Του Γιώργου Κ. Καββαδία

(με τη μεγάλη απεργία των καθηγητών που διήρκησε ενάμιση μήνα) και μία αφετηρία. Αφετηρία στην έκδοση του περιοδικού «αντιτετράδια της εκπαίδευσης».

Συμπληρώνονται φέτος τριάντα χρόνια αδιάλειπτης έκδοσης του περιοδικού και χρειάζεται να τονιστεί ότι η έκδοση των «α» δεν ήταν μια απόφαση που ελήφθη ερήμην των εκπαιδευτικών και της κοινωνίας ή απόφαση μιας ομάδας ανθρώπων που ξαφνικά θέλησαν να εκφράσουν τους προβληματισμούς και τις απόψεις τους για την εκπαίδευση και την κοινωνία.
Tα «αντιτετράδια» γεννήθηκαν το Φλεβάρη-Μάρτη του 1988 σε μια εποχή που τα εκρηκτικά προβλήματα της εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με την κυβερνητική πολιτική του ΠΑΣΟΚ για την αντιδραστική αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης σύμφωνα με τις ΕΟΚικές ντιρεκτίβες, οδηγούσαν στην ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και κοινωνικών αγώνων.
Από το πρώτο βήμα μέχρι σήμερα τα «αντιτετράδια» ήταν, αν μη τι άλλο, στενά συνδεδεμένα με τους εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς αγώνες και δε θα μπερδεύαμε το μπόι μας με τον ίσκιο μας αν υποστηρίζαμε ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξή τους.

Τα «αντιτετράδια» την περίοδο της μεγάλης απεργίας του 1988 έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη συγκρότηση σε πανελλαδικό επίπεδο των Αγωνιστικών Παρεμβάσεων-Συσπειρώσεων-Κινήσεων που αποτέλεσαν και αποτελούν τον ταξικό πόλο του εκπαιδευτικού κινήματος, αλλά και την ατμομηχανή της Εκπαιδευτικής Αριστεράς.

«Ξεκινάμε», έκλεινε το προλογικό σημείωμα του πρώτου τεύχους «έχοντας συσσωρευμένη την πείρα του κινήματος στη χώρα μας –και όχι μόνο σ’ αυτήν– με την πεποίθηση, ότι «η πράξη θα ’ναι το κριτήριο της αλήθειας».1

Τη «γέννηση» των αντιτετραδίων αποδίδουν με τον καλύτερο τρόπο οι στίχοι του Κ. Βάρναλη, στον οποίο είχαμε ένα αφιέρωμα από το πρώτο κιόλας τεύχος:
«Δεν ειμ’ εγώ σπορά της Τύχης
ο πλαστουργός της νιας ζωής.
Εγώ ’μαι τέκνο της Ανάγκης
κι ώριμο τέκνο της Οργής»2
Από το πρώτο κιόλας βήμα τα «αντιτετράδια» προσπάθησαν να αρθρώσουν ένα ριζοσπαστικό, ανατρεπτικό λόγο, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος, «εφ’ όλης της ύλης”. Προσπάθησαν να ξεπεράσουν τη συνδικαλιστική επιφάνεια και να συνδέσουν τα εκπαιδευτικά με τα κοινωνικά προβλήματα και να φωτίσουν τις αιτίες τους, που είναι ριζωμένες στη δομή της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας. Προσπάθησαν να αποτυπώσουν «Λόγια της εξέργερσης, της υψωμένης γροθιάς, της επανάστασης…»3 με σκοπό «να ισχυροποιήσουν τις αγωνιστικές προθέσεις των δασκάλων/καθηγητών –και όχι μόνον– να γονιμοποιήσουν παραπέρα την κριτική σ’ όλες τις θεατές και αθέατες πλευρές της εκπαιδευτικής διαδικασίας» και «να έρθουν σε ρήξη με το σύνολο της πολιτικής που μας θέλει «στη γωνία» άβουλους χειροκροτητές μιας άθλιας εκπαίδευσης (…), αλλά και με τη λογική που μας χρησιμοποιεί σαν διαπραγματευτικό ατού στις κομματικές συναλλαγές του μπλοκ «της αλλαγής»(…) Τα αντιτετράδια φιλοδοξούν να γεφυρώσουν τα όποια χάσματα, όχι για να καλύψουν τις τυχόν αντιθέσεις, αλλά για να τις αποκαλύψουν παραπέρα»4
Το ΠΑΣΟΚ ως κυβέρνηση βρίσκεται προς το τέλος της δεύτερης τετραετίας και η «αλλαγή» έχει εκφυλιστεί σε απλή εναλλαγή των κομμάτων εξουσίας. Τα θεμέλια της οικονομικής πολιτικής έχουν τεθεί από το τέλος του 1984 και έτσι η Ελλάδα ετοιμάζεται για τις αναδιαρθρώσεις του 1992 σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή πράξη που υπογράφηκε. Η οικονομική στενωπός συνεχίζεται με περισσότερη λιτότητα και ένταση του αυταρχισμού της κυβέρνησης και του κράτους απέναντι στις διεκδικήσεις της νεολαίας και των εργαζομένων. Παρά τις αποστάσεις που παίρνει, η ηγεσία της κοινοβουλευτικής αριστεράς παραμένει αποχαυνωμένη στα «μορατόριουμ» και εγκλωβισμένη στο δίλλημα: ΠΑΣΟΚ ή Δεξιά.
Στην ηγεσία του ΥΠΕΠΘ ο Αντώνης Τρίτσης επεξεργάζεται και επιχειρεί να υλοποιήσει τη συντηρητική αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης σύμφωνα με τα νέα ΕΟΚικά δεδομένα που είναι και ο βασικός στόχος των κυρίαρχων τάξεων. Η κυβέρνηση προωθεί με γρήγορους ρυθμούς την εκπαίδευση πολλαπλών ταχυτήτων.
«Ένα σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης που με τους ταξικούς φραγμούς, τις κοινωνικές διαφοροποιήσεις και την εγχάραξη της κυρίαρχης ιδεολογίας, αναπαράγει όχι απλά την κυρίαρχη ιδεολογία, αλλά «διευρυμένα» την κοινωνία στο σύνολό της. Ένα τέτοιο Γυμνάσιο-Λύκειο, είτε με τους διαφορετικούς τύπους (Γενικό, Τεχνικό, Επαγγελματικό, Μέσες Σχολές, Ιδιωτικές Σχολές, Πολυκλαδικό, Εκκλησιαστικό, Ειδικό), είτε ακόμα και με την αντίληψη του ενιαίου Πολυκλαδικού σαν μοναδικού τύπου σχολείου, θα προωθεί και πάλι τις κοινωνικές ανισότητες και κατανομές, λειτουργώντας σαν μηχανή παραγωγής ανειδίκευτου-υποειδικευμένου εργατικού δυναμικού».5
Στο Γυμνάσιο προωθούνται μέτρα άμβλυνσης του εξεταστικού πλέγματος, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της μαθητικής διαρροής που έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, έτσι ώστε να διευκολύνονται οι μαθητές να ολοκληρώσουν την εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση. Σε αντίθεση με το λύκειο, όπου προωθούνται μέτρα που ενδυναμώνουν το εξεταστικό πλέγμα, έτσι ώστε να λειτουργεί ως βαθμολογικό-εξεταστικό κέντρο. Παράλληλα η παραπαιδεία γιγαντώνεται, ενώ ο θεσμός των μεταλυκειακών κέντρων (κρατικά φροντιστήρια), που καθιερώθηκε στις στιγμές του κοινωνικού φλερτ ΠΑΣΟΚ-λαού, μαραζώνει.
Στο στόχαστρο της κυβέρνησης η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, με μοχλό την κατάργηση της επετηρίδας και την προώθηση των νομοσχεδίων για την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ. Το νομοσχέδιο για την αξιολόγηση, παρόλο που «μπήκε στο συρτάρι» δύο φορές κάτω από την πίεση της εκπαιδευτικής αριστεράς και του συνδικαλιστικού κινήματος, είναι στις πρωταρχικές κυβερνητικές επιλογές. Επιλογές που συγκλίνουν στη διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου τύπου εκπαιδευτικό. «Αυτός που θα δουλέψει τώρα στην εκπαίδευση πρέπει να δηλώσει μια επιπλέον νομιμοφροσύνη στ’ αναλυτικά προγράμματα, στις παιδαγωγικές αρχές και στις επιστημονικές αξίες που θέτει η κυβερνητική πολιτική».6
Στο 3ο συνέδριο της ΟΛΜΕ, το 1987, αποτυπώνονται, έστω και στρεβλά, διεργασίες κι ένα ρεύμα δυσαρέσκειας προς την ηγεσία της ΟΛΜΕ. Έτσι η ΠΑΣΚ έχασε μια έδρα, την οποία κέρδισε η ΔΕΕ και η σύνθεση στο Δ.Σ. διαμορφώθηκε ως εξής: ΠΑΣΚ 4 έδρες, ΔΑΚΕ 4 έδρες, ΔΕΕ 3 έδρες. Με την ψήφο της ΔΕΕ εκλέχθηκε πρόεδρος ο Χ. Δούκας της ΠΑΣΚ. Είναι η εποχή της συνεργασίας «του ΠΑΣΟΚ και άλλων δημοκρατικών δυνάμεων», όπου το ΚΚΕ και η ΔΕΕ προβάλλουν την αδιέξοδη τακτική της «αναβάθμισης της παιδείας». Γι’ αυτό και γίνονται διαπρύσιοι κήρυκες της αξιολόγησης: «Κάθε απόρριψη της αξιολόγησης, στοχεύει στην υποβάθμιση της παιδείας και εξυπηρετεί άλλα συμφέροντα, διαφορετικά απ’ αυτά των εργαζομένων».7
Γι’ αυτό και δικαιολογημένα στα «αντιτετράδια» επισημαίνεται: «Δεν μπορούμε να περιμένουμε καμιά βοήθεια από την ΟΛΜΕ και τις παρατάξεις, αυτές τις παρατάξεις που αποδέχονται μ’ αυτό ή τον άλλο τρόπο το αστικό πλαίσιο και τις θεωρίες του ΠΑΣΟΚ για «αναβάθμιση». Οι κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών, ο σχεδιασμός της απεργίας στις εξετάσεις, οι καταλήψεις των τεχνικών Επαγγελματικών Λυκείων ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΟ ΔΡΟΜΟ».8
Το αριστερό ρεύμα διαμορφώνεται στις διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας του συνδικαλιστικού κινήματος. Με τη μαζική συμμετοχή τους στις Γενικές Συνελεύσεις γράφουν τη δική τους «άνοιξη» το 1988. Απέρριπταν την εισήγηση της ΟΛΜΕ και τις δειλές μορφές αγώνα που πρότεινε. Παίρνουν, όσο είναι δυνατόν, τον αγώνα στα χέρια τους. Δημιουργούνται επιτροπές στα σχολεία, στις ΕΛΜΕ, Κεντρική Απεργιακή Επιτροπή. Υλοποιείται ο οριζόντιος συντονισμός των ΕΛΜΕ που αποφάσισαν αυτόνομα απεργία. Από ένα τμήμα της Κίνησης Εκπαιδευτικών «Δ. Γληνός», αλλά και από το ρεύμα των ανεξάρτητων αριστερών ομάδων και συνδικαλιστών δημιουργείται η «Επιτροπή Πρωτοβουλίας για την Απεργία στις Eξετάσεις», που θα παίξει καταλυτικό ρόλο και θ’ αποτελέσει το πρόπλασμα των Αγωνιστικών Παρεμβάσεων-Συσπειρώσεων-Κινήσεων.
Σ’ αυτή τη συγκυρία η τακτική του ΚΚΕ και της ΔΕΕ είναι βαθιά συντηρητική και ηττοπαθής: «Σ’ αυτές τις κρίσιμες στιγμές η ΔΕΕ προτείνει να προχωρήσουμε σ’ ελεγχόμενες κινητοποιήσεις και την περίοδο των εξετάσεων, που δε θα οδηγούν στη ματαίωσή τους» («Ριζοσπάστης», 18/4/88).
Είναι αλήθεια ότι η απεργία των 37 ημερών, ίσως η μεγαλύτερη κινητοποίηση των εκπαιδευτικών στη χώρα μας, με πρωτοφανή μαζικότητα, ένταση και πάθος δεν πέτυχε όλους τους στόχους της και την ικανοποίηση όλων των αιτημάτων. Πέρα από τη “θυσία” των Αντ. Τρίτση και Απ. Κακλαμάνη για να φυσήξει ούρειος άνεμος για τον τρίτο Υπουργό Παιδείας, τον Γ. Παπανδρέου, η απεργία είχε πολλαπλά θετικά αποτελέσματα, παρά τον υπονομευτικό ρόλο των τριών παρατάξεων που εκπροσωπούνταν στην ΟΛΜΕ και οι οποίες ομόφωνα εισηγήθηκαν τη λήξη της απεργίας. Ειδικότερη μνεία χρειάζεται στον απεργοσπαστικό ρόλο της ΠΑΣΚ. Η παραίτηση της ΠΑΣΚ απ’ τα αξιώματα του προεδρείου ήρθε σε μια αποφασιστική για την απεργία στιγμή, με στόχο να μείνει χωρίς ηγεσία η ΟΛΜΕ και να χτυπηθεί νομικά η απεργία.
Εν κατακλείδι, «εύστοχα και προφητικά» η Επιτροπή Πρωτοβουλίας Εκπαιδευτικών για την Απεργία στις εξετάσεις είχε επισημάνει: «Οι κατακτήσεις αυτής της απεργίας δεν είναι αποτέλεσμα της δουλειάς των ηγεσιών που υποχώρησαν, συκοφάντησαν και συμβιβάστηκαν. Είναι αποτέλεσμα της δράσης εκείνων που πρότειναν, υπεράσπισαν και αγωνίστηκαν. Εκείνων που πρέπει να συνεχίσουν» (Ιούλιος 1988).
Μέσα στο 1988 εκδίδονται τέσσερα τεύχη των «αντιτετραδίων». Τεύχη στα οποία γίνεται κριτική εφ’ όλης της ύλης στον αστικό θεσμό της εκπαίδευσης και όχι μόνο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο θέμα της «αξιολόγησης των μαθητών», την ώρα που η κοινοβουλευτική Αριστερά, δέσμια της θεσμολαγνείας της, υπερασπίζεται ή ανέχεται το θεσμό των εξετάσεων. Τα «αντιτετράδια» αποκαλύπτουν την ταξική φύση των μηχανισμών αξιολόγησης και των εξετάσεων ειδικότερα. Είναι η περίοδος της αποκάλυψης των «ταξικών φραγμών», ενώ η κοινοβουλευτική Αριστερά παρακολουθεί αμήχανα ή και εχθρικά.
Το σύνθημα «όχι παιδεία για λίγους και εκλεκτούς, αγώνας ενάντια στους ταξικούς φραγμούς» ακούγεται πιο δυνατά από τότε, από την εκπαιδευτική αριστερά. (Ας θεωρήσουμε θετικό ότι 20 χρόνια μετά γράφεται και στα πανό του ΠΑΜΕ).
Γράφονται μαχητικά και τεκμηριωμένα άρθρα για τον ιεραρχικό και ταξικό ρόλο του διοικητικού μηχανισμού της εκπαίδευσης. Αλλά και άρθρα για τους κλασσικούς του μαρξισμού, για το ρόλο της επιστήμης, έτσι ώστε να υπάρχει μια αρμονία ανάμεσα στη θεωρία για την κοινωνία, τον πολιτισμό και την εκπαίδευση με τη συνδικαλιστική ενημέρωση και δράση.

Η απεργία του 1990
Όσο η αριστερά της συναίνεσης και της υποταγής, όπως εκφράζεται από τον Ενιαίο Συνασπισμό, ερωτοτροπεί με την κυβερνητική εξουσία και οδηγείται στη συγκυβέρνηση με τη Νέα Δημοκρατία, το «βρώμικο ‘89», και με το ΠΑΣΟΚ στην οικουμενική κυβέρνηση, τόσο οξύνονται τα προβλήματα στην κοινωνία και την εκπαίδευση. Άλλωστε το 1992 για την αστική τάξη είναι ένας σταθμός για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Γι’ αυτό κι ο άνεμος της συντηρητικής αντεπίθεσης στην οικονομία και την κοινωνία ξεδιπλώνεται απειλητικός και ορμητικός. Η Νέα Δημοκρατία, και ειδικότερα ο Μητσοτάκης, με επιδέξιους χειρισμούς πέτυχαν να κρύψουν τους ογκόλιθους των σκανδάλων του συστήματος πίσω από το ευτραφές σκάνδαλο Κοσκωτά και να βάλουν σοβαρές υποθήκες για την αναρρίχησή τους στην κυβέρνηση.
Το Δ’ συνέδριο της ΟΛΜΕ (Αθήνα 29/6 – 1/7/1989) πέρασε στην εκπαιδευτική ιστορία αθόρυβα και απλά, όπως αναμενόταν. Εμφανής είναι ακόμα η αδυναμία του ριζοσπαστικού εκπαιδευτικού κινήματος ν’ απαντήσει συνολικά και επιθετικά, δημιουργώντας ουσιαστικά ρήγματα στις κυρίαρχες παρατάξεις και στη λογική τους. Η ΔΑΚΕ κερδίζει 4 έδρες στο συνέδριο και η ΔΕΕ, συνεργαζόμενη με ένα μεγάλο τμήμα της κίνησης «Δ. Γληνός» στο πλαίσιο του Ενιαίου Συνασπισμού της Αριστεράς, αναδεικνύεται δεύτερη δύναμη με 4 έδρες, ενώ η ΠΑΣΚ χάνοντας σημαντικές δυνάμεις έχει απώλεια μιας έδρας.
Η «άλλη αριστερά» (Συσπειρώσεις-Παρεμβάσεις-Κινήσεις) κατοχύρωσε για πρώτη φορά το ρόλο της και αυτό είναι ελπιδοφόρο. Από τη διακήρυξή της προσδιορίζονται οι βασικοί στόχοι της εκπαιδευτικής πολιτικής, οι οποίοι επιγραμματικά είναι:
«1. O έλεγχος και η συμμόρφωση του εκπαιδευτικού.
2. Η καθήλωση της αμοιβής των εκπαιδευτικών.
3. H διοικητική και εργασιακή αναδιάρθρωση στην εκπαίδευση, με την αύξηση του διοικητικού ρόλου των διευθυντών, των σχολικών συμβούλων, με τη δημιουργία ασφυκτικού κλίματος μέσα στα σχολεία, με τη σύνδεση μισθού-αποδοτικότητας, με το ιδεολόγημα της αξιοκρατίας κ.λπ.
4. Η υποβάθμιση και περιθωριοποίηση της δημόσιας εκπαίδευσης.
5. Η παράλληλη προώθηση της ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης.
6. Η σύνδεση με τα εοκικά προγράμματα, η συνομωσία σιωπής για τις αναδιαρθρώσεις και τα σχέδια εν όψει του 1992.
7. Η υποβάθμιση της ποιότητας των σπουδών, τα αδιέξοδα απολυτήρια».
Σ’ αυτές τις συνθήκες τα «αντιτετράδια» επισημαίνουν: «Η δημιουργία ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ απέναντι στην επίθεση που έρχεται, αλλά και ουσιαστικής ανάδειξης όλων των ζητημάτων που σχετίζονται, τόσο με την ΕΟΚ και τις ρυθμίσεις της, όσο και με το περιεχόμενο της εκπαίδευσης (ταξικοί φραγμοί, δημόσιο σχολείο, εργασιακές σχέσεις), είναι απαράβατος όρος για να βγούμε από την ομολογουμένως δύσκολη φάση που περνάμε, αν όχι “σώοι και αβλαβείς”, τουλάχιστον με τις λιγότερες δυνατόν αβαρίες. Η ευθύνη πέφτει στους ώμους των πρωτοπόρων συνδικαλιστών και των ριζοσπαστικών κινήσεων και ομάδων»9.
Τα «τετράδια της απεργίας» είναι μία έκτακτη έκδοση των αντιτετραδίων στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1990 που αφιερώνεται στη μεγάλη απεργία στις εξετάσεις. «Η κινητοποίηση του Ιουνίου-Ιουλίου λύγισε πριν ακόμα αρχίσει, ενώ ξεκίνησε με καλές προδιαγραφές. Πιο συγκεκριμένα αντιπαρήλθε από τον Μάη τις δικαστικές διώξεις, την κρατική βία, την ιδεολογική απομόνωση, τις ψυχολογικές πιέσεις, τους παιδαγωγικούς εκβιασμούς, τη σχετική οικονομική αφαίμαξη, αλλά αυτά ήσαν αψιμαχίες, διαξιφισμοί, αναγνωριστικές βολές (…). Η γραμμή του διαλόγου, λοιπόν, ήταν βασικός άξονας, [της ΟΛΜΕ], ενώ το πρωΐ της Δευτέρας [16/7] η απεργία φαινόταν ότι τελείωσε, πριν καλά-καλά αρχίσει. Στην ουσία, το παιχνίδι είχε παιχτεί από την Παρασκευή 13 Ιουλίου, με την αναχώρηση και φανερή αποστράτευση του χώρου του Συνασπισμού. Η ΔΑΚΕ είχε ήδη διαχωρίσει τη θέση της και η μισή ΠΑΣΚ «ήθελε, αλλά δεν μπορούσε»… Από το 1988 είναι γνωστή η στάση της «επίσημης» αριστεράς στο θέμα των εξετάσεων ή διαφορετικά η επιμονή τους να μη θιχτούν τα ιερά και όσια της αστικής εκπαίδευσης (…) Έτσι και φέτος. Ο Συνασπισμός, η Αυγή, ο Ριζοσπάστης και τα κόμματα που στεγάζονται σ’ αυτόν το σχηματισμό, κεντρικά, πολιτικά και προκλητικά στράφηκαν ενάντια στην κινητοποίηση με τους εξής τρόπους: α) με την ανοιχτή ή καλυμμένη διαβολή, β) με τις παρασκηνιακές επαφές με το κυβερνητικό κόμμα, γ) με την ενεργοποίηση και κάλυψη της ΑΣΓΜΕ, και δ) με την υπονόμευση από τα μέσα…»10.
Σε πλήρη κινητοποίηση οι κατασταλτικοί μηχανισμοί του κράτους. Από τα ΜΑΤ και τη «δικαιοσύνη» μέχρι πλοία του στόλου για τη μεταφορά μαθητών. «Η απεργία, όμως, είχε και σημαντικές νίκες. Πρώτον, γιατί ξεπέρασε τρομοκρατικούς νόμους. Δεύτερον, γιατί κατάφερε να συσπειρώσει τη βάση των καθηγητών (…), Τρίτον, γιατί το ταμπού των εξετάσεων, το άβατο των εξετάσεων, έπεσε. Οι καθηγητές, όσο κι αν αυτό έγινε ανολοκλήρωτα, απήργησαν μέσα στις εξετάσεις για πρώτη φορά και στα τελευταία 25 χρόνια. Τέταρτον, και το πιο σημαντικό, γιατί η απεργιακή κινητοποίηση άνοιξε ένα διαφορετικό δρόμο απέναντι στις υπομονομεύσεις του ρεφορμισμού (…) η απεργία πολιτικά και συνδικαλιστικά δικαιώθηκε».11
Μέχρι το τέλος του 1990 έχουν εκδοθεί τα 10 πρώτα τεύχη των αντιτετραδίων. Κι αν η αναφορά μας γίνεται στους κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς αγώνες, αυτό δε σημαίνει ότι απουσιάζουν θεωρητικά και παιδαγωγικά κείμενα. Με ένταση σφυροκοπούνται οι κυρίαρχες θεωρίες για το θεσμό της εκπαίδευσης και τις εξετάσεις. Αποκαλύπτεται ο ρόλος των εξετάσεων και συνολικά των μηχανισμών αξιολόγησης στην εκπαίδευση. Μεγάλο κομμάτι της βάσης των εκπαιδευτικών προβληματίζεται και αμφισβητεί «τα ιερά και τα όσια» της αστικής εκπαίδευσης. Φιλοξενούνται κείμενα για το περιεχόμενο της εκπαίδευσης και των σχολικών βιβλίων, για το ρόλο των εκπαιδευτικών, για τις παιδαγωγικές θεωρίες.

Το κίνημα των Καταλήψεων 1990-91
Ο χειμώνας του 1990-91 σηματοδοτείται από την «άνοιξη» των μαθητικών καταλήψεων. Η εξέγερση ξεκίνησε από την περιφέρεια, την Κρήτη και την Κέρκυρα το 3ο δεκαήμερο του Νοέμβρη, και εξαπλώθηκε σ’ όλη την Ελλάδα. Στις 22/11/1990 δημοσιεύονται στο Φύλλο της «Εφημερίδας της Κυβερνήσεως» (ΦΕΚ) τα Π.Δ. του Υπουργού Παιδείας Β. Κοντογιαννόπουλου για την οργάνωση και λειτουργία των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Απέναντι στις καταλήψεις η κυβέρνηση της Ν.Δ. δραστηριοποιεί κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς. Η δράση των παρακρατικών μηχανισμών της κυβέρνησης κορυφώνεται με τη δολοφονία του καθηγητή Ν. Τεμπονέρα σε σχολικό συγκρότημα της Πάτρας (8/1/1991).
Το διπλό τεύχος των αντιτετραδίων κυκλοφορεί μ’ ένα εξαιρετικό αφιέρωμα 48 σελίδων στις μαθητικές καταλήψεις, καταγράφοντας εκτός των άλλων με λεπτομέρειες το χρονικό της μαθητικής εξέγερσης. Με χαρακτηριστικές λεπτομέρειες γίνεται η αναφορά στο κλίμα της εποχής και στις συνθήκες που οδήγησαν στη δολοφονία του Ν. Τεμπονέρα, ο οποίος θα γίνει μετέπειτα το σύμβολο των εκπαιδευτικών και κοινωνικών αγώνων.
«Ροπαλοφόροι, με επικεφαλής στελέχη της ΟNNΕΔ στην Πάτρα, εισβάλλουν στο 3ο Λύκειο, το καταλαμβάνουν και διώχνουν τους μαθητές (…)
Οι ροπαλοφόροι της ΟNNΕΔ επιτίθενται, χτυπώντας με λοστούς, σιδερόβεργες και άλλα αντικείμενα. Ο καθηγητής Νίκος Τεμπονέρας, 38 χρονών, μεταφέρεται κλινικά νεκρός στο νοσοκομείο.
Υπάρχουν 3 ακόμη τραυματίες από τη δολοφονική επίθεση των ροπαλοφόρων. Επικεφαλής των τραμπούκων ήταν οι Δ. Καλαμπόκας πρόεδρος της τοπικής ΟΝΝΕΔ και οι Αλέξης Μαραγκός στέλεχος της ΟΝΝΕΔ, Σπίνος και άλλοι. Αυτόπτες μάρτυρες καταγγέλλουν ότι είδαν τον Καλαμπόκα να κρατάει σίδερο και να χτυπά στο κεφάλι τον καθηγητή N. Τεμπονέρα»12.
Το Ε’ συνέδριο της ΟΛΜΕ (1991) ονομάστηκε «συνέδριο N. Τεμπονέρα». Ήταν η ελάχιστη προσφορά στο δολοφονημένο αγωνιστή. Πολλά αλλάζουν αναφορικά με το συσχετισμό δυνάμεων στο Δ.Σ. της ΟΛΜΕ. Η ΠΑΣΚ κατακτά και 5η έδρα. Κι αυτό οφείλεται στον αντιδημοκρατικό v.1264/82 που με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής πριμοδοτεί τις κυρίαρχες παρατάξεις. Έτσι την 5η έδρα η ΠΑΣΚ κέρδισε με 12 μόνο ψήφους υπόλοιπο, ενώ η «Αγωνιστική Παρέμβαση» με 18 ψήφους μένει «εκτός νυμφώνος». Το διαζύγιο του ΚΚΕ από το Συνασπισμό έχει ως αποτέλεσμα για πρώτη φορά μετά την μεταπολίτευση η ΔΕΕ να μην εκπροσωπείται στο Δ.Σ. της ΟΛΜΕ.
Το Μάιο του ‘91 η Πρωτοβουλία για το Συντονισμό των Εκπαιδευτικών Κινήσεων διατυπώνει την «Εκπαιδευτική Πρόταση: Προτάσεις για την ενότητα και την Ανασυγκρότηση του Εκπαιδευτικού Κινήματος». Πρόκειται ουσιαστικά για την ιδρυτική διακήρυξη του ταξικού, ριζοσπαστικού πόλου στο συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών και της εκπαιδευτικής Αριστεράς, που θα χαρτογραφηθεί με τον τίτλο «Αγωνιστικές Παρεμβάσεις-Συσπειρώσεις-Kινήσεις».

Η τετραετία 1988-1992
Συμβατικά θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι η τετραετία 1988-92 είναι η πρώτη περίοδος της έκδοσης των «αντιτετραδίων», στην οποία εκδίδονται 22 τεύχη και τα «Τετράδια της Απεργίας» (1990). Αυτή η περίοδος συμπίπτει με συγκλονιστικά γεγονότα. Με την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», το διαμελισμό της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβίας και την ολοκλήρωση και τυπικά της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στις χώρες αυτές.
Με την ιμπεριαλιστική επέμβαση των Αμερικανών και των συμμάχων τους και τον πόλεμο στον κόλπο εναντίον του Ιράκ μπαίνουν τα θεμέλια της «Νέας τάξης Πραγμάτων» και της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Σίγουρα είναι μια εποχή ιδεολογικής σύγχυσης, ήττας και παλινόρθωσης, που όμως ταυτόχρονα γεννά και την αντίθεσή της, την εμφάνιση των πραγματικά αριστερών δυνάμεων.
Στο χώρο της εκπαίδευσης, δύο είναι οι βασικές κατευθύνσεις της κυβερνητικής πολιτικής. Η αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης με πυρήνα την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων, με στόχο ένα φτηνό, ευέλικτο και πειθαρχημένο σχολείο. Ταυτόχρονα επιχειρείται η αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων σε συντηρητικές κατευθύνσεις, αλλά και ο έλεγχος της ροής του μαθητικού πληθυσμού προς τις ανώτερες βαθμίδες της εκπαίδευσης, με την ενίσχυση των ταξικών φραγμών, όπως φαίνεται και από την επαναφορά των εξετάσεων στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο. Αυτή είναι η στρατηγική της Ν.Δ. προσαρμοσμένη στις ΕOKικές οδηγίες.

1993-96 Η Περίοδος της ύφεσης: Από την αξιολόγηση στην Αποκέντρωση.
Τον Οκτώβριο του 1993 επανήλθε το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Υπουργός Παιδείας ανέλαβε την πρώτη περίοδο ο Δ. Φατούρος και από το φθινόπωρο του 1994 ο Γ. Παπανδρέου.
Αυτή την περίοδο και παρά την ύφεση των εκπαιδευτικών αγώνων… φυτρώνουν οι σπόροι της προηγούμενης περιόδου. Ακόμα και το Δ.Σ. της ΟΛΜΕ του τρικομματισμού (ΠΑΣΚ-ΔΑΚΕ-Συνεργασία) προβάλλει κάποιες αντιστάσεις στην αξιολόγηση.
Από τις 19-10-1993 σε υπόμνημά της προς το νέο υπουργό Παιδείας Δ. Φατούρο η ΟΛΜΕ, αφού τονίζει ότι «ένα απίστευτο πλέγμα νόμων και ΠΔ που ψηφίστηκαν και εκδόθηκαν κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, ενεργοποιούν και ενισχύουν ένα αυταρχικό, ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας των σχολείων και της εκπαίδευσης, με στόχο το φρονηματισμό και τη χειραγώγηση των εκπαιδευτικών και τον έλεγχο της μετάδοσης της γνώσης» ζητούσε ανάμεσα σε άλλα «α. ριζική αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου της Διοίκησης της εκπαίδευσης, β. να αποδεσμευτεί η επιμόρφωση από τις διαδικασίες βαθμολόγησης και κατάταξης των εκπαιδευτικών, γ. να καταργηθεί το ΠΔ 320/93 για την «αξιολόγηση των εκπαιδευτικών», δ. να καταργηθεί το ΠΔ για τα Ωρολόγια Προγράμματα των γυμνασίων».13
Το Νοέμβριο του 1994 ανεστάλη το ΠΔ 320/93 για την «αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» και αναγγέλθηκε η αναμόρφωσή του. Επίσης καταργήθηκαν μερικώς οι διαδικασίες βαθμολόγησης και κατάταξης των εκπαιδευτικών στην επιμόρφωση (ΠΕΚ) με τροποποίηση διατάξεων του ΠΔ 250/92.
Αλλαγές έγιναν και στο σύστημα αξιολόγησης των μαθητών στα δημοτικά και στα γυμνάσια, το οποίο τελικά ρυθμίστηκε με την έκδοση του ΠΔ 409/94 (ΦΕΚ 226 Α / 22-12/1994). Το νέο σύστημα αξιολόγησης των μαθητών περιλάμβανε γραπτές ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις τον Ιούνιο, ωριαίες υποχρεωτικές γραπτές δοκιμασίες κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων τριμήνων, τεστ ολιγόλεπτα, συνθετικές δημιουργικές εργασίες και περιγραφική αξιολόγηση. Προτεινόταν, επίσης, νέο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση (Εθνικό Απολυτήριο), το οποίο τελικά δε θα εφαρμοσθεί.14
Το Φεβρουάριο του 1995 ο υπουργός Παιδείας Γ. Παπανδρέου, σε κοινή συνέντευξη με τον υπουργό Εσωτερικών, εξήγγειλε την αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος, με την εκχώρηση αρμοδιοτήτων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Παράλληλα, ο υπουργός Παιδείας επεσήμανε ότι «θα μεταφέρουμε τη δύναμη επιλογής σχολείου στο μαθητή, στο γονιό, στην εκπαιδευτική κοινότητα» (Παπανδρέου, Πρακτικά Βουλής, 20/3/1995). Για διάφορους λόγους, είτε εξαιτίας των μεγάλων αντιδράσεων του εκπαιδευτικού κόσμου, είτε εξαιτίας αδυναμιών της κεντρικής διοίκησης την περίοδο εκείνη, οι εξαγγελίες έμειναν στα «χαρτιά» και ύστερα από λίγο εξαφανίστηκαν από τον επίσημο κυβερνητικό λόγο.15
Τον Αύγουστο του 1996 το ΥΠΕΠΘ διαμορφώνει Σχέδιο Νόμου για το «Εθνικό Απολυτήριο». Στην Α’, Β’ και Γ’ Λυκείου προβλέπονταν εξετάσεις σε εθνικό επίπεδο. Έτσι, με το νέο σύστημα, που τελικά δε θα εφαρμοστεί, μετατρέπεται το Λύκειο σε εξεταστικό κέντρο, ενώ η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση συνδέεται ακόμη πιο άμεσα με τη δυνατότητα πληρωμής διδάκτρων στα φροντιστήρια. Οι ταξικοί φραγμοί ορθώνονται πιο ψηλά από ποτέ για τα παιδιά των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων.
Το 1995 οι «Παρεμβάσεις-Συσπειρώσεις-Κινήσεις» στην Α’θμια και Β’θμια εκπαίδευση μπορεί να μένουν έξω από τα Δ.Σ. ΟΛΜΕ και ΔΟΕ, όμως καταγράφονται ως σημαντική ανερχόμενη συνδικαλιστική δύναμη. Διαμορφώνουν έναν αξιόμαχο πόλο στην εκπαίδευση. Ο πολλαπλασιασμός των δυνάμεών τους σ’ ένα δυσμενές περιβάλλον είναι ελπιδοφόρο γεγονός.
Στη δεύτερη περίοδο τα «αντιτετράδια της εκπαίδευσης» αντιστέκονται με καλύτερους όρους στη νεοφιλελεύθερη πολιτική της συντηρητικής αναδιάρθρωσης στην εκπαίδευση. Κείμενα πληρέστερα, όσον αφορά τη θεωρητική τεκμηρίωση, ακουμπούν, αφυπνίζουν και ευαισθητοποιούν όλο και περισσότερους εκπαιδευτικούς (και όχι μόνο). Μετατρέπονται σε νησίδες αντίστασης σε μια πολιτική και συνδικαλιστική έρημο. Παράλληλα, διοργανώνονται ημερίδες και διημερίδες για όλα τα σημαντικά θέματα της εκπαίδευσης.
Ιδιαίτερα αξιόλογη είναι η έκδοση «Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση, ποιος, ποιόν και γιατί» το 1993 από τα «αντιτετράδια». Συμπληρώνεται η πλούσια αρθρογραφία των 24 πρώτων τευχών. Ήδη τα «αντιτετράδια» έχουν συγκροτηθεί σε «Εκπαιδευτικό Όμιλο» με σκοπό να φωτίσουν και τις αθέατες όψεις των εκπαιδευτικών θεσμών και τη «διαπλοκή» τους με τη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία.
Αυτή την περίοδο δίνεται και η μάχη ενάντια στην επιμόρφωση – συμμόρφωση. Ήδη με το Ν. 2009/92 θεσμοτήθηκαν τα Περιφερειακά Επιμορφωτικά Κέντρα (ΠΕΚ). Στη συνέχεια εκδίδονται Π.Δ. και Υπουργικές Αποφάσεις. Στην ειδική έκδοση των «α» με τίτλο «Επιμόρφωση ή Συμμόρφωση;» τονίζεται μεταξύ άλλων ότι: «το κράτος σε καμία περίπτωση δε θέλησε να «αφήσει» την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Πανεπιστήμια, τα οποία «δεν εγγυώνται» την ιδεολογική συμμόρφωση με κυρίαρχες αντιλήψεις. Οι όποιες πραγματικές ή υποτιθέμενες ελλείψεις στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών χρησιμοποιήθηκαν για να νομιμοποιηθεί ο κοινωνικός έλεγχος μέσα από τη διαδικασία της επιμόρφωσης σε φορείς άμεσα ελεγχόμενους από το κράτος».16
Ιδιαίτερη μνεία χρειάζεται να γίνει στη «μάχη των Μετεώρων». Αναφερόμαστε στο ΣΤ’ εκπαιδευτικό συνέδριο της ΟΛΜΕ με θέμα «Το περιεχόμενο της Εκπαίδευσης στις νέες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες» που έγινε στα Τρίκαλα τις πρώτες μέρες του Απρίλη. Αξιομνημόνευτο ένα επεισόδιο, όπως καταγράφηκε: «Στην κατάμεστη λοιπόν αίθουσα των Τρικάλων έγινε το «big-bang», όταν ο Β. Ζώτος (ψηφοδέλτιο ΣΥΝ στο Αιγάλεω) σεμνά, όπως δηλώνει εξαρχής, ζητάει ν’ αναθεωρηθεί η στάση μας απέναντι στην αξιολόγηση, αφού τα αξιολογικά μοντέλα σ’ Ανατολή και Δύση είναι κυρίαρχα. (Στην αίθουσα έγινε το «έλα να δεις»). Ύστερα από την παρέμβαση των «αντιτετραδίων» με τη συνεπικουρία μιας σειράς συνέδρων –ακόμα και από το ΠΑΣΟΚ– η εισήγηση αποσύρθηκε, αφού ο Β. Ζώτος «πήρε προσωπικά την ευθύνη». Το χάσμα που άνοιξε ο σεισμός, όμως, αποδεικνύει πως πήραμε μια ακόμα μικρή παράταση, αφού οι Μήδοι βρίσκονται εντός των τειχών. Εκτός και αν…»17

«Αποκέντρωση» ή Απονέκρωση;
Αυτός είναι ο τίτλος του αφιερώματος των «α» (Καλοκαίρι 1995). Τα «αντιτετράδια» ανοίγουν το μεγάλο θέμα της κατ’ ευφημισμόν αποκέντρωσης, που για μια δεκαετία και πλέον «μπαίνει στο αρχείο» και αρχίζει να μας απασχολεί πιο έντονα εν έτει 2008.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του υπουργού παιδείας, Γ. Παπανδρέου, «η αποκέντρωση θα αποτελέσει για το χώρο της παιδείας τη μεγάλη μεταρρύθμιση των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ίσως, μια τελευταία ευκαιρία (η αποκέντρωση) να δώσει στο εκπαιδευτικό σύστημα το σύγχρονο προσανατολισμό, την ευελιξία»18.
Η κριτική εστιάστηκε στο ότι στόχος της αποκέντρωσης που προτεινόταν ήταν η εξεύρεση πόρων για την εκπαίδευση έξω από τον προϋπολογισμό του κράτους. Τι σημαίνει όμως πρακτικά αυτό; Με δεδομένο το ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού για την εκπαίδευση, πώς θα καταφέρουν οι δήμοι ή οι νομαρχίες να ανταποκριθούν στις χρηματοδοτικές ανάγκες;
Είναι σαφές ότι οι δήμοι θα αναζητήσουν πόρους από ιδιωτικές επιχειρήσεις-χορηγούς, από νέους δημοτικούς φόρους και από εισφορές γονέων, καθώς η τοπική αυτοδιοίκηση έχει τη δυνατότητα να καθορίσει ανταποδοτικά τέλη για τη λειτουργία των σχολείων της περιοχής της. Αυτή, βεβαίως, είναι μια μέθοδος μετακύλισης του κόστους λειτουργίας του σχολείου για μια ακόμη φορά στον οικογενειακό προϋπολογισμό ο οποίος ήδη στενάζει.

Η Τελευταία τετραετία του 20ού αιώνα
Η δίμηνη απεργία των καθηγητών (Ιανουάριος – Mάρτιος 1997)
Από τις πρώτες μέρες της σχολικής χρονιάς 1996-97 υπήρχαν σημάδια που έδειχναν ότι η κατάσταση στην εκπαίδευση θα είναι εκρηκτική. Οι σοβαρές ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό, η δραματική κατάσταση των σχολείων, που στην πλειονότητά τους λειτουργούσαν σε διπλή ή και τριπλή βάρδια, σε συνδυασμό με την οικονομική υποβάθμιση των καθηγητών δημιουργούσαν ένα εκρηκτικό μίγμα. Τον Σεπτέμβριο του 1996 το ΠΑΣΟΚ κερδίζει πάλι τις εκλογές και υπουργός Παιδείας γίνεται ο Γερ. Αρσένης.
Το «ενιαίο» μισθολόγιο που ανακοινώνει η κυβέρνηση «εξαιρώντας τους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών είναι η σταγόνα που ξεχειλίζει το ποτήρι της οργής και της αγανάκτησης, αφού προβλέπει ονομαστικές μειώσεις των αποδοχών» (ανακοίνωση ΟΛΜΕ, 14/1/1997).
Την 20η Ιανουαρίου 1997 οι καθηγητές αρχίζουν μια από τις μεγαλύτερες σε έκταση και ένταση απεργίες, που διαρκεί μέχρι την 14η Μαρτίου. Σε ανοιχτή επιστολή της ΟΛΜΕ στις 19/2/1997, η οποία φαίνεται να εκφράζει την ουσία της κινητοποίησης των εκπαιδευτικών, επισημαίνεται ανάμεσα σε άλλα ότι «ο απεργιακός αγώνας δεν έχει στενόθωρα κίνητρα και ταπεινά ελατήρια. Είναι ένας αγώνας στον οποίο μας ώθησε μια πολιτική συνεχούς υποβάθμισης και απαξίωσης της ελληνικής δημόσιας και δωρέαν εκπαίδευσης και των λειτουργών της (…) Η έννοια της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης μέρα τη μέρα χάνει κάτι από το συστατικό της περιεχόμενο, καθώς η ελληνική οικογένεια υφίσταται συνεχή οικονομική αφαίμαξη από την παρασχολική δραστηρότητα» (ΟΛΜΕ, 19/2/1997).
Σ’ ευρωπαϊκή κλίμακα ξεδιπλώνονται τα κεφάλαια της «Λευκής» και «Πράσινης» Βίβλου, για μια εκπαίδευση η οποία θα χάνει όλο και περισσότερο τη «σχετική αυτονομία» της και θα προσαρμόζεται στις άμεσες ανάγκες της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Η επιβολή διδάκτρων στα ΑΕΙ-ΤΕΙ, οι πρακτικές της ιδιωτικοποίησης μεγάλων «φιλέτων» της εκπαίδευσης (όπως τα ΙΕΚ – ΚΕΚ), το Εθνικό και Διεθνές απολυτήριο, ο κατακερματισμός της γνώσης και η εκπαίδευση πολλών ταχυτήτων στη βάση της «ανταποδοτικότητας», πάνω απ’ όλα όμως η ένταση των ταξικών φραγμών, έτσι ώστε να περιθωριοποιηθεί μορφωτικά –σε μια περίοδο έκρηξης των γνώσεων– ένα μεγάλο τμήμα των λαϊκών στρωμάτων, είναι τα σημεία μιας αντιδραστικής μεταρρύθμισης που έγινε ήδη πράξη στους εκπαιδευτικούς19.
Το υπουργείο Παιδείας, από την αρχική σιωπή ή την επίδειξη υποκριτικής συμπάθειας, πέρασε στη χρησιμοποίηση του «κοινωνικού αυτοματισμού», επιδιώκοντας να στρέψει γονείς και μαθητές ενάντια στην απεργία. Και όταν δεν το κατόρθωσε βρήκε κάποια στελέχη της κεντρικής του διοίκησης για να αξιοποιήσει το τελευταίο του χαρτί, αυτό της ποινικοποίησης. Ταυτόχρονα, επεδίωξε να συκοφαντήσει τους απεργούς καθηγητές, με τα γνωστά οικονιμίστικα κόλπα των κρατήσεων και των αυξήσεων, ενώ φρόντισε να βγάλει νωρίς από το παιχνίδι τους συνδικαλιστές της ΠΑΣΚΕ στη ΔΟΕ, σπάζοντας έτσι το πανεκπαιδευτικό μέτωπο, μιλώντας για ένα «συνδικαλιστικό μάτσο» των Αθηνών ή για «χαρτοπαίκτες».
Ταυτόχρονα, οι μεγάλες ομοσπανδίες, η η ΓΣΕΕ και η ΑΔΕΔΥ, αλλά και τα σωματεία τα οποία τάχα βρίσκονταν σε ταξική κατεύθυνση (Μέταλλο, Λογιστές, Οικοδόμοι, Ιματισμός) και πάρα τις εξ αντιθέτου διαβεβαιώσεις του ΚΚΕ, φρόντισαν να κάνουν αισθητή την απουσία τους σ’ όλη τη διάρκεια της απεργίας. Πέρα από τα «στρογγυλεμένα» ψηφίσματα, ούτε οικονομική ενίσχυση, ούτε βέβαια απεργίες ή στάσεις αλληλεγγύης προώθησαν, ούτε καν μαζική συμμετοχή στα συλλαλητήρια (εξαίρεση η ΟΙΕΛΕ και ο Σύλλογος Εργαζομένων στην Εμπορική Τράπεζα που κατέθεσαν ένα σημαντικό ποσό στο απεργιακό μας ταμείο).
Η συνδικαλιστική γραφειοκρατία αντιμετώπισε με φόβο το απεργιακό ξέσπασμα, στο βαθμό που αυτό έθετε νέους όρους για το εργατικό κίνημα. Αγώνας με ένταση, σύγκρουση με το σκληρό πυρήνα της εκσυγχρονιστικής καπιταλιστικής λογικής, πέρασμα της απεργίας στη βάση με απεργιακές επιτροπές και περιφρουρήσεις, κόντρα με το λεγόμενο νέο μισθολόγιο της κυβέρνησης το οποίο αποδέχεται η ΑΔΕΔΥ κ.λπ.
Με πολλά και σοβαρά λάθη και αδυναμίες, με μια ηγεσία εξαρχής αδύναμη να οδηγήσει σε νικηφόρους αγώνες, με πανταχόθεν χτυπήματα πάνω και κάτω από τη μέση, η απεργία γνώρισε πολλές «ήττες». Ωστόσο σημείωσε και πολλές νίκες. Άφησε υποθήκες για το μέλλον. Καταγράφεται ως μια από τις σημαντικές σελίδες στην ιστορία των εκπαιδευτικών αγώνων. Οι καθηγητές δε γύρισαν με κατεβασμένα κεφάλια, παρά την έντονη πίκρα, το θυμό, την οργή και την αγανάκτηση που νιώθουν. Συνεχίζουν ν’ αντιστέκονται.
Παράλληλα ξεδιπλώνεται και η απεργία των δασκάλων ενάντια στη λογική της ηγεσίας της ΔΟΕ όπου κυριαρχεί η ΠΑΣΚ. Στα «αντιτετράδια» καταγράφονται σημαντικές εκτιμήσεις:
«Μετά από 13 μέρες αγώνα, μετά από 13 μέρες που αναστάτωσαν τους «φιλήσυχους πολίτες» και ταρακούνησαν συνειδήσεις, η ηγεσία της ΔΟΕ με τους παρατρεχάμενους και τους μηχανισμούς της κατάφερε να κλείσει την απεργία. Την ίδια ώρα που οι συνάδελφοι καθηγητές ήταν στο δρόμο και έγραφαν λαμπρές σελίδες στην ιστορία του σ.κ., μαχόμενοι εναντίον της αδιαλλαξίας, της διαστρέβλωσης και της παραπληροφόρησης της κυβέρνησης, οι «συνδικα-ληστές» της ΔΟΕ ξεπούλησαν το μαζικότερο και μαχητικότερο αγώνα των τελευταίων χρόνων (…)
Οι ευθύνες τους είναι τεράστιες και η στάση τους παράδειγμα προς αποφυγή για τους συνδικαλιστές του μέλλοντος. 13 μέρες απεργία και δεν κατάφεραν να τυπώσουν μια αφίσα για τον αγώνα, ένα ενημερωτικό δελτίο, μια επιστολή προς τους γονείς, ένα έκτακτο Διδασκαλικό Βήμα, κάτι τέλος πάντων που να θυμίζει ότι έχουμε απεργία»20.
Αξίζει να τονιστεί ότι στη διάρκεια της απεργίας των εκπαιδευτικών Α’θμιας και Β’θμιας εκπαίδευσης εκδίδονται ως εφημερίδα τα «τετράδια της απεργίας». Τα τέσσερα φύλλα που εκδόθηκαν αποτέλεσαν βήμα έκφρασης και στήριξης των μαχόμενων εκπαιδευτικών.

Οι νόμοι 2525/97 και 2640/98
Δύο είναι οι βασικοί νόμοι οι οποίοι ψηφίστηκαν την περίοδο αυτή. Πρόκειται για το νόμο 2525/97 («Ενιαίο λύκειο, πρόσβαση των αποφοίτων του στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και άλλες διατάξεις») και το νόμο 2640/98 («Δευτεροβάθμια Τεχνική επαγγελματική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις»).
Με το νόμο 2525/97 καθιερώθηκε ο θεσμός του Ενιαίου Λυκείου και οριοθετήθηκε το γενικό πλαίσιο του τρόπου πρόσβασης των κατόχων απολυτηρίου Ενιαίου Λυκείου στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα θεσμοθετήθηκε το πλαίσιο διορισμού των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (κατάργηση της επετηρίδας και θεσμοθέτηση εξετάσεων μέσω του ΑΣΕΠ), η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το Ολοήμερο Νηπιαγωγείο και Δημοτικό Σχολείο, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας, τα Περιφερειακά Κέντρα Στήριξης Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού, θέματα Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής (ΠΣΕ) και η Ενισχυτική Διδασκαλία.
Με το νόμο 2640/98 συγκροτήθηκε ένα σύστημα τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης με την κατάργηση όλων των προηγούμενων μορφών Δευτεροβάθμιας Τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης (ΤΕΛ-ΤΕΣ) και τη δημιουργία των Τεχνικών Επαγγελματικών Εκπαιδευτηρίων (ΤΕΕ), τα οποία οργανώθηκαν σε δύο κύκλους (Α’ κύκλος διάρκειας δύο ετών και Β’ κύκλος διάρκειας ενός έτους).

Οι κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ (Ιούνιος 1998)
Των σημαντικών κινητοποιήσεων του Ιουνίου του 1998 που είχαν στόχο τη ματαίωση του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών, προηγήθηκαν εικοσιτετράωρη απεργία της ΟΛΜΕ στις 25/2/98, πανελλαδικό συλλαλητήριο στις 6 και 7/3/98, πανεκπαιδευτική συγκέντρωση και πορεία 10.000 εκπαιδευτικών στην Αθήνα στις 7/5/98 και τριήμερη απεργία στις 11, 12 και 13/6/98. Το κεντρικό αίτημα είναι η διατήρηση της επετηρίδας ως τρόπου διορισμού των εκπαιδευτικών. Στις 10/6 πραγματοποιείται το μαζικότερο και μαχητικότερο συλλαλητήριο των τελευταίων χρόνων. Στη διάρκεια του διαγωνισμού του ΑΣΕΠ (11-15/6) 30 εξεταστικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα πολιορκούνται από περίπου 15.000 αδιόριστους και μόνιμους εκπαιδευτικούς, αλλά και φοιτητές.
Το 50ο τεύχος των αντιτετραδίων σηματοδοτεί την έναρξη της δεύτερης 10ετίας από την αρχή της έκδοσής τους. Είναι ένα τεύχος – ειδικό αφιέρωμα στο κίνημα ενάντια στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ. Στις εκτιμήσεις της Κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής αναφέρονται μεταξύ άλλων: «Απέναντι στη δίκαιη οργή και αγανάκτηση των διαδηλωτών η κυβέρνηση Σημίτη αντιπαράθεσε την αστυνομία, τους εισαγγελείς, τις δυνάμεις καταστολής, την ανοιχτή συκοφάντηση και τρομοκρατία, όλο το οπλοστάσιο που έφτανε από το Μαρκεζίνη και το «ή Σημίτης, ή χάος» έως την ένοχη σιωπή των «διανοούμενων», τη στάση των πολιτικών κομμάτων και του υποταγμένου συνδικαλισμού, των απόντων ενάντια στη μεγάλη παρουσία. Ο στόχος τους, δηλαδή η αμαύρωση των γεγονότων, ή ακόμα η προσπάθεια να εξαργυρωθεί το κίνημα στις δημοτικές εκλογές, θα πέσει στο κενό.
Κόντρα σ’ όλη την ιερή συμμαχία των πολιτικών και των «προκρίτων του συνδικαλισμού», το κίνημα των έξι ημερών που συγκλόνισε την εκπαίδευση κατόρθωσε να ραγίσει τη βιτρίνα του εκσυγχρονισμού· η κυβέρνηση υπέστη σοβαρή πολιτική ήττα, ο διαγωνισμός – «άταφος νεκρός» απονομιμοποιήθηκε πολιτικά, ο νόμος 2525 κλονίστηκε σοβαρά από τη λαϊκή οργή»21.

Οι μαθητικές καταλήψεις 1998-99
Μια από τις μεγαλύτερες και πιο παρατεταμένες αναταράξεις στο χώρο της μέσης εκπαίδευσης σημειώθηκε με τις μαθητικές καταλήψεις που πραγματοποιήθηκαν από το Νοέμβριο του 1998 έως τις αρχές Φεβρουαρίου του 1999, με αίτημα την κατάργηση των ν. 2525/97 και 2640/98.
Το πρώτο δεκαήμερο του Δεκεμβρίου τα 2/3 των λυκείων και περίπου 200 γυμνάσια τελούσαν υπό κατάληψη, ενώ την ίδια ημέρα δεκάδες χιλιάδες μαθητές, φοιτητές, εκπαιδευτικοί συμμετείχαν σε μαχητικές διαδηλώσεις σε 46 ελληνικές πόλεις. Οι κινητοποιήσεις συνεχίστηκαν με την ίδια περίπου ένταση και έκταση και αμέσως μετά τις χριστουγεννιάτικες διακοπές, μέχρι τις πρώτες μέρες του Φεβρουαρίου του 1999.
Η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών είχε συνειδητοποιήσει ότι οι απανωτές εξεταστικές διαδικασίες σε 14 μαθήματα που προέβλεπε ο ν. 2525/97, πέρα από τις διακηρύξεις περί βελτίωσης της παιδείας και ανεβάσματος του πήχη, είχαν ένα και μόνο στόχο: να μειώσουν το μαθητικό πληθυσμό στο λύκειο και να στρέψουν ένα σημαντικό τμήμα του μαθητικού πληθυσμού στα ΤΕΕ.
Ο 20ος αιώνας κλείνει, αλλά η αναδιάρθρωση της εκπαίδευσης σύμφωνα με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης συναντά σθεναρές αντιστάσεις.
Οι λέξεις-κλειδιά «ανταγωνιστικότητα», «κινητικότητα» και «απασχολησιμότητα» είναι η ουσία που αποκαλύπτει τους πραγματικούς στόχους των υπουργών Παιδείας των ευρωπαϊκών χωρών. Οι αλλαγές στα εκπαιδευτικά συστήματα πρέπει να εναρμονιστούν με τις γενικότερες αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις που προωθεί η ΕΕ, με τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις και τις ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου, ώστε να παράγεται μαζικά ένα ευέλικτο, ημιειδικευμένο εργατικό δυναμικό από τη μία και μια ελίτ επιστημόνων στην υπηρεσία της σύγχρονης καπιταλιστικής παραγωγής από την άλλη.
Στο σημείο αυτό χρειάζεται επίσης να επισημάνουμε ότι όλες οι παραπάνω κινήσεις και σχεδιασμοί είναι προσαρμοσμένοι στις υποδείξεις του Λευκού Βιβλίου για την απασχόληση, σύμφωνα με την οποία «η εκπαίδευση χρειάζεται να εκλογικευτεί, προβλέποντας λιγότερο μακροχρόνιες γενικές καταρτίσεις και ανταποκρινόμενη περισσότερο στις ανάγκες της αγοράς, προωθώντας την επαγγελματική κατάρτιση ως εναλλακτική της πανεπιστημιακής».
Και βέβαια από τα «αντιτετράδια» δε λείπουν οι αναφορές και οι θεωρητικές αναλύσεις για τη «Νέα Τάξη πραγμάτων» και την ιμπεριαλιστική πολιτική των Αμερικανών και του ΝΑΤΟ. Ειδικότερα το τεύχος 53 (Μάρτιος-Απρίλιος 99) είναι αφιερωμένο στον πόλεμο που εξαπέλυσαν Αμερικανοί και ΝΑΤΟ με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενάντια στη Σερβία.
Στο συγκεκριμένο τεύχος τονίζεται μεταξύ άλλων: «Στις σημερινές κρίσιμες στιγμές θεωρούμε πως είναι απαραίτητη η συγκρότηση Αντιπολεμικής – Αντιιμπεριαλιστικής Κίνησης (ΑΑΚ) στη βάση αυτών των κατευθύνσεων, που να έχει ένα μόνιμο και σταθερό προσανατολισμό στην ανάπτυξη του κινήματος, στην καταγγελία του ιμπεριαλισμού και της κυβερνητικής πολιτικής, καθώς και την προπαγάνδιση και σφυρηλάτηση της φιλίας και αλληλεγγύης των βαλκανικών λαών ενάντια στους κοινούς εχθρούς. Κύριος στόχος της ΑΑΚ είναι η παρέμβαση στην ανάπτυσσόμενη λαϊκή πάλη στη χώρα μας, η προσπάθεια για την προώθηση μια σωστής αντιπολεμικής – αντιιμπεριαλιστικής γραμμής και κατεύθυνσης»22.
Αξίζει να τονιστεί ότι στο 8ο συνέδριο της ΟΛΜΕ τον Ιουνίο του 1997 σημειώνονται σημαντικές ανακατατάξεις στο συσχετισμό δυνάμεων. Το κυρίαρχο μπλοκ ΠΑΣΚΕ-ΔΑΚΕ αποδυναμώνεται, αφού έχασαν από μια έδρα που τις κέρδισαν οι Παρεμβάσεις και η ΔΕΕ. Έδρα στο Δ.Σ. της ΟΛΜΕ για πρώτη φορά είναι σημείο τομής αν συνδυαστεί με τη διεύρυνση του δικτύου επαφών, με την αναζωογόνηση των αγωνιστικών και αριστερών σχημάτων, με την εμβάθυνση της κριτικής σ’ όλα τα ζητήματα της εκπαίδευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Λεκανοπέδιο της Αττικής οι «Παρεμβάσεις – Συσπειρώσεις» αναδεικνύονται δεύτερη δύναμη. Ο ίδιος συσχετισμός δυνάμεων παραμένει και στο 9ο συνέδριο της ΟΛΜΕ το 1999. Παράλληλα και οι «Παρεμβάσεις» στην Α’θμια εκπαίδευση αποτελούν ένα σημαντικό ριζοσπαστικό συνδικαλιστικό πόλο στο χώρο των δασκάλων.

Από το 2000 στο 2004
Στην αυλή του 21ου αιώνα το βάρος της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης μετατοπίζεται προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Σταθμός σ’ αυτή την πορεία, μετά τη διακήρυξη της Μπολόνια (Ιούνιος 1999), είναι η Σύνοδος της Πράγας (18-19 Μαΐου 2001).
Κύριο σημείο τομής τόσο της «Διακήρυξης της Μπολόνια» όσο και της Συνόδου της Πράγας, είναι η άμεση και χωρίς παρεκκλίσεις προσαρμογή της Ανώτατης εκπαίδευσης στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, η οποία επιβάλλει τη γρήγορη και μαζική χορήγηση πρακτικών και άμεσα αναλώσιμων επαγγελματικών εφοδίων, με παράλληλη δραστική μείωση του κόστους των ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών σπουδών, μέσω της υιοθέτησης των δύο κύκλων του συστήματος σπουδών, οι οποίοι διαχωρίζονται λειτουργικά και δομικά με την απόκτηση ενός πρώτου επαγγελματικού πτυχίου και ονομάζονται αντίστοιχα «προπτυχιακός» και «μεταπτυχιακός». Η πανεπιστημιακή εκπαίδευση μετατοπίζεται στα προορισμένα για πολύ λιγότερους μεταπτυχιακά, με νέους φραγμούς και υψηλά δίδακτρα. Οι προπτυχιακές σπουδές υποβαθμίζονται σε μια πρακτική και ληξιπρόθεσμη επαγγελματική εκπαίδευση που ικανοποιεί τις άμεσες απαιτήσεις της «αγοράς».
• To 2001 xαρακτηρίζεται από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις ενάντια στην αντιασφαλιστική επίθεση της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ με το νομοσχέδιο Γιαννίτση. Ο κόσμος της εργασίας πήρε μια ζωογόνα ανάσα! Ένας αέρας αυτοπεποίθησης διαπέρασε την κοινωνία μετά τις απεργίες στις 26/4 και 17/5 και έδωσε άλλο τόνο και νόημα στην ταξική πάλη.
• Απέτυχαν, ή τουλάχιστον ακυρώθηκαν συγκυριακά, οι μυθοπλασίες για το ανίκητο της κυβέρνησης και του σκληρού διακομματικού πυρήνα του εκσυγχρονισμού. Η βιτρίνα του ΠΑΣΟΚ, με τον αδιαμφισβήτητο Σημίτη στο ρόλο τιμονιέρη, υπέστη σοβαρή ρωγμή. Είναι η πρώτη φορά που η κυβέρνηση αναγκάζεται σε συνολική τακτική υποχώρηση, αναζητώντας σωσίβιο στον κακόφημο κοινωνικό διάλογο.
• Η διεθνής κατάσταση χαρακτηρίζεται από την πυροδότηση του «πολέμου μακράς διάρκειας» από την πλευρά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα για ολόκληρο τον κόσμο, οξύνει απότομα και ολόπλευρα τις παγκόσμιες αντιθέσεις και σηματοδοτεί την απαρχή μας περιόδου, όπου η επιθετικότητα των ΗΠΑ θα είναι αχαλίνωτη και η πολιτική της κανονιοφόρου, των ωμών στρατιωτικών επεμβάσεων και κατακτητικών πολέμων, ακόμη και των απειλών χρήσης πυρηνικών όπλων, θα κυριαρχήσει ενάντια σε κάθε χώρα και λαό που δεν υποτάσσεται στα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των αμερικανών, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη.
Αφορμή γι’ αυτή την εξέλιξη αποτέλεσε το χτύπημα της 11ης Σεπτεμβρίου στη Ν. Υόρκη και την Ουάσινγκτον.
• Το 2002 επί υπουργίας Π. Ευθυμίου ψηφίζεται ο νόμος 2986/2002 «Οργάνωση των περιφερειακών υπηρεσιών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις». Κι αυτό γίνεται γιατί τα προεδρικά διατάγματα του ΥΠΕΠΘ Γερ. Αρσένη για την αξιολόγηση τέσσερα χρόνια περίμεναν ανενεργά. Το φάντασμα του επιθεωρητισμού επιστρέφει πάνω από τα σχολεία με τον «Tριπλό» νόμο 2986/2002 και το «καθηκοντολόγιο» (ΦΕΚ 1340-16.10.2002).
Η αγορά εργασίας και ο νεοφιλελευθερισμός θέλουν ένα ευέλικτο, φτηνό και πειθαρχημένο σχολείο, με υπερεξουσίες στη διοίκηση, με τον εκπαιδευτικό πενόμενο και υποταγμένο, με το μαθητή δέκτη κατακερματισμένων πληροφοριών. Το σχολείο, αντί για χώρος δημοκρατικού προσανατολισμού και «ανάσας» της εφηβείας, μεταβάλλεται άρδην σε αποκρουστικό και ψυχαναγκαστικό σωφρονιστήριο. Απεχθές σε όσους το ζουν και σ’ όσους εργαζόμενους προσβλέπουν σε μια δημόσια και δωρεάν παιδεία.
• Το 2004 χαρακτηρίζεται από τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σύμφωνα με τη Σύνοδο της Κοπεγχάγης, Δεκέμβρης του 2002, από την 1η Μάη 2004 άλλες δέκα (10) χώρες προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 15. Στη χώρας μας η νέα κυβέρνηση της ΝΔ είναι αποφασισμένη να βαθύνει τη νεοφιλελεύθερη πολιτική της προηγούμενης.
Από τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης και τις τοποθετήσεις της νέας ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ κατά τις συναντήσεις με το ΔΣ της ΟΛΜΕ προκύπτει ότι βασικός άξονας των μεγάλων επιλογών της κυβέρνησης είναι το τρίπτυχο: «Ευρωπαϊκή προοπτική, αγορά εργασίας και αξιολόγηση».
Oι αποφάσεις των εκπαιδευτικών έρχονται ουσιαστικά σε απόλυτη αντίθεση με τους 3 αυτούς άξονες.
Η Ευρωπαϊκή προοπτική σημαίνει στην πραγματικότητα περιορισμό της δημόσιας δωρεάν παιδείας, μεγαλύτερη σύνδεση του περιεχομένου της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της αγοράς, έμφαση στην κατάρτιση για την πλειονότητα των μαθητών αντί της μόρφωσης και αντιμετώπιση της εκπαίδευσης ως επένδυσης με μετρήσιμα αποτελέσματα ως προς τη συμβολή της στον ανταγωνισμό. Η υποταγή του σχολείου στις ανάγκες της αγοράς διαστρεβλώνει το ζητούμενο, που είναι η μόρφωση για όλους, δηλαδή η εξασφάλιση υψηλού μορφωτικού επιπέδου για όλα τα παιδιά.
«Στο θέμα της αξιολόγησης, οφείλει η ΟΛΜΕ να στηρίξει τη ρητή δέσμευση της Απόφασης των Προέδρων ότι θα οργανωθούν συλλογικές αντιστάσεις «για να εμποδιστεί η είσοδος των αξιολογητών». Η παιδαγωγική ελευθερία πλήττεται ευθέως με το πρόταγμα της αξιολόγησης ως βασικού άξονα της εκπαιδευτικής πολιτικής. Αυτό το σημείο θα είναι casus belli για όλο τον εκπαιδευτικό κόσμο. Αυτό πρέπει να είναι ένα από τα σημεία αιχμής των αιτημάτων του κλάδου. Ας σημειωθεί ότι η αξιολόγηση είναι το όχημα της συνολικής επίθεσης κατά των εργασιακών κεκτημένων των εκπαιδευτικών».
• Το 2004 είναι η χρονιά των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ξεχωρίζει η ειδική έκδοση των «αντιτετραδίων» με τίτλο «ΑΓΩΝΕΣ… ΝΑΙ, αλλά γιατί ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ; Ιστορία, θεωρία και πράξη των Ολυμπιακών Αγώνων».
Στα αξιοσημείωτα για την εκπαίδευση, η διοργάνωση του 7ου εκπαιδευτικού συνεδρίου της ΟΛΜΕ με την καταλυτική παρουσία της Εκπαιδευτικής Αριστεράς. Στο ΚΕΜΕΤΕ λειτούργησαν ομάδες εργασίας για τις υποενότητες του συνεδρίου:
1. Κοινωνικές ανισότητες-Ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης-Επιπτώσεις.
2. Δομή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και η θέση της ΤΕΕ.
3. Αυτονομία Λυκείου-Πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.
4. Αρχική εκπαίδευση, επιμόρφωση και σύστημα πρόσληψης εκπαιδευτικών.
5. Αξιολόγηση-παιδαγωγικός ρόλος εκπαιδευτικών.
6. Οργάνωση και διοίκηση εκπαίδευσης-Επιλογή στελεχών.

Η Τελευταία περίοδος 2005-2008. Κινητοποιήσεις 2006-2007
Από το Μάιο του 2006 μέχρι και το Μάρτιο του 2007 η εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες της σημαδεύτηκε από κινητοποιήσεις. Στη διάρκεια του Μαΐου και του Ιουνίου του 2006 ξεσπάνε κινητοποιήσεις διαρκείας των φοιτητών, το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2006 αναταραχές συγκλονίζουν τα σχολεία της Α/βάθμιας εκπαίδευσης με την απεργία της ΔOE, ενώ από τον Ιανουάριο μέχρι το Μάρτιο του 2007 φοιτητές και σπουδαστές, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι (απεργία διαρκείας της ΠΟΣΔΕΠ), καθηγητές και δάσκαλοι κινητοποιούνται ενάντια στην επιχειρούμενη αναθεώρηση του Άρθρου 16 του Συντάγματος και στο ν. Πλαίσιο για τα πανεπιστήμια.

H απεργία των δασκάλων (Φθινόπωρο 2006)
Στις 18/10/2006 ξεκίνησε μια από τις μεγαλύτερες σε ένταση και σε έκταση απεργιακές κινητοποιήσεις των δασκάλων και των νηπιαγωγών. Στη διάρκεια των 6 εβδομάδων που κράτησαν οι κινητοποιήσεις πραγματοποιήθηκαν μερικά από τα μεγαλύτερα σε παλμό και δυναμικότητα συλλαλητήρια, με τη συμμετοχή και της OΛME, η οποία στο ίδιο διάστημα προκήρυξε 48ωρες απεργίες κάθε εβδομάδα.
Σε ανακοινώσεις της η ΔOE τονίζει: «Ξεκινά τη Δευτέρα 18/9/2006 η πενθήμερη απεργιακή κινητοποίηση των 72.000 εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Eκπαίδευσης. Mια κινητοποίηση που έχει ως στόχο να διεκδικήσει λύσεις στα οξυμένα προβλήματα της Πρωτοβάθμιας Eκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών» (ΔOE, 15/9/2006). «O αγώνας αυτός, αναδεικνύει στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της στήριξης της Δημόσιας, Δωρεάν Eκπαίδευσης, το ζήτημα της κρατικής, ως μοναδικής επιχορήγησης για την Παιδεία. Aπέναντι σ’ αυτό το αίτημα που αγκαλιάστηκε και αγκαλιάζεται από χιλιάδες γονείς, από τους εργαζόμενους, από τους μαθητές και τους φοιτητές, η κυβέρνηση αντιτάσσει τον οικονομικό στραγγαλισμό της Παιδείας και στο νέο προϋπολογισμό με το ακόμα πιο μειωμένο ποσοστό που προβλέπει» (ΔOE, 27/10). [Αφιέρωμα στην απεργία, “α”, τεύχος 79]

Oι φοιτητικές κινητοποιήσεις 2006-2007
Aπό τον Mάιο του 2006 μέχρι και το Mάρτιο του 2007 το πανεπιστήμιο βρίσκεται στη δίνη σφοδρών αντιπαραθέσεων, με κύρια αιτία την αντίθεση στη θέση της κυβέρνησης για αλλαγές στο δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του, όπως εκφράστηκε τόσο με την επιχειρούμενη αναθεώρηση του Άρθρου 16, όσο και με το νόμο «Mεταρρύθμιση του Θεσμικού Πλαισίου για τη δομή και λειτουργία των Aνώτατων Eκπαιδευτικών Iδρυμάτων», το γνωστό ως ν. Πλαίσιο.
H φοιτητική νεολαία διασάλευσε την «τάξη» και επανέφερε στο προσκήνιο τη ζωντανή πολιτική και την αποτελεσματικότητά της. Tα βασικά αιτήματα, που εστιάζονται σε θέματα όπως η ιδιωτικοποίηση του πανεπιστημίου, η κατάργηση των δωρεάν συγγραμμάτων, η εφαρμογή πλαφόν στα έτη φοίτησης και η απαγόρευση στις μεταφορές μαθημάτων, καθώς επίσης η αλλαγή του νόμου για το πανεπιστημιακό άσυλο, «έβαλαν φωτιές» και ανάγκασαν τον Iούνιο του 2006 το YΠEΠΘ να αναβάλει την ψήφιση του ν. Πλαισίου.
Tο πρώτο τρίμηνο του 2007, με την επιχειρούμενη αναθεώρηση του Άρθρου 16 και το ν. Πλαίσιο που εισέρχεται στη Bουλή προς ψήφιση, σημειώνεται η δεύτερη φάση των κινητοποιήσεων, στην οποία συμμετέχουν οι φοιτητικοί και σπουδαστικοί σύλλογοι όλης της χώρας, οι πανεπιστημιακοί καθηγητές (ΠOΣΔEΠ), αλλά και η OΛME και η ΔOE (συγκρότηση πανεκπαιδευτικού μετώπου). Tο αποτέλεσμα: Tο άρθρο 16 δεν αναθεωρείται. [Αφιέρωμα των “α” για αναθεώρηση συντάγματος τεύχος 80 και για φοιτητικές κινητοποιήσεις τεύχη 78 και 81].

Η διετία 2008 – 09
Τα πρώτα σημάδια της κρίσης εμφανίζονται και στον ευρωπαϊκό χώρο. Χαρακτηριστικό και «προφητικό» το κείμενο στο τ. 85 «Η οικονομία της ευρωζώνης σε κρίση, πλήττοντας σκληρά τα λαϊκά εισοδήματα» του Σ. Σταυρίδη. Αναλυτικό και διεισδυτικό το αφιέρωμα στην καπιταλιστική κρίση στο τεύχος 87 που μεταξύ άλλων τονίζεται ότι «η βασική αιτία της κρίσης βρίσκεται στις σχέσεις παραγωγής της κοινωνίας και στη σύγκρουση ανάμεσα στη φτώχεια και τον πλούτο».
Ξεχωρίζει το ειδικό τεύχος των «α», τον Μάιο του 2008 με το αφιέρωμα στα νέα σχολικά βιβλία, όπου μεταξύ των άλλων τονίζεται: «Τα νέα βιβλία γράφτηκαν σύμφωνα με τις προδιαγραφές αφενός των ΔΕΠΠΣ (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών) και ΑΠΣ (Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών) ….στην πραγματικότητα έχουν έντονη ιδεολογικο – πολιτική μονομέρεια, υπηρετούν τη διεύρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων, υποβαθμίζουν την παρεχομένη γενική παιδεία, κατακερματίζουν και αποδομούν τη γνώση»
Το τεύχος 86 επαναφέρει την «μεγάλη ιδέα» όλων των εκπαιδευτικών για «Ενιαίο Συνδικάτο Εκπαιδευτικών». Από τις βασικές προτάσεις των «Αντιτετραδίων» από την αρχή της έκδοσής τους που είναι πιο αναγκαία από ποτέ άλλοτε στις σημερινές συνθήκες.
Η δολοφονία του μαθητή Α. Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβριο του 2008 δίνει το έναυσμα για νέο γύρο κοινωνικών συγκρούσεων με τους μαθητές και τη νεολαία στην πρώτη γραμμή. Η κυβέρνηση της ΝΔ σήκωσε τα όπλα, τα γκλομπς και τα χημικά. Εκατοντάδες υπήρξαν οι προσαγωγές και οι προφυλακίσεις. Μαθητές στη Λάρισα παραπέμπονται με βάση τον τρομονόμο για «σύσταση εγκληματικής οργάνωσης κατά τη διάρκεια διαδήλωσης»! Το κέντρο της Αθήνας αστυνομοκρατείται μονίμως. Η έξαρση του κυβερνητικού αυταρχισμού διευρύνεται με την ποινικοποίηση των εργατικών αγώνων. Υπουργοί προσφεύγουν στα διοκαστήρια για να κηρυχθεί παράνομη η απεργία της ΑΔΕΔΥ τον Ιανουάριο του 2009. Στο κείμενο για την πολιτική και εκπαιδευτική συγκυρία επισημαίνεται: «Το φάντασμα της επιτήρησης από την ΕΕ πλανιέται πάνω από την κυβέρνηση και τη χώρα και η προσφυγή σε νέο δανεισμό δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού διάφοροι οίκοι υποβαθμίζουν την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας…».
Στο επίκεντρο των εκπαιδευτικών θεμάτων το εξεταστικό και ο διάλογος – απάτη του Υπουργείου Παιδείας. Στο τεύχος 88 ξεχωρίζει το σχετικό αφιέρωμα για την εκπαίδευση και το σύστημα πρόσβασης σε ΑΕΙ – ΤΕΙ. Σε ένα από τα 10 σημεία για την εκπαίδευση και το σύστημα πρόσβασης των Αγωνιστικών Παρεμβάσεων Συσπειρώσεων Κινήσεων αναφέρεται:» Δεν υπάρχει «φαεινή ιδέα» στο εξεταστικό, πολύ περισσότερο δεν υπάρχει αντίπαλη κοινωνικοπολιτική πρόταση αν δεν τοποθετηθεί κανείς στην ουσία της σχολικής εκπαίδευσης. Οφείλουμε να μιλήσουμε για την εκε στην χειμαζόμενη εκπαίδευση»παίδευση και το σχολείο σε συνάρτηση με τις fκαπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, κοντολογίς με το σύστημα εκμετάλλευσης που προσδιορίζει και καθορίζει τη σχολική εκπαίδευση».
Αλλαγή πολιτικού σκηνικού τον Οκτώβρη το 2009 με το ΠΑΣΟΚ να κερδίζει τις εκλογές με σύνθημα «Λεφτά υπάρχουν» του Γ Παπανδρέου. Τα «α» τονίζουν εμφατικά: «Με τη νέα τρόικα στο ΥΠΕΠΘ(Διαμαντοπούλου, Χριστοφιλοπούλου, Πανάρετος) δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό για την Παιδεία… η πρωθιέρεια της εισαγωγής των αγγλικών ως δεύτερης βασικής γλώσσας και της «ευαλφάλειας» (flexicurity), δηλαδή της ανασφαλούς εργασίας, είναι ό,τι χειρότερο έτυχε στην χειμαζόμενη εκπαίδευση» (23).

Από το 2010 στο 2012. Στην κόλαση ΕΕ και ΔΝΤ
«Ο πόλεμος ξεκίνησε και θα διαρκέσει πολύ» (24)

Ανήμερα της εθνικής επετείου 25 Μαρτίου 2010, οι 16 της Ευρώπης, με πρωτοκαθεδρία της Μέρκελ, αποφάσισαν με πρόσχημα τη δημοσιονομική κρίση, να ρίξουν το «τρίτο κύμα», μετά τις περικοπές και το φορολογικό. Το «τρίτο κύμα» περιλαμβάνει απολύσεις, περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, κατάργηση ασφαλιστικών δικαιωμάτων κ.α. Ο «Εκπαιδευτικός «Όμιλος» – «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» καλεί σε πανεργατικό – παλλαϊκό ξεσηκωμόγια να μην περάσει το «σύμφωνο σταθερότητας» κυβέρνησης – ΕΕ.
Το κεντρικό πολιτικό σκηνικό τρίζει κάτω από την πίεση των λαϊκών κινητοποιήσεων. Το κράτος και το παρακράτος κτυπά . Οι νεκροί της MARFIN είναι θύματά του.
Ας μην υπάρχουν αυταπάτες: «Στο τέλος του δανειστικού κύκλου, η Ελλάδα θα χρωστάει το 150% του ΑΕΠ της, ενώ θα ‘χουν σφαγιαστεί όλα τα εργασιακά – κοινωνικά δικαιώματα, θα ‘χει αυξηθεί η ανεργία, θα ΄χει πουληθεί ο δημόσιος πλούτος της χώρας. Η κυβέρνηση των δωσιλόγων – ένα τσούρμο από θιασώτες των γυμναστηρίων, κόλακες των τραπεζών, υπάλληλοι της ΕΕ – θα αντιμετωπίσουν τη λαϊκά οργή… Κάθε τόπος εργασίας, κάθε γειτονιά, κάθε σχολή και σχολείο να γίνει μετερίζι αγώνα…. Καμία ανοχή στους εχθρούς του λαού και σ΄ όλους τους υποστηρικτές τους!…Ας ε(ξε)γερθούμε κι ας ενωθούμε. Έτσι θα νικήσουμε! ». (25)
Σε διοικητικό επίπεδο προωθείται μια βαθιά αντιδραστική αλλαγή με το σχέδιο «Καλλικράτης» που προβλέπει κατάργηση των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και Κοινοτήτων, αλλά και συνενώσεις Δήμων. Συνδέεται και με την περιβόητη «αποκέντρωση» στην εκπαίδευση.
Βαριές οι συνέπειες των περικοπών στη σχολική εκπαίδευση. Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε: Μείωση των αποδοχών από 1.305 έως 1.715 ευρώ σε περίπου 200.000 εκπαιδευτικούς. Επιστροφή στα 30άρια τμήματα. Η πρόταση του ΥΠΔΜΘ για το «νέο» σχολείο ανοίγει την αντζέντα και για την «αποκέντρωση» και για την «αξιολόγηση». Στόχος το φθηνό πειθαρχημένο και ευέλικτο σχολείο της αγοράς.
Αναγκαία είναι η ξεχωριστή αναφορά στο τεύχος 94 των «Αντιτετραδίων». Είναι συλλεκτικό τεύχος και αποτελεί πολύτιμο οδηγό περιεχομένων για όλα τα τεύχη από το 1988 μέχρι το 2010.
Το 2011φουντώνουν οι λαϊκοί αγώνες. «Να σμίγει ο λογισμός με τ’ όνειρο και οι πλατείες με τους δρόμους..» Αυτό είναι το κεντρικό σύνθημα από το εξώφυλλο των «Αντιτετραδίων», τ. 97. Οι κινητοποιήσεις και καταλήψεις σχολείων από τους μαθητές είναι ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του παζλ. Στο επίκεντρο των ιμπεριαλιστικών εντολών – αφού έχουν εν πολλοίς διεκπεραιωθεί τα μέτρα λεηλασίας του λαϊκού εισοδήματος και των εργασιακών δικαιωμάτων- βρίσκεται το περίφημο πρόγραμμα των ιδιωτικοποιήσεων. «Ξεπούλημα στην Ακρόπολη. Όλα πρέπει να φύγουν»(Frankfurter Rundschau)
Από το τεύχος 98 ξεχωρίζουν τα αφιερώματα:30 χρόνια μετά: Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν λύνει το πρόβλημα. Είναι το πρόβλημα. Και Ο Νόμος – Πλαίσιο διαλύθει το δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο.
Η κυβέρνηση Παπαδήμου που ήταν η απάντηση του συστήματος κάτω από την πίεση των λαϊκών αγώνων είναι μια κυβέρνηση κοινωνικής βαρβαρότητας και εθνικής υποτέλειας.

Η ψήφιση του Μνημονίου για τη δανειακή σύμβαση ρίχνει βαθιά στην κόλαση τους εργαζόμενους βάζοντας τα θεμέλια ενός νεοαποικιακού καθεστώτος που ισοδυναμεί με το ξεπούλημα και την υποδούλωση της χώρας.

Ωστόσο οι άνεμοι που έρχονται από κάτω
μεταφέρουν φωνές, αγωνίες,
μυρουδιές των ανθρώπων
που λαχανιάζουν από τις πορείες
και ιδρώτα από τη δουλειά
που δουλεία κατάντησε! (26)

Οι δύο άνεμοι συγκρούονται!
Γιατί τώρα ξέρουμε από την πείρα των αγώνων.
Δε θα σταματήσουνε, αν δεν τους σταματήσουμε!
Ο κύβος ερρίφθη:
Ή εμείς ή αυτοί!

Στην περίοδο του τρικομματισμού

Το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών της 17ης Ιούνη 2012 είναι αναμφίβολα δυσμενές για τα λαϊκά συμφέροντα. H νέα κυβέρνηση «Eθνικής Eυθύνης», όπως αυτοαποκαλείται, με κυρίαρχη δύναμη τη NΔ και τη στήριξη και συμπαράταξη του ΠAΣOK και της ΔHMAP, συγκροτήθηκε και είναι πανέτοιμη να πιάσει το νήμα από το σημείο που το άφησε η κυβέρνηση Παπαδήμου. Bαθαίνει η κρίση του αστικού πολιτικού συστήματος. H νέα κολοσσιαία αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος και η ολοκληρωτική κατάργηση και των τελευταίων εργασιακών δικαιωμάτων που έχουν απομείνει, επιχειρείται να αμβλυνθεί και να καλυφθεί κάτω από θριαμβολογίες για «το τέλος της αβεβαιότητας σχετικά με την έξοδο της Eλλάδας από την Eυρωζώνη».

«Το αστικό παρασκήνιο φοβήθηκε από το απότομο φούσκωμα της νέας, οικόσιτης, πολλά υποσχόμενης αυταπάτης. Και η κοινωνία, που νόμισε ότι μπορεί με ένα μαγικό χαρτάκι να νικήσει το φόβο, την εκμετάλλευση και την αδικία άναψε νέα θυμιάματα, βούλιαξε στον καναπέ, φρόντισε να ξορκίσει την απελπισία και την απόγνωση με οράματα μιας χρήσης. Ακριβώς για να μπορούν ευκολότερα οι μάγιστροι του συστήματος να κάνουν τους τεράστιους ίσκιους των αγώνων, των δρόμων, των καταλήψεων, των πλατειών, αναλώσιμους. Η νέα εποχή άρχισε. Ο πόλεμος συνεχίζεται. Ας συνεχιστούν και οι αντιστάσεις. «Πλάστρες φωτιές» ν’ ανάψουν σ’ όλη τη χώρα, ώστε να γίνουν τα σκοτάδια λάμψη».28

Έγκαιρα τα «α» προειδοποιούν για τον ΣΥΡΙΖΑ: «Έχουμε χρέος να μιλήσουμε ανοιχτά και καθαρά στους εργαζόμενους, να αποκαλύψουμε το δήθεν αριστερό, στην ουσία σοσιαλδημοκρατικό χαρακτήρα της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ και να καταπολεμήσουμε τις επικίνδυνες αυταπάτες και τις ψεύτικες ελπίδες που καλλιεργεί στο λαό. Όχι μόνο δεν μπορεί να εκφράσει και να υπηρετήσει τα συμφέροντα του λαού και την πάλη του για την αποτίναξη των μνημονίων και της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης, αλλά θα αξιοποιηθεί με την «υπεύθυνη» αντιπολίτευσή του σαν ο κατάλληλος, φορέας ανάσχεσης, προκειμένου να ελέγξει και να ενσωματώσει τη λαϊκή αγανάκτηση και το λαϊκό ριζοσπαστισμό και να διαχειριστεί σε μια επόμενη φάση την οικονομική και πολιτική κρίση του καθεστώ- τος της εξάρτησης και της υποτέλειας, προς όφελος της ντόπιας ολιγαρχίας και του ιμπεραλισμού». 29

Μάης 2013: Η απεργία που δεν έγινε

Ένα χρόνο μετά το εκλογικό τεστ, η τρικομματική Λερναία Ύδρα καταπίνει μισθούς – συντάξεις – νέους ανθρώπους – δημόσιο πλούτο. Τα τελευταία επεισόδια με την απεργία των εκπαιδευτικών και την ΕΡΤ αποδεικνύουν ότι η πυγμή είναι συνώνυμο της λιτότητας.

Πέμπτη – Κυριακή 25 – 28 Απριλίου 2013 Το πολυνομοσχέδιο ανοίγει τον ασκό του Αιόλου – Απεργία προτείνουν οι ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ. Το περιβόητο πολυνομοσχέδιο με τίτλο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής των ν. 4046/2012, 4093/2012 και 4127/2013» που δημοσιοποιεί η τρικομματική κυβέρνηση ανοίγει τον ασκό του Αιόλου με νέα χαράτσια και κατασχέσεις με αύξηση του ωραρίου των εκπαιδευτικών που εκτός των άλλων οδηγεί σε απόλυση 10.000 αναπληρωτών και πολλών άλλων μονίμων.

Συνεχίζονται, ταυτόχρονα, οι αθρόες διώξεις-αργίες «δι’ ασήμαντον αφορμήν», αλλά ακόμη και για πολιτικοσυνδικαλιστικούς λόγους, αποστέλλονται εντολές προς τους διευθυντές για γενικευμένη ρουφιανιά εντός και εκτός υπηρεσίας, εκφοβίζοντας δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικούς που με φιλότιμο και αυταπάρνηση κρατάνε ακόμα όρθιο το δημόσιο σχολείο. Σύντομα, επίσης, ετοιμάζεται η τρόικα εσωτερικού να στρέψει σε ακόμη πιο αντιδραστική κατεύθυνση το Γενικό και Τεχνολογικό Λύκειο (πανελλαδικού τύπου εξετάσεις από την Α’ Λυκείου, ένταση ταξικών φραγμών και επιλεκτικότητας, ιδιωτικοποίηση, «μαθητεία»- δηλαδή απλήρωτη εργασία αντί για εκπαιδευτική διαδικασία κλπ). Και, βεβαίως, εκκρεμεί η υπογραφή του ΠΔ για την κακόφημη αξιολόγηση, ενώ έχει ήδη ψηφιστεί η αντίστοιχη διάταξη για την «Ανεξάρτητη Αρχή Ποιότητας».

Ύστερα από αυτά οι Αγωνιστικές Παρεμβάσεις προτείνουν μετά το Πάσχα, έκτακτη Γενική Συνέλευση Προέδρων των ΕΛΜΕ πριν την έναρξη των Πανελλαδικών Εξετάσεων, προκειμένου ο κλάδος μας να ξεκινήσει απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια των πανελλαδικών-ενδοσχολικών εξετάσεων, της έκδοσης αποτελεσμάτων, της βαθμολόγησης των γραπτών και κάθε άλλης διοικητικής εργασίας μέχρι το τέλος του σχολικού έτους.

«Η πρόταση που καταθέσαμε προς το Δ. Σ. της ΟΛΜΕ, την ώρα που η πλειοψηφία του «ποιεί την νήσσαν» και σιωπά, είναι συγκεκριμένη. Να προκηρυχθεί από σήμερα Παρασκευή 26 Απρίλη η 48ωρη απεργία που εκκρεμεί από προηγούμενη απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των προέδρων για 17 και 20 Μάη. Να γίνει Γ. Σ. των προέδρων στις 18 Μάιου για να αποφασιστεί κλιμάκωση των απεργιακών κινητοποιήσεων στις επόμενες μέρες των εξετάσεων. Το νέο πολυνομοσχέδιο της Τρόικα και της κυβέρνησης δεν χτυπάει μόνο το ωράριο των εκπαιδευτικών. Προωθεί τις απολύσεις σε όλο το δημόσιο. Εξοπλίζει την φοροληστεία και την αρπαγή καταθέσεων και ακινήτων! Πρέπει να ανατραπεί, με συσπείρωση των εκπαιδευτικών, ακόμα και με απεργίες μέ- σα στις εξετάσεις! Να ανατραπεί με ξεσηκωμό όλου του δη- μοσίου, όλης της κοινωνίας που πλήττεται από αυτό το πολυ- νομοσχέδιο!» 30

«ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ ΔΣ ΤΗΣ ΟΛΜΕ ΚΑΙ ΤΟ ΡΟΛΟ ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Σ’ ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΚΡΙΣΙΜΗ ΣΤΙΓΜΗ 1/5/2013

Όλη η προσπάθεια της ΔΑΚΕ με την πρόταση για να στηθούν κάλπες μοιάζει να αποσκοπεί στο να κρατήσει τον κόσμο που νομίζει ότι επηρεάζει μακριά από τις συνδικαλιστικές και πολιτικές διεργασίες που θα προκύψουν.

ΠΑΜΕ. «Επαναστατικές» υπεκφυγές και… υπηρεσίες Στην ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον του κλάδου συνεδρίαση του ΔΣ της ΟΛΜΕ, την Τρίτη 30/4, η στάση των εκπροσώπων του ΠΑΜΕ -το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς- προκάλεσε έντονα ερωτηματικά για το ρόλο που αναλαμβάνει να παίξει η παράταξη του ΚΚΕ σε αυτήν τη φάση. Αφού προσπάθησαν για άλλη μια φορά με ανερμάτιστο λόγο να παρουσιαστούν ως η «δικαιωμένη» μειοψηφία που βρίσκεται απέναντι σε μια συμπαγή πλειοψηφία όλων των άλλων παρατάξεων (τους θυμίζουμε ότι οι εκάστοτε αποφάσεις έχουν ληφθεί με όλους τους δυνατούς συνδυασμούς και ότι η προηγούμενη απόφαση για 48ωρη απεργία ψηφίστηκε και από το ΠΑΜΕ), προσπάθησαν πίσω από ένα επιθετικό και εριστικό λόγο να κρύψουν την πρόταση ακινητοποίησης του κλάδου που άκομψα παρουσίασαν. Στημένοι από την αρχή αρνητικά, απέναντι σε κάθε πρόταση κινητοποίησης στις πανελλαδικές, δεν απέφυγαν το πειρασμό να ακουμπήσουν στο κλίμα κοινωνικού αυτοματισμού, κάνοντας λόγο ακόμα και για «εκβιασμό» της κοινωνίας (που θεωρούν ότι θα πετύχουν όσοι προτείνουν απεργία στις εξετάσεις!), ή «για τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων»… Με κάθε λόγο τους, υπενθύμιζαν τις δυσκολίες ενός τέτοιου εγχειρήματος, απορρίπτοντας ουσιαστικά κάθε ενδεχόμενο απεργίας στις εξετάσεις. Άλλωστε η πρόταση του ΠΑΜΕ για 48ωρη στις 14-15 του Μάη είναι το φύλλο συκής. :

Τρίτη 7 Μαϊου «ιστορική» δήλωση του Ν. Σοφιανού (ΚΚΕ) στο MEGA: «Στην ΟΛΜΕ, οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι συσπειρώνονται στο ΠΑΜΕ ήταν οι μόνοι που είναι αντίθετοι σε απεργία στις πανελλαδικές εξετάσεις. Οι μόνοι! (…) Εμείς λέμε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι εξετάσεις οι πανελλαδικές σαν μέ- σο εκβιασμού της κυβέρνησης.» «Μάλιστα. Ξεκάθαρη θέση. Ναι!», επιβραβεύει ο Οικονομέας. Το μέτωπο της επίθεσης ενισχύεται από το ΠΑ.ΣΟ.Κ («είναι αδιανόητο για 100.000 μαθητές και τις οικογένειές τους να γί- νουν κινητοποιήσεις μέσα στις εξετάσεις») και τη ΔΗΜΑΡ που χαρακτηρίζει την απεργία «επιζήμια για το κοινωνικό σύνολο και καταστροφική για το κίνημα των εκπαιδευτικών». Την Πέμπτη το βράδυ και ενώ η μαραθώνια συνεδρίαση του ΔΣ της ΟΛΜΕ βρίσκεται στο τελικό στάδιο με τις παρατάξεις –πλην ΠΑΜΕ– να συγκλίνουν στην πρόταση για απεργία στις εξετάσεις και πριν αρχίσει η ψηφοφορία, η συνεδρίαση διακόπτεται από την προβοκατόρική παρέμβαση στελέχους του ΠΑΜΕ που ψευδέστατα δηλώνει ότι η ΟΛΜΕ ψηφίζοντας μια τέτοια πρόταση που περιλαμβάνει όριο συμμετοχής (30%) στις ψηφοφορίες, όπως τέθηκε από τη ΔΑΚΕ και με βάση το καταστατικό κάθε ΕΛΜΕ) γίνεται «λαγός του Βρούτση» που «καταθέτει απόψε στη Βουλή ανάλογο σχέδιο νόμου στοχεύοντας στο δικαίωμα της απεργίας». Θύελλα χαρακτηρισμών και αποχώρηση της ΔΑΚΕ. Το ψέμα και την προβοκάτσια αναπαράγει και ο Ριζοσπάστης σε δημοσίευμα που αναφέρεται στις παρατάξεις της Αριστεράς, το οποίο καταλήγει: «Προκειμένου να πά- ρουν απόφαση μαζί με τη ΔΑΚΕ γίνονται λαγός της κυβέρνησης στα σχέδιά της να θέσειι ποσοστά για τη λήψη απεργιακών απο- φάσεων» (Σ. 11 – 5). Αξίζει να σημειωθεί ότι το … συνεπές ΠΑΜΕ τροποποιεί την πρότασή του σε 48ωρη απεργία 16 και 17 Μαϊου περιλαμβάνοντας έτσι και την πρώτη μέρα των εξετάσεων (την οποία ψηφίζουν Παρεμβάσεις και ΣΥΝΕΚ). Το πρωί το Υπουργείο Παιδείας κυκλοφορεί paper με ψευδολογίες για να αντικρούσει τα επιχειρήματα των εκπαιδευτι κών και να θωρακίσει τα παπαγαλάκια των ΜΜΕ Η επιχείρηση επιστράτευσης των καθηγητών έχει ξεκινήσει. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος από το σχετικό ρεπορτάζ στο «ΕΘΝΟΣ»: «ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ ΑΝ ΓΙΝΕΙ ΑΠΕΡΓΙΑ ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ» (Πέμπτη 9 -5) Αξιομνημόνευτη η τελευταία παράγραφος από το συγκεκριμένο ρεπορτάζ: «Υπενθυμίζεται ότι μόνο η παράταξη που πρόσκειται στο ΚΚΕ είχε αρνηθεί να γίνουν κινητοποιήσεις κατά την περίοδο των Πανελλαδικών και είχε προτείνει 48ωρη απεργία πριν από την έναρξη των εξετάσεων, στις 14 και 15 Μαϊου. Μάλιστα το ΠΑΜΕ είχε κατηγορήσει την ΟΛΜΕ «ότι παίζει το παιχνίδι της κυβέρνησης» φέρνοντας τη λαϊκή οικογένεια σε σύγκρουση με το συνδικαλιστικό κίνημα. Μιλάνε για απεργία διαρκείας στις εξετάσεις και αναγνωρίζουν ότι είναι δεδομένο ότι η κοινωνία θα είναι απέναντί μας… είναι δεδομένη η εχθρότητα». Την Παρασκευή το πρωί το Δ.Σ., με ψήφους 9 υπέρ και 2 κα- τά (ΠΑΜΕ), καταλήγει σε εισήγηση προς τις Γενικές Συνελεύσεις των ΕΛΜΕ για μια 24ωρη απεργία στις 17 Μαϊου που ξεκινούν οι Πανελλαδικές και μια Πενθήμερη από 20 μέχρι 25 Μαϊου και στη συνέχεια γενικές συνελεύσεις για επαναλαμβανόμενες απεργίες.
«Οι εξετάσεις θα γίνουν ομαλά και στην ώρα τους» διαλαλεί ο Υπουργός …Πολέμου Κ. Αρ- βανιτόπουλος. Αλλά αξιομνημόνευτες και οι δηλώσεις της Μ. Δελλή προέδρου της Ομοσπονδίας Συλλόγων Γονέων Πειραιά (ΚΚΕ): «Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να πάνε απερίσπαστοι να γράψουνε στις Πανελλαδικές. Σε λίγες ημέρες κρίνεται η ζωή τους και θέλει ιδιαίτερη προσοχή το πώς θα χειριστούν το θέμα οι εκπαιδευτικοί» («ΕΘΝΟΣ» Σ. 11 -5).

ΠΑΣΚ. ουσία απούσα η, άλλοτε κραταιά, ΠΑΣΚ εδώ και πάνω από ένα χρόνο από οποιαδήποτε συμβολή στο έργο της ΟΛΜΕ και των ΕΛΜΕ, ψηφίζουσα σχεδόν πάντα λευκό σε σοβαρές και δευτερεύουσες αποφάσεις της Ομοσπονδίας, κατέρρευσε στις πρόσφατες εκλογές για το συνέδριο.

Δευτέρα – Τετάρτη 13 – 15 Μαϊου Η Δημοκρατία του…γύψου και η εκπαίδευση – στρατόπεδο. Από τη συσπείρωση στο συνδικαλιστικό πραξικόπημα Από τη Δευτέρα μοιράζονται τα φύλλα επίταξης. Η εκπαίδευση στο χακί και η αστική δημοκρατία στον…γύψο! Για το …καλό των παιδιών μετατρέπεται σε «απέραντο στρατόπεδο η Παι- δεία»! Οι ολετήρες των βασικών διακιωμάτων και ελευθεριών επιβάλλουν το «νόμο και την τάξη» με την προληπτική επι- στράτευση γιατί «απειλούνται σοβαροί κίνδυνοι για τη δημόσια τάξη και την υγεία των υποψηφίων» μετατρέποντας, έτσι μια μελλοντική κινητοποίηση σε «ιδιώνυμο αδίκημα».

Μετά την εξέλιξη αυτή η ΟΛΜΕ καλεί ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ να κηρύξουν 24ωρη πανελλαδική απεργία στις 17 Μαϊου, μέρα έναρξης των εξετάσεων, για να καταδικάσουν τον κυβερνητικό αυταρχισμό και να στηρίξουν τα κοινωνικά αγαθά που απειλούνται με εξαφάνιση. ΔΑΚΕ και ΠΑΣΚ στην ΑΔΕΔΥ όχι μόνο δεν ψηφίζουν μια τέτοια πρόταση, αλλά πιάνονται από την …επαναστατική πρόταση του ΠΑΜΕ και ψηφίζουν απεργία για Τρίτη 14/5 που πραγμα-οποιούνται οι Γενικές Συνελεύσεις των καθηγητών. Σε δήλωσή τους οι εκπρόσωποι των Παρεμβάσεων σε ΟΛΜΕ και ΔΟΕ αναρωτιούνται: «Ηλίθιοι ή ΠΡΟΒΟΚΑΤΟΡΕΣ; ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΗΡΥΞΗ ΑΠΕΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΔΕΔΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ 14/5 ΚΑΙ ΟΧΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 17/5 ΟΠΩΣ ΖΗΤΗΣΕ Η ΟΛΜΕ.

Η επιστράτευση συσπειρώνει τον κλάδο των καθηγητών και την τρίτη γίνονται οι πιο μαζικές γενικές συνελεύσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας με τη συμμετοχή περίπου 25.000 καθηγητών και η πρότα- ση για απεργία στις εξετάσεις υπερψηφίζεται με πο- σοστά που φτάνουν και το 90%!
Πρωτοφανές το συνδικαλιστικό πραξικόπημα στη Συνέλευση των προέδρων των ΕΛΜΕ μετά τη στροφή των ΔΑΚΕ – ΠΑΣΚΕ – ΣΥΝΕΚ. Αλλοιώνεται από τις αποφάσεις στα κομματικά γραφεία η βούληση του κλάδου για απεργία. Αν και η απεργία συγκεντρώνει το 92%, πραξικοπηματικά μπαίνει και δεύτερη ταυτόχρονη ψηφοφορία αν υπάρχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις. Τα λευκά προσμετρώνται στα κατά και με τον πιο άδοξο τρόπο η απεργία σπάει, αφήνοντας κομμάτια και συντρίμμια, αλλά και πολύ θυμό που μπορεί να μετασχηματιστεί σε δύναμη οργανωμένης αντίστασης… 31

Η απεργία των καθηγητών 16-25/9/2013

Η απεργία των καθηγητών (16-25/9/2013). Ύστερα από χρόνια αδράνειας και εσωστρέφειας το εκπαιδευτικό κίνημα αποφάσισε «να σηκώσει κεφάλι» και να πραγματοποιήσει 8 μέρες απεργίας με ποσοστά (τις πρώτες ιδιαίτερα ημέρες) που θυμίζουν τις δεκαετίες ΄80 και ΄90. H μορφή που επιλέχθηκε για τον αγώνα, στο βαθμό που η OΛME δεν είχε εισήγηση, ήταν οι πενθήμερες επαναλαμβανόμενες απεργίες, τις οποίες στήριξαν στις Γ.Σ. οι Παρεμβάσεις και οι ΣYNEK. Oι ΠAΣK-ΔAKE σφύριζαν διάφορα με τοπικές προτάσεις, ενώ το ΠAME είχε την πρόταση για 48ωρη απεργία, πρόταση που επαναλαμβάνει μονίμως και μονότονα. Στις 20/9 η β’ πενθήμερη απεργία που εισηγείτο η μεγάλη πλειονότητα των ταξικών συνδικαλιστών, ένα μέρος των ΣYNEK και πλήθος τίμιων ανθρώπων της βάσης κέρδισε το 65,9% (απαιτούσε λόγω καταστατικού 66,6%), ενώ τα ποσοστά της απεργίας ακουμπούσαν ακόμα υψηλές συμμετοχές και πάντως πολύ υψηλότερες από αυτές των 24ωρων και 48ωρων εθιμοτυπικών απεργιών. Eίναι αναγκαίο όλοι να σκεφτούν βαθειά, επίμονα και σοβαρά πως χιλιάδες εκπαιδευτικοί σε 85 πρωτοβάθμια σωματεία (EΛME) συντονίστηκαν για να προτείνουν αγώνα διαρκείας.

H μορφή της πενθήμερης απεργίας προτάθηκε από συγκεκριμένες δυνάμεις, λοιδωρήθηκε ή υπονομεύτηκε από τον κρατικό συνδικαλισμό και το ΠAME. Στηρίχθηκε σθεναρά από τις Παρεμβάσεις Συσπειρώσεις Kινήσεις και χλιαρά από τις ΣYNEK. O Eκπαιδευτικός Όμιλος εξέδωσε 5 ανακοινώσεις για την πορεία του αγώνα, ενώ στις 22/9 πραγματοποίησε κεντρική εκδήλωση με πυρήνα το «όλοι στον αγώνα» που αποτελούσε και βασικό σύνθημα της προπαγάνδας του. Στις 25/9 η Γ.Σ. των προέδρων των EΛME, μέσα σ’ ένα δηλητηριασμένο κλίμα του «δεν αντέχουμε», αποφάσισε να διακόψει την απεργία. Eίναι αλήθεια ότι η β’ βδομάδα (που ξεκίνησε στις 23/9, αντιμετώπισε πολλά προβλήματα συνοχής και συμμετοχής, ενώ η δολοφονία του Π. Φύσσα (19/9) ως «τυχαίο» γεγονός άλλαξε τη στόχευση του αγώνα, δημιούργησε νέα δεδομένα, άλλαξε τις ειδήσεις και τη δυναμική. Mέχρι τότε όμως ο κοινωνικός αυτοματισμός είχε σπάσει, χιλιάδες εργαζόμενοι γονείς (κι όχι γονείς γενικά – ο όρος είναι διαταξικός και σε τελική ανάλυση απολίτικος) είχαν λάβει μέρος στις απεργιακές επιτροπές και η απεργία έθετε διλήμματα σ’ όλο το συνδικαλιστικό κίνημα. Γι’ αυτό και βρίσκονται σε απόλυτο λάθος όσοι μηδενίζουν ή ελαχιστοποιούν τον αγώνα. Tα δύο βασικά συνθήματα-προτάγματα της απεργίας, «όχι στις απολύσεις», «όχι στην έξωση μαθητών καθηγητών από το σχολείο» ήταν αυτά που πυροδότησαν τη δυναμική και αυτά που θα διατηρούν ακέραια την ισχύ τους για μεγάλο διάστημα.

Στις 25/9 (Tετάρτη) έγινε προσπάθεια για ανασύνταξη δυνάμεων και επαναφορά νέας απεργίας, αλλά η πρόταση δεν κατάφερε να συγκεντρώσει το 66,6% (2/3) των EΛME. Στη Γ.Σ. των προέδρων (25/9) ψηφίστηκαν δύο κείμενα τα οποία χωρίς ν’ αποτελούν αποτίμηση-κριτική της απεργίας αφήνουν ανοικτό το ζήτημα των αγώνων στο επόμενο διάστημα. 32

Η Τράπεζα θεμάτων και το εξεταστικοκεντρικό σχολείο

Παραφράζοντας τον ποιητή ισχύει ότι «όταν ακούω τράπεζα θεμάτων και εθνικό οργανισμό εξετάσεων, ανθρώπινο κρέας μου μυρίζει». Η Τράπεζα θ(υ)μάτων είχε ως αποτέλεσμα την παραπομπή του 20% των μαθητών της Α΄ Λυκείου για το Σεπτέμβριο του 2014. Η «σφαγή» των εφήβων, αφορά πλέον τον έναν στους τέσσερις μαθητές των Γενικών Λυκείων κατά μέσο όρο πανελλαδικά, ενώ σε πολλούς υποβαθμισμένους δήμους του Λεκανοπεδίου και του νομού Θεσσαλονίκης, καθώς και σε αρκετούς νομούς χτυπημένους από την ανεργία και τον τουρισμό, η «στρατιά» των μετεξεταστέων περιλαμβάνει τον έναν στους τρεις μαθητές. Οι αλλαγές και οι τροπολογίες του Υπουργείου Παιδείας οριακά μείωσαν το παραπάνω ποσοστό. Σχολείο – φροντιστήριο Η εκπαιδευτική διαδικασία κόβεται και ράβεται κακήν κακώς στην εξεταστικοκεντρική, πνευματοκτόνα και ψυχοφθόρα λογική του «νέου λυκείου». Στην πραγματικότητα το «νέο» λύκειο οικοδομείται με τα παλιά υλικά. Μετατρέπεται σε καθολικό εξεταστικό κέντρο και ο ήδη υποβαθμισμένος μορφωτικός του ρόλος απαξιώνεται πλήρως. Τα παιδιά μετατρέπονται σε κυνηγούς αποσπασματικών γνώσεων και βαθμών, σε «άλογα κούρσας» με επιπτώσεις για το μυαλό και την ψυχή τους. Ακόμη περισσότερα φροντιστήρια, ακόμη περισσότερα έξοδα για τη λαϊκή οικογένεια, που ήδη αιμορραγεί οικονομικά.
Η κυρίαρχη πολιτική αποδομώντας το δημόσιο σχολείο προκρίνει ένα σχολείο επιλεκτικό και υποταγμένο στους νόμους της αγοράς, ώστε να διαμορφώνει ανθρώπους χωρίς γενική μόρφωση, πειθήνιους απασχολήσιμους – υποτακτικούς πολίτες. Για τους εξόριστους του λυκείου δημιουργούνται με το νόμο 4186, οι ΣΕΚ (Σχολές Επαγγελματικής Κατάρτισης).

Η τετραετία των ψευδαισθήσεων (2015 – 2018) – Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα!

Η νέα κυβέρνηση –συγκυβέρνηση των «αριστεροευρωπαϊστών» με τους ψεκασμολόγους των ΑΝΕΛ– προσπαθεί να αποκοιμίσει τις συνειδήσεις της στρατιάς που πολεμούσε τρία χρόνια τους Σαμαρά – Βενιζέλο, με χάντρες και καθρεφτάκια. Το έργο είναι παλιό και χιλιοπαιγμένο, με πρωταγωνιστή τον Α. Παπανδρέου το 1981. Πρόκειται για το τρίτο κύμα ενσωμάτωσης. Το 1960 η ΕΔΑ σέρνεται στα απόνερα του Γ. Παπανδρέου, στο όνομα της αντιδεξιάς πολιτικής. Το 1980 ο ριζοσπαστισμός της μεταπολίτευσης και ο ρεφορμισμός των Φλωράκη – Κύρκου γίνονται συμπληρωματικό στοιχείο του ΠΑΣΟΚ. Το 2015 το γ’ κύμα, σε περίοδο κρίσης, λεηλατεί το κέντρο και την αριστερά των κινημάτων και, σαν τον Αχιλλέα στα τείχη της Τροίας, σέρνει στο άρμα του το νεκρό Έκτορα. Η απάτη ηττήθηκε, η αυταπάτη έρχεται, με τα δώρα της Κίρκης και το τραγούδι των Σειρήνων. 33

Ανεκπλήρωτες προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την εκπαίδευση

Η δημόσια εκπαίδευση παραμένει στην πρέσα του μνημονίου, αφού η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ απορρίπτει κάθε αίτημα που έχει οικονομικό «κόστος», όπως τη γενναία και αναγκαία αύξηση των δαπανών. Για το 2015 έχουν προβλεφθεί οι δαπάνες μόλις στο 2,47 % του ΑΕΠ (35,6% μείωση σε σχέση με το 2009) και προβλέπεται να πέσουν στο τραγικά χαμηλό ποσοστό του 1,9%, όπως προβλέπει το νέο μεσοπρόθεσμο για το 2018, με το μέσο όρο δημόσιων δαπανών για την παιδεία στην Ε.Ε 5.34% και στην Ευρωζώνη 5.02%. Στον αντίποδα οι γονείς στην Ελλάδα για εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου διέθεσαν 2,791 δισ. ευρώ το 2013, σύμφωνα με έρευνα, του Κέντρου Αναπτυξιακής Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ – ΓΣΕΕ). Αυτό σημαίνει πρώτα απ’ όλα οικονομική αφαίμαξη των οικογενειών και όξυνση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων.

Το αίτημα για μαζικούς διορισμούς εκπαιδευτικών και συγκεκριμένες δεσμεύσεις για μείωση αριθμού μαθητών ανά τμήμα παραπέμπεται «σε βάθος χρόνου». Τα τελευταία πέντε χρόνια ο αριθμός των εκπαιδευτικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μειώθηκε δραματικά. 28.500 εκ- παιδευτικοί λιγότεροι από το 2010 (102.360 (2010) – 72.428 (2013) δηλ. το 27,3 % του συνολικού αριθμού των εκπαιδευτικών. Από την άλλη μεριά οι διορισμοί ουσιαστικά έχουν μηδενιστεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα κενά, παρά την πρόσληψη 20.000 (!) αναπληρωτών, τις συμπτύξεις προγράμματος, την αύξηση ωραρίου στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, παραμένουν 3.500.

Για καταργήσεις σχολείων και την επαναλειτουργία τους Προεκλογική δέσμευση: «επαναλειτουργία σχολικών μονάδων που καταργήθηκαν» -«Πάγωμα των καταργήσεων – συγχωνεύσεων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και επαναλειτουργία σχολικών μονάδων που καταργήθηκαν (νηπιαγωγεία- δημοτικά-γυμνάσια-λύκεια) βάσει αντικειμενικών κριτηρίων». (Προγραμματικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία). Μετεκλογική πραγματικότητα: «Δεν είδαμε – δεν ακούσαμε – δεν ξέρουμε τίποτα». Η συγκυβέρνηση απορρίπτει την προεκλογική δέσμευση σύμφωνα με την οποία «επαναλειτουργούν σχολικές μονάδες που καταργήθηκαν». Πρόκειται για 1590 σχολεία που έκλεισε η μνημονιακή λαίλαπα, ρημάζοντας το σχολικό δίκτυο και ματώνοντας το δημόσιο σχολείο.
Για τους μισθούς των εκπαιδευτικών Προεκλογική δέσμευση: Οικονομική (…) αναβάθμιση εκπαιδευτικών. Μετεκλογική πραγματικότητα: Σημείο μηδέν. Η κυβέρνηση απορρίπτει κάθε αίτημα για αυξήσεις στους πενιχρούς μισθούς των εκπαιδευτικών και για επαναφορά του ωραρίου στα προ μνημονίου επίπεδα. Γκρίζα η πραγματικότητα: Μείωση μισθών έως και 45% στον πρωτοδιόριστο – εισαγωγικός 640 ευρώ από 1070 και καταληκτικός 1400 από 1600, κόψιμο 13ου – 14ου μισθού και χαράτσι – εισφορά δήθεν αλληλεγγύης / μείωση συντάξεων – εφάπαξ.

Για τον αριθμό των μαθητών ανά τμήμα Προεκλογική δέσμευση: «Εφαρμογή του ανώτατου ορίου των 25 μαθητών ανά τμήμα στην Δευτεροβάθμια και μεσοπρόθεσμα των 20 μαθητών στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση». (Προγραμματικό κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία). Μετεκλογική πραγματικότητα: Καμιά νομοθετική ρύθμιση. Απορρίπτεται κάθε αίτημα που έχει οικονομικό κόστος.

Για το ωράριο των εκπαιδευτικών Προεκλογική δέσμευση: Επαναφορά – μείωση του ωραρίου των εκπαιδευτικών. “Όσον αφορά στο θέμα του ωραρίου εμείς λέμε πάρα πολύ καθαρά ότι ως ΣΥΡΙΖΑ θα επαναφέρουμε το ωράριο”. (Ομιλία στη Βουλή του Αναπληρωτή υπουργού Παιδείας Τάσου Κουράκη, ως τομεάρχη παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, Ιανουάριος 2015) Μετεκλογική πραγματικότητα: Καμιά νομοθετική ρύθμιση. Απορρίπτεται κάθε αίτημα που έχει οικονομικό κόστος.

Για την αξιολόγηση Προεκλογική δέσμευση: «Η κυβέρνηση της Αριστεράς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα καταργήσει όλο το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο της τιμωρητικής αξιολόγησης» (Τάσος Κουράκης, ομιλία στη Βουλή 10/10/2014). Μετεκλογική πραγματικότητα: «Θα υπάρξει κάποιου είδους αξιολόγηση…» 34

Το διάστημα από τα τέλη του Ιουνίου μέχρι και την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου 2015 πραγματοποιήθηκαν τα συνέδρια των δύο εκπαιδευτικών Ομοσπονδιών, της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ. Τα δύο συνέδρια έλαβαν χώρα εν μέσω ραγδαίων πολιτικών εξελίξεων. Ο λαός βρέθηκε αντιμέτωπος με τους ακραίους εκβιασμούς, τις κλειστές τράπεζες, τα τελεσιγράφα και τις απειλές περί χρεοκοπίας και καταστροφής από σύσσωμη τη ντόπια ολιγαρχία, τον αντιδραστικό συρφετό των μεγαλοκαναλαρχών, του ΣΕΒ, ακόμα και της ξεπουλημένης ηγεσίας της ΓΣΕΕ.

Ενορχηστρωτές της νέας αντιλαϊκής λαίλαπας ήταν για μια ακόμα φορά οι ευρωπαίοι και αμερικάνοι ιμπεριαλιστές, οι οποίοι με τις αποκάλυπτες και χυδαίες παρεμβάσεις τους απαιτούσαν την άνευ όρων υποταγή του λαού και την άμεση υπογραφή του τρίτου και πιο σκληρού μνημονίου εξαθλίωσης και υποτέλειας. Μέσα σε αυτό το πολιτικό περίγραμμα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πανέτοιμη για την πειθήνια προσαρμογή της στις προσταγές των ιμπεριαλιστών, μετέτρεψε σε λίγα 24ωρα το ΟΧΙ του ελληνικού λαού σε ένα κατάπτυστο ΝΑΙ. Μέσα σε κλίμα «εθνικής ενότητας και ομοψυχίας» η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ συναντήθηκε στην ίδια όχθη με τις κατ’ εξοχήν μνημονιακές δυνάμεις ΝΔ – ΠΑΣΟΚ – Ποτάμι και τώρα από κοινού χαλκεύουν για το λαό νέα πολύχρονα δεσμά υποτέλειας και εξάρτησης.

Τόσο κατά τη διάρκεια του 17ου συνεδρίου της ΟΛΜΕ όσο και από τις διαδικασίες ολοκλήρωσης (ψηφοφορίες, αποφάσεις συνεδρίου κλπ) το σώμα στάθηκε ιδιαίτερα αδύναμο να απαντήσει, από τη σκοπιά των εργαζομένων, στην πολιτική συγκυρία που βρίσκεται σε εξέλιξη, στους ωμούς εκβιασμούς και τα τελεσίγραφα των ιμπεριαλιστών, καθώς και την πορεία υποταγής της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Οι δυνάμεις και τα στελέχη του νέου κυβερνητισμού βρέθηκαν σε ρόλο απολογητή απέναντι στην κυβερνητική πολιτική, ρίχνοντας αποκλειστικά τα βάρη και τις ευθύνες για τη δραματική κατάσταση στις «έξωθεν» πιέσεις και απειλές. Η στάση τους στη πράξη αθώωνε πλήρως όλη τη μέχρι τότε κυβερνητική πορεία του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία συνίσταται στη διατήρηση όλων των μνημονίων και των 500 περίπου εφαρμοστικών νόμων των κυβερνήσεων ΝΔ – ΠΑΣΟΚ. Οι αποφάσεις του 17ου συνεδρίου έμειναν στα μισά του δρόμου. Το νέο περιβάλλον στην κορυφή της Ομοπονδίας προδιαγράφεται ως ιδιαίτερα «αφιλόξενο». Οι μαχόμενες δυνάμεις τις εκπαίδευσης, πέρα από την ασκούμενη κυ- βερνητική πολιτική που συνθλίβει την εκπαίδευση, τους εκπαιδευτικούς και τη νέα γενιά, έχουν ακόμα να αντιμετωπίσουν το νέο και παλιό κυβερνητικό συνδικαλισμό, που είναι ακόμα πιο ενισχυμένος καθώς και τις δυνάμεις του αναχωρητισμού. 35

Ο Εκπαιδευτικός Όμιλος στη διακήρυξη «Η φυσιογνωμία του Εκπαιδευτικού Ομίλου» επισημαίνεο για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ: «Αφού «ξέπλυνε» τους ιμπεριαλιστές δυνάστες σε ΕΕ – ΔΝΤ – ΝΑΤΟ, μετονομάζοντάς τους σε «Θεσμούς», αφού αποδέχθηκε πλήρως το δόγμα «ανήκομεν εις την Δύσιν» και το πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης της χώρας από τις δυνάμεις αυτές, στη συνέχεια προσαρμόστηκε και τελικά υποτάχθηκε στις απαιτήσεις και τους εκβιασμούς τους. Σήμερα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αναλαμβάνει το βρώμικο έργο να κατεδαφίσει ό,τι απέμεινε όρθιο από τις εργατικές και λαϊκές κατακτήσεις και δικαιώματα. Βάζει ταφόπλακα στην κοινωνική ασφάλιση, μετατρέποντας τις συντάξεις σε επιδόματα εξαθλίωσης, καταδικάζοντας τους εργαζόμενους σε δουλειά μέχρι τα βαθιά γεράματα. Σαρώνει τα εισοδήματα με απανωτές φοροεπιδρομές και φοροληστεία. Βγάζει στο σφυρί τα «ασημικά και τα χρυσαφικά» της χώρας, ξεπουλώντας τη δη- μόσια περιουσία, αεροδρόμια, λιμάνια κλπ. Συνάμα διατηρεί στο ακέραιο το σύνολο της προηγούμενης πολιτικής, κάτω από το ιμπεριαλιστικό δόγμα «καμία μονομερής ενέργεια». Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συντηρεί όλη την αντιεκπαιδευτική πολιτική των μνημονίων και την προχωρά ακόμα περισσότερο. Αντιεκπαιδευτικοί νόμοι που συνθλίβουν τη νέα γενιά στις μυλόπετρες των ταξικών εξεταστικών κάτεργων και της μαύρης εργασίας μαθητείας. Μηδενικοί διορισμοί μονίμων εκπαιδευτικών. Γενίκευση της ελαστικής και επισφαλούς εργασίας. Επιβολή νέας και βαθύτερης φτώχειας διαρκείας για δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικούς μέσω του νέου μισθολογίου. Νέα αξιολόγηση – χειραγώγηση. 36

Ειδικότερα τα «α» επισημαίνουν ότι με την αποκέντρωση θέλουν να βάλουν σε άμεση εφαρμογή την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και των σχολικών μονάδων. Όπως και αν ονομαστεί (αξιολόγηση ή εσωτερική αποτίμηση), θα αποτελέσει το βασικό εργαλείο για την ταξική κατηγοριοποίηση των σχολείων, το όχημα για την κονιορτοποίηση των εργασιακών μας δικαιωμάτων και θα ανοίξει το δρόμο για απολύσεις, κατά τα πρότυπα της περιόδου Αρβανιτόπουλου – Μητσοτάκη. Μέτρα όπως η μαθητεία, οι δημιουργικές εργασίες, η θεματική εβδομάδα, portfolio μαθητών κλπ συμβάλλουν στην προώθηση της «αυτονομίας» και αυτοαξιολόγησης-αξιολόγησης. Οι εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών στην κλίνη του Προκρούστη. Οι κυβερνητικές διακηρύξεις για 20.000 διορισμούς μονίμων εκπαιδευτικών έγιναν φύλλο και φτερό. Οι εκπαιδευτικοί, μόνιμοι και αναπληρωτές, βρίσκονται καθημερινά εδώ και χρόνια αντιμέτωποι με τις ανατροπές των εργασιακών τους δικαιωμάτων. Δεκάδες χιλιάδες εκπαιδευτικοί βρίσκονται εδώ και οκτώ χρόνια σε καθεστώς φτώχειας διαρκείας. Τα απανωτά αντεργατικά μέτρα έχουν επιβάλλει περικοπές πάνω από 40% και έρχεται νέο πετσόκομα. Ο αντιασφαλιστικός νόμος «Κατρούγκαλου» οδηγεί χιλιάδες συναδέλφους σε νέα εργασιακή ομηρία, καταδικάζοντάς τους στη δουλειά μέχρι τα 67 χρόνια, ενώ ο αρχιτραπεζίτης Στουρνάρας εισηγείται την αύ- ξηση των ορίων ηλικίας στα 70 για συνταξιοδότηση. Γιατί φτάσαμε ως εδώ; Είναι αναποτελεσματικοί οι αγώνες ή η λογική που κυριάρχησε σε αυτούς;

Η σφοδρότητα της επίθεσης από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει σπείρει την απογοήτευση. Είναι διάχυτη η αγωνία για το πώς φτάσαμε εδώ και αν μπορούμε να πάμε αλλιώς. Τα μεγαλειώδη κινήματα του 2010-12 έδωσαν βαθμιαία τη θέση τους στην απογοήτευση. Η κατάσταση αυτή είναι η πιο τραγική συνέπεια της παραλυτικής επίδρασης των αυταπατών και των κάλπικων οραμάτων που σκόρπισε ο ΣΥΡΙΖΑ δυσφημίζοντας την Αριστερά. Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ καπηλεύτηκε τους μεγάλους παλλαϊκούς αγώνες για να τους χειραγωγήσει στην λογική της εκλογικής εναλλαγής και των κοινοβουλευτικών αυταπατών, προβάλλοντας το «όραμα» της δήθεν «κυβερνώσας Αριστεράς». Με το μανδύα του «νέου σωτήρα» καλλιέργησε την αναμονή και την ανάθεση στους εργαζόμενους και το λαό, τάζοντας ανέξοδες λύσεις για δήθεν «κατάργηση των Μνημονίων με ένα νόμο και σε ένα άρθρο» εντός πλαισίου ΕΕ, ΔΝΤ, κεφαλαίου, με «διαπραγματεύσεις».

Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ από κυβερνητικούς θώκους υπηρετεί με όμοιο και απαράλλαχτο τρόπο την πολιτική του μεγάλου κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστών δανειστών, συνεχίζοντας τη βάρβαρη και ταπεινωτική για το λαό μνημονιακή πολιτική. Δε διστάζει μάλιστα να αναπαράξει την ίδια τρομοκρατική προπαγάνδα του αστικού μπλοκ για το ενδεχόμενο εξόδου από την ΕΕ.

Η στάση του συνδικαλιστικού κινήματος κατά τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ Δεν χωράει αμφιβολία ότι το εργατικό και το ευρύτερο λαϊκό κίνημα βρίσκεται σε μια περίοδο παρατεταμένης κρίσης και υποχώρησης. Ιδιαίτερα στη συγκυρία που διανύουμε αποκαλύπτεται η γύμνια των συνδικαλιστικών ηγεσιών της ΓΣΕΕ καιτης ΑΔΕΔΥ. ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ, με ευθύνη των δυνάμεων του κυβερνητικού εργοδοτικού και γραφειοκρατικού συνδικαλισμού (ΔΑΚΕ–ΠΑΣΚ –«παράταξη ΣΥΡΙΖΑ») και τη στάση τουΠΑΜΕ κηρύσσουν “σιγή ασυρμάτου”, εμποδίζοντας την αγωνιστική συγκρότηση ενός πανεργατικού κινήματος ενάντια στο νέο αντιλαϊκό οδοστρωτήρα. Χαρακτηριστική ήταν η περίοδος του ασφαλιστικού.

Η κρίση αυτή διαπερνά και την ΟΛΜΕ, καθώς την τελευταία διετία οι δυνάμεις που συγκροτούν την πλειοψηφία και το προεδρείο της, ΣΥΝΕΚ (ΣΥΡΙΖΑ) και ΔΑΚΕ (ΝΔ), σχημάτισαν από την πρώτη στιγμή μια “ιερή συμμαχία” με προφανή στόχο να την παραλύσουν, να φιμώσουν το λόγο της και να την οδηγήσουν σε χειροκροτητή στις βασικές επιλογές της κυβέρνησης και του υπουργείου Παιδείας. Σύρθηκαν και διέσυραν έναν ολόκληρο κλάδο πίσω από τον κακόφημο «Εθνικό Διάλογο». Χαιρέτισαν την επιβολή της μαθητείας, καλώντας την ηγεσία του υπουργείου να προχωρήσει με περισσότερο θάρρος! Αρνήθηκαν να οργανώσουν ουσιαστικά τον αγώνα ενάντια σε θεματική εβδομάδα και δημιουργικές εργασίες, παρά την αντίδραση του κλάδου σε αυτές. Επιχειρούν να «θολώσουν τα νερά» και να αφοπλίσουν τον κλάδο, επαναφέροντας την αξιολόγηση με το μανδύα της «εσωτερικής διαδικασίας αποτίμησης του σχολικού έργου». Υποβοηθούν έτσι το υπουργείο Παιδείας να προχωρήσει στην επιβολή της. Με λίγα λόγια βάζουν πλάτες στην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να υλοποιήσει ανεμπόδιστη την αντιεκπαιδευτική πολιτική της. Η διαφοροποίηση από πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής δε συνοδεύεται από προτάσεις αγωνιστικού μπλοκαρίσματός τους.

Η στάση ΣΥΝΕΚ και ΔΑΚΕ αποτελεί μνημείο κυβερνητικού συνδικαλισμού, ξεπουλήματος των αγώνων και των διεκδικήσεων του κλάδου μας. Οι δυνάμεις των ΣΥΝΕΚ απέναντι στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝΕΛ παρουσιάζονται με το πρόσωπο της υποταγής στο «ρεαλισμό» της «αντικειμενικής κατάστασης» και δίνουν «πίστωση χρόνου» στη νέα κυβέρνηση θέλοντας σωματεία-στηρίγματα της κυβερνητικής πολιτικής. Υιοθετούν την επικίνδυνη λογική πως όταν «υπάρχει τόση φτώχεια» είναι αδιανόητο να υιοθετούνται μαξιμαλιστικά αιτήματα. Επιδιώκουν αθώωση της κυβέρνησης με την προσθαφαίρεση θετικών και αρνητικών μέτρων σε ένα πεδίο ναρκοθετημένο, αφού διατηρείται αλώβητο όλο το μνημονιακό αυταρχικό πλαίσιο. Παραποιούν και αλλάζουν αιτήματα του κλάδου (π.χ για μαθητεία και αξιολόγηση), έτσι ώστε να παρουσιάζεται πως η κυβέρνηση υλοποιεί θέσεις του κλάδου.

Θέλουν τα συνδικάτα υποταγμένα και χειραγωγημένα, αναπαράγοντας την πολιτική της περιόδου ΠΑΣΚ – ΔΑΚΕ στην ΟΛΜΕ. Η ΠΕΚ (η πάλαι ποτέ ΠΑΣΚ), που μέχρι πρόσφατα μαζί με τη ΔΑΚΕ αποτελούσαν τους απολογητές της πολιτικής των κυβερνήσεων ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, εγκαλεί(!) την κυβέρνηση διότι έχασε πολύτιμο χρόνο στην υλοποίηση των αντιλαϊκών μέτρων. Με βάση τα αδιέξοδα των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιχειρεί να αθωώσει την προηγούμενη πολιτική των κυβερνήσεων ΝΔ – ΠΑΣΟΚ που μας έφεραν στη σημερινή κατάσταση. Η ηγεσία του ΠΑΜΕ εκφράζει έλλειψη εμπιστοσύνης στη δύναμη του μαχόμενου και μαζικού κινήματος, που βάζει στην αιχμή του δόρατος τις διεκδικήσεις και τα αιτήματά του.

Στην περίοδο που διανύουμε, θεωρούμε ώριμη και αναγκαία την υλοποίηση του διαχρονικού αιτήματος για ένα ενιαίο συνδικάτο της εκπαίδευσης. 150.000 δάσκαλοι και καθηγητές με κοινό εργασιακό – οικονομικό – ασφαλιστικό καθεστώς, που αναπνέουν τον ίδιο αέρα της κιμωλίας καθημερινά, με κοινό εργοδότη και κοινά προβλήματα, δεν μπορεί παρά να έχουν και κοινή δράση. Όμως και η ουσιαστική διεκδίκηση μιας άλλης εκπαίδευσης το προϋποθέτει, καθώς και η ανασυγκρότηση του πανεκπαιδευτικού μετώπου. Ούτε βήμα πίσω από τις διεκδικήσεις μας για χάρη των προτεραιοτήτων κυβέρνησης – ΕΕ – ΔΝΤ. 37

Το οδοιπορικό των τριάντα χρόνων ολοκληρώνεται με τα αφιερώματα στην Οκτωβριανή Επανάσταση (1917) που μαζί με την Κομμούνα του Παρισιού (1871) και την Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα (1966), αποτελούν τις τρεις μεγαλύτερες στιγμές στην ιστορική πορεία για την κοινωνική χειραφέτηση κι απελευθέρωση. Η Οκτωβριανή Επανάσταση, με πρωτοπορία τους Ρώσους κομμουνιστές και κοινωνική βάση την εργατοαγροτική συμμαχία, απέδειξε «εμπράγματα» ότι ο σοσιαλισμός δεν είναι μια ουτοπία, αλλά είναι ρεαλιστική κοινωνική διέξοδος. Αξιοποιώντας τα διδάγματα από τη χαμένη επανάσταση του 1905, συνέτριψε το τσαρικό καθεστώς της δουλοπαροικίας-απολυταρχίας, εκμηδένισε τα στρατιωτικά πραξικοπήματα, απέκρουσε την ιμπεριαλιστική επέμβαση και άνοιξε το δρόμο για την εξουσία των φτωχών, των εργατών και των καταπιεσμένων της Ρωσίας. Μετέτρεψε το «αδύνατο» σε δυνατό.

Kλείνοντας αυτό το αφιέρωμα (και διασκευάζονται ελαφρά για την περίπτωση) μας έρχονται στο νου οι στίχοι του ποιητή:

Δεν είναι και λίγα τα τριάντα χρόνια
με τόσες ρήξεις, τόσες ανατροπές
τόσες μεταβαλλόμενες συνεχώς ελπίδες
μα πολύ λίγα για τη σκέψη μας
ν’ αφομοιώσει αυτές τις αλλαγές
να συντονίσει μαζί τους τον ρυθμό της 27

Σημειώσεις – Bιβλιογραφία
1. Προλογικό σημείωμα, «Για την έκδοσή μας», αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τεύχος 1, Mάρτης 1988.
2. Kώστας Bάρναλης, «O Oδηγητής», «Tο φως που καίει», 6η έκδοση, εκδ. Kέρδος, Aθήνα 1977, σ. 96.
3. Tίτος Πατρίκιος, Έχουν την ώρα τους τα λόγια, H νέα χάραξη, εκδ. Kέρδος, Aθήνα 2007, σ.33.
4. αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 1, Mάρτης 1988, ό.π.
5. αντιτετράδια της εκπαίδευσης, «Tα νέα μέτρα του YΠEΠΘ και η απάντησή μας», ό.π.
6. ό.π.
7. Δημήτρης Δασκαλάκης, Γιατί χρειάζεται η αξιολόγηση, «Pιζοσπάστης», 25/2/1988.
8. αντιτετράδια της εκπαίδευσης, ό.π.
9. αντιτετράδια της εκπαίδευσης, «Kαι όμως… “H Kαρχηδόνα πρέπει να καταστραφεί”», τ. 11, καλοκαίρι 1990.
10. «Tετράδια της Aπεργίας», Σημειώσεις για το μέλλον, έκτακτη έκδοση του περιοδικού «αντιτετράδια της εκπαίδευσης», Σεπτέμβριος-Oκτώβριος 1990.
11. «Tετράδια της Aπεργίας», Aποτίμηση, Eκτιμήσεις, Συμπεράσματα της Aπεργίας στις Eξετάσεις, ό.π.
12. αντιτετράδια της εκπαίδευσης, «Tο χρονικό μιας μη “προαναγγελθείσης” εξέγερσης», τ. 13-14, Φεβρουάριος-Aπρίλιος 1991.
13. Mηνιαίο Πληροφορικό Δελτίο της OΛME, τ. 640/1993.
14. Xρ. Kάτσικας-K. Θεριανός, Iστορία της Nεοελληνικής Eκπαίδευσης, εκδ. Σαββάλα, Aθήνα 2004.
15. ό.π.
16. «Eπιμόρφωση ή Συμμόρφωση;», εκδ. «Eκπαιδευτικός Όμιλος – αντιτετράδια», χειμώνας 1993.
17. αντιτετράδια της εκπαίδευσης, 6ο εκπαιδευτικό Συνέδριο, τ. 23-24, Kαλοκαίρι 1993.
18. Δελτίο τύπου Yπ. Eσωτερικών, 29/2/1995.
19. Xρ. Kάτσικας-Γ. Kαββαδίας-K. Θεριανός, Tο «Eγχειρίδιο» του καλού εκπαιδευτικού. Παρατηρήσεις για τη στάση του εκπαιδευτικού στην τάξη», εκδ. Eλληνικά Γράμματα, Aθήνα, B’ έκδοση, 2007.
20. Nίκου Xάνου, αντιτετράδια της εκπαίδευσης, «13 μέρες αγώνα…», ειδικό διπλό τεύχος 44-45, Iαν.-Φεβρ. 1997.
21. Kεντρική Συντονιστική Eπιτροπή, Eκτιμήσεις-Aπολογισμός, αντιτετράδια της εκπαίδευσης, Eιδικό αφιέρωμα, τ. 50, Aπρ.-Iούν. 1998.
22. N. Bοργιάς-Φ. Πανοπούλου, «Aντιπολεμική – Aντιιμπεριαλιστική κίνηση. Aνάγκη των καιρών», αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 53, Mαρτ.-Aπρ. 1999.

23. Πολιτική και εκπαιδευτική συγκυρία, Αντιτετράδια της εκαπίδευσης, τ. 90, Καλοκαίρι 2009.
24. Από το εξώφυλλο, Αντιτετράδια της εκαπίδευσης, τ. 95, Φθινόπωρο 2010
25. Πολιτική και εκπαιδευτική συγκυρία, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 93, Άνοιξη 2010.
26.Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ.85, Άνοιξη 2008
27. Tίτος Πατρίκιος, Eπιτάφιος στο Παρίσι, το 1960, ό.π.
28. Αντί προλόγου, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τα 101, Άνοιξη – καλοκαίρι 2012
29. Πολιτική και εκπαιδευτική επικαιρότητα, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 101, Άνοιξη – καλοκαίρι 2012
30. Οδοιπορικό μιας προαναγγελθείσας απεργίας, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 104, Καλοκαίρι 2013
31. Οδοιπορικό μιας προαναγγελθείσας απεργίας, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 104, Καλοκαίρι 2013
32. Αφιέρωμα: Η απεργία των καθηγητών, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 105, Φθινόπωρο 2013
33. Αντί προλόγου, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 108, Χειμώνας 2015
34 Γιώργος Κ. Καββαδίας, Ανεκπλήρωτες προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την εκπαίδευση, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 108, Άνοιξη 2015
35. Ένας σύντομος απολογισμός για τα Εκπαιδευτικά συνέδρια σε ΟΛΜΕ και ΔΟΕ, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 108, Άνοιξη 2015.
36. Η φυσιογνωμία του Εκπαιδευτικού Ομίλου, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 112, Μάρτιος –Απρίλιος – Μάιος 2016.
37.Αγωνιστικές Παρεμβάσεις ΔΕ, Διακήρυξη για το 18ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ, Αντιτετράδια της εκπαίδευσης, τ. 116, Μάρτιος –Απρίλιος – Μάιος 2017.