Δυστυχώς απουσιάζατε, του Κεν Λόουτς
Μ.ΒΡΕΤΑΝΙΑ – ΓΑΛΛΙΑ (2019)
Ο Ρίκι, σαραντάρης μεροκαματιάρης με βαριά χρέη που μετακινείται από δουλειά σε δουλειά για να θρέψει τα παιδιά του – συνεπικουρούμενος από τη γυναίκα του, την μερικώς απασχολούμενη στην Πρόνοια Άμπι, αποφασίζει να βγει στην αγορά των δήθεν αυτοαπασχολούμενων διανομέων, πολλαπλασιάζοντας το χρέος του προκειμένου ν’ αποκτήσει το απολύτως αναγκαίο φορτηγάκι.
Χωρίς ασφάλιση – ή την παραμικρή δικλείδα ασφαλείας, ξεχύνεται σ’ ένα ατέλειωτο κυνηγητό του χρόνου, για ν’ ανταποκριθεί στην απάνθρωπη συνθήκη διανομής όσο το δυνατόν περισσότερων πακέτων σε όσο το δυνατόν μικρότερο χρονικό διάστημα, όπου ακόμα κι η ικανοποίηση στοιχειωδών σωματικών αναγκών είναι πολυτέλεια.
Το αποτέλεσμα των εκλογών και τα μαύρα σχέδια που εξυφαίνονται για τον λαό και τον τόπο επικαιροποιούν αυτήν την σκοτεινή, καταγγελτική κατάθεση του πλέον πολιτικού Βρετανού κινηματογραφιστή. Διανύοντας την όγδοη δεκαετία της ζωής του, ο ακαταπόνητος Κεν Λόουτς, πεισματικά, εμμονικά σχεδόν, εξακολουθεί ν’ ασχολείται με τα πάθη της εργατικής τάξης της χώρας του, τα οποία συνδέει άρρηκτα κι αμετάκλητα με τη διαρκώς μεγεθυνόμενη ασυδοσία της αγοράς και την παράλληλη δραστική συρρίκνωση – μέχρις αφανισμού – του κοινωνικού κράτους. Κανένας δε από τους σύγχρονους στρατευμένους σκηνοθέτες δεν ταυτίζεται πιο ολοκληρωτικά με τους πάσχοντες ήρωές του.
«Ποτέ μου δε λύγισα μπροστά στη δουλειά. Τα έχω κάνει όλα. Έχω δουλέψει υδραυλικός, χτίστης, κηπουρός, εργάτης. Έχω σκάψει πολύ στη ζωή μου. Αντέχω…», δηλώνει σεμνά ο καθαρός μέχρι διαφάνειας, ολοδικός μας Ρίκι στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας, στο αρπακτικό που μεταμφιεσμένο σε αγαθό συντονιστή -“συνάδελφο”, του εκθέτει βιαστικά τα πιο ανώδυνα από τα ψιλά γράμματα που έπονται του “θα είσαι αφεντικό του εαυτού σου” (και που ο Ρίκι θ’ αντιμετωπίσει εντελώς απροετοίμαστος στην πορεία): Μηδενική ιατρική ή άλλη κάλυψη, πλήρης ανάληψη των όποιων ζημιών – σκανδαλωδώς επαυξημένων, ουδεμία ανοχή σε ανθρώπινες αδυναμίες, όπως σωματική ανάγκη (π.χ. ούρηση), αρρώστια, ατύχημα, τραυματισμός, οικογενειακό πρόβλημα, σωματική κατάρρευση.
Ο Λόουτς για μια ακόμα φορά, συνδέει διαλεκτικά και με πραγματιστικούς όρους τα φαινομενικά σκόρπια κομμάτια του παζλ: Οι παθογένειες που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της οικογένειας είναι άμεση αντανάκλαση των αξεπέραστων δυσχερειών που ο απόκληρος αντιμετωπίζει τη σήμερον ημέρα στη δουλειά του, στην ανηλεή συνθήκη αεργίας, υποαπασχόλησης, κοινωνικής περιθωριοποίησης. Ο Ρίκι αγαπάει βαθιά τον γιο του, το σύστημα όμως δημιουργεί συνεχώς προσκόμματα και τεχνητές αποστάσεις μεταξύ τους.
Ας δούμε όμως τι είχε να πει σχετικά ο συμπαθής Βρετανός σε συνέντευξή του σε γνωστό εβδομαδιαίο ελληνικό περιοδικό:
«Η τεχνολογία έχει γίνει όπλο στα χέρια των ισχυρών κι ένας τρόπος να μας ελέγχουν περισσότερο. Η εκμετάλλευση παραμένει η ίδια βέβαια, αλλά οι τρόποι της αλλάζουν. Όλο και περισσότεροι νόμοι ψηφίζονται υπέρ των τραπεζών, όλο και λιγότεροι φόροι πληρώνονται από τους έχοντες. Η γνώση χρησιμοποιείται υπέρ των οικονομικά ισχυρότερων, των οποίων οι εργασιακές ευθύνες μειώνονται διαρκώς.[…] Το μέλλον βρίσκεται στα χέρια της νέας γενιάς, όμως οι καιροί κάνουν τη σκέψη των ανθρώπων πιο εγωκεντρική και τη ζωή τους πιο απομονωμένη, πιο μοναχική. Αυτό προσπαθήσαμε να δείξουμε στην ταινία, παρουσιάζοντας την αδυναμία της οικογένειας να συναντηθεί γύρω από το ίδιο τραπέζι, να μιλήσει ο ένας στον άλλον και να μοιραστούν τα προβλήματά τους. […]
Το πρόβλημα είναι 100% πολιτικό. Όλα άλλωστε ξεκινούν από τη σωστή πολιτική ανάλυση. […] Είναι σαφές πως τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έχουν αποτύχει, κι εκλογικά και ουσιαστικά. […] Την ίδια στιγμή η ακροδεξιά γιγαντώνεται. Χρειαζόμαστε μια σοβαρή αριστερά, η οποία θα μιλήσει πειστικά πάνω στο πώς τα προβλήματα προέρχονται από τις ταξικές ανισότητες και τα κέρδη των πολυεθνικών, πού οφείλεται η υψηλή ανεργία, ποιον ωφελεί και γιατί. Ποιος και γιατί απαξιώνει τα πανεπιστημιακά πτυχία και θεωρεί ωφέλιμη τη γνώση μόνον όταν εκείνη συνεπάγεται δουλειά με πολλά λεφτά. […]».
Το σινεμά του Λόουτς δεν επιφυλάσσει εκπλήξεις κι ανατροπές, ούτε μοιράζει αισιοδοξία κι ελπίδα. Είναι όμως όσο ανθρώπινο μπορεί να είναι σήμερα το σινεμά, κι οι ιστορίες με τις υπογραμμισμένες κοινωνικοπολιτικές αναφορές – όπως ακριβώς κι οι εικόνες του, όσο αληθινές μπορούν να είναι στο πλαίσιο μιας καλλιτεχνικής αναπαράστασης. Η συγκεκριμένη ταινία είναι άλλωστε εμπνευσμένη από την πραγματική ιστορία του Ντον Λέην, ενός διανομέα της DPD, ο οποίος άφησε την τελευταία του πνοή τον Ιανουάριο του 2018, έχοντας αναγκαστεί να δουλέψει σε συνθήκες δραματικής κατάρρευσης στη διάρκεια των Χριστουγέννων. Είχε χάσει απανωτά ραντεβού στο νοσοκομείο προκειμένου ν’ αντιμετωπίσει τον διαβήτη του, καθώς είχε χρεωθεί 150 λίρες από την DPD για διανομή που είχε αναβάλει όντας στο νοσοκομείο, και φοβόταν περαιτέρω χρεώσεις. Η δε μετάφραση του αγγλικού τίτλου (“Sorry we missed you”), παρότι σχετικά ακριβής, δεν αποδίνει την εσκεμμένη ειρωνεία για τη συντριπτική απουσία ουσιαστικής κρατικής μέριμνας στη Βρετανία όσον αφορά την άγρια δοκιμαζόμενη φτωχολογιά.
Δίδαγμα για τους προλετάριους απανταχού της γηραιάς Ηπείρου, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για μια χώρα ασφυκτικά εξαρτημένη από ξένα κέντρα, όπως η Ελλάδα.
Θέμις Αμάλλου
πηγή: Λαϊκός Δρόμος
e-prologos.gr
