Θα ανοίξουν τα σχολεία και τα Πανεπιστήμια στις 8 Ιανουαρίου;

Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δίνει σχεδόν καθημερινά συνεντεύξεις στα ΜΜΕ και απαντά στο ερώτημα παρουσιάζοντας «σχέδια επί χάρτου». Όπως αυτά για το άνοιγμα μετά τις 30 του περασμένου Νοεμβρίου, τα οποία όμως έμειναν σχέδια. Κάνει διάφορες πιθανολογήσεις αλλά τον προτελευταίο λόγο θα τον έχουν οι λοιμωξιολόγοι – και έτσι πρέπει. Τον τελευταίο βέβαια η κυβέρνηση και από αυτήν θα πάρουμε την απάντηση.

Κι αν δεν ανοίξουν; Ας είναι καλά η τηλεκπαίδευση. Webex και ξερό ψωμί, ξερή οθόνη, ξερή γνώση, θα σας γελάσω… Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δηλώνει περήφανη πάντως για το «τιτάνιο έργο» της τηλεκπαίδευσης που πραγματοποιείται.

Τόσες χιλιάδες ώρες μαθήματος, τόσες συνδέσεις, τόσα μαθήματα κλπ. Τόσο ικανοποιημένη είναι που θέλει να την ενισχύσει: « οικοδομώντας στο κεκτημένο της τηλεκπαίδευσης κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης COVID-19 και στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού μας για τον περαιτέρω ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης, ενισχύουμε τις ψηφιακές δεξιότητες της εκπαιδευτικής κοινότητας, επενδύοντας επιπλέον 112 εκατ. ευρώ για την αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού για μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές. Το εκτιμώμενο πλήθος των δικαιούχων ανέρχεται σε περίπου 560.000 νέους ηλικίας από 4 έως 24 ετών.»

Κι αν ανοίξουν τα σχολεία; Εδώ είναι το «ψητό»! Πάλι θα ενισχυθεί η τηλεκπαίδευση! Δευτέρα, δέκα μέρες πριν το υποτιθέμενο άνοιγμα των σχολείων, το υπουργείο ανακοινώνει «Ταχύρρυθμο πρόγραμμα επιμόρφωσης σε τεχνικές και εργαλεία ψηφιακής μάθησης στην τηλεκπαίδευση – αφορά 163.104 εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας ή δευτεροβάθμιας, αναπληρωτές, μόνιμους και ωρομίσθιους». Η επιμόρφωση είναι πάντα χρήσιμη κι έπρεπε να έχει γίνει από το καλοκαίρι. Στο τέλος όμως της δεύτερης καραντίνας σε τί αποσκοπεί;

«Χρυσή ευκαιρία» χαρακτήρισε την πανδημία, η της Παιδείας υπουργός, για την εξοικείωση μαθητών και εκπαιδευτικών με την εξ αποστάσεως διδασκαλία. Προσέξτε. Όχι με τη χρήση υπολογιστών, συνδέσεων και γενικά της τεχνολογίας. Με την εξ αποστάσεως διδασκαλία συγκεκριμένα. Γιατί ; Θα χρειαστεί και στο μέλλον ; Μα δεν ελπίζουμε όλοι ότι με τον εμβολιασμό ο εφιάλτης θα απομακρυνθεί, ο «κρυφός εχθρός» θα νικηθεί και η ζωή θα επιστρέψει στην «κανονικότητα»; Ναι …αλλά τί είναι «κανονικότητα» για το δημόσιο σχολείο; Τάξεις των 25 ατόμων στις μεγάλες πόλεις, ελλείψεις καθηγητών στις μικρότερες αλλά και στις απομακρυσμένες περιοχές.

Δηλαδή τα νησάκια που έχουν λίγους μαθητές, οι κωμοπόλεις στις οποίες λείπουν κρίσιμες ειδικότητες καθηγητών, συχνά και καθηγητές που διδάσκουν μαθήματα πανελλαδικών εξετάσεων, πειράζει να κάνουν μάθημα και του χρόνου εξ αποστάσεως; Με συνενώσεις τμημάτων μαθητών από διαφορετικούς τόπους και έναν διδάσκοντα που θα βρίσκεται στην έδρα κάθε περιφέρειας; Πού είναι το κακό; Και τα παιδιά δεν θα χάνουν μαθήματα και το υπουργείο θα έχει λιγότερα έξοδα… Και πρέπει να υπάρχουν σχολικοί χώροι δηλαδή σε αυτά τα μέρη; Τί να τα κάνουμε εκεί τα σχολεία; Περιττά έξοδα. Αφού όλα θα γίνονται διαδικτυακά… Ψηφιακά δηλαδή.

Τυχαία εγκαινιάζει το υπουργείο τη Βίβλο του «Ψηφιακού Μετασχηματισμού 2020-2025»; Όχι ότι δεν είναι απαραίτητη η ψηφιοποίηση των διοικητικών λειτουργιών όλης της εκπαίδευσης. Από την προ-προηγούμενη δεκαετία έπρεπε να έχει γίνει. Αλλά μάλλον αυτό δεν είναι ο στόχος. Είναι το όχημα. Eίναι «περίεργη» η σπουδή του υπουργείου εν μέσω δίμηνης καραντίνας με πολλαπλάσιους θανάτους από την προηγούμενη, με κλείσιμο επιχειρήσεων, απολύσεις και οικονομική δυσπραγία για όλο και μεγαλύτερο αριθμό οικογενειών να επιμένει να δοθούν βαθμολογίες τετραμήνων και να γίνουν ηλεκτρονικά τεστ και διαγωνίσματα στους μαθητές. Σε μαθητές που ένα σημαντικό μέρος τους δεν έχει ακόμα σύνδεση ή δεν έχει καλή σύνδεση στο διαδίκτυο, σε μαθητές που μοιράζονται έναν υπολογιστή με τηλε-εργαζόμενους γονείς ή με άλλα αδέρφια, σε μαθητές που εδώ και δύο μήνες προσπαθούν να κρατήσουν σημειώσεις όσων γράφει ο καθηγητής από την μικρή οθόνη του κινητού τους. Είναι «χρυσή ευκαιρία» να εξοικειωθούν όλοι με αυτή τη μορφή εξέτασης…

Είναι το όχημα για μια μελλοντική άτυπη τράπεζα θεμάτων σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης όπου τεστ και διαγωνίσματα θα είναι κονσερβαρισμένα. Θα ανασύρονται προκατασκευασμένα θέματα υπό μορφή «πολλαπλής επιλογής» ή «Σωστού-Λάθους» ίδια για όλους ανεξάρτητα από γνωστικό επίπεδο, προϋπάρχουσες γνώσεις, τοπικά ή κοινωνικά κριτήρια, εθνοτική προέλευση ή δυσκολίες προσαρμογής. «Αντικειμενικά».   Όπως «αντικειμενικά» θα κρίνονται και οι διδάσκοντες, ανάλογα δηλαδή με τις επιδόσεις των μαθητών τους. Τί κι αν δεν ευθύνονται αυτοί για τις υστερήσεις, τα «κενά», τις αδυναμίες που είχαν οι μαθητές τους τα προηγούμενα χρόνια. Ας προσπαθούσαν…

Μήπως πειράζει να καταργηθούν τα διάσπαρτα ανά την επικράτεια πανεπιστημιακά τμήματα και να συγχωνευτούν σε 4-5 μεγάλα πανεπιστήμια όπου μεγάλο μέρος των μαθημάτων θα γίνεται διαδικτυακά; Εξαιρουμένων των εργαστηρίων όσων τμημάτων το απαιτούν, που και αυτά θα μπορούν να εκπαιδεύσουν, σε βάρδιες, φοιτητές διαφορετικών τμημάτων. Και γιατί όχι; Οι φοιτητές δεν θα είναι απαραίτητο να μετακινούνται στην έδρα της σχολής τους. Θα μπορούν να παρακολουθούν μαθήματα από το σπίτι τους αλλά και να εξετάζονται διαδικτυακά. Αφού το δοκιμάσαμε και «πέτυχε» γιατί να μην το καθιερώσουμε ως μόνιμο; «Χρυσή ευκαιρία»!

Γίνεται και σε άλλες χώρες. Όχι βέβαια στα «καλά» πανεπιστήμια των ακριβών διδάκτρων. Εκεί η προσωπική επικοινωνία του διδάσκοντα με τους φοιτητές του είναι υποχρεωτική, όπως και η φυσική παρουσία. Ο διάλογος στο αμφιθέατρο είναι το καλύτερο σημείο της παράδοσης και οι ομαδικές εργασίες και η παρουσίασή τους σε κοινό, κορυφαία στιγμή. Δια ζώσης , όχι από οθόνες. Πτυχία με διαδικτυακές «διδασκαλίες» δίνουν μόνο τα «fast truck» πανεπιστήμια των δεξιοτήτων κι όχι της επιστημονικής γνώσης. Μιάς και μάθαμε όλοι βασικά αγγλικά τώρα στο lock down (sorry Mr Babiniotis…), κάτι σαν το take away. Παραγγέλνεις πτυχίο, σου ετοιμάζουν υλικό και το παίρνεις για το σπίτι να το μελετήσεις. Όπως παίρνεις τώρα τον καφέ σου από το κατάστημα, αλλά για να τον πιείς στο σπίτι ή τη δουλειά!  

Εάν σε όλα αυτά βλέπετε μια στεγνή τεχνοκρατική αντίληψη “golden boy” της εκπαίδευσης, μια απουσία εκπαιδευτικής λογικής ή ένα τρομακτικό σενάριο για το άμεσο μέλλον, μάλλον είστε καχύποπτοι αλλά μπορεί να μην έχετε και άδικο. Έχετε πάντως χρόνο να το ξανασκεφτείτε. Η «Βίβλος του Ψηφιακού Μετασχηματισμού» θα ξεδιπλώσει όλες τις «αρετές» της σε ορίζοντα πέντε χρόνων. Έως τότε θα πάμε δοκιμαστικά…

Ντάλης  Βαγγέλης