Δημήτρης Μαυρίδης

Πανομοιότυπες είναι οι ευχές που ανταλλάσσονται ανάμεσα σε πιστούς μεγαλοβδομαδιάτικα εδώ και πάρα πολλά χρόνια, περιστρεφόμενες πάντα γύρω από τη λαμπρότητα του «αγίου φωτός». Όπως πέρυσι, παρά πρόπερσι και παρά παρά πρόπερσι, έτσι και φέτος ακούγονται ευχές για υγεία, οικογενειακή ευτυχία, επαγγελματική προκοπή, αγάπη, ελπίδα, αισιοδοξία, δύναμη, ειρήνη και αλληλεγγύη σε συνάρτηση πάντοτε με την αποκαλυπτική και εξαγνιστική δύναμη ενός φωτός που δεν είναι ίδιο – όπως πολλοί υποστηρίζουν – μ’ αυτό του ήλιου, του κεριού, της λάμπας, της φωτιζόμενης ντισκομπάλας. Γιατί το «άγιο φως της αναστάσεως» εβρισκόμενο σε ευχές και ευχετήριες κάρτες «φωτίζει» μυαλά, γεννά ελπίδες, χαρίζει υγεία, καταυγάζει ψυχές, φέρνει ευλογία, οδηγεί στη λύτρωση. Ας υποθέσουμε, λοιπόν, αποδεχόμενοι για πρακτικούς λόγους τη λογική πλάνη της «προσφυγής στην πλειοψηφία», ότι το συγκεκριμένο φως δημιουργείται με τρόπο θαυμαστό και ότι ο σκοπός για τον οποίο διαμοιράζεται υπό μορφή φωτιάς σε πυρσούς, καντήλια και λαμπάδες είναι η εκπλήρωση του προαναφερόμενου «ευχολογίου». Το ερώτημα, βεβαίως, που τίθεται σε κάθε λογικά σκεπτόμενο άνθρωπο είναι το γιατί εν τέλει δεν πραγματοποιείται σχεδόν τίποτα από τα ως άνω ευκταία αναλογικά, μάλιστα, και με όσα προοιωνίζονται τα ενθουσιώδη και έμπλεα θρησκευτικού ζήλου κλωτσομπουνίδια έξω από τον Πανάγιο Τάφο στα Ιεροσόλυμα.

Παρακάμπτοντας μια ερμηνεία θεολογικού τύπου, που, άλλωστε, θα αναγόταν απευθείας στο χώρο της μεταφυσικής, όπως π.χ. ότι ο θεός δείχνει βεβαίως το δρόμο της λύτρωσης και της ευτυχίας στους ανθρώπους, αλλά αυτοί είτε τον απαρνούνται είτε δεν τον αντιλαμβάνονται, επειδή το κακό και η αμαρτία θολώνουν τις ψυχές τους, ας επιχειρήσουμε μια απάντηση στο ερώτημα αν τελικά το «περσινό» άγιο φως, εν είδει ελληνορθόδοξου αρχηγού κράτους – λόγω τιμητικής υποδοχής-, έκανε τον κόσμο μας καλύτερο και τη ζωή μας ανθρωπινότερη.

«Εύχομαι το φως της Ανάστασης να φωτίζει πάντα την ζωή μας και να μας οδηγεί στο δρόμο της αγάπης και της αλληλεγγύης», γράφει κάποιος. Ελάχιστες είναι οι πράξεις αγάπης και αλληλεγγύης για τις οποίες μπορεί να καυχηθεί η προηγούμενη χρονιά. Αντιθέτως, κάνοντας μια μικρή αναδρομή στο χρονικό διάστημα ανάμεσα σε δύο Αναστάσεις(sic), την περσινή και την επερχόμενη εντός ολίγων εικοσιτετραώρων, βλέπουμε ότι τίποτα δεν άλλαξε από πρόπερσι, που η αγάπη καταβροχθίστηκε από την ιδιοτέλεια και τα οικονομικά συμφέροντα των βολεμένων της κοινωνίας, τον κοινωνικό αυτοματισμό, τη μισαλλοδοξία μιας πωρωμένης πλειοψηφίας ρατσιστών και τη βουλιμία του κεφαλαίου για νέες αγορές και γεωπολιτική κυριαρχία. Όσο για την αλληλεγγύη ανθρώπων και χωρών, αυτή εξατμίστηκε σαν σταγόνες ύδατος σε καμίνι, προτού καν γίνει αντιληπτή, αφού τα πενιχρά κονδύλια και η υποκριτική πολιτική της ευρωπαϊκής ένωσης εκ των πραγμάτων δεν θα ήταν αποτελεσματική στο να αποτρέψει τη μετατροπή της Μεσογείου σε υγρό τάφο για χιλιάδες πρόσφυγες συνανθρώπους μας. Η απατηλή αλληλεγγύη στο μικρόκοσμό μας είναι περισσότερο ευδιάκριτη, αφού ο «κυρ Παντελής» ήδη από την 25^η Μαρτίου έχει «κλείσει» το κατσικάκι, τις σκέπες και τις συκωταριές για το Πάσχα στον κρεοπώλη της γειτονιάς σε ποσότητες λογικής «αν δεν περισσέψουν, δε φτάνουν», θα βάψει απίστευτες ποσότητες αυγών, θα ψήσει τουλάχιστον πέντε τσουρέκια μόνο για το σπίτι του, αδιαφορώντας να προσκαλέσει σε ένα τουλάχιστον γεύμα τον άπορο γείτονά του ή να του προσφέρει το περίσσευμά του, παρακάμπτοντας ηθελημένα τη βασική χριστιανική αρχή της ελεημοσύνης και της υποχρέωσης του «έχοντος δύο χιτώνας…».

«Εύχομαι το φως της Ανάστασης να χαρίσει υγεία, οικογενειακή ευτυχία και επαγγελματική προκοπή», είπε κάποιος άλλος. Κατά το διάστημα από τα προπέρσινα πασχαλινά ευχολόγια μέχρι σήμερα για ποια υγεία μιλάς; Μήπως είναι υγιές το να έχουν «αποδημήσει» σχεδόν τριάντα χιλιάδες άνθρωποι τα τελευταία δυο χρόνια μόνο και μόνο από έναν ιό σε μια χώρα δέκα εκατομμυρίων; Ή μήπως έπιασε η ευχή και περιορίστηκαν οι ψυχικά άρρωστοι άνθρωποι και οι αυτοκτονίες, απότοκα της πρότερης μνημονιακής περιόδου και της οικονομικής λαίλαπας που σάρωσε το όραμα μιας ολόκληρης γενιάς; Για ποια οικογενειακή ευτυχία και επαγγελματική προκοπή γίνεται λόγος, όταν όλα τα νοικοκυριά βιώνουν την παθογένεια της ανεργίας, του χρέους στις τράπεζες, της ακρίβειας και της εργοδοτικής απειλής; Οι ευχές, όμως, είναι τζάμπα, δε δεσμεύουν τον πομπό και δεν αναμένεται αντάλλαγμα από το δέκτη. Αλί στους προληπτικούς της ευχής, αλλά και της κατάρας…

Θα λέγαμε, ωστόσο, ότι πιο ρεαλιστικές και λιγότερο υποκριτικές είναι οι ευχές που εμπεριέχουν και κάποια δόση χιούμορ, όταν λέγονται ή γράφονται. Εδώ γίνεται αναφορά, κυρίως, σ’ αυτές που δίνονται ανεπιτήδευτα και αυθόρμητα και όχι σ’ αυτές που γράφονται για δημόσια ή επίσημη χρήση όπου απαιτείται ύφος σοβαρό και ενίοτε πομπώδες, όπου εμφανίζονται καλλιγραφικά μεγαλόσχημες έννοιες. Για παράδειγμα, στο «εφέτος στην Ανάσταση κερί να μην ανάψεις, κι εγώ θα κάνω το κορμί λαμπάδα να το κάψεις» ή το «εύχομαι το φως της Αναστάσεως να σε κάνει θερμή σαν το κόκκινο των αυγών και εκρηκτική σαν πυροτέχνημα» ενυπάρχει πέρα από το χιουμοριστικό στοιχείο και μια ανυπόκριτη, πηγαία επιθυμία που είναι περισσότερο εφικτό στο να πραγματοποιηθεί αυτή, παρά η ειρήνη και η υγεία που ευαγγελίζονται και διατυμπανίζουν οι φαρισαίοι της εποχής μας, που με τις μεγαλοστομίες τους ψιμυθιώνουν τη σκανδαλώδη τους ασυνέπεια λόγων και πράξεων.

Καταλήγοντας, θα λέγαμε πως το «άγιο φως» είτε ανάβει αφ’ εαυτού, σύμφωνα με τη μεταφυσική εκδοχή, είτε βάσει της κοινής λογικής από το σπίρτο ή τον αναπτήρα κάποιου υπότσουρου, όσο κι αν χρησιμοποιείται σε ευχές πασπαλισμένες με ξύσματα ειρήνης, δικαιοσύνης, ανθρωπιάς και αλληλεγγύης, δεν έχει κάποιο αποτέλεσμα χειροπιαστό στις ζωές των ανθρώπων και το μόνο που παρέχει είναι ελπίδες, δηλαδή συνήθη έπεα πτερόεντα με τα οποία δε λύνεται κανένα απολύτως πρόβλημα. Πρόκειται για κούφια ευχολόγια στα στόματα μεγαλορρημόνων πολιτικών ή ακόμα και μεταπρατών πίστης και ελπίδας, καθώς ο άνθρωπος θα εξακολουθήσει και μετά την «ανάσταση του 2022» να πολεμά, να βιάζει, να απειλεί, να εκβιάζει, να μηχανορραφεί, να κλέβει, να σκοτώνει, να υποδουλώνει και να εκμεταλλεύεται το συνάνθρωπό του. «Εύχομαι το άγιο φως φέτος να ταρακουνήσει το μυαλουδάκι σου, για να έχεις καλύτερη τύχη από το πασχαλινό αρνάκι σου», είναι η φετινή μεγαλοβδομαδιάτικη πρόταση. Μακάβριο μεν, ειλικρινές δε.