Δημοσιεύουμε τον επικήδειο που εκφώνησε στις 26/6/2024 ο Κώστας Παπαδάκης στην κηδεία του Σπύρου Φυτράκη. 

“Συνάδελφε και σύντροφε Σπύρο Φυτράκη,

Η ώρα της συνάντησης με την ιστορία έφτασε και για σένα. Αλλά είναι καιρός που έχεις κλείσει τους λογαριασμούς σου μαζί της.

Τους άνοιξες από τη δεκαετία 1960, όταν ως νεολαίος της ΕΔΑ και στη συνέχεια των Λαμπράκηδων (γραμματέας Κρήτης και νήσων) και από το 1965 ως υπερασπιστής δικηγόρος της αριστεράς που ξεκίνησες τη μεγάλη σου θητεία και τους συνέχισες για πενήντα και παραπάνω χρόνια γράφοντας μεγάλες και αξεπέραστες νίκες μέσα και έξω από τα δικαστήρια.

Η νομική μόρφωση και η συγκρότηση ανταγωνιζόταν τη σεμνότητα και το ήθος σου, η ευπρέπεια και η πραότητα συνυπήρχαν με την αυθεντική υπερασπιστική συνείδηση και την αταλάντευτη αγωνιστικότητα. Αυτοπεποίθηση χωρίς αλαζονεία, γνώση χωρίς έπαρση. Ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κάθε απρόοπτης μεθόδευσης στη δίκη. Ρητορική δεινότητα που καθήλωνε τα ακροατήρια σε απόλυτη σιωπή στη διάρκεια των αγορεύσεών σου. Και ένας απλός, μεστός και κατανοητός λαϊκός λόγος με την αυθεντική Κρητική προφορά, που υπήρξε γροθιά στον δικηγορικό καθωσπρεπισμό και στην αστική υποκρισία χωρίς ποτέ να γίνεται λαϊκίστικος η να εκφεύγει από τα όρια της ευγένειας. Και όχι άδικα, κατακτούσε δικαστές και ενόρκους.

Το ότι πολλοί «συνήθεις ύποπτοι» της μεταπολίτευσης παρέμειναν ύποπτοι, αλλά όχι ένοχοι οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υπεράσπισή σου. 

Το ότι στη χώρα μας δεν διεξάγονται δίκες με τους κατηγορούμενους μέσα σε μεταλλικά και γυάλινα κλουβιά στον Κορυδαλλό και αλλού οφείλεται στη δική σου αταλάντευτη και διεκδικητική στάση στην κορυφαία δίκη του εκζητούμενου από τις ΗΠΑ Παλαιστίνιου αγωνιστή Μοχάμεντ Ρασίντ (Χαμπντάν).

Το ότι στη χώρα μας δεν διεξάγονται ανακρίσεις με τα αυτόματα των κουκουλοφόρων αστυνομικών να σημαδεύουν τον κατηγορούμενο την ώρα που απολογείται οφείλεται σε σένα.

Ενώ η υπεράσπιση των Γιώργου Μπαλάφα, Αβραάμ Λεσπέρογλου, Μάκη Μπουκουβάλα, Κυριάκου Μαζοκόπου, Νίκου Μαζιώτη και η επανειλημμένη υπεράσπιση του Γιάννη Σερίφη και η συμμετοχή σου στις δίκες 17Ν και ΕΛΑ, αλλά και Σ.Π.Φ. και παρά πολλές άλλες, όπως οι δίκες των 33 το 1991 και αυτές των 500 Πολυτεχνείου 1995 έγραψαν ιστορία.

Υπήρξες μια εμβληματική μορφή της ριζοσπαστικής υπερασπιστικής αριστερής δικηγορίας με καθοριστική συμβολή στον διαρκή αγώνα ενάντια στον αυταρχικό μεσαίωνα, παρούσα όχι μόνο στα δικαστήρια, αλλά σε όλο το φάσμα της πολιτικής και κοινωνικής δράσης.

Παρών σε συνεντεύξεις τύπου που έδιναν τη μάχη της ενημέρωσης απέναντι στον κίτρινο τύπο για δίκες αγωνιστών. 

Παρών σε εκδηλώσεις δικαιωματικές και επανειλημμένη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες ανάδειξής τους. 

Παρών σε όλες τις γενικές συνελεύσεις, απεργίες και κινητοποιήσεις του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας και συχνά και στις προεκλογικές διεργασίες, με δημόσια στήριξη στην Εναλλακτική Παρέμβαση Δικηγόρων Αθήνας από το 1990 που υπάρχει.  

Παρών σε διαδηλώσεις και εκδηλώσεις της αριστεράς. 

Παρών και σε αριστερά ψηφοδέλτια βουλευτικών εκλογών, στον ΣΥΡΙΖΑ παλιά. άξιος πρωταγωνιστής παντού, αλλά ποτέ με πολιτικές η προσωπικές φιλοδοξίες που να θέτουν σε κίνδυνο συλλογικά εγχειρήματα. 

Παρών και σε φεστιβάλ, γιορτές και εκδηλώσεις αριστερών πολιτικών οργανώσεων και κοινωνικών φορέων. Και πάντα ένας άνθρωπος ζωντανός, κοινωνικός, κεφάτος, γαλαντόμος, γλεντζές, αλλά και αλληλέγγυος.

Σπύρο Φυτράκη,

Οπως καλά γνώριζες, οι άνθρωποι δεν κρίνονται ούτε από τις μάχες που κερδίζουν, ούτε από τις μάχες που χάνουν. Κρίνονται από τις μάχες που διαλέγουν να δώσουν. Και η δική σου συνείδηση σε οδήγησε αλάνθαστα να διαλέξεις αυτές που υπερασπίζονται τα δικαιώματα του λαού και σε τοποθέτησε στη σωστή πλευρά της ιστορίας και βέβαια στη σωστή πλευρά των εδράνων.

Αλλοτε μόνος, άλλοτε με τη συνεργασία της υπέροχης Δάφνης Βαγιανού που προηγήθηκε στο μεγάλο ταξίδι πριν δύο χρόνια, άλλοτε μαζί με την άξια σύντροφο και συνάδελφό σου Αννυ Παπαρούσσου και άλλοτε και με άλλους διδασκόμενους συναδέλφους σου μεγαλούργησες.

Μας έμαθες ακόμα και όταν μπαίναμε στα δικαστήρια κατατρεγμένοι από κυβερνήσεις, μυστικές υπηρεσίες, αστυνομία και την προπαγάνδα τους να δικάζουμε με το κεφάλι ψηλά και στο τέλος να βγαίνουμε νικητές.

Μας δίδαξες για δεκαετίες να κοιτάμε τη δικαστική εξουσία όρθιοι και να μην υποκύπτουμε στις αυθαιρεσίες της.

Μας έδωσες υπόδειγμα στάσης δικηγορίας και στάσης ζωής. Εδειξες ότι ο λόγος και η στάση μας μπορεί να κατακτήσει την ευρύτερη αποδοχή, εκτίμηση και σεβασμό. Και το αποδεικνύουν οι εκατοντάδες των ανθρώπων που έχουν κατακλύσει τον χώρο του αποχαιρετισμού σου, φίλοι, παλιοί και νέοι συναγωνιστές σου, άνθρωποι των κινημάτων, κατηγορούμενοι που υπεράσπισες, συνάδελφοι, εκπρόσωποι του Δ.Σ.Α, αλλά και ο κατακλεισμός των συλλυπητηρίων αναφορών σε Μ.Μ.Ε. και Μ.Κ.Δ.

Οι αποσκευές σου είναι υπερπλήρεις από έναν σπουδαίο απολογισμό ηρωικών δικών που απάλλαξαν εκατοντάδες στοχοποιημένους από αστυνομικές και πολιτικές σκευωρίες. Κοινωνικοί και πολιτικοί αγωνιστές, διαδηλωτές, απεργοί, καταληψίες, αριστεροί, αναρχικοί και άνθρωποι που διώχθηκαν ως «τρομοκράτες» γνώρισαν βαρύγδουπες συνομωσίες εναντίον τους να καταρρέουν θεαματικά μέσα από τη δική σου συγκροτημένη υπεράσπιση και απαλλάχθηκαν από άδικες καταδίκες και φυλακίσεις.

Για όσους προσπαθούμε να βαδίσουμε στα χνάρια του η συγκίνηση είναι απερίγραπτη γιατί η απώλειά σου δεν ξεπερνιέται. Ξέρουμε ωστόσο ότι εκείνοι που πεθαίνουν είναι εκείνοι που ξεχνιούνται. 

Όμως εσύ Σπύρο ζείς κάθε μέρα και θα εξακολουθήσεις να ζείς στους καθημερνούς μας αγώνες γιατί από σένα τους μάθαμε.

Δόξα και τιμή σε σένα, δύναμη και παρηγοριά στους δικούς σου και ιδίως στην κόρη του, τη Λυδία. 

Αθάνατος δάσκαλε! “

Αθήνα, 26.6.2024

Κώστας Παπαδάκης.

(Φωτο: Ο Σπύρος Φυτράκης στη δίκη των βασανιστών της Χούντας. Από τον τοίχο της Άννυς Παπαρρούσου).

•