Για τον Μπερνάντο Μπερτολούτσι που έφυγε πρόσφατα

Στις 26 Νοεμβρίου, στα 77 του χρόνια, άφησε την τελευταία του πνοή ο Ιταλός σκηνοθέτης Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, έπειτα από μακρόχρονη αρρώστια.

Από τους πιο πολιτικούς σκηνοθέτες της γενιάς του, ορκισμένος αντιφασίστας αλλά και εμμονικός στυλίστας, ο πάλαι ποτέ βοηθός του Πιερ-Πάολο Παζολίνι, έκανε τις πιο σημαντικές ταινίες του (“Κομφορμίστας”, “1900”), όντας έντονα επηρεασμένος από τον μαρξισμό και το ρεύμα του νεορεαλισμού• υπήρξε άλλωστε μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας. Οι δύο αυτές ταινίες θεωρούνται δίκαια και οι πιο βαρύνουσες της σταδιοδρομίας του: Στο μεν “Κομφορμίστα”, ένα πραγματικό πολιτικό μανιφέστο και μια πρωτοποριακή σύλληψη όσον αφορά την κινηματογραφική γραφή και τη φόρμα, καταπιάνεται με την άνοδο του φασισμού στην Ευρώπη – στην εκπνοή του μεσοπολέμου, ενώ στο επικό “1900”, παρακολουθεί τις πέντε πρώτες 10ετίες του 20ου αιώνα στην αγροτική Ιταλία, καταγράφοντας την κλιμάκωση της ταξικής πάλης και τη διαμάχη ανάμεσα στο συλλογικό και το ατομικό, παίρνοντας απερίφραστα θέση υπέρ του πρώτου.

Η υποχώρηση της πολιτικοποίησής του σήμανε και υποχώρηση της δημιουργικότητάς του• μετά τον αμφιλεγόμενο “Τελευταίο Αυτοκράτορα” (1987), έκανε ελάχιστες ταινίες, καμιά τους στο ύψος των παλιότερων.

Εμβληματική παραμένει η εναρκτήρια σεκάνς του “1900”, με την εξαίσια αναπαράσταση μιας (εξεγερτικής) αγροτικής πορείας.

Θέμις Αμάλου