(Ή: Όταν η Κοινοπραξία του Μετρό Θεσσαλονίκης μηνύει τους παρανόμως απολυμένους αρχαιολόγους)

Πριν λίγες μέρες, οι μαθητές της Γ’ Λυκείου στην εξέταση του μαθήματος των Νέων Ελληνικών, με αφορμή ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Norberto Bobbio, Το μέλλον της δημοκρατίας [1], κλήθηκαν να αποδείξουν πως οι σύγχρονες δημοκρατίες βασίζονται στη δράση των πολιτών που κάνουν πράξη την δημοκρατία στην καθημερινότητά τους. Στο παραπάνω απόσπασμα ο φιλόσοφος, προβάλλει τις δημοκρατικές αξίες και μεταξύ άλλων τονίζει πως το κανονιστικό δημοκρατικό πλαίσιο επιτάσσει την πολιτισμένη διευθέτηση των κοινωνικών αντιπαραθέσεων.

Η εξέταση του ζητήματος σχετικά με την εφαρμογή μιας πολιτισμένης και δημοκρατικής αντιμετώπισης τόσο των κοινωνικών όσο και των εργασιακών ζητημάτων της κοινωνίας, μέσα στην οποία θα ζήσουν και θα δράσουν οι σημερινοί έφηβοι, είναι ενδιαφέρουσα, αν θεωρήσουμε πως αυτό το εγχείρημα δεν αφορά σε μια υποθετική προσομοίωση αλλά εστιάζει σε μια υπαρκτή έκφανση περιορισμού κεκτημένων εργασιακών δικαιωμάτων.

Ως δείγμα θα χρησιμοποιηθεί η περίπτωση της παράνομης και καταχρηστικής απόλυσης 385 εργαζομένων διαφόρων ειδικοτήτων στο ανασκαφικό τμήμα, στο Μετρό Θεσσαλονίκης, οι οποίοι απολύθηκαν από την ανάδοχο κοινοπραξία με την μορφή που είχε το 2013. Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ήταν συνοπτικές, απέχοντας παρασάγγας από τους ουσιαστικούς όρους της διαβούλευσης και σε καμία περίπτωση συμβατές με τα οριζόμενα από την αρχαιολογική νομοθεσία, καθ’ όλα απαξιωτικές προς την επίσημη θέση της τοπικής εφορείας αρχαιοτήτων (πρώην 9^η ΕΒΑ). Είναι ενδιαφέρον για την Ιστορία να ειπωθεί πως ο τότε υπουργός εργασίας δεν εξέδωσε καμία απόφαση κι ουσιαστικά απεδέχθη τις απολύσεις αυτές.

Τι έχασαν τότε οι εργαζόμενοι; Πρωτίστως το μέσο του βιοπορισμού τους! Τα εργασιακά κεκτημένα του κλάδου ανετράπησαν. Οι συμβάσεις αορίστου χρόνου καταργήθηκαν και στους νεοπροσλαμβανόμενους που αντικατέστησαν τους απολυμένους επιβλήθηκαν ελαστικές σχέσεις εργασίας, συμβάσεις διάρκειας 1 ή 2 ή 3 μηνών, οι οποίες λύονται αυτοδικαίως σε περίπτωση που ολοκληρώνονται οι με γραφειοκρατική σχολαστικότητα περιγραφόμενες εργασίες: συγκεκριμένος τόπος και καθήκοντα. Η Συλλογική Σύμβαση Εργασίας «πήγε περίπατο» κι οι αποδοχές πλέον είναι το προϊόν «παζαρέματος» που κλίνει προς το συμφέρον της αναδόχου κοινοπραξίας.

Η προσφυγή προς την Δικαιοσύνη 19 απολυμένων αρχαιολόγων, πρώην εργαζομένων κι η σύντομη πανηγυρική αισιοδοξία που γέννησε η κρίση του δικαστή στο Πρωτοδικείο: ότι οι απολύσεις ήταν άκυρες και παράνομες, ότι οι εργαζόμενοι έπρεπε να ξαναγυρίσουν στις εργασίες τους με τους ίδιους όρους της αρχικής τους σύμβασης και μάλιστα με προσωρινά εκτελεστή απόφαση να λάβουν μέρος των μισθών που έχασαν, έδωσε τη θέση της στην εξαπόλυση εκ μέρους της αναδόχου κοινοπραξίας, ενός άνευ προηγουμένου νομικού κυνηγιού κατά των εργαζομένων.

Όπως αποδείχθηκε, η ανάδοχος κοινοπραξία πιστεύει στα θαύματα κι επιβραβεύεται για αυτήν την πίστη. Στην έφεσή της κατά της πρωτόδικης απόφασης, απεδέχθη με κατάνυξη την αναμόρφωσή της κατά τρόπο μεταφυσικό. Οι ενάγοντες, απολυμένοι αρχαιολόγοι δεν ήταν πια ενάγοντες. Ήταν εναγόμενοι που όφειλαν να είχαν σκεφτεί καλά πριν επικαλεστούν την δημοκρατική αρχή του σεβασμού των κανόνων του δικαίου και της τήρησης των νόμων. Η ηθική κι οικονομική βλάβη που τους προξένησε η παράνομη απόλυσή τους, ως δια μαγείας μεταστράφηκε σε οικονομική υποχρέωσή τους προς την ανάδοχο κοινοπραξία και μάλιστα με τόκο.

Δεν υπήρχε καμιά δικαιολογία, ώστε οι 19 απολυμένοι αρχαιολόγοι, πρώην εργαζόμενοι να αντιμετωπίζονται προνομιακά! Τι δηλαδή δεν έχουν ψυχή οι οικονομικοί εγκληματίες που διώκονται; Οι διαδικασίες που με ζήλο τηρήθηκαν δεν έκαναν διακρίσεις: τα κατασχετήρια δέσμευσαν ακατάσχετους, ακόμη και κοινούς λογαριασμούς, ξεκινώντας από το ασύλληπτο ποσό των 7 ευρώ! Ευτυχώς που υπάρχουν κι ακίνητες περιουσίες των απολυμένων, για να ικανοποιήσουν τις οικονομικές απαιτήσεις της αναδόχου κοινοπραξίας!

Η απαραίτητη ανάσα προκειμένου να αντέξουν μέχρι την έκδοση της απόφασης του Άρειου Πάγου, δόθηκε στους 19 απολυμένους αρχαιολόγους με την «παραχώρηση» εκ μέρους της κοινοπραξίας, να ανασταλούν προσωρινά οι κατασχέσεις, ύστερα κι από την παρέμβαση του Συλλόγου Εκτάκτων Αρχαιολόγων και τα δημοσιεύματα στον έντυπο τύπο.

Σε δεύτερο χρόνο, το θαύμα έγινε πιο εντυπωσιακό! Οι απολυμένοι αρχαιολόγοι δεν ήταν μόνο αγενείς που επικαλέστηκαν την εφαρμογή των νόμων, δεν ήταν μόνο οφειλέτες πολλών χιλιάδων ευρώ, ήταν και ψεύτες! Πώς ήταν δυνατόν μετά την παράνομη απόλυσή τους να αναζητούν εργασία αλλού, χωρίς να ζητούν άδεια από εκείνον που τους απέλυσε! «Ευτυχώς», για αυτές τις περιπτώσεις «επιστρατεύονται» οι μηνύσεις, εύχρηστο μέσο ενοχοποίησης και τρομοκράτησης!

Τελικά οι 19 απολυμένοι αρχαιολόγοι, πρώην εργαζόμενοι στο Μετρό Θεσσαλονίκης, οι οποίοι «έχουν τιμωρηθεί» από τον διευθυντή της αναδόχου κοινοπραξίας Μ. Σίμα να μην προσληφθούν ποτέ ξανά στις ανασκαφικές εργασίες τόσο της κύριας γραμμής όσο και των δυτικών επεκτάσεων στο Μετρό Θεσσαλονίκης κι ενδεχομένως και σε κανένα από τα τεχνικά έργα που στο μέλλον η επίσημη ελληνική πολιτεία θα αναθέσει στην ίδια εταιρεία,

 «έχουν πλέον πεισθεί πως το κανονιστικό δημοκρατικό πλαίσιο επιτάσσει την πολιτισμένη διευθέτηση των κοινωνικών (προσθέτουμε εδώ) και των εργασιακών αντιπαραθέσεων».

Για το μόνο που «προβληματίζονται» είναι προς ποια κατεύθυνση να αναζητήσουν να βρουν τον κύριο διαμορφωτή κι εκφραστή της επίσημης εργασιακής πολιτικής και διαχείρισης των εργασιακών δικαιωμάτων.

Ακόμη περιμένουν μια έντιμη απάντηση.

 

Ένας από τους 19 απολυμένους και διωκόμενους αρχαιολόγους, πρώην εργαζομένους στο Μετρό Θεσσαλονίκης.

 

Υγ. Ο συντάκτης διατηρεί την ανωνυμία του, υπό τον φόβο καινούριας μήνυσης.

[1] Norberto Bobbio, Το μέλλον της δημοκρατίας, Θεσσαλονίκη, Παρατηρητής, 1993 μετάφραση Π. Ράμος, σελ. 49-51.