Άνοιξε την Παρασκευή 18 Δεκέμβρη η πλατφόρμα της Τράπεζας Θεμάτων με 1.300 που αφορούν στο Γενικό Λύκειο. Η επαναλειτουργία της Τράπεζας  Θεμάτων ανατέθηκε από το Υπουργείο Παιδείας στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) με δαπάνη 937.912 ευρώ. Τα θέματα αυτά προστέθηκαν στα27.000 θέματα τα οποία ήδη υπάρχουν από την Τράπεζα Θεμάτων του 2014.

Παράλληλα στις 30 Δεκεμβρίου δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2020, τεύχος δεύτερο, Αρ. Φύλλου 5787, η Απόφαση με την οποία ορίζεται, ανάμεσα σε άλλα. ότι η Τράπεζα Θεμάτων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας (Τ.Θ.Δ.Δ.). “κατά την Α΄ φάση, σχολικό έτος 2020-2021, η Τ.Θ.Δ.Δ. θα λειτουργήσει για τις προαγωγικές εξετάσεις της Α΄ Λυκείου. Κατά τη β΄ φάση, σχολικό έτος 2021-2022, η Τ.Θ.Δ.Δ. θα λειτουργήσει και για τις προαγωγικές εξετάσεις της Β΄ Λυκείου με παράλληλο εμπλουτισμό των θεμάτων που αφορούν την Α΄ Λυκείου. Κατά τη γ΄ φάση, σχολικό έτος 2022-2023, θα ολοκληρωθεί ο πρώτος κύκλος λειτουργίας της Τ.Θ.Δ.Δ., καλύπτοντας και τις απολυτήριες εξετάσεις της Γ΄ Λυκείου, με παράλληλο εμπλουτισμό των θεμάτων των Α΄ και Β΄ τάξεων Λυκείου”

Όσον αφορά τα θέματα που θα επιλέγονται θα είναι τυχαία. Θα κληρώνονται δηλαδή από την Τράπεζα είτε αυτοτελή θέματα είτε ενότητες θεμάτων που σε ποσοστό αντιστοιχούν στο πενήντα τοις εκατό (50%) της γραπτής δοκιμασίας για τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα στις προαγωγικές εξετάσεις της Α΄ και Β΄ τάξης κάθε τύπου Λυκείου και στις απολυτήριες εξετάσεις της Γ΄ τάξης κάθε τύπου Λυκείου.

Κάθε Λύκειο καταρτίζει το πρόγραμμα των εξετάσεων για τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα από την Τ.Θ.Δ.Δ., το κοινοποιεί ηλεκτρονικά μία εβδομάδα πριν από την έναρξη των εξετάσεων στην οικεία Διεύθυνση Δ.Ε. και ενημερώνει τη σχετική ιστοσελίδα της Τ.Θ.Δ.Δ. στο Ι.Ε.Π.

Την ημέρα των εξετάσεων, κατά συγκεκριμένο μάθημα και Λύκειο, ο/η Διευθυντής/Διευθύντρια και ο/η οικείος/α ή οι οικείοι/ες διδάσκοντες/ουσες, με τη χρήση των κωδικών που διαθέτει το σχολείο, κληρώνουν (έως δύο ώρες προ της ενάρξεως της εξέτασης για όλα τα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα και τρεις ώρες για τα μαθήματα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας/Αρχαίων Ελληνικών, των Αγγλικών και της Νέας Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας/Νέων Ελληνικών), με απόλυτη τυχαιότητα, το 50% των θεμάτων του μαθήματος στο οποίο θα εξετασθούν οι μαθητές και οι μαθήτριες.

Τράπεζα Θεμάτων: Ένας μηχανισμός παρακυβέρνησης της εκπαίδευσης, απόρριψης των μαθητών και πειθάρχησης των εκπαιδευτικών

Η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων που προβάλλεται με φωτοστέφανο αθωότητας από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, αποτελεί το πιο δηλητηριώδες τμήμα της οικοδόμησης του λεγόμενου «νέου σχολείου».

Να το ξεκαθαρίσουμε ευθύς: Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας και του ΙΕΠ αναμασούν τα περί «ποιοτικής διδασκαλίας», «κριτικής ικανότητας και αναστοχασμού των μαθητών», αλλά οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί που αναπνέουν καθημερινά κιμωλία και αφουγκράζονται την αγωνία των μαθητών τους καταλαβαίνουν ότι στην πραγματικότητα το «νέο» λύκειο οικοδομείται με τα πιο παλιά υλικά. Είναι φανερό ότι η κεντρική γραμμή πλεύσης του υπουργείου Παιδείας είναι η έμφαση στις εξεταστικές δοκιμασίες που αφενός οδηγούν σε ένα «ξεκαθάρισμα» του μαθητικού πληθυσμού και αφετέρου απλώνουν την «σκιά της» στην ημερήσια διάταξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Κρυφοί και φανεροί στόχοι  του υπουργείου Παιδείας
1.       Να κανοναρχήσει και να ελέγξει τη διδακτική πράξη, αναγκάζοντας τους εκπαιδευτικούς, στο πλαίσιο ενός ατσαλάκωτου ομοιομορφισμού, να προσαρμόσουν το μάθημά τους στις «τανάλιες» της εξεταστέας ύλης και στον «τύπο» των ερωτήσεων της Τράπεζας Θεμάτων, εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών.	2.        Να βάλει την εκπαιδευτική διαδικασία στα εκπαιδευτικά φέρετρα της αυτοαξιολόγησης-αξιολόγησης μετατρέποντας τα σχολεία σε «νησί των νεκρών», και να διευκολύνει την κατηγοριοποίησή τους με αγοραία κριτήρια.
3.        Να αποθαρρύνει -με την αύξηση των απορρίψεων- εκείνους τους μαθητές που δεν κουβαλάνε από το σπίτι τους οικονομικές και μορφωτικές αποσκευές, με στόχο να τους εξοστρακίσει και από το Γενικό και από το Τεχνολογικό Λύκειο, κατευθείαν στην κατάρτιση, στις δίχρονες  Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης και στα «παραμάγαζα» που ιδρύουν οι επιχειρηματίες της γνώσης.	4.       Με την Τράπεζα Θεμάτων το υπουργείο Παιδείας θα επιχειρήσει σταδιακά να αξιολογήσει τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες με βάση τις επιδόσεις των μαθητών.

Δεν χρειάζεται να καταναλώσουμε πολλή… στατιστική, για να αποδείξουμε ότι στήνεται και πάλι ένας ολοκληρωμένος και «θωρακισμένος μηχανισμός αναχαίτισης» όσων ετοιμάζονται στο μέλλον να χτυπήσουν τις πόρτες του νέου Λυκείου. Πολύ γρήγορα η λειτουργία της Τράπεζας θα απογειώσει τη σχολική θνησιμότητα, δηλαδή την απόρριψη ή την ενσωμάτωση της αδυναμίας, την απόγνωση, την αναχαίτιση, το ψαλίδισμα των προσδοκιών, τον φόβο και την εγκατάλειψη.

Να θυμίσουμε ότι την πρώτη φορά που εφαρμόστηκε η Τράπεζα Θεμάτων είχε ως αποτέλεσμα να πενταπλασιαστεί σχεδόν ο αριθμός των μαθητών που έμειναν μετεξεταστέοι. Συγκεκριμένα, τη σχολική χρονιά 2013-2014 το ποσοστό των μετεξεταστέων στην Α’ Λυκείου εκτινάχθηκε στο 23,3%, όταν την προηγούμενη χρονιά, ήταν στο 4,2%. Μετά τα πρώτα αποτελέσματα, το υπουργείο είχε θορυβηθεί και έκανε διόρθωση στον τρόπο υπολογισμού του Μ.Ο. προαγωγής ώστε το ποσοστό των μετεξεταστέων τελικά να «πέσει» στο 16%.

Παράλληλα την περίοδο της εφαρμογής της, όλα τα στοιχεία έδειξαν ότι τα φροντιστήρια ήταν τελικά αυτά που επωφελήθηκαν περισσότερο καθώς καταγράφηκε αύξηση 15% στους μαθητές της Α’ Λυκείου οι οποίοι αναζήτησαν, με το αζημίωτο βέβαια, εξωσχολική βοήθεια.

Μα, θέλει η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας ένα τέτοιο αποτέλεσμα; Πρωτίστως! Επείγεται να «ξεσκαρτάρει» το Γενικό Λύκειο, να το «ελαφρώσει», σαν μια επιχείρηση που θέλει να απαλλαγεί από το προσωπικό της.

Παράλληλα η Τράπεζα Θεμάτων, δηλαδή το είδος και η «ποιότητα» των ερωτήσεων, μπορεί αθέατα να προσανατολίσει τη μαθησιακή διαδικασία σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις, να υποβαθμίσει το «πώς» και το «γιατί», να πριμοδοτήσει συγκεκριμένους τρόπους διδασκαλίας ή διαβάσματος. Στην κατεύθυνση αυτή προφανώς ριχνόταν λίπασμα και από τις ερωτήσεις τύπου πολλαπλής επιλογής κ.λπ.

Είναι σαφές ότι στο νέο περιβάλλον η φροντιστηριακή εκγύμναση κέρδιζε έδαφος ως «σώμα και πνεύμα» στο σχολείο, εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών και όχι αναλυτική επεξεργασία της ύλης και δημιουργικής αφομοίωσης από τους μαθητές. Ειδικότερα, «καλό» Λύκειο θα αναγορεύεται αυτό που μιμείται καλύτερα το φροντιστήριο. Αυτό, δηλαδή, που καλουπώνει και παραδίδει αποσπασματικές γνώσεις χρήσιμες για τις εξετάσεις.

Αξιολόγηση με βάση τις επιδόσεις των μαθητών

Με την Τράπεζα Θεμάτων το Υπουργείο Παιδείας θα επιχειρήσει σταδιακά να αξιολογήσει τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές μονάδες με βάση τις επιδόσεις των μαθητών.

Είναι προφανές ότι η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας γνωρίζει πολύ καλά τις κοινωνικές παραμέτρους της σχολικής επίδοσης. Η στόχευση είναι αλλού και «φωτογραφίζει» κατευθείαν τον εκπαιδευτικό. Το ΥΠΑΙΘ θεωρεί κατάλληλο το χρόνο να προβάλει συστηματικά μια, έτσι κι αλλιώς, διαδεδομένη αντίληψη σύμφωνα με την οποία για ό,τι «καλό» ή «κακό» γίνεται στα σχολεία την ευθύνη την έχει ο εκπαιδευτικός. Μια τέτοια αντίληψη, όπως γίνεται φανερό, εναποθέτει μεγάλο φορτίο ευθύνης στους ώμους του δασκάλου και συνήθως, όταν τίθεται θέμα σχολικής αποτυχίας ή εκπαιδευτικής κρίσης, ο δάσκαλος είναι ο «αποδιοπομπαίος τράγος». Με αυτό τον τρόπο γίνεται ευκολότερη υπόθεση η επιβολή αυταρχικών μέτρων αξιολόγησης, εντατικοποίησης και διοικητικού ελέγχου.

Χρήστος Κάτσικας