«Το ΕΑΜ καταγγέλλοντας τα πιο κάτω εγκλήματα και διερμηνεύοντας την αγανάχτηση του λαού της Πρέβεζας κι’ ολόκληρου του Ηπειρωτικού λαού ζητάει απ’ την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας την άμεση διενέργεια ανακρίσεων και την αμείλιχτη τιμωρία των ενόχων. Ζητάει επίσης απ΄ την ίδια καθοδήγηση του ΕΔΕΣ να βοηθήσει το έργο της δικαιοσύνης και της εξυγίανσης.
Παραθέτουμε τα γεγονότα που οδήγησαν στις σφαγές της Πρέβεζας χωρίς σχόλια γιατί μιλάν μόνα τους με την ωμή γλώσσα της φρίκης και του αποτροπιασμού:
Στις 9/9 υπογράφεται από αντιπροσώπους του ΕΑΜ και ΕΔΕΣ πρωτόκολλο ενότητας μέσα στην πόλη της Πρέβεζας. Ταυτόχρονα βγαίνει 15μελής Λαϊκή Επιτροπή από τα σωματεία της πόλης και αντιπροσώπους του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ. Σκοπός της η τήρηση της τάξης κατά την απελευθέρωση της πόλης. Στη διάθεση της Επιτροπής μπαίνει σώμα Πολιτοφυλακής μικτό με 120 άνδρες από κάθε Οργάνωση. Όλος ο λαός έχει σύνθημά του την ενότητα και τη συνεργασία.
Στις 14/9 η πόλη λευτερώνεται. Ο ΕΛΑΣ και το ΕΛΑΝ καταλαμβάνουν την πόλη και την παραδίνει στη Λαϊκή Επιτροπή, καταδιώκοντας τους γερμανούς στο Μύτικα, Κεραμίτσα, Σμυρτούλα.. ύστερα από συνεννοήσεις την άλλη μέρα στις 15 το πρωί γίνονται δεκτά στην πόλη με εκδηλώσεις συνεργασίας τμήματα του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον ταγματάρχη Γαλάνη. Με την είσοδο όμως των εδεσικών τμημάτων η κατάσταση μεταβάλλεται. Ο Γαλάνης κηρύσσει το στρατιωτικό νόμο και την πόλη σε κατάσταση πολιορκίας. Αυτό προκαλεί μεγάλη αγανάχτηση στο λαό που στις 16/9 συγκροτεί συλλαλητήριο με 3χιλιάδες διαδηλωτές για την κατάργηση του Στρατιωτικού Νόμου. Οι εδεσίτες αρνούνται και στις 17/9 παίρνουν ενίσχυση 60 Ραλλικών απ’ τη Λευκάδα.
Η Λαϊκή Επιτροπή ορίζει, τη 18/9 μέρα γιορτασμού της Λευτεριάς. Ο ΕΔΕΣ με προκήρυξή του δηλώνει ότι δε θα λάβει μέρος και κυκλοφορεί πλαστή προκήρυξη της ΕΠΟΝ κατά του Ζέρβα. 7000 λαού επί 4 ώρες πανηγυρίζουν την απελευθέρωση της πόλης. Το απόγευμα επακολουθούν λαϊκοί χοροί και γενική χαρά. Το ίδιο απόγευμα αποσύρονται απ΄ την πόλη οι οικογένειες των εδεσιτών και τα τμήματά τους πιάνουν θέσεις έξω απ’ την πόλη. Στις 19/9 απαιτούν απ’ τα τμήματα του 24 Συν/τος να εγκαταλείψουν την πόλη. Ο ΕΛΑΣ απορρίπτει την αξίωση και ζητάει κατοχή από κοινού. Αμέσως σχεδόν η πόλη δέχεται καταιγιστικά πύρα πυροβολικού και όλμων και αυτομάτων που ματαιώνουν κάθε προσπάθεια διαμαρτυρίας του λαού. Η σύρραξη γενικεύεται και διαρκεί εφτά ολόκληρες μέρες. Κατά τη διάρκεια της το 24 Σύνταγμα κάνει νέες προσπάθειες συμβιβασμού και ζητάει τη συγκρότηση μικτής αντιπροσωπίας. Αετόπουλα και Επονίτες κατά τις μάχες αυτές βρήκαν ηρωικό θάνατο εκτελώντας την υπηρεσία του συνδέσμου. Η υποδειγματική ΕΠΟΝ του 24 Συντάγματος αφού πολέμησε δύο ώρες στο Γυμνάσιο της πόλης παραδόθηκε.
Στην αποφασιστική στιγμή του αγώνα η συμφωνία της Καζέρτας στην Ιταλία θέτει τέρμα στη σύρραξη με την αποχώρηση των τμημάτων του ΕΛΑΣ.
Εκτελέσεις πατριωτών
Κατά το 12ήμερο διάστημα της σύγκρουσης διαπράχτηκαν τα πιο κάτω εγκλήματα. Εκτελέστηκε ολόκληρη η υποδειγματική ΕΠΟΝ από 14 νέους. Εκτελέστηκαν απ΄ την Λαϊκή Επιτροπή που συγκροτήθηκε με κοινή συμφωνία ΕΑΜ-ΕΔΕΣ: 1) Χρ. Κοντός, Γυμνασιάρχης, πρόεδρος της Επιτροπής, 2) Δήμας, δικηγόρος, γραμματέας της, 3) Δ. Γιαμάς, εργάτης, μέλος, 4) Μ. Ρέντζος, τριατατικός, μέλος της Επιτροπής, γραμματέας της νομαρχιακής Επιτροπής ΕΑΜ Πρέβεζας (εκτελέστηκε ξυλοκοπούμενος και συρόμενος στα πεζοδρόμια της Πρέβεζας). Επίσης εκτελέστηκαν άλλα 3 μέλη της Λαϊκής Επιτροπής. Πρόσωπα γνωστά και κύρους μέσα στην πόλη εχτελέστηκαν: 1) Μαϊδάτσης, γιατρός, 2) Κοσμάς Ρέντζος, έμπορος, 3) Σπαθής, επιθεωρητής δημοτικών σχολείων, 4) Μεγαλογένης, γραμματέας Πρωτοδικείου Πρέβεζας, 5) Κακαβούλης, μεγαλοχτηματίας (αφού του έκοψαν πρώτα τα’ αυτιά, τον έσφαξαν), χρονών 75, 6) Καστάνης, κτηματίας, χρονών 70, 7) Πρόδρομος Πατσατσόγλου, μεγαλοχτηματίας. Όλες οι εχτελέσεις έγιναν στο συνοικισμό Παντοκράτορας Πρέβεζας. Υπάρχουν πληροφορίες ότι έναν τον έθαψαν ζωντανό πριν τον αποτελειώσει το πολυβόλο. Ο ανθυπασπιστής Χωρ/κης Γεωργάρας αφού έσφαξε έναν του ήπιε το αίμα. Τις πρώτες μέρες της σύρραξης συνέλαβαν περίπου 700 άτομα απ΄ τα οποία 16 γυναίκες και κορίτσια . Απ’ αυτούς 40 εκτελεστήκανε κι’ οι υπόλοιποι μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδο στην Πάργα.
Συνολικά δολοφονήθηκαν στην Πρέβεζα 70-75 άτομα. Λεηλατήθηκαν όλα τα σπίτια και τα μαγαζιά των συλληφθέντων. Κάηκαν σπίτια συναγωνιστών στο συνοικισμό Κοκκινιά.
Κατά τις πληροφορίας μας επικεφαλής των τμημάτων ήταν 1) ο Διοικητής της ΙΧ Μεραρχίας του ΕΔΕΣ συντ/ρχης Μπόρας, 2) ο ταγματάρχης Γαλάνης και οι Αξιωματικοί Τσόγκας, Χατζιδάκις και Παπαδάτος.»
(Από την εφημερίδα Αλληλεγγύη, 7 Νοέμβρη 1944)
Σκηνές φρίκης και απίστευτης χιτλερικής θηριωδίας γνώρισε ο αντιφασίστας λαός της μαρτυρικής Πρέβεζας το δεύτερο 15νθήμερο του Σεπτέμβρη 1944 με τη μαζική και πρωτοφανούς βαρβαρότητας σφαγή που οργάνωσε ένα απ’ τα χιτλερικά αποβράσματα (Δημήτρης Γαλάνης, κρητικός έφεδρος ανθυπολοχαγός, διοικητής τάγματος του ΕΔΕΣ) του φασιστικού ΕΔΕΣ του Ζέρβα – συνεργάτη των ιταλο-γερμανών φασιστών κατακτητών, που οι χρουστσοφικοί σοσιαλδημοκράτες ηγέτες των «Κ»ΚΕ-ΣΥΝ αναγνώρισαν μαζί με τα αστικά κόμματα ως «αντιστασιακό» (πέρα απ’ τα υπαρκτά ντοκουμέντα συνεργασίας και απ’ τις πολλές καταγγελίες, σε προκήρυξη της κομματικής οργάνωσης Ηπείρου του ΚΚΕ αναφέρεται: «καταγγέλουμε τον Ζέρβα σαν συνεργάτη και όργανο των γερμανών στις Συμμαχικές Κυβερνήσεις και στον Ελληνικό λαό» 11/8/1944).
Ο Δ. Γαλάνης, αυτό το ανθρωπόμορφο χιτλερικό τέρας και αιμοσταγές κτήνος δεν δίστασε να συλλάβει τα νεαρά αμούστακα παιδιά της ΕΠΟΝ του Γυμνασίου, να τα δέσει με καλώδια, να τα βασανίσει απάνθρωπα και να τα δολοφονήσει-σφάξει ομαδικά σαν κατσίκια και να τα πετάξει μισοζώντανα σε λάκκο-ομαδικό τάφο στην Παργινόσκαλα (σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων της πόλης).
Δεν είναι γνωστός ο ακριβής αριθμός του φρικτού και αποτρόπαιου εγκλήματος των φασιστών του ΕΔΕΣ της μαζικής σφαγής της Πρέβεζας, που συνολικά υπολογίζονται γύρω στους 125.
Αναδημοσιεύουμε παρακάτω τα ονόματα της «Υποδειγματικής ομάδας της ΕΠΟΝ» και την καταγγελία της περιοχής του Βάλτου.
Υποδειγματική ομάδα της ΕΠΟΝ
- Δημήτρης Κων. Τρουμπάτας (Ηγουμενίτσα), Αρχηγός της ομάδας
- Βασίλης Χρ. Τσούκης, (Ωρωπός) καπετάνιος της ομάδας
- Δημήτρης Χρ. Πέτρης (Ωρωπός), πολιτικός καθοδηγητής
- Δημήτρης Αριστοτ. Καλδάνης, σκοπευτής οπλοπολυβόλου
- Θεοχάρης Θεοδ. Γκόγκας (Ωρωπός)
- Χαράλαμπος Σπ. Διαμάντης (Ωρωπός)
- Γιώργος Δημ. Πανάγος (Καμαρίνα)
- Αλέξανδρος Φ. Πεπόνης (Βρυσούλα)
- Σιδέρης Αθ. Κύρλας (Ωρωπός)
- Θόδωρος Δ. Καββαδίας (Πρέβεζα)
- Γιάννης Ζαρονίκας (Πρέβεζα)
- Απόστολος Γ. Δρόσος (Ωρωπός)
- Νίκος Π. Σαμιώτης
- Περικλής Ευ. Αναγνωστόπουλος (Μπαουσούς)
- Χριστόφορος Λεόπουλος
- Γιώργος Αντύπας
Καταγγελία της περιοχής Βάλτου:
«Η επαρχιακή επιτροπή Ε.Α.Βάλτου,
Η επαρχιακή επιτροπή ΕΑΜ Βάλτου,
Το επαρχιακό Συμβούλιο Αυτοδιοικήσεων Βάλτου,
Το επαρχιακό Συμβούλιο της ΕΠΟΝ Βάλτου,
Η ένωση συνεταιρισμού Βάλτου,
Ο Σύλλογος κληρικών Βάλτου,
Η Κομμουνιστική οργάνωση Βάλτου
Στην ΚΕ της Εθνικής Αλληλεγγύης, Στιγματίζομε τα πρωτοφανή και απάνθρωπα μέσα που πάρθηκαν απ’ τους φασίστες του ΕΔΕΣ συλλήψεις, φυλακίσεις, ξυλοδαρμούς, βασανιστήρια, εχτελέσεις, δολοφονίες, λεηλασίες, διαρπαγές, εμπρησμούς, εκβιασμούς, ηθικές ταπεινώσεις. Πιάστηκαν στο διάστημα των 10 ημερών πάνω από 750 άτομα τα 600 περίπου άντρες και τα υπόλοιπα γυναίκες. Ο πρόεδρος της λαϊκής επιτροπής Γυμνασιάρχης Κοντός, ο γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής Μιχ. Ρέντζος βασανίστηκαν φριχτά.
Του πρώτου του έκοψαν τ’ αυτιά, του δεύτερου τούσπασαν το κρανίο με το όπλο. Τον Αρ. Κανέλλο τον βασάνισαν τρυπώντας τον με τα μαχαίρια και κόβοντας κομμάτια κρέας απ’ το σώμα του. Το γιατρό Μαϊδάτση τον μαύρισαν στο ξύλο κι’ ύστερα τον εκτέλεσαν. Ξύλο τυλιγμένο με αγκαθωτό σύρμα έδιναν σ’ όλους. Ακόμα θάφτηκαν άνθρωποι ζωντανοί. Μισοπεθαμένος θάφτηκε ο Σπ. Τραυλός.
Τους 16 επονίτες τους οδήγησαν μισοπεθαμένους, τους έθαψαν μ’ ολίγο χώμα κι’ η αγωνία του θανάτου κράτησε 24 ώρες…»
(Εφ. «Αλληλεγγύη», Όργανο ΚΕ της Εθνικής Αλληλεγγύης, περίοδος Β, χρόνος Α, αριθ.2, 7 Νοέμβρη 1944)
e-prologos.gr
