Το κίνημα BDS (BDS: BOYCOTT, DIVESTMENT, SANCTIONS=Μποϊκοτάζ, Απόσυρση Επενδύσεων και Κυρώσεις) είναι ένα παγκόσμιο κίνημα των Παλαιστινίων για ελευθερία, δικαιοσύνη και ισότητα. Το BDS στηρίζεται στην απλή παραδοχή ότι οι Παλαιστίνιοι έχουν τα ίδια δικαιώματα με την υπόλοιπη ανθρωπότητα. Ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2005 με την αρχική υποστήριξη περισσότερων από 170 παλαιστινιακών οργανώσεων. Συσπειρώνει ανθρώπους, πρωτοβουλίες και φορείς από όλο τον κόσμο. Σε αυτό το πλαίσιο, διοργανώνεται κάθε χρόνο το πανευρωπαϊκό forum των πρωτοβουλιών BDS, όπου ανταλλάσσονται εμπειρίες και απόψεις, οργανώνεται η δράση για την επόμενη χρονιά και τίθενται οι προτεραιότητες και ο γενικός προσανατολισμός του κινήματος. Φέτος, το πανευρωπαϊκό Forum έλαβε χώρα τον Μάρτιο στο Λονδίνο, με αντιπροσώπους πρωτοβουλιών BDS από 10 ευρωπαϊκές χώρες. Ανάμεσα σε αυτές τις πρωτοβουλίες, συμμετείχε και το BDS Greece, επιδιώκοντας να μεταφέρει την εμπειρία της Ελλάδας, αλλά και να εμπλουτίσει την δράση του από την ανταλλαγή απόψεων, ιδεών και πρακτικών με πρωτοβουλίες από τις υπόλοιπες χώρες.

Η ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου και το νέο πλαίσιο στο Παλαιστινιακό

Ένα από τα βασικά ζητήματα που απασχόλησε φέτος το πανευρωπαϊκό forum ήταν η νέα κατάσταση που δημιουργείται στο Παλαιστινιακό μετά το σχηματισμό της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου. Μπορεί η πολιτική απαρτχάιντ του Κράτους του Ισραήλ να είναι δεδομένη, επιβάλλοντας πολιτικές εκτοπισμού και διακρίσεων ενάντια στον Παλαιστινιακό λαό, όμως η πολιτική της νέας κυβέρνησης οδηγεί αυτές τις πρακτικές σε μια νέα, πιο αναβαθμισμένη φάση.

Η συνεργασία με την σιωνιστική φασίζουσα ακροδεξιά ανοίγει τον δρόμο για πολύ πιο ανοιχτές και σκληρές πολιτικές καταπίεσης και τρομοκρατίας, ενώ, βάσει εξαγγελιών, θα φέρει εντατικοποίηση του προγράμματος παράνομου εποικισμού των κατεχόμενων εδαφών, με στόχο την πλήρη περιθωριοποίηση του Παλαιστινιακού λαού και τον εγκλωβισμό του σε πολλά μικρά Μπαντουστάν, στα πρότυπα του καθεστώτος απαρτχάιντ της Νότιας Αφρικής.

Υπό αυτήν την έννοια, το κίνημα BDS, αλλά και συνολικότερα το κίνημα αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, έχει να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Η συστηματικότητα των εξωδικαστικών εκτελέσεων στην Δυτική Όχθη που συνεχίζει να αντιστέκεται, αποτελεί ξεκάθαρη ένδειξη των προθέσεων του Ισραηλινού στρατού, ενώ αντίστοιχα στοιχεία για τις «νέες» μεθόδους επέκτασης των παράνομων εποικισμών μπορούμε να δούμε στην συγκάλυψη από την ισραηλινή κυβέρνηση του πογκρόμ της Χουάρα (Huwwara), με τις εικόνες των μαινόμενων εποίκων να επιτίθενται σε παλαιστινιακά σπίτια και σε απλούς διερχόμενους να θυμίζουν σκοτεινές εποχές της ιστορίας.

Η «ρήξη της Βαρκελώνης»: η πρώτη ευρωπαϊκή μητρόπολη που διακόπτει σχέσεις με το Ισραήλ

Κατά τη χρονιά που πέρασε, το κίνημα BDS έχει να αναδείξει σημαντικές επιτυχίες. Μεγαλύτερη αυτών ήταν αναμφίβολα η διακοπή της αδελφοποίησης της πόλης της Βαρκελώνης με το Τελ Αβίβ, με απόφαση της δημάρχου Άντα Κολάου. Το κράτος του Ισραήλ συνειδητοποίησε αμέσως τα δυνητικά αποτελέσματα μιας τέτοιας κίνησης. Σε αντίθεση με αντίστοιχες αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων ανά την Ευρώπη, που διακηρυκτικά εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στον Παλαιστινιακό λαό ή και καταδικάζουν τις πολιτικές απαρτχάιντ του Κράτους του Ισραήλ, η απόφαση της Δημάρχου της Βαρκελώνης αποτελεί επιλογή πολιτικής. Μπορεί η διακοπή της αδελφοποίησης να μην έχει ευρείες θεσμικές αποτυπώσεις, όμως αποτελεί ένα ξεκάθαρο σημάδι θεσμικής αποδοκιμασίας των πολιτικών απαρτχάιντ από μια από τις μεγαλύτερες μητροπόλεις της Ευρώπης. Οι παρεμβάσεις του ισραηλινού πρέσβη στην Ισπανία, οι αντιδράσεις του Ισραηλινού ΥΠ.ΕΞ., η κινητοποίηση «φίλων και συμμάχων» του Ισραήλ εντός Ισπανίας, αναδεικνύει την βαρύτητα αυτής της κίνησης.

Μετά από αυτήν την απόφαση της Δημάρχου Κολάου, άνοιξε μεγάλη συζήτηση στην Ισπανία η οποία είχε ως αποτέλεσμα τα εξής: μεγάλο κομμάτι των λαών της Ισπανίας ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με τον παγκόσμιο διάλογο για την καταδίκη των πολιτικών απαρτχάιντ που εφαρμόζει ενάντια στον Παλαιστινιακό λαό το κράτος του Ισραήλ. Έγινε πλέον ξεκάθαρα εμφανές ότι το Κράτος του Ισραήλ θα κάνει ό,τι μπορεί για να αποτινάξει την κατηγορία του απαρτχάιντ. Γιατί μπορεί η κατοχή και οι παράνομοι εποικισμοί να αποτελούν από μόνα τους απάνθρωπες και καταπιεστικές πρακτικές, όμως δε φτάνουν σε μέγεθος την επιβολή ενός καθεστώτος απαρτχάιντ. Σε αντίθεση με την «κανονικοποίηση» της κατοχής και την προπαγανδιστικής της «θωράκιση» ως «μια ακόμα σύγκρουση στον πλανήτη», η επιβολή καθεστώτος απαρτχάιντ συνιστά ένα στίγμα το οποίο δεν αποτινάσσεται με τις ίδιες μεθοδεύσεις και ταυτόχρονα συνιστά ένα ευθύ, αναμφίβολο και δύσκολα υπερασπίσιμο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Το παγκόσμιο κίνημα αλληλεγγύης ενάντια στο Νοτιοαφρικανικό απαρτχάιντ έχει κατοχυρώσει αυτήν την κατάκτηση στις συνειδήσεις του πλανήτη και το Ισραήλ το γνωρίζει πολύ καλά, όπως έδειξαν και οι πρόσφατες εικόνες αποπομπής Ισραηλινών αξιωματούχων από την ετήσια Σύνοδο της Αφρικανικής Ένωσης. Κι αν η Αφρικανική Ένωση αντιμετωπίζεται σαν ένας περιθωριακός θεσμός (ας όψεται ο ρατσισμός του «λευκού ανθρώπου» απέναντι σε μια ολόκληρη ήπειρο), η Βαρκελώνη δεν μπορεί να απαξιωθεί με τον ίδιο τρόπο.

Πλευρές της δράσης των πρωτοβουλιών BDS την χρονιά που μας πέρασε

Ταυτόχρονα, το κίνημα BDS διαδίδεται σε ολόκληρη την Ευρώπη με όλο και περισσότερα άτομα, συλλογικότητες και μαζικοί φορείς να υιοθετούν τις θέσεις του για διακοπή των δεσμών, απόσυρση επενδύσεων και κυρώσεις απέναντι στο Κράτος του Ισραήλ. Αυξημένης βαρύτητας ήταν την τελευταία χρονιά η απόφαση του Συνεδρίου της Νορβηγικής ΓΣΕΕ το καλοκαίρι του 2022 να παλέψει ώστε η Νορβηγία να σταματήσει να συνεργάζεται με το κράτος του Ισραήλ σε μια σειρά από τομείς όπως: εμπόριο όπλων με το Ισραήλ και ισραηλινές εταιρείες, νομική απαγόρευση του εμπορίου με εταιρείες που συμβάλλουν στην παραβίαση του διεθνούς δικαίων και στην καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα κατεχόμενα εδάφη, επιβολή στοχευμένων κυρώσεων στο κράτος του Ισραήλ ώστε να συμμορφωθεί με την απόφαση 2334/23.12.16 του Συμβουλίου Ασφαλείας, απόσυρση επενδύσεων του Κρατικού Συνταξιοδοτικού Ταμείου (το επονομαζόμενο «Ταμείου Εσόδων Πετρελαίου») από επιχειρήσεις που συμβάλλουν στους παράνομους εποικισμούς και συμπράττουν με την «οικονομία της κατοχής», αλλά και καθολική απόσυρση επενδύσεων του Ταμείου από επιχειρήσεις που με οποιονδήποτε τρόπο συναλλάσσονται ή συμπράττουν με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη.

Σε αυτήν την κατεύθυνση κινήθηκε και η καμπάνια στην Αγγλία, με την άσκηση πίεσης στην τράπεζα HSBC ώστε να αποσύρει τις επενδύσεις της από εταιρείες που συμπράττουν στο καθεστώς απαρτχάιντ και συμβάλλουν στις καταπιεστικές πολιτικές στα κατεχόμενα εδάφη. Τα προηγούμενα χρόνια, η καμπάνια αυτή οδήγησε στην δημόσια ανακοίνωση απόσυρσης επενδύσεων της HSBC από την ισραηλινή εταιρεία οπλικών συστημάτων Elbit, η οποία αποτελεί έναν από τους βασικούς προμηθευτές των βομβών διασποράς που χρησιμοποιούν οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής απέναντι στον Παλαιστινιακό λαό. Σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη μια νέα καμπάνια, που αποσκοπεί στην δημοσίευση περαιτέρω στοιχείων για την δράση και διαπλοκή της HSBC, με άλλες εταιρείες που συμβάλλουν ή συνεργάζονται με το καθεστώς απαρτχάιντ (πχ εταιρείες εξόρυξης, κατασκευαστικές κ.λπ.).

Σημαντικό σκέλος της δράσης του κινήματος BDS αποτελεί η καμπάνια του πολιτιστικού μποϋκοτάζ. Αναμφίβολα, μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες των τελευταίων χρόνων αποτελεί η πίεση προς την Σακίρα να μην εμφανιστεί στο φεστιβάλ που οργάνωνε ο δήμος του Τελ Αβίβ το 2018. Το παράδειγμα αυτής της πετυχημένης καμπάνιας αναδεικνύει την σημασία εμπλοκής των fans των καλλιτεχνών στις προσπάθειες να διακοπεί η συνεργασία τους με θεσμούς που συμπράττουν στο απαρτχάιντ και την καταπίεση των Παλαιστινίων, καθώς και στο ξέπλυμα αυτών των πολιτικών μέσω της τέχνης.

Φέτος, μία από τις αντίστοιχες καμπάνιες στο Βέλγιο, οδήγησε τους μεξικανούς καλλιτέχνες Rodrigo y Gabriela (με έδρα την Ιρλανδία), να ακυρώσουν την προγραμματισμένη συναυλία τους στο Τελ Αβίβ. Εκατοντάδες fans εμφανίστηκαν στην συναυλία τους στο φεστιβάλ Esperanzah στο Βέλγιο με πλακάτ που τους καλούσαν να ακυρώσουν την εμφάνιση τους. Είναι προφανές ότι το μέγεθος της πίεσης ήταν τόσο μεγάλο, που το ντουέτο δεν είχε άλλη επιλογή. Μπορεί οι Rodrigo y Gabriela να μην έχουν το «μέγεθος» της Shakira, αλλά αποτελούν ονόματα διεθνούς εμβέλειας: έχουν συνεργαστεί με το Hans Zimmer στο soundtrack των «Πειρατών της Καραϊβικής», αλλά και στο soundtrack του «Γάτου Σπιρουνάτου»/ «Puss in Boots» και αποτελούν από τα βασικά ονόματα των Ευρωπαϊκών και Αμερικάνικων φεστιβάλ, με Grammy Οργανικής Μουσικής το 2020.

Τα τελευταία χρόνια, το κίνημα BDS στην Ευρώπη έχει αρχίσει να υιοθετεί μια νέα πρακτική που φαίνεται να γνωρίζει ταχεία διάδοση και μεγάλη επιτυχία: τις Ζώνες Χωρίς Απαρτχάιντ/ Apartheid Free Zones- AFZ. Οι AFZ είναι χώροι που δεσμεύονται να απέχουν από οποιοδήποτε είδους υποστήριξης ή βοήθειας στο ισραηλινό καθεστώς απαρτχάιντ. Αποτελεί ηθική δέσμευση για συμμετοχή στον αγώνα για ίσα δικαιώματα όλων των ανθρώπων μέσα από τη δημιουργία χώρων έμπρακτης διεθνούς αλληλεγγύης, χωρίς ρατσισμό, διακρίσεις και κάθε μορφή επιβολής και καταπίεσης. Χώρες όπως η Ιταλία και η Ελβετία γνωρίζουν μεγάλη διάδοση των AFZ (με περίπου διακόσιους χώρους AFZ σε κάθε χώρα), ενώ ακολουθεί κατά πόδας η Νορβηγία με περίπου 130 χώρους και φορείς που έχουν ανακηρυχθεί AFZ. Εντυπωσιακό ήταν το Φεστιβάλ AFZ που έγινε στην Γενεύη της Ελβετίας, στις 3-4 Μαρτίου 2023. Στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο «L’ USINE» («Το εργοστάσιο», το μεγαλύτερο ίσως αυτοδιαχειριζόμενο χώρο της Γενεύης σε ένα μέγαρο 5 ορόφων, τίθεται επικεφαλής της ένωσης αυτοδιαχειριζόμενων χώρων της Ελβετίας και της προσπάθειας να στηθεί μέτωπο ενάντια στην εκκένωση των καταλήψεων) οι περίπου 200 AFZ της Ελβετίας οργάνωσαν ένα τεράστιο φεστιβάλ, με δύο παράλληλες μουσικές σκηνές (με DJ sets, ραπ από Παλαιστίνη, τη Συρία και ντόπιους), προβολές, συζητήσεις, καλλιτεχνικά workshops κλπ.

Και η Ελλάδα στο «επίκεντρο»: Predator, spywares, στρατιωτική συνεργασία

Τέλος, αναφερόμενοι και σε ένα ζήτημα με ελληνικό ενδιαφέρον, το φετινό Forum απασχολήθηκε ιδιαίτερα με την επέκταση της δράσης ισραηλινών εταιρειών κατασκοπευτικού λογισμικού, καθώς και των συνεργασιών του ισραηλινού στρατού με στρατούς ευρωπαϊκών χωρών. Το Predator αποτέλεσε κομμάτι των συζητήσεων και μαζί με το Pegasus αναδείχθηκαν ως τα βασικά spyware αυτήν την στιγμή στην «διεθνή πιάτσα». Μπορεί στην Ελλάδα να απασχόλησε κυρίως ως όνομα, όμως στο Forum, αλλά και στην διεθνή δημόσια σφαίρα, αποτελεί σημαντικό θέμα συζήτησης στη βάση της εξαγωγής καταπιεστικών πρακτικών από το Ισραήλ προς άλλες χώρες. Η κατοχή των Παλαιστινιακών εδαφών αποτελεί ένα πρώτης τάξης «πειραματικό πεδίο» για την ανάπτυξη εργαλείων από τον ισραηλινό στρατό και εταιρείες που συνεργάζονται μαζί του, τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούνται από κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο- όπως συνειδητοποιήσαμε πρόσφατα στην χώρα μας. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι το γεγονός ότι οι εταιρείες αυτές, αλλά κα ο ισραηλινός στρατός, σε αντίθεση με την πάγια πρακτική τους, δείχνουν σημαντική επιμέλεια να αποκρύψουν αυτήν την πλευρά της διεθνούς τους δραστηριότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ στην χώρα μας το Predator είναι γνωστό πιθανόν και στο τελευταίο χωριό, έχει γίνει ελάχιστα γνωστή η εμπλοκή της ισραηλινής Intellexa, ιδιοκτησίας πρώην πράκτορα του Ισραήλ (όσο «πρώην» μπορεί να είναι κάποιος κατάσκοπος).

Επιπλέον, αρχίζουν να εξαπλώνονται σημαντικά οι αγοραπωλησίες όπλων που εμπλέκουν το κράτος του Ισραήλ ή/και ισραηλινές εταιρείες. Χώρες όπως η Νορβηγία έχουν απασχοληθεί σημαντικά με την εισαγωγή οπλικών συστημάτων ισραηλινής κατασκευής, ενώ στην Σουηδία έχει ξεδιπλωθεί μια σημαντική καμπάνια για να απαγορευθεί η εξαγωγή σουηδικής κατασκευής οπλισμού στο Ισραήλ, καθώς είναι δεδομένο ότι θα χρησιμοποιηθεί εναντίον του Παλαιστινιακού λαού. Στην Ελλάδα, μπορεί ακόμα να μην το έχουμε συνειδητοποιήσει, αλλά οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και οι στρατιωτικές υποδομές τους έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν διευρυμένη συνεργασία με τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις. Από κοινές αεροπορικές εκπαιδεύσεις μέχρι κοινές ναυτικές ασκήσεις, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις τείνουν να μετατραπούν σε στρατηγικό συνεργάτη του κράτους απαρτχάιντ του Ισραήλ.

Οι εμπειρίες που ανταλλάχθηκαν στο φετινό πανευρωπαϊκό Forum ήταν ιδιαίτερα πλούσιες. Από όλα αυτά, δεν μπορούμε να παραλείψουμε την αναφορά στη συγκέντρωση έξω από το κεντρικό κατάστημα της Puma στο Λονδίνο. Στο πλαίσιο της συστηματικής εκμετάλλευσης του αθλητισμού για το ξέπλυμα των πολιτικών απαρτχάιντ και καταπίεσης που εφαρμόζει εναντίον του Παλαιστινιακού λαού, το Κράτος του Ισραήλ, μέσω της Εθνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, στρατολόγησε την γερμανική εταιρεία ως χορηγό της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου. Αποτελεί μια καραμπινάτη περίπτωση συνεργασίας με τους κρατικούς θεσμούς του Ισραήλ, η οποία δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Αυτό ακριβώς προσπάθησε να αναδείξει η δράση έξω από το κεντρικό κατάστημα του Λονδίνου, η οποία συνάντησε ευρεία αποδοχή. Ακόμα και Έλληνες περαστικοί βρέθηκαν να επιδοκιμάζουν την συγκέντρωση και να εκφράζουν την αλληλεγγύη τους με την δράση καταγγελίας της συνεργασίας Puma-Ισραήλ.

Οι δράσεις του BDS Greece θα συνεχιστούν, με το ενδιαφέρον μας για την ανάδειξη των πολιτικών απαρτχάιντ και καταπίεσης του Ισραήλ να παραμένει αμείωτο.

πηγή: bdsgreece.net