ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ
Αν δεν είσαι μέρος της λύσης, τότε είσαι μέρος του προβλήματος.
Eldridge Cleaver
ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΝΑ ΤΜΗΜΑ ΣΕ 1:15
Αν και η σημασία της προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης τονίζεται και διατρανώνεται από όλους για τον θεμελιώδη ρόλο της στην ολιστική ανάπτυξη των παιδιών και την προετοιμασία τους για τη ζωή και την εκπαίδευση, εντούτοις το Νηπιαγωγείο αντιμετωπίζεται πάντα ως ο φτωχός συγγενής της εκπαίδευσης.
Ενώ όλες οι σύγχρονες μελέτες αναφέρουν ότι η εκπαίδευση είναι μια πυραμίδα της οποίας ο σχεδιασμός πρέπει να ξεκινάει από τη βάση, παρατηρούμε ότι αυτό παραμένει μόνο σε θεωρητικό επίπεδο, ενώ στην πραγματικότητα πολύ λίγη προσοχή δίνεται στο νηπιαγωγείο. Για του λόγου το αληθές, αρκεί να δούμε τους διορισμούς του 2024, αλλά και των προηγούμενων ετών, όπου ο αριθμός των διορισμών που αφορά τους/τις νηπιαγωγούς είναι πολύ μικρός και αναντίστοιχος των πραγματικών κενών και αναγκών.Τη στιγμή που η εκπαιδευτική πραγματικότητα έχει δημιουργήσει ανάγκες για νηπιαγωγούς λόγω της καθιέρωσης της δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής και εκπαίδευσης. H εισροή των προνηπίων στο Δημόσιο νηπιαγωγείο από το 2018 και μετά δεν συνοδεύτηκε με την ίδρυση οργανικών θέσεων όπως ήταν λογικό και αναμενόμενο να γίνει. Αν σε αυτές τις οργανικές θέσεις προσθέσουμε έναν αριθμό παλαιότερων ολοήμερων νηπιαγωγείων που λειτουργούσαν χωρίς να έχουν πάρει ΦΕΚ για την οργανικότητα, αλλά και εκείνα που λειτούργησαν με το νόμο Φίλη και λειτουργούν σε κάθε νηπιαγωγείο επίσης χωρίς ΦΕΚ ίδρυσης, μιλάμε για έναν μεγάλο αριθμό «κρυφών» οργανικών θέσεων που δεν έχει ιδρύσει το υπουργείο όπως όφειλε και λειτουργούν ως λειτουργικά κενά με αναπληρωτές/τριες.
Αποτελεί υποχρέωση του Υπουργείου Παιδείας να ιδρύσει τις “νέες” οργανικές που επί σειρά ετών τις αποκρύπτει και να τις στελεχώσει με μόνιμους εκπαιδευτικούς. Αποτελεί ντροπή και κοροϊδία ο βαθιά υποτιμημένος αριθμός των 223 διορισμών νηπιαγωγών στη Γενική Αγωγή και 161 στην Ειδική Αγωγή στο συνολικό αριθμό των 10.000 μονίμων διορισμών .
Όλοι γνωρίζουμε ότι τα νηπιαγωγεία, ως ο πρώτος χώρος εκπαίδευσης των παιδιών, δεν λαμβάνουν την προσοχή που τους αναλογεί και αντιμετωπίζουν πολλαπλά προβλήματα. Το Υπουργείο Παιδείας όχι μόνο δεν τα λύνει, αλλά τα αυξάνει, όπως:
Κτίρια ακατάλληλα, κτίρια χωρίς αυλές, κτίρια σε κακή κατάσταση σε πολλές περιπτώσεις, αίθουσες που δεν τηρούν την αναλογία τετραγωνικών/παιδιών όπως ορίζει η κείμενη νομοθεσία(Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων (Π.Δ. 41/2018) , Κανονισμός ΟΣΚ)
Εργατικά ατυχήματα από ανεπάρκειες Δήμων, ελλείψεις σε προσωπικό για την εύρυθμη και ασφαλή λειτουργία τους, ένας εκπαιδευτικός μόνος σε σχολικά κτίρια (μονοθέσια, ολοήμερο), εξουθενωμένο προσωπικό με υπεραυξημένα καθήκοντα, τεράστιος φόρτος διοικητικού έργου ενώ οι προϊσταμένες έχουν πλήρη διδακτικά καθήκοντα στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ελλιπές προσωπικό καθαριότητας και μεγάλος αριθμός παιδιών στο τμήμα.
Γνωρίζουμε από την εμπειρία μας ότι ένα από τα βασικότερα προβλήματα του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου είναι ο μεγάλος αριθμός παιδιών στην τάξη. Όταν σε αυτό προστίθεται η αύξηση των κοινωνικών και μαθησιακών δυσκολιών και ανισοτήτων, καθώς πολλά παιδιά έχουν διαφορετικά μαθησιακά και κοινωνικά προφίλ, το ζήτημα γίνεται εκρηκτικό για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Αντί να προχωρήσουμε σε σταδιακή μείωση του αριθμού των μαθητών, αρχής γενομένης από το 2018, όταν νομοθετήθηκε η μείωση από τα 25 στα 22 παιδιά για το νηπιαγωγείο και την Α’ Δημοτικού, κατά τη διάρκεια της πανδημίας νομοθετήθηκε ξανά αύξηση μαζί με άλλα αντιεκπαιδευτικά μέτρα. Η μικρή αυτή μείωση, που συνόδεψε το νόμο για την υποχρεωτικότητα της δίχρονης προσχολικής εκπαίδευσης, ήταν θετική ως πρώτο μέτρο αλλά όχι επαρκής. Αντί λοιπόν να διευρυνθεί προς όφελος των παιδιών και των σχολείων, πάρθηκε πίσω, συνοδευόμενη μάλιστα με την αύξηση του ελάχιστου αριθμού από 14 σε 15 μαθητές, γεγονός που έχει οδηγήσει στο κλείσιμο πολλών τμημάτων, αφού απαιτούνται 30 παιδιά για “σπάσιμο τμημάτων”. Αίτημα των ΣΕΠΕ, των ενώσεων γονέων και της ΔΟΕ είναι να μειωθεί ο αριθμός των παιδιών στα τμήματα σε 15 παιδιά ανά τάξη.
Με μεγάλη μας έκπληξη και αγανάκτηση, γινόμαστε αποδέκτες εγκυκλίων, «εντέλλεσθε» Περιφερειακών, Διευθυντών Εκπαίδευσης και Υπουργείου για συμπτύξεις τμημάτων αντί για τον διαχωρισμό τους, καθώς και για τους ελάχιστους διορισμούς νηπιαγωγών σε κενές οργανικές θέσεις, οι οποίες, παρά τις ηχηρές παρεμβάσεις συλλόγων Π.Ε., δεν αποδόθηκαν όπως θα έπρεπε. Το θέμα της μείωσης του αριθμού των μαθητών στο 1/15 (μέγιστος αριθμός) επανέρχεται στην επικαιρότητα και αποτελεί πρωταρχικό αίτημα του κλάδου. Τα πληθωρικά τμήματα βλάπτουν σοβαρά τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών, με συνέπειες που επηρεάζουν την ψυχική και σωματική τους υγεία.
Επισημαίνουμε ότι ο μικρότερος αριθμός παιδιών στο τμήμα έχει μεγάλη σημασία για την εκπαιδευτική διαδικασία και τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης. Τονίζουμε για άλλη μια φορά ότι η επένδυση σε αυτή την πρώιμη φάση της εκπαίδευσης προσφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη τόσο για τα παιδιά όσο και για την κοινωνία συνολικά.
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία και τα ευρωπαϊκά δεδομένα η μείωση του αριθμού ανά εκπαιδευτικό σημαίνει:
1. Αύξηση της προσοχής και υποστήριξης σε κάθε παιδί:
Όταν ο αριθμός των παιδιών ανά εκπαιδευτικό μειώνεται, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο και προσοχή σε κάθε παιδί. Έτσι, μπορούν να αναγνωρίσουν και να ανταποκριθούν στις ατομικές ανάγκες και ενδιαφέροντα των παιδιών, ενισχύοντας την ακαδημαϊκή και συναισθηματική τους ανάπτυξη.
2. Βελτίωση της ποιότητας διδασκαλίας:
Με λιγότερα παιδιά στην τάξη, οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν πιο ποιοτικές και διαφοροποιημένες διδακτικές μεθόδους. Αυτό επιτρέπει τη χρήση πιο δημιουργικών και διαδραστικών προσεγγίσεων, που είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες των παιδιών και βελτιώνουν την εμπειρία μάθησης.
3. Μείωση των προβλημάτων συμπεριφοράς:
Σε μικρότερες τάξεις, η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται πιο ελεγχόμενη και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τις συμπεριφορές των παιδιών. Έτσι, το κλίμα στην τάξη γίνεται πιο ήρεμο και ευνοϊκό για τη μάθηση, ενώ τα παιδιά μαθαίνουν καλύτερα πώς να συνεργάζονται και να αλληλεπιδρούν με τους συνομήλικούς τους.
4. Ενίσχυση της συμμετοχής των γονέων:
Σε μικρότερες τάξεις, οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν πιο συχνά και αποτελεσματικά με τους γονείς, ενημερώνοντάς τους για την πρόοδο και τις ανάγκες των παιδιών τους. Αυτή η αυξημένη συνεργασία μπορεί να ενισχύσει την υποστήριξη των γονέων και να συμβάλει θετικά στην ανάπτυξη των παιδιών.
5. Βελτίωση της Ομαδικής Δυναμικής:
Σε μικρότερες τάξεις, οι μαθητές έχουν περισσότερες ευκαιρίες να συνεργαστούν μεταξύ τους σε μικρές ομάδες. Αυτό ενισχύει την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως η συνεργασία, η επικοινωνία και η επίλυση συγκρούσεων.
6. Πρόληψη και έγκαιρη παρέμβαση:
Σε μικρότερες τάξεις, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να εντοπίσουν πιο γρήγορα τυχόν μαθησιακές δυσκολίες ή αναπτυξιακά προβλήματα και να παρέμβουν έγκαιρα. Αυτό μπορεί να αποτρέψει την επιδείνωση των προβλημάτων και να βοηθήσει τα παιδιά να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους νωρίς.
7.Πρόληψη της Περιθωριοποίησης:
Σε μικρότερες τάξεις, τα παιδιά με ΕΕΑ έχουν λιγότερες πιθανότητες να νιώσουν περιθωριοποιημένα ή παραμελημένα. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενσωματώσουν πιο εύκολα τα παιδιά αυτά στις καθημερινές δραστηριότητες της τάξης, δημιουργώντας ένα συμπεριληπτικό περιβάλλον.
7. Για τα παιδιά με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες (ΕΕΑ)δίνεται η δυνατότητα Εξατομικευμένης Υποστήριξης:
Τα παιδιά με ΕΕΑ συχνά χρειάζονται εξατομικευμένη προσοχή και προσαρμοσμένες διδακτικές μεθόδους. Με μικρότερο αριθμό μαθητών στην τάξη, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο και να προσφέρουν στοχευμένη υποστήριξη στα παιδιά με ΕΕΑ, βελτιώνοντας τη μαθησιακή τους εμπειρία.
8. Προσαρμογή των Δραστηριοτήτων:
Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν πιο δημιουργικές και διαφοροποιημένες δραστηριότητες που ενισχύουν τη συνεργασία σε ομάδες και μπορούν να εντάξουν όλα τα παιδιά. Οι μικρότερες σε αριθμό τάξεις επιτρέπουν στους εκπαιδευτικούς να επιβλέπουν και να συνδιαμορφώνουν καλύτερα τις ομαδικές δραστηριότητες, ενισχύοντας την ενεργή συμμετοχή όλων των παιδιών.
9.Ενίσχυση της Μάθησης μέσω Συνεργασίας:
Η λειτουργία σε ομάδες μπορεί να προάγει τη συνεργατική μάθηση, όπου τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από την αλληλεπίδραση και τη συνεργασία με τους συνομήλικούς τους. Σε μικρότερες τάξεις, αυτή η μορφή μάθησης γίνεται πιο αποτελεσματική, καθώς τα παιδιά έχουν περισσότερες ευκαιρίες να ανταλλάσσουν ιδέες και να μαθαίνουν ο ένας από τον άλλον.
10.Βελτίωση συνθηκών εργασίας για τους εκπαιδευτικούς:
Ας μη ξεχνάμε όμως τι σημαίνει και για τους εκπαιδευτικούς ο μικρός αριθμός νηπίων στις τάξεις μας, ο οποίος μπορεί να βελτιώνει τις συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών, μειώνοντας την επαγγελματική εξουθένωση μας και αυξάνοντας την επαγγελματική μας ικανοποίηση. Αυτό μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις στην ποιότητα της διδασκαλίας, στην αποτελεσματικότητα μας ως εκπαιδευτικοί αλλά και στη συνολική μας απόδοση.
Ας συγκρίνουμε όμως και τα στοιχεία για την αναλογία εκπαιδευτικού προς παιδιά στην προσχολική εκπαίδευση στην Ευρώπη που συλλέχθηκαν από διάφορες πηγές, κυρίως από τις αναφορές του δικτύου Eurydice και άλλων εκπαιδευτικών φορέων. Οι συγκεκριμένες αναλογίες είναι οι εξής και αποτελούν το μέγιστο αριθμό στην αναλογία:
-Δανία: Περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 7 παιδιά.
-Γερμανία: Διαφέρει ανά περιοχή, αλλά κυμαίνεται 1 εκπαιδευτικός από 1:7 έως 1:12 ανάλογα με την ομοσπονδιακή περιοχή
-Φινλανδία: Περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 7 παιδιά.
– Γαλλία: Περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 8 παιδιά.
– Ιταλία: Περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 8 παιδιά.
– Ολλανδία: Περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 8 παιδιά.
– Νορβηγία: Περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 6 παιδιά.
– Πορτογαλία: Περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 8 παιδιά.
– Ισπανία: Διαφέρει ανά περιοχή, αλλά γενικά είναι περίπου 1 εκπαιδευτικός για κάθε 13 παιδιά.
Για την Ελλάδα παρουσιάζεται ο μαγικός αριθμός 11 ο οποίος προκύπτει τεχνηέντως όμως, διαιρώντας τον συνολικό αριθμό των παιδιών με τον συνολικό αριθμό των εκπαιδευτικών που εργάζονται στην προσχολική εκπαίδευση μη λαμβάνοντας υπόψιν τη γεωμορφολογία της χώρας , αφού πλήθος σχολείων βρίσκονται σε νησιωτικές αλλά και απομακρυσμένες περιοχές στις οποίες η ανάγκη παροχής εκπαίδευσης συνοδεύεται με την επιβίωση αυτών των περιοχών.
ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΙ
Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς ερχόμαστε άμεσα σε επαφή, ενεργοποιούμαστε μέσα από τους Συλλόγους μας και τη ΔΟΕ ώστε αποφασιστικά και συγκροτημένα να διεκδικήσουμε τα αυτονόητα:
ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΠΑΙΔΙΩΝ σε 15/τμήμα για το Νηπιαγωγείο και την Α και Β Δημοτικού και 20 για τις υπόλοιπες τάξεις.
ΚΑΜΜΙΑ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ ΤΜΗΜΑΤΩΝ /ΝΑ ΣΠΑΣΟΥΝ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΑΥΞΗΜΕΝΟ ΑΡΙΘΜΟ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΙΑΓΝΩΣΗ (σύμφωνα με το νόμο).
ΑΠΟΔΟΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΑΜΕΣΑ
ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΑ
Αυτά τα δεδομένα προέρχονται από τις ακόλουθες πηγές:
- Eurydice Network: Eurydice – European Commission
- Αναφορές από το δίκτυο Eurydice για την εκπαίδευση και τη φροντίδα στην πρώιμη παιδική ηλικία (Eurydice)
- https://eurydice.eacea.ec.europa.eu/publications/key-data-early-childhood-education-and-care-europe-2014-edition
e-prologos.gr