της Σταυρούλας Δομούζη,
Κατά την προεκλογική περίοδο, η λέξη «χαρτογράφηση» ήταν η (μη) απάντηση των στελεχών της ΝΔ σε κάθε ερώτηση που αφορούσε τον αριθμό των μόνιμων διορισμών που σκόπευε να κάνει ως κυβέρνηση. Τρεις μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας, η μονότονα επαναλαμβανόμενη φράση της υπουργού και της υφυπουργού Παιδείας περί «χαρτογράφησης» των κενών έχει ήδη πάρει χαρακτηριστικά ανέκδοτου στους κύκλους των εκπαιδευτικών. «Τerra incognita» αποτελεί λοιπόν η εκπαίδευση για την πολιτική ηγεσία, αφού δημοσίως διατείνεται πως δεν έχει την παραμικρή ιδέα για τις ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό. Γι’αυτό άλλωστε, κηρύχτηκε η έναρξη ενός χρονοβόρου εξερευνητικού ταξιδιού στην άγνωστη γη της εκπαίδευσης και τους ωκεανούς των κενών που θα ζήλευαν ακόμα και οι μεγάλοι θαλασσοπόροι και χαρτογράφοι της Ιστορίας!
Κάντε υπομονή μέχρι να κατάγραψουμε τα πραγματικά κενά, λένε στους αναπληρωτές των 10 και 15 χρόνων τα κυβερνητικά στελέχη. Και ως άλλοι κονκισταδόρες αποβιβάζονται στη γη των εκπαιδευτικών, με τις σημαίες, τις ασκήσεις πειθαρχίας και τους σταυροφόρους τους κραδαίνοντας, αντί για χάντρες και καθρεφτάκια, τις ολιγόμηνες συμβάσεις εργασίας, ενδεχομένως και μια χούφτα διορισμούς για λίγους τυχερούς, με αντίτιμο για τους πολλούς μια ζωή επισφαλούς εργασίας, σταθερής ανεργίας, διαρκών εκτοπισμών από τόπο σε τόπο και από σχολείο σε σχολείο μέχρι τελικής πτώσης.
Μετά από μια δεκαετία και πλέον αδιοριστίας, θέλουν να πιστέψουμε πως αγνοούν τις 35.000 αποχωρήσεις εκπαιδευτικών (συνταξιοδοτήσεις, παραιτήσεις, θάνατοι κ.α.) από το 2010 ως σήμερα και τις αντίστοιχες κενές οργανικές θέσεις που άφησαν πίσω τους. Καμώνονται πως δε γνωρίζουν πόσες προσλήψεις αναπληρωτών χρειάστηκαν για να (υπο)λειτουργήσει η εκπαίδευση κατά το σχολικό έτος 2018-19, παρά τις παρεμβάσεις «εξορθολογισμού» όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων1. Ένα μήνα μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς, και ενώ έχουν χαθεί ανεπιστρεπτί χιλιάδες διδακτικές ώρες στον βωμό της καταγραφής, η κα. Κεραμέως και η κα. Ζαχαράκη, ανακαλύπτουν την … Αμερική! Συνειδητοποιούν πως για φέτος οι δεκάδες χιλιάδες περσινές πιστώσεις συμβασιούχων δεν αρκούν ούτε καν για να ανοίξουν όλα τα σχολεία. Τόσο σπουδαία καταγραφή έχουν κάνει μέχρι τώρα, που χρειάστηκε να ζητήσουν την εκταμίευση έκτακτου κονδυλίου για νέες συμβάσεις μήπως και πάψουν οι μαθητές των νησιών να κάνουν μάθημα μέσω skype! Όπως φαίνεται, μέχρι το τέλος της χρονιάς η κυβέρνηση της ΝΔ θα ξεπεράσει το ρεκόρ του ΣΥΡΙΖΑ όσον αφορά τους ελαστικά εργαζόμενους στην εκπαίδευση.
Συγχρόνως όμως, φέτος, παρατηρήθηκε για πρώτη φορά μπαράζ παραιτήσεων αναπληρωτών στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Οι συμβασιούχοι εκπαιδευτικοί ανήκουν στην κατηγορία εργαζομένων που τελικά πληρώνουν αντί να πληρώνονται για τη δουλειά τους. Ανήκουν στην πλειονότητα των εργαζομένων που το τέλος του μήνα τους βρίσκει με άδεια τσέπη. Με έκτακτα έξοδα για τις διαρκείς μετακομίσεις και την ενοικίαση σπιτιού ανάλογα με τον τόπο πρόσληψης στην εποχή του Airbnb. Με επιπρόσθετα έξοδα για τη συντήρηση και δεύτερου νοικοκυριού στον τόπο μόνιμης κατοικίας τους. Mε πάγια έξοδα για τα οδοιπορικά, ώστε να πηγαινοέρχονται καθημερινά στη δουλειά τους. Με έξοδα για την αγορά αναλώσιμων για το μάθημά τους τα οποία συνήθως δεν παρέχονται δωρεάν. Με λιγότερες μέρες αναρρωτικής άδειας, με λιγότερες μέρες άδειας ανατροφής και χωρίς προστασία σε περίπτωση επαπειλούμενης κύησης. Και είναι αλήθεια πως, ανεξάρτητα από την ηλικία τους και τα χρόνια δουλειάς, συχνά έχουν ανάγκη από την οικονομική ενίσχυση των γονιών τους, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της ανεργίας. Τουλάχιστον, κάθε μήνας δουλειάς μοριοδοτούνταν δίνοντας την ελπίδα πως την επόμενη χρονιά θα δουλέψουν πιο νωρίς και πιο κοντά στο σπίτι τους. Τουλάχιστον, υπήρχε η ελπίδα της μονιμοποίησης που θα έβαζε τέλος στους μήνες της ανεργίας. Όμως τα παραπάνω έχουν αλλάξει με την ψήφιση του προσοντολόγιου Γαβρόγλου το οποίο, μεταξύ άλλων, βάζει πλαφόν στην προϋπηρεσία και κλειδώνει τους πίνακες για τα επόμενα 3 χρόνια. Εκτιμούμε ότι οι εργασιακές συνθήκες, καθώς και η παραπομπή των μόνιμων διορισμών στις καλένδες θα εντείνουν το φαινόμενο των μαζικών παραιτήσεων αναπληρωτών τα επόμενα χρόνια.
Για να προλάβουμε την κυβερνητική προπαγάνδα και τα συστημικά ΜΜΕ που θα σπεύσουν να ενοχοποιήσουν τους αναπληρωτές που παραιτούνται για τη διαιώνιση των κενών, διευκρινίζουμε πως το εκρηκτικό πρόβλημα της έλλειψης εκπαιδευτικών δεν είναι αποκλειστικά εγχώριο φαινόμενο. Συνιστούμε, λοιπόν στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, κατά το εξερευνητικό ταξίδι καταγραφής των εκπαιδευτικών αναγκών να κάνει μια στάση στις ΗΠΑ και την Αγγλία για να το διαπιστώσει. Ποιος θα πίστευε ότι οι παραπάνω χώρες έχουν τόσο μεγάλη έλλειψη δασκάλων ώστε αυτό να αναχθεί σε πρόβλημα εθνικής κλίμακας; Οι χώρες του εκπαιδευτικού νεοφιλελευθερισμού, της εξοντωτικής αξιολόγησης και των τυποποιημένων τεστ, της σχολικής αυτονομίας, των εκπαιδευτικών κουπονιών και της ελαστικής εργασίας ψάχνουν με το κυάλι εκπαιδευτικούς για να στελεχώσουν τα σχολεία τους! Πολιτείες ολόκληρες, όπως η Καλιφόρνια, δε βρίσκουν δασκάλους για τα δημόσια σχολεία και αναγκάζονται είτε να τους εισάγουν από το εξωτερικό, πχ από τις Φιλιππίνες (μέχρι να λήξει η βίζα τους) είτε να προσλαμβάνουν προσωπικό χωρίς πιστοποιημένες γνώσεις. Στην Αμερική το 20% των εκπαιδευτικών έχει λιγότερο από 5 χρόνια υπηρεσίας μιας και που πάνω στην πενταετία παραιτούνται και αντιστοίχως στην Αγγλία μόνο το 60% των εκπαιδευτικών παραμένει στην εκπαίδευση 5 χρόνια μετά την πρώτη πρόσληψη! Οι αιτίες των μαζικών παραιτήσεων; Η συνολική υποβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου και η υποχρηματοδότηση της δημόσιας εκπαίδευσης. Οι νέοι δεν επιλέγουν το επάγγελμα του εκπαιδευτικού λόγω των κακών εργασιακών συνθηκών, των εξευτελιστικά χαμηλών μισθών, των πληθωρικών τμημάτων και της επαγγελματικής εξουθένωσης (burn out) λόγω της διαρκούς αξιολόγησης και του ανταγωνισμού υπό την απειλή της απόλυσης. Στη συνέχεια, προτείνουμε στην κα. Ζαχαράκη και την κα. Κεραμέως να περάσουν και από άλλη μία χώρα που εισάγει εκπαιδευτικούς. Αναφερόμαστε στη Σουηδία, όπου η εφαρμογή των νόμων της αγοράς τις τελευταίες δεκαετίες έχει διαλύσει την εκπαίδευσή της. Τα σχολεία πέρασαν στους Δήμους και εφαρμόστηκε η ελεύθερη επιλογή σχολείου με χρήση εκπαιδευτικού κουπονιού. Τα παραπάνω μέτρα οδήγησαν τους φτωχούς Δήμους στη δημοπρασία των σχολείων, των κτιρίων μαζί με εκπαιδευτικούς και μαθητές σε ιδιωτικές εταιρίες! Το αποτέλεσμα; Οι εκπαιδευτικοί έγιναν υπάλληλοι ιδιωτικού δικαίου, οι φτωχοί δήμοι δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος πρόσληψης υψηλά καταρτισμένου μόνιμου προσωπικού και προσλαμβάνουν εκπαιδευτικούς χωρίς άδεια ασκήσεως επαγγέλματος με μονοετείς συμβάσεις (αναπληρωτές). Η χώρα κατρακυλά τα τελευταία χρόνια στις διεθνείς κατατάξεις και αυξάνονται οι φωνές που ζητούν την αναθεώρηση της μέχρι τώρα εφαρμοζόμενης εκπαιδευτικής πολιτικής. Υπάρχει βέβαια και το «άριστο» εκπαιδευτικό σύστημα της Ιαπωνίας, των εξοντωτικών εξετάσεων, του ανταγωνισμού και της πειθαρχίας, αλλά δεν το συνιστούμε. Βλέπετε, κατά μέσο όρο 92 παιδιά αυτοκτονούν κάθε χρόνο στις 31 Αυγούστου, 131 την 1η Σεπτεμβρίου και 94 στις 2 Σεπτεμβρίου, ενώ αύξηση στις αυτοκτονίες παιδιών παρατηρείται και στις αρχές Απριλίου, όταν ξεκινά το πρώτο εξάμηνο στα σχολεία της χώρας. Με τόσες αυτοκτονίες παιδιών υπό την πίεση της αριστείας, θα ανεβαίναμε μεν κατάταξη στις εξετάσεις PISA του ΟΟΣΑ, αλλά θα επιδεινωνόταν το δημογραφικό πρόβλημα που φιλοδοξεί να επιλύσει με επιδόματα η κα. Μιχαηλίδου…
Επειδή όμως και το δούλεμα έχει τα όρια του, δηλώνουμε στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας ότι ως «ιθαγενείς» της εκπαίδευσης γνωρίζουμε πως τα κυβερνητικά στελέχη έχουν πλήρη εικόνα του εγχώριου και διεθνούς εκπαιδευτικού χάρτη. Και πλήρες σχέδιο εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης. Το κόμμα που εκπροσωπούν έχει κυβερνήσει ουκ ολίγες φορές, ενώ οι μισοί από τους υπουργούς παιδείας της μεταπολίτευσης ανήκαν στη ΝΔ, με 4 μάλιστα από αυτούς να καθορίζουν την εκπαιδευτική πολιτική της χώρας την τελευταία δωδεκαετία (Γιαννάκου, Στυλιανίδης, Σπηλιωτόπουλος, Αρβανιτόπουλος). Η κυβερνητική παράταξη, η ΔΑΚΕ, είναι η πρώτη δύναμη και στις δύο ομοσπονδίες εκπαιδευτικών, στη ΔΟΕ και στην ΟΛΜΕ και έχει αιρετούς σε δεκάδες υπηρεσιακά συμβούλια τα οποία στέλνουν κάθε τρεις και λίγο τα κενά στο υπουργείο. Στελέχη της ΝΔ υπάρχουν σε όλον τον διοικητικό μηχανισμό της εκπαίδευσης, από το Υπουργείο Παιδείας και τους Περιφερειακούς Διευθυντές ως τη διοίκηση των σχολικών μονάδων. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση έχει πρόσβαση σε πλήθος ερευνών, ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων που αφορούν το προσωπικό, τον μαθητικό πληθυσμό και τα οικονομικά της εκπαίδευσης. Διαθέτουν έμμισθους και άμισθους συμβούλους, συνεργάζονται με τεχνοκράτες και think tanks, εντός και εκτός Ελλάδας, οι οποίοι εδώ και δεκαετίες προτείνουν ξανά και ξανά για τη χώρα τις ίδιες αποτυχημένες εκπαιδευτικές πολιτικές: αύξηση της αναλογίας μαθητών/εκπαιδευτικών, απολύσεις, αύξηση ωραρίου, μείωση του μισθολογικού κόστους, αξιολόγηση μαθητών και εκπαιδευτικών με φόρμες, κουτάκια και δείκτες, αυτονομία, ιδιωτικοποίηση, εκπαιδευτικά κουπόνια, επιχειρηματικότητα κ.ο.κ.
Τα πέρι «χαρτογράφησης» και «εξορθολογισμού» είναι στάχτη στα μάτια του κόσμου προκειμένου να δικαιολογηθούν οι νεοφιλελεύθερες/νεοσυντηρητικές αναδιαρθρώσεις που δρομολογεί η κυβέρνηση στην εκπαίδευση. Αναφερόμαστε σε όλες αυτές τις πολιτικές- συμπεριλαμβανομένων των ελαστικών εργασιακών σχέσεων- που σήμερα αμφισβητούνται και απορρίπτονται διεθνώς από εκπαιδευτικούς, γονείς, ακδημαϊκούς, ερευνητές ακόμα και ολόκληρα κράτη μετά από χρόνια εφαρμογής τους. Παρ’ όλα αυτά, οι υπερεθνικοί οργανισμοί και οι εγχώριες κυβερνήσεις ανεξαιρέτως, επιμένουν σε βαθμό ιδεοληψίας να εφαρμόσουν στη χώρα όσα πλασάρονταν προ δεκαετιών ως «καινοτόμα» και σήμερα είναι αποδεδειγμένα αποτυχημένα και μουχλιασμένα. Xάρη στις αντιστάσεις του εκπαιδευτικού κινήματος, και παρά τις ήττες και τις υποχωρήσεις, η εκπαίδευση στην Ελλάδα δεν μετατράπηκε σε πειραματόζωο του απογόνων του Milton Friedman, γλιτώνοντας έτσι τα χειρότερα. Και ευτυχώς δεν είμαστε μόνοι. Οι απεργίες εκπαιδευτικών που έχουν ξεσπάσει την τελευταία περίοδο στην Αργεντινή, την Κροατία, το Σικάγο, το Εκουαδόρ δείχνουν πως η εκπαίδευση, παρά τις αντιξοότητες, παραμένει ζωντανή, αυθάδης και τολμά να νικά!
Πηγές
- England’s schools face ‘severe’ teacher shortage
https://www.bbc.com/news/education-45341734
2. The teacher shortage is real, large and growing, and worse than we thought
https://www.epi.org/publication/the-teacher-shortage-is-real-large-and-growing-and-worse-than-we-thought-the-first-report-in-the-perfect-storm-in-the-teacher-labor-market-series/
3. Desperate to fill teacher shortages, US schools are hiring teachers from overseas
4. Σουηδία: Δημοπρατούν τα Σχολεία μαζί με τα κτήρια, τους μαθητές και τους δασκάλους στους Επιχειρηματίες
5. Η καταστροφική πολιτική επιλογής σχολείων στη Σουηδία
6. Η «μαύρη αλήθεια» πίσω από ένα «άριστο» εκπαιδευτικό σύστημα
Σημειώσεις
1 Αύξηση ωραρίου στη β/βάθμια, μείωση μισθών, συγχωνεύσεις/καταργήσεις σχολικών μονάδων, κατάργηση χιλιάδων εκπαιδευτικών ολοήμερου, μοιρασμένες παράλληλες στηρίξεις, κατάργηση των εκπαιδευτικών αδειών και της μετεκπαίδευσης, πολλαπλές αναθέσεις μαθημάτων κ.α.
Πηγή: selidodeiktis.edu.gr
e-prologos.gr
