμε να επανιδρύσουμε τον OAS. Αυτή είναι η συζήτηση, και είναι απαραίτητη σε αυτούς τους καιρούς της αλλαγής, διότι σε αυτούς τους καιρούς οικοδομείται μια νέα παγκόσμια τάξη, γι’ αυτό πρέπει να σκεφτούμε αν αυτοί οι παλιοί θεσμοί είναι κατάλληλοι για τη νέα εποχή.
Ποιες είναι ορισμένες από τις ελπιδοφόρες προτάσεις για εναλλακτικές λύσεις αντί του OAS;
Είχαμε πολλές εναλλακτικές λύσεις προς τον OAS, είχαμε την Ένωση των Εθνών της Νότιας Αμερικής (UNASUR), ο οποίος ήταν ένας απίστευτα σημαντικός μηχανισμός, αλλά ο οποίος καταστράφηκε από τη δεξιά. Τώρα προωθούμε την Κοινότητα των κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC), η διαδικασία είναι περίπλοκη, αλλά οδεύουμε προς αυτήν με μεγάλο ενθουσιασμό. Ξεκίνησε σαν ένα πολιτικό φόρουμ, αλλά σε αυτούς τους νέους καιρούς παίρνει ένα πολύ πιο ενδιαφέρον χαρακτήρα και επανεξετάζουμε το ρόλο της ως θεσμού, ξεκινώντας από το να εργαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε συγκεκριμένα προβλήματα και συγκεκριμένες λύσεις. Για παράδειγμα, στην πανδημία, ο OAS ήταν άχρηστος, η γραμμή του είναι ο καθένας για τον εαυτό του, αλλά στο πλαίσιο της CELAC εργαζόμαστε για μια περιφερειακή απάντηση και ενισχύουμε την ικανότητα παραγωγής των εμβολίων και του ιατρικού εξοπλισμού μας.
Όσον αφορά την τεχνολογία και το διάστημα, η Λατινική Αμερική δεν θέλει να μείνει πίσω, έτσι μέσω της CELAC χτίζουμε την Υπηρεσία Διαστήματος Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής, μοιραζόμενοι πόρους, γνώση και εμπειρία, συνάπτουμε μια συμφωνία για αυτό.
Χωρίς φανταχτερές ομιλίες, η CELAC θα αποκτήσει τη δική της θέση και, ελπίζω, στο μέλλον, να είναι η αρένα που χρειαζόμαστε. Ελπίζουμε επίσης ότι μπορεί να αποτελέσει χώρο για πιο ίση επικοινωνία μεταξύ των χωρών, διότι ο ΟΑS oικοδομήθηκε μόνο γύρω από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ελπίζουμε ότι η CELAC θα μπορέσει να αποτελέσει έναν μηχανισμό για να μιλήσουμε και να αντιμετωπίσουμε την υπερδύναμη που έχουμε στο βορρά, τις Ηνωμένες Πολιτείες, σε πιο ισότιμη βάση.
Σε ποια κατάσταση βρήκες το υπουργείο Εξωτερικών όταν πήρες τη θέση μετά το πραξικόπημα; Πώς βρήκες το έργο της ανάκτησης του υπουργείου ως θεσμού που εξυπηρετεί τη Βολιβία παρά τα αλλότρια συμφέροντα;
Το να πάρουμε πίσω το Υπουργείο Εξωτερικών για να υπηρετήσει τη χώρα ήταν μια διαδικασία βήμα προς βήμα, πρώτον επειδή το πραξικόπημα κατέστρεψε τις καλές μας σχέσεις με πολυάριθμες χώρες και τώρα αναγκαστήκαμε να τις ξαναχτίσουμε, όπως με την Αργεντινή και το Μεξικό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπήρχαν χώρες των οποίων οι διπλωμάτες δέχονταν επιθέσεις και απειλές. Έχουμε ξαναχτίσει τη σχέση μας με την Κούβα, αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς. Εργαστήκαμε επίσης για να αποκαταστήσουμε εξαιρετικές σχέσεις με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα, καθως οι σχέσεις αυτές πάγωσαν από την πραξικοπηματική κυβέρνηση. Η ανοικοδόμηση όλων αυτών των σχέσεων μας έχει βοηθήσει πάρα πολύ, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πανδημίας, διότι οι χώρες αυτές προμηθεύουν τον κόσμο με ιατρικό εξοπλισμό και εμβόλια.
Γνωρίζουμε επίσης πολύ καλά ότι ο κόσμος δεν είναι πλέον μονοπολικός, δεν υπάρχει πλέον ένας ηγεμόνας, υπάρχουν πλέον διαφορετικοί πόλοι και θέλουμε καλές σχέσεις μαζί τους. Θέλουμε επίσης μια καλή σχέση, αν είναι δυνατόν, με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι περίπλοκες για τις χώρες της περιοχής καθώς αποτελούν την δύναμη που επιδιώκει υποταγή ώστε να αναλάβει τον έλεγχο των φυσικών πόρων. Η Βολιβία έχει λογική σχέση μαζί τους, όχι στενή.
Καταλήξαμε με ένα Υπουργείο Εξωτερικών που δεν είχε φωνή, καμία παρουσία σε διεθνές επίπεδο. Το μόνο «επίτευγμα» που περιέγραψε η Ανιέζ ήταν να πάρει λίγα λεπτά στο τηλέφωνο με τον Ντόναλντ Τραμπ. Η Βολιβία εξαφανίστηκε από πολυμερείς οργανισμούς. Τώρα παίρνουμε πίσω τη θέση μας εντός της διεθνούς κοινότητας, στην CELAC, στη MERCOSUR, στον ΟΗΕ κα.
Πώς βλέπετε την πολιτική κατάσταση στην περιοχή; Υπάρχουν θετικά σημάδια για την εν λόγω πρόταση ενίσχυσης της κυριαρχίας;
Πρόκειται για ευνοϊκούς καιρούς. Αυτή η διαδικασία αποπαγκοσμιοποίησης και το τέλος διαφόρων νεοφιλελεύθερων μύθων έχουν προσφέρει ένα άνοιγμα για κοινωνικά κινήματα στην ήπειρό μας, κινήματα με ισχυρή εθνική συνείδηση, κινήματα που προέρχονται από τα κάτω, και εκείνους που αγωνίζονται για τα λαϊκά συμφέροντα . Πρόκειται για κινήματα σταθερά στην Αριστερά, που είναι ένας παράγοντας που ενώνει τις μετακινήσεις πέρα από τα σύνορα. Ωστόσο, όταν οι διαδικασίες ολοκλήρωσης λαμβάνουν χώρα αποκλειστικά με βάση την κοινή ιδεολογία μεταξύ των κυβερνήσεων, τότε οι διαδικασίες αυτές μπορούν να αποδυναμωθούν εάν μια κυβέρνηση με διαφορετικό όραμα διακόψει τη διαδικασία, επομένως η ολοκλήρωση πρέπει να βασίζεται σε κοινά και συγκεκριμένα συμφέροντα και προβλήματα.
Για παράδειγμα, η ΕΕ βασιζόταν αρχικά σε μια συμμαχία άνθρακα και χάλυβα, δύο συγκεκριμένα ζητήματα που χρησίμευαν ως βάση για να εκφράσει η Ευρώπη το ιδιαίτερο όραμά της βήμα προς βήμα. Μπορούμε να διδαχθούμε από αυτές τις εμπειρίες, αλλά αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι στη Λατινική Αμερική αυτές είναι εποχές προοδευτικών κυβερνήσεων, αυτό το όραμα διογκώνεται σε νέα μέρη όπως το Περού, η Χιλή, η Βραζιλία, μπορούμε να τα δούμε όλα αυτά σε καθημερινή βάση, υπάρχει μια σαφής δύναμη πίσω από αυτά τα κινήματα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Βολιβίας είχε προηγουμένως καταγγείλει την καταστροφική ηγεσία του Αλμαγκρό στην έκτακτη συνεδρίαση του Μόνιμου Συμβουλίου της OAS στις 25 Αυγούστου, παρουσία του ίδιου. Ο Μάιτα διαμαρτύρεται κατά του επικεφαλής της OAS για την αδιαφορία του για την πρόσφατη έκθεση του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα, η οποία αποδεικνύει ότι δεν υπήρξε ποτέ εκλογική νοθεία στη Βολιβία.
*Στη φωτογραφία του “εξωφύλλου” Ο Marcelo Ebrard προεδρεύει της XXI Συνάντησης Υπουργών Εξωτερικών της Κοινότητας των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC) στην Πόλη του Μεξικού. 24 Ιουλίου 2021. Φωτογραφία: Υπουργείο Εξωτερικών του Μεξικού
πηγή: guernicaeu.wordpress.com από Kawsachun News
e-prologos.gr
