Μόλις την περασμένη Τετάρτη, η British American Tobacco (ΒΑΤ), ένα από τα μεγαλύτερα μονοπώλια καπνού στον κόσμο, με τζίρο 477 εκατ. €, ανακοίνωσε «επενδύσεις» στη χώρα μας, ύψους 150 εκατ. €. «Οι επενδύσεις, που θα στηρίξουν το νέο καπνικό προϊόν μειωμένου κινδύνου glo, αναμένεται να δημιουργήσουν 250 νέες θέσεις εργασίας μέχρι το τέλος του 2019». Αυτά τονίστηκαν σε εκδήλωση, παρουσία του αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Γ.Δραγασάκη, του αντιπροέδρου της ΝΔ, Κ.Χατζηδάκη και πολλών επισήμων.

Ο Γενικός Διευθυντής της ΒΑΤ για τη Νότια Ευρώπη, A.Conzonato, παρουσίασε το προϊόν ατμίσματος Vype, στοιχείο που όπως σχολίασε «αποδεικνύει τη σημασία της χώρας για την εταιρεία, καθώς καθιστά την Ελλάδα μια από τις πρώτες χώρες παγκοσμίως, που θα διαθέτει την πλήρη γκάμα των προϊόντων επόμενης γενιάς του Ομίλου».

Από την πλευρά του ο Γ.Δραγασάκης έκανε λόγο για μία «…σημαντική επένδυση που πρόκειται να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας (…) η χώρα μας θα είναι από τις πρώτες στις οποίες θα κυκλοφορήσουν όλα τα προϊόντα της επόμενης γενιάς και μειωμένου κινδύνου της εταιρείας…»

Αυτά λοιπόν είναι τα περισπούδαστα γεγονότα. Ο πλανητικός κολοσσός, «επενδύει» 150 εκατομμύρια προκειμένου να προωθήσει το νέο προϊόν του. Και 250 θέσεις στην παγωμένη αγορά εργασίας δεν είναι λίγο πράγμα. Και η British American Tobacco στην οποία υποκλίνονται οι κάθε δραγασάκηδες και οι κάθε χατζηδάκηδες. Αμέ…

Ας φορέσουμε για μία ακόμα φορά τα διαλεκτικά ματογυάλια για να δούμε πιο βαθιά το βαρύγδουπο θέμα αυτής της «επένδυσης» και των 250 θέσεων εργασίας.

Το 1965 η χώρα μας καλλιεργούσε 1.273.000 στρέμματα καπνών (εθνικό προϊόν), κυρίως Ανατολικού τύπου (Καμπά Κουλάκ, Ζιχνομυρωδάτα, Σαμψούς, Ελασσόνας, Μπασμά, Κατερίνης, κ.α.) φημισμένα στη διεθνή αγορά για το άρωμά τους. Στα καπνά τότε, δούλευαν γύρω στις 210.000 αγροτικές οικογένειες και άλλες περίπου 40.000 με τη διακίνηση και εμπορία του καπνού. Το 1981 –χρονιά της ένταξης στην τότε ΕΟΚ- η καλλιέργεια μειώθηκε στα 741.000 στρ. με απασχολούμενα νοικοκυριά γύρω στα 105.000, καλύπτοντας με 180.000 τόνους το 32% της ΕΟΚικής παραγωγής. Παράλληλα, κάλυπτε το 3,5% της παγκόσμιας αγοράς (ένατη θέση). Ο τζίρος του καπνού σε σημερινά λεφτά ήταν γύρω στο ένα δις €!

Οι αναθεωρήσεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) του 1992 και του 2004 επέφεραν σοβαρές μεταρρυθμίσεις στα Μεσογειακά προϊόντα (καπνός, βαμβάκι, ελαιόλαδο, εσπεριδοειδή, κ.α.), εξ αιτίας των προνομιακών εισαγωγών ομοειδών προϊόντων από χώρες της Β.Αφρικής. Επιβλήθηκαν επίσης οι ξένες ποικιλίες (Μπέρκλεϋ και Βιρτζίνια), λόγω της καθολικής πλέον προτίμησης στα τσιγάρα φίλτρου, μέσω της εκτεταμένης διαφήμισης. Η εξάρτηση από τις ξένες μάρκες τσιγάρων ολοκληρώθηκε. Οι ενισχύσεις στον καπνό μειώθηκαν κατακόρυφα, ενώ η κυβέρνηση Καραμανλή αποφάσισε την «πλήρη αποδέσμευση» του καπνού από τις ενισχύσεις, βάζοντας έτσι την ταφόπλακα στο «εθνικό προϊόν».

Σήμερα, μετά βίας απασχολούνται με συμβολαιακή εξάρτηση, γύρω στα 16.000 νοικοκυριά κυρίως στην Β.Ελλάδα, με τιμές καπνού που δεν ξεπερνούν τα 4,40-4,50 €/κιλό για τις εναπομείνασες ποικιλίες Ανατολικού τύπου (Μπασμα, Κατερίνης) και 2-2,20 €/κιλό για τις ξένες. Σημειώνουμε ότι οι παραπάνω τιμές κυμαίνονται στο κόστος παραγωγής (εισαγόμενα φυτοφάρμακα, λιπάσματα, μηχανήματα, ξηραντήρια, κλπ.).

Από κοντά και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας του ΟΗΕ που αποφαίνεται για τις τεράστιες ζημιές στο περιβάλλον που προκαλεί η καπνοκαλλιέργεια (χημικές ουσίες, κατανάλωση νερού και ενέργειας, ρύπανση από την παραγωγή, κ.α.).

Επανερχόμαστε στην είδηση: «Η British American Tobacco επενδύει στη χώρα μας 150 εκατ. €, δημιουργώντας 250 θέσεις εργασίας».

Κι εμείς λέμε: Η χώρα μας από το 1981 έχασε στον καπνό περίπου 1 δις € και γύρω στα 90.000 οικογένειες που απασχολούνταν –από τη γιαγιά μέχρι τα εγγόνια- στην όλη διαδικασία του καπνού, από την καλλιέργεια μέχρι την ξήρανση και το αρμάθιασμα. Τι άραγε μετράει πιο πολύ;