Νόρα Ράλλη

Δεν είναι λίγα. Πολλά είναι τα άτιμα και ξεπετάγονται, τσουπ, εκεί που δεν τα περιμένεις. «Λόγια μεγάλων ανδρών» τα λένε και συχνά τα χρησιμοποιούν άλλοι άνδρες, που θεωρούν εαυτόν τιτανοτεράστιο και δεν είναι και λίγοι όσοι τους επιβεβαιώνουν αυτή τους την πεποίθηση – και δεν εννοώ μόνο τη μάνα τους.

Στην περίπτωση του Μητσοτάρχα σίγουρα δεν ισχύει το παραπάνω, καθώς αρκετοί θυμόμαστε την αείμνηστη Μαρίκα να μη μιλάει και με τα πλέον κολακευτικά λόγια για το βλαστάρι της. Δεν πειράζει, όμως. Αυτός έχει την Αψογοτάτη να τον κοιτά στα μάτια και να λιώνει και έναν ολάκερο λαό να πίνει νερό (όσο είναι ακόμη δημόσιο αγαθό), εκεί στα σκοτεινά (καθώς η ενέργεια δεν αποτελεί πια δημόσιο αγαθό), πάντα στο όνομά του! Οπότε νιώθει τουλάχιστον ημίθεος στον Ψηλορείτη και ως τέτοιος μπορεί ν’ αμολάει κι αυτός «λογάκια». Τι να πρωτοθαμάξει κανείς: Οτι η «ανισότητα είναι στη φύση του ανθρώπου»; Ή πως «το πιο φθηνό ρεύμα είναι αυτό που δεν καταναλώνεται»; Από κοντά και ο εντατικολόγος, οικονομολόγος και υπερσυνταγματολόγος Γεραπετρίτης, που έχει πει κι αυτός ουκ ολίγα μεγάλα τε και θαμαστά: «Αν είχαμε περισσότερες ΜΕΘ, θα είχαμε και περισσότερους νεκρούς!» – ξεχνιούνται τέτοιες ομορφιές;

Τι να σας κάμω, που το κακό έχει ξεκινήσει εδώ κι αιώνες και δεν μπορώ να σας δώκω τα πρωτοτόκια. Βλέπεις, δύο άλλα αστέρια προηγήθηκαν υμών, αγαπημένοι μας κυβερνάρχες (που ο θεός να μου κόβει ρεύμα, να σας δίνει χρόνια!).

Φράνσις και Τζον, Αγγλοι κι οι δυο. Πέθανε ο πρώτος, αμέσως μετά γεννιέται ο δεύτερος. Αγγλοι ήταν και επιστημόνοι. Επιστημόνοι και διανοηταί. Διανοηταί και μεγαλοσχημόνοι. Μίλαγαν και τους άκουγες. Τουτέστιν, δεν περνούσε στο ντούκου ο λόγος τόνε.

«Η γνώση είναι δύναμη!» αναφώνησε ο πρώτος. «Τι λες, ρε Φράνσις;» του λένε οι τριγύρω. «Να μη χαρώ το μπέικον που τρώω κάθε πρωί, σύντροφοι!» απαντάει εκείνος. Ε, τότε πίστεψαν πως κάτι σπουδαίο είπε και το ’λεγαν κι εκείνοι κάθε που τρώγαν μπέικον… Βέβαια, δεν ήταν τόσο αθώα αυτή η φρασούλα. Γιατί αυτό που εννοούσε ο Μπέικον ήταν πως η γνώση –η επιστήμη δηλαδή– είναι η δύναμη του ανθρώπου – έναντι της φύσης όμως. Από τότε, αναστροφή δεν υπήρξε. Χάθηκε ο δεσμός ανθρώπου – φύσης και ψάχνε εσύ τώρα γιατί έχουμε κλιματική αλλαγή και ψυχονευρωτικά σύνδρομα.

«Η ελευθερία κατοχυρώνεται μέσω της ιδιοκτησίας», ανήγγειλε ο δεύτερος. «Τι είπες, ρε Τζον!» λεν οι γύρω γύρω. «Μα την tabula rasa!» απαντάει ο Τζον. «Να μη χαρώ τον γιόκα μου» είπε. Ε, από τότε, Πατέρα του Κλασικού Φιλελευθερισμού τον έχρισαν και όλοι μαζί βάφτισαν τον «γιόκα» του στο όνομα της Αγοράς, του Χρήματος και του Αγίου Πνεύματος… Ωστόσο, μήτε αυτή τη φρασούλα του Λοκ τη λες αθώα.

Τότε, τον 17ο αιώνα, η άνοδος του εμπορικού και πρώιμου βιομηχανικού καπιταλισμού έκανε την αστική τάξη της εποχής (τεχνίτες, εμπόρους, βιομηχάνους) να ψάχνει ένα διανοητικό κατασκεύασμα, πάνω στο οποίο θα εδραίωνε την επιθυμία της για απεξάρτηση από τους βασιλείς και τους θρησκευτικούς αφεντάδες. Ο Διαφωτισμός τής ήρθε ταμάμ και τα προτάγματά του τα χρησιμοποίησε κατά το δοκούν. Αν μαζεύεις βελανίδια, σου λέει ο Λοκ, και δεν τα φας, το πολύ πολύ να μουχλιάσουν και να σαπίσουν. Ενώ αν μαζεύεις χρήμα και το επενδύεις, αυτό συνάδει με την έννοια της ελευθερίας, που είναι στη φύση του ανθρώπου. Με αυτή γεννήθηκε. Αρα και το να έχεις ιδιοκτησία είναι κάτι το «εκ γενετής» εδραιωμένο.

Ξέχασε, βέβαια, ο Λοκ πως και να χαλάσουν τα βελανίδια, λίπασμα θε να γενούν, για κάτι νέο που θ’ ανθίσει. Ελα όμως που αυτό το «άνθος» υπάρχει κίνδυνος να το «μυρίζουν» όλοι. Είμαστε τώρα για τέτοια;

Η γνώση είναι δύναμη και η ιδιοκτησία ελευθερία. Το ’πανε, έγινε φιλοσοφία, ιδεολογία, σύστημα, κυβέρνηση, εξουσία. Κι ας πνίγονται στη θάλασσα αθρώποι, κι ας θάφονται εργάτες μες στη γης. Κι ας πεινάνε κι ας κρυώνουν οι υπόλοιποι.

Μα καλά… Για μια χούφτα βελανίδια θα συζητάμε τώρα;