…η βίαιη επιβολή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης έγινε για να μείνει, καθώς η τεχνολογία της και η ταχύτητα παλαίωσής της ανοίγουν ένα πεδίο κερδοφορίας στην αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών κάτι που συμβαδίζει δυναμικά με τις διακηρυγμένες νεοφιλελεύθερες πολιτικές τους που ευαγγελίζονται την αντιμετώπιση της εκκρεμότητας του «σχολείου της αγοράς»
Γιώργος Μαυρογιώργος
Ο πρωθυπουργός δεν κρύβει τους οραματισμούς και τις προθέσεις του με τα αλλεπάλληλα διαγγέλματα ή τις συνεντεύξεις του στο στόλο των ΜΜΕ, με τη συνδρομή των κατασταλτικών και ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους: “Τα μέτρα της επικαιρότητας, να γίνουν πυροδότες διαρκών μεταρρυθμίσεων. Πρόκειται για κατακτήσεις που θα μας βοηθήσουν, ώστε μετά την καταιγίδα να κάνουμε μία νέα αρχή”. Δεν αποκλείεται να επιδιώξουν ώστε το χρυσοπληρωμένο σύνθημα “Μένουμε σπίτι, βγαίνουμε νικητές” να διατηρηθεί μέχρι που ως υπάκουοι πολίτες να πιστέψουμε πως μπορούμε να αναδειχτούμε «νικητές του ΚΑΝΑΠΕ»: στημένοι μπροστά σε «μονοφωνικά» κυβερνητικά τηλεοπτικά κανάλια ή προσφέροντας τηλεργασία ή συμμετέχοντας ως δάσκαλοι ή μαθητές/τριες σε σχολείο από απόσταση. Ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές. Ηλεκτρονική συνταγογράφηση κι ας χάνουμε τη δια ζώσης επικοινωνία και συνεργασία με το γιατρό. Ηλεκτρονικό μάρκετινγκ κι ας αποποιούμαστε την ευκαιρία της άμεσης επαφής ή των αισθήσεων στην επεξεργασία αυτών που αγοράζουμε, κ. τ. ο.
Ο πρωθυπουργός της χώρας μας το είπε ξεκάθαρα: “Η κρίση ίσως μας πληγώσει. Θα μας έχει οπλίσει, ωστόσο, με πολύτιμες εμπειρίες για να οικοδομήσουμε ένα πιο ισχυρό και σύγχρονο κράτος”. Να ναι καλά ο ιός! Έτσι κάπως, μας έλεγαν με την «κόλαση» των μνημονίων: είναι ευκαιρία που αν δεν μας την είχαν επιβάλει θα έπρεπε να την επινοήσουμε. Τη μια φορά τα μνημόνια, ετούτη τη φορά η πανδημία, μας προτάθηκαν ως ευκαιρία. Ο εγκλεισμός και η καραντίνα είχε πολλές φάσεις και πολλά επίδικα που εγγίζουν τον πυρήνα των πολιτικών ελευθεριών και δημοκρατικών δικαιωμάτων αλλά και το δικαίωμα στην ίδια τη ζωή.Για αρκετές μέρες, εκεί κατά τις 6.00 το απόγευμα, εκείνη η στημένη μονομερής ενημέρωση απ τη δημόσια τηλεόραση μας έχει εξοικειώσει με θέματα ιατρικής (για τον ιό, τη μετάδοση, την υγιεινή των χεριών, την αποστασιοποίηση, τις μάσκες, τα μαθηματικά μοντέλα, τα νέα κρούσματα, τα εμβόλια, κ.α.) αλλά και με τα περίφημα «πρωτόκολλα», χωρίς βέβαια να έχουμε ιδέα για τους όρους και το περιεχόμενό τους. Στην ίδια ενημέρωση, κεντρική θέση είχαν οι αναφορές στην ατομική ευθύνη, την πειθαρχία, την υπακοή/ανυπακοή, τη συμμόρφωση στους κανόνες και τους περιορισμούς που ανακοίνωνε η «πολιτική προστασία». Τα ρεπορτάζ του κυβερνητικού δημοσιογραφικού επιτελείου έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στα «κρούσματα» παράβασης των κανόνων με τις αντίστοιχες χρηματικές ποινές, τα λεγόμενα πρόστιμα. Προς γνώση και συμμόρφωση…
Ο κ. Μητσοτάκης είναι βέβαιος ότι η κινητοποίηση της κοινωνίας εκφράστηκε «πολυδιάστατα… με τον εθελοντισμό χιλιάδων πολιτών. Αλλά και με την πειθαρχία όλων”! Μας μοίρασε και αποδεικτικά, καθώς “Αποδείξαμε, ως λαός, ότι έχουμε μεγάλες εσωτερικές δυνάμεις και αντοχές. Δείξαμε τον καλύτερό μας εαυτό.” Λες και συμμετείχαμε σε μια διαδικασία εξεταστικής δοκιμασίας για πιστοποίηση στην υπακοή και την ατομική ευθύνη.Είναι βέβαιος ότι «μέσα στην πρωτοφανή αυτή κρίση άλλαξαν πολλά με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Μέσα σε 50 μέρες! Αλλάξαμε και εμείς. Πιστεύω προς το καλύτερο». Βέβαια, εδώ έχουμε, όπως καταλαβαίνουμε, μιας πρώτης τάξεως γνωστική και ιστορική αυθαιρεσία: η αλλαγή λες και είναι κάτι αντίστοιχο με την εκδήλωση μιας καταστροφικής σεισμικής δόνησης! Και συνεχίζει: “Σε αντίθεση με το παρελθόν, σήμερα διαθέτουμε ένα μεγάλο πλεονέκτημα: Ένα τεράστιο απόθεμα αξιοπιστίας και σοβαρότητας. Αυτό το εθνικό κεφάλαιο, λοιπόν, δεν επιτρέπεται να σπαταληθεί». Ήρθε και η άλλη βαρύγδουπη δήλωση σύμφωνα με την οποία «Η πρόκληση τώρα είναι να κάνουμε την εξαίρεση κανόνα»! Όπως π.χ. η ατομική υγιεινή να γίνει συνήθεια και τρόπος ζωής. Για να το εμπεδώσουμε: “Τα μεγάλα βήματα που γίνονται τώρα είναι όπλα που μπορούν να κάνουν αυτή την πρόσκαιρη δοκιμασία μοχλό σταθερής προόδου” κι αυτά μετά την οδυνηρή εμπειρία του «σοκ και δέους» του χρέους κι εν μέσω μιας πανδημίας που ακόμη δεν έχει «δαγκώσει».
Αν μεταφερθούμε στο πεδίο της εκπαίδευσης και λάβουμε υπόψη τόσο τις βίαιες κι ανερμάτιστες αλλά βαθιά συντηρητικές αλλαγές που έσπευσαν να θεσμοθετήσουν ως «μπουλντόζες» οι επιτελείς του λεγόμενου «επιτελικού κράτους» όσο και τις πρόσφατες εξαγγελίες για νέες νομοθετικές fast truck παρεμβάσεις, εν μέσω πανδημίας, μπορούμε βάσιμα να ισχυριστούμε ότι θα επιδιωχθεί να αξιοποιηθούν ως «εθνικό» κεφάλαιο «οι μύθοι δεκαετιών (που) διαλύθηκαν μέσα σε 50 ημέρες». Αντιλαμβανόμαστε πως πρόκειται για μια ευθεία πολιτική διακήρυξη απειλής κατά των «κεκτημένων» δικαιωμάτων στην εργασία, την παιδεία, την υγεία, τη δημοκρατία.
Για να μιλήσω συγκεκριμένα: η βίαιη επιβολή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης έγινε για να μείνει, καθώς η τεχνολογία της και η ταχύτητα παλαίωσής της ανοίγουν ένα πεδίο κερδοφορίας στην αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών κάτι που συμβαδίζει δυναμικά με τις διακηρυγμένες νεοφιλελεύθερες πολιτικές τους που ευαγγελίζονται την αντιμετώπιση της εκκρεμότητας του «σχολείου της αγοράς». Το ίδιο και η υπουργική απόφαση για τη βιντεοσκόπηση των μαθημάτων. Όπως έχουμε σημειώσει, οι βιντεοσκοπήσεις μαθημάτων είναι παραμορφωτικές και δεν έχουν θέση στο σχολείο. Καταργούν κάθε έρεισμα δεοντολογίας και αλλοιώνουν την καθημερινότητα και την ιστορία της σχολικής τάξης. Προκαλούν πολλές «πολιτικές ανησυχίες» καταναγκασμού, υποχρεωτικής συμμετοχής, χωρίς την επιλογή/συναίνεση των Υποκειμένων της παιδαγωγικής συνάντησης. Κι αυτό παραβιάζει σημαντικές παραμέτρους που έχουν σχέση με τα προσωπικά δεδομένα. Πρόκειται για εισβολή στον υλικό, τον κοινωνικό και τον συμβολικό χώρο της παιδαγωγικής σχέσης δασκάλου-μαθητών.Η βιντεοσκόπηση μετατρέπει τη διδασκαλία και την παιδαγωγική συνάντηση σε προσομοίωση ή παιγνίδι ρόλων και τα υποκείμενα εκτρέπονται σε ρόλους που επιβάλλει η δημοσιότητα. Η βιντεοσκόπηση αποκρύπτει επιμελώς την κοινωνική τοπογραφία της σχολικής τάξης και εγκαθιστά τη μεροληψία του κυρίαρχου παιδαγωγικά προτύπου. Η βιντεοσκόπηση της παιδαγωγικής συνάντησης είναι στα όρια πρακτικών «κλειδαρότρυπας»: εξορίζει την ελευθερία έκφρασης και δράσης. Η άσκηση παιδαγωγικής, η διδασκαλία και η μάθηση στο σχολείο δεν βιντεοσκοπούνται, καθώς δεν είναι αντικείμενα θεατρικών επιθεωρήσεων ή trolling. Τέλος, το μάθημα δεν είναι θέατρο με θεατές ή ποδόσφαιρο ή κινηματογραφική ταινία ή συναυλία ή κοινοβούλιο.
Μόνο και μόνο η εισαγωγή ή η γενικευμένη χρήση των τεχνολογιών καταγραφής εικόνας ήχου και δράσης των υποκειμένων στις αίθουσες διδασκαλίας, εάν επιβληθεί, θα επιφέρει μεγάλες συντηρητικές ανατροπές στη φυσιογνωμία του σχολείου, τις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών, την παιδαγωγική συνάντηση και εν γένει στη μορφή και το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η εκπαίδευση θα καταστεί «αρένα» άγριου ανταγωνισμού και έντασης των ταξικών διακρίσεων. Ο πρωθυπουργός υπήρξε κατηγορηματικός: «Η εξ αποστάσεως εργασία και εκπαίδευση» θα επεκταθούν»!
Μέσα σε αυτόν καταιγισμό, θεωρώ βέβαιο ότι θα επιδιωχθεί και στην εκπαίδευση η καθιέρωση και η γενίκευση της λογικής των αυστηρών «πρωτοκόλλων», κατά το πρότυπο του ΕΟΔΥ στη δημόσια υγεία. Γνωρίζουμε, γενικώς, τη λειτουργία που εξυπηρετεί το πρωτόκολλο καταγραφής και διακίνησης της αλληλογραφίας. Γνωρίζουμε και την έννοια που έχουν τα πρωτόκολλα με τα οποία πιστοποιούνται νομικές πράξεις ή συμφωνίες. Έχουμε επίσης υπόψη τα «πρωτόκολλα» που ρυθμίζουν τους εθιμοτυπικούς κανόνες σχέσεων μεταξύ επισήμων εκπροσώπων κρατών, κ. α. Όλα τα παραπάνω έχουν γραφειοκρατικό και νομιμοποιητικό ή και τελετουργικό χαρακτήρα με έμφαση στην αυστηρή τήρηση των τύπων.
Τα ιατρικά και νοσηλευτικά πρωτόκολλα, από ο τι διαβάζω, προβάλλονται ως εργαλεία για τη βελτίωση της ποιότητας υγείας των πολιτών, με την υιοθέτηση κοινών πρακτικών που βασίζονται σε επιστημονική τεκμηρίωση από όλους τους υπεύθυνους στον τομέα υγείας. Θεωρείται ότι τα «πρωτόκολλα» διασφαλίζουν την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών υγείας μέσω πρακτικών που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα αλλά και στον υψηλό βαθμό τυποποίησης των παρεχομένων υπηρεσιών έτσι που να περιορίζονται τυχόν παρεκκλίσεις, λάθη και παραλείψεις, με σκοπό την επιτυχή αντιμετώπιση του όποιου προβλήματος. Η εφαρμογή κλινικών πρωτοκόλλων χρησιμοποιείται στην πλειοψηφία των νοσοκομείων για την αποτελεσματική διαχείριση πόρων και την οικονομική αποδοτικότητα. Θεωρείται ότι η υιοθέτηση, η αποδοχή και η συστηματική εφαρμογή των κλινικών πρωτοκόλλων στην καθημερινή κλινική πράξη καθιερώνει αρχές ολιστικής προσέγγισης και «ολικής ποιότητας» που συμβάλλει και στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της «αυτονομίας» (!) των στελεχών υγείας στο έργο τους.
Στο πεδίο της εκπαίδευσης θα επιδιωχθεί, κατά τα πρότυπα του ΕΟΔΥ, να καθιερωθούν θεσμικά «πρωτόκολλα» διοίκησης εκπαίδευσης, διδασκαλίας, αξιολόγησης, διαγωγής και συνδικαλιστικής δράσης εκπαιδευτικών, μαθητών/τριών και φοιτητών/τριών. Διαθέτουμε ήδη τρεις κατ ευφημισμόν Ανεξάρτητες Αρχές Διασφάλισης Ποιότητας Εκπαίδευσης, την ΑΔΙΠΠΔΕ (Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης), την ΕΘΑΑΕ (πρώην ΑΔΙΠ/Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης) και τον ΕΟΠΠΕΠ (Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού) για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση. Δεν πρόκειται για ανεξάρτητες αρχές για το λόγο ότι το σύνολο των θεωρητικών και μεθοδολογικών παραδοχών όσο και των πρακτικών διευθετήσεων διαπνέονται από την ιδεολογία ενός ακραίου νεοφιλελευθερισμού της αγοράς για την εκπαίδευση. Όπως έχω υποστηρίξει σε μια σειρά από εκτενή κείμενά μου, πρόκειται για εγκαθίδρυση, κάτω από την άμεση πιστοποίηση και υπαγωγή τους σε αντίστοιχα υπερκείμενα ευρωπαϊκά όργανα, «οίκων αξιολόγησης» και στην εκπαίδευση, κατ αντιστοιχία προς τους οίκους αξιολόγησης της χρηματοπιστωτικής ικανότητας των οικονομιών των διάφορων χωρών. Έχουμε ακούσει, υποθέτω, για την υποβάθμιση της οικονομίας χώρας στην κατηγορία «σκουπίδια». Κάτι ανάλογο θα συντελείται στο χώρο της εκπαίδευσης της αγοράς: πιστοποίηση, ανταγωνισμός, ιεραρχική κατάταξη, ένταση των ταξικών διακρίσεων.
Είναι άκρως ανησυχητική η εξέλιξη που έχει παρατηρηθεί στον τομέα αξιολόγησης, αν λάβουμε υπόψη ότι έχουν συγκροτηθεί διάφορα «μητρώα αξιολογητών» όπου προστρέχουν εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων. Αθόρυβα και χωρίς ιδιαίτερη δημοσιότητα, μάλλον, έχει αναδειχτεί ένα νέο περισπούδαστο και δημοφιλές επάγγελμα, αυτό του «αξιολογητή» και εμπειρογνώμονα εκπαίδευσης! Πολλοί είναι αυτοί που έχουν προσέλθει ως αυτόκλητοι αξιολογητές, λες και το έργο του αξιολογητή εξαντλείται στην πιστή εφαρμογή προκατασκευασμένων «πρωτοκόλλων» από αντίστοιχα υπερκείμενα ευρωπαϊκά όργανα αξιολόγησης ή άλλων γνωστών ιδιωτικών εταιρειών στο χώρο. Το δέλεαρ του αξιολογητή κάνει θραύση! Αλλιώς, δεν εξηγείται το γεγονός ότι έχουμε περιπτώσεις πανεπιστημιακών της «απελευθερωτικής και κριτικής παιδαγωγικής» που να κοσμούν με την παρουσία και τη συμμετοχή τους τόσο ψηφοδέλτια της ευρύτερης «αριστεράς» όσο και τις «αξιολογικές εκθέσεις» Πανεπιστημίων, που έγιναν στο πλαίσιο της ΑΔΙΠ!
Ήδη, η νέα ηγεσία της «νέας» ΕΘΑΑΕ προωθεί σε όλα τα επίπεδα την καθιέρωση αυτού του τύπου ευρωπαϊκών “πρωτοκόλλων” με τις καθιερωμένες ρουμπρίκες στα προγράμματα σπουδών, στη διδασκαλία και στην αξιολόγηση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών πανεπιστημιακών σπουδών. Η ΑΔΙΠΠΔΕ, που είχε σιωπήσει επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, έχει σίγουρα ανασκουμπωθεί για να καλύψει τη μεγάλη καθυστέρηση που έχει σημειωθεί. Θυμόμαστε, ελπίζω, τo διασυρμό του copy-paste που είχε συντελεστεί επί Αρβανιτόπουλου, με τη μεταφορά «πρωτοκόλλων» από διεθνείς εταιρείες για την εφαρμογή του Π.Δ 152! Με λίγα λόγια, τα «πρωτόκολλα» στην εκπαίδευση έχουν μπει χρόνια τώρα στην ατζέντα. Η καθημερινή αναφορά στα τα «πρωτόκολλα» νοσηλείας, στην υπόθεση της πανδημίας, τα φέρνει στο προσκήνιο με υψηλούς βαθμούς υπόληψης.
Βέβαια, η παιδαγωγική συνάντηση και διδασκαλία δεν προσφέρονται για «πρωτόκολλα», εκτός και οι δάσκαλοι όλων των βαθμίδων βγουν από την πανδημία του κορωνοϊού άβουλοι, υποτακτικοί, πιστοί και πειθαρχικοί εκτελεστές εντολών, και θα ενεργούν κάτω από συνθήκες παρατεταμένης εξαίρεσης και απειλών σοκ και δέους. Κάτι ανάλογο με αυτό που συντελέστηκε και συντελείται με το εξ αποστάσεως «δε μαθαίνουμε στο σπίτι». Εκτός, και ανασυνταχθούμε συλλογικά και δε μας αποπλανήσουν τα επικοινωνιακά πρωθυπουργικά διαγγέλματα για την πανδημία του ιού την οποία θεωρεί μοχλό εκπαιδευτικών αλλαγών «ιλιγγιώδους ταχύτητας» που δεν αφήνει τίποτε όρθιο. Κάτι σα σίφουνας…
Είναι σαφές ότι είναι σε εξέλιξη μια ενορχηστρωμένη επίθεση κυβερνώντων εναντίον των δασκάλων που αρνούνται την υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου σε σχολείο της αγοράς. Η συγκεκριμένη επίθεση έχει στο στόχαστρο τους δασκάλους επειδή δε δέχονται να γίνουν οι ίδιοι, οι μαθητές τους και η εκπαίδευση υπόθεση αγοραπωλησίας. Απειλούνται με τη βίαιη και γενικευμένη εφαρμογή της τηλεκπαίδευσης, της τηλεματικής επιμόρφωσης και με την επερχόμενη γενικευμένη εφαρμογή «πρωτόκολλων» παιδαγωγικής, διδασκαλίας και αξιολόγησης που μετατρέπουν την εκπαίδευση σε φιλέτο της αγοράς. Αυτού του είδους οι πολιτικές ανατρέπονται όταν συλλογικά εμπνεόμαστε και αντιστεκόμαστε κρατώντας στα χέρια μας τα «πιστεύω» μας για το δάσκαλο και τη δασκάλα σε ένα ανοιχτό και ζωντανό δημόσιο σχολείο ανοιχτό σε όλους.
e-prologos.gr
