Στις 8 Ιανουαρίου 1991, ο καθηγητής Νίκος Τεμπονέρας πέφτει νεκρός μπροστά στο σχολικό συγκρότημα «Βουδ» στην Πάτρα, χτυπημένος από το δολοφονικό χέρι του ΟΝΝΕΔίτη Καλαμπόκα.

Η συμμορία των Καλαμπόκα-Σπίνου με την ανοχή και στήριξη του νομάρχη Αχαΐας Κ. Μπεκίρη, του Ν. Νικολόπουλου, υπεύθυνου της ΟΝΝΕΔ στην Πάτρα, με υπουργό τον Β. Κοντογιαννόπουλο, ο οποίος μεταπήδησε στο… ΠΑΣΟΚ, για να τον φάει αμείλικτα η ιστορική λήθη.

Πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, ο οποίος, αφού ξεδόντιασε τον Συνασπισμό των Χ. Φλωράκη και Λ. Κύρκου, ανατράπηκε από τον Α. Σαμαρά, ο οποίος επανήλθε 15 χρόνια μετά ως πρόεδρος της Ν.Δ. για να παραδώσει την αρχηγία στον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Ο Σέξπιρ θα ωχριούσε μπροστά στα δρώμενα του δολοφονικού νεοφιλελευθερισμού.

Ωστόσο, ο Ν. Τεμπονέρας είναι νεκρός.

Η είδηση μεταδίδεται με ταχύτητα αστραπής στο πανελλήνιο. Οι μαθητικές καταλήψεις και οι διαδηλώσεις φουντώνουν.

Ο Β. Κοντογιαννόπουλος παραιτείται και ο επελθών Γ. Σουφλιάς προτείνει ανακωχή. Η συμβιβασμένη ηγεσία της ΟΛΜΕ (ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ) αποδέχεται τον τακτικό ελιγμό.

Ήταν η πολλοστή δολοφονία του αστικού συστήματος που συμπλήρωνε -σε καιρό αστικής δημοκρατίας- το πάνθεον των Γ. Λαμπράκη, Σ. Πέτρουλα, Κουμή-Κανελλοπούλου, Μ. Καλτεζά.

Ο Ν.Τεμπονέρας έκτοτε ταξιδεύει στις ιαχές των διαδηλώσεων, στις μνήμες των αριστερών, των φοιτητών και των μαθητών καταυγάζοντας φως, παράδειγμα και συνέχεια.

Ως εκπαιδευτικός όμιλος είμαστε σίγουροι ότι ο συναγωνιστής Ν. Τεμπονέρας –μέλος του ΕΑΜ στην Αχαΐα- έκανε το απόλυτο καθήκον του.

Βρισκόταν στο μετερίζι του δίπλα στους μαθητές του, «τοις κείνων ρήμασιν πειθόμενοι», κοιτάζοντας στα μάτια τους φασίστες δολοφόνους του, στο σωστό χώρο και το χρόνο του.

Ύπατο παράδειγμα παιδαγωγικής, ύψιστο παράδειγμα αυτοθυσίας.

Το ταξίδι του Ν. Τεμπονέρα από τη ζωή προς τον θάνατο είναι στην πραγματικότητα το πέρασμα από το Εγώ στο Εμείς.

Ακριβώς στον δρόμο όπου η μικρότητα του εγώ υπερβαίνει τον εαυτό της και προσπαθεί να σμίξει με το εμείς, που μπορείς να το πεις κόσμο, ανθρωπότητα, καθολικότητα, οικουμενισμό.

Σ’ αυτό το σκηνικό η ιστορική μνήμη παίρνει την εκδίκησή της.

Οι άνθρωποι θυμούνται τους σταυρωμένους –όλους τους σταυρωμένους- αλλά οι σταυρωτήδες -όλοι οι σταυρωτήδες- πέφτουν στη λήθη, τη χλεύη και την αποστροφή.

Κανένας δεν αναφέρεται στους διώκτες, τους δολοφόνους και τους δήμιους.

Κατά ένα περίεργο τρόπο λειτουργεί μια ιστορική λογική.

Αυτήν τη θυσία του καθηγητή Ν. Τεμπονέρα μνημονεύουν φωναχτά οι πορείες της νεολαίας επαναφέροντας το σύνθημα «ζει, ζει, ο Τεμπονέρας ζει», δείγμα μαχητικής ενότητας, ανεκπλήρωτων ονείρων, περίσσιου πείσματος.

Ακριβώς αυτήν τη στιγμή, σμίγουν οι ζωντανοί με τους -φυσικούς- νεκρούς δείχνοντας ότι τίποτα δεν πάει χαμένο και πως αυτοί που έφυγαν μέσα στους αγώνες αποτελούν «λευτεριάς λίπασμα».

Η θυσία τους, ως ακραία πράξη, τροφοδοτεί τις πράξεις του σήμερα και ο δολοφονημένος Ν. Τεμπονέρας γίνεται ένα σώμα με το αγωνιστικό ποτάμι, ένα περίεργο κι επαναλαμβανόμενο ξόδι που τον κουβαλάει μ’ευχαρίστηση στις πλάτες του ως ξόρκι απέναντι στο επελαύνον κακό.

Το προοδευτικό κίνημα θα βρίσκονταν πολλά βήματα πίσω αν δεν μνημόνευε ευλαβικά, βαθειά και δημιουργικά όλους τους νεκρούς-ζωντανούς του, αυτή την ατέλειωτη Μεγάλη Πορεία.

Στην «κοινωνία» των μυρμηγκιών, όταν η ομάδα πρέπει να διαβεί δύσβατο πέρασμα, τότε χιλιάδες από δαύτα κάνουν γέφυρα με τα σώματά τους.

Πεθαίνουν για να ζήσουν τα υπόλοιπα. Εκεί τα οδηγεί το ένστικτό τους.

Ο Ν. Τεμπονέρας όμως έφτασε στο σχολικό συγκρότημα «Βουδ» έλλογα, όρθιος και ορθούμενος, οδηγούμενος από κείνο το «δαιμόνιο» που εξανθρωπίζει τον άνθρωπο.

Που τον οδηγεί ν’ απορεί, να αμφιβάλλει, να αγωνίζεται, να ενώνεται με τους πολλούς ακόμα κι αν χρειαστεί να πεθάνει.

Σ’ ένα έξοχο διήγημά του, ο Μ. Γκόργκι παρουσιάζει τον ήρωα Ντανκό να ξεριζώνει την καρδιά του κάνοντάς τη πυρσό, για να φωτίσει τα σκοτάδια και να οδηγηθεί ο λαός του στο ξέφωτο.

Να γιατί ο Ν.Τεμπονέρας εμπνέει τους αγώνες μας.

Να γιατί δεν πρόκειται ποτέ να σταματήσουμε να σφυροκοπάμε τις αλυσίδες μας.

Να γιατί πραγματικός δάσκαλος είναι αυτός που που διδάσκει με τη ζωή του.

Θανάσης Τσιριγώτης, εκπαιδευτικός, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ