Πραγματοποιήθηκε με πάσα επισημότητα, το Διεθνές επιστημονικό συνέδριο με τίτλο «Καρπενήσι, Αύγουστος 1944. 80 χρόνια από την καταστροφή της πόλης – Εθνικές και Ευρωπαϊκές Διαστάσεις» καθώς τον Αύγουστο του 1944 οι ναζί κατέστρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά την πόλη. Στο συνέδριο που έλαβε χώρα από τις 27-30 Μαρτίου, στο Συνεδριακό Κέντρο Καρπενησίου, παρευρέθηκε και ο πρώην πρόεδρος της Δημοκρατίας, Π. Παυλόπουλος.
Το συνέδριο διοργανώθηκε από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους – Τμήμα Ευρυτανίας, την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Στερεάς Ελλάδας, τον Δήμο Καρπενησίου, την ΕΛΜΕ Ευρυτανίας, το 1ο ΕΠΑΛ Καρπενησίου, την Μητρόπολη Καρπενησίου και την Εταιρεία Φίλων Κωνσταντίνου και Ιωάννας Τσάτσου.

Για τέσσερις μέρες στο Συνεδριακό Κέντρο της πόλης εμφανίστηκαν ιστορικοί αναφερόμενοι στο τραυματικό για την πόλη μας γεγονός. Χρειάζεται μια αποτίμηση για το Συνέδριο καταδεικνύοντας θετικά και αρνητικά.
… Μπαίνοντας στην ουσία του γεγονότος χρήσιμο είναι να κατατεθούν μερικές παρατηρήσεις για προβληματισμό. Το πρώτο που έρχεται στο μυαλό και χρειάζεται να απαντηθεί απ’ όλους είναι το γιατί έπρεπε να περάσουν 81 χρόνια, σχεδόν αιώνας για να αγγιχθεί το γεγονός. Το αμέσως επόμενο είναι αυτά που ακούστηκαν από τους εισηγητές στο Συνεδριακό Κέ­ντρο. Από κάποιες εισηγήσεις η ιστορική ματιά ήταν στα όρια του στρογγυλέματος με έντονο το άρωμα του ιστορικού αναθεωρητισμού που τείνει να γίνει κυρίαρχο τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά την ιστορία της, με αρκετούς εκπροσώπους και στη δικιά μας ιστορική κοινότητα, μερικοί εκ των οποίων εμφανίστηκαν στο πόντι­ουμ του Συνεδρίου.

Η βαρβαρότητα, οι καταστροφές, τα εγκλήματα πολέμου που είχαν έκταση σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, Κάνδανος, Δοξάτο, Καλάβρυτα, Δίστομο, Υπάτη, Σπερχειάδα, Καρπενήσι και πολλά άλλα τραγικά μέρη αναδεικνύουν έντονα και τους Θύτες εκτός των Θυμάτων. Αυτό δεν φωτίστηκε στο Συνέδριο από τους εισηγητές ηθελημένα ή αθέλητα. Η περιγραφή του Αυγούστου του ’44 περιορίστηκε στο εύρος και την έκταση της καταστροφής και όχι σε αυτούς που την προκάλεσαν.
Οι Γερμανοί, γενικά και αφηρημένα, έκαψαν το Καρπενήσι, ή καλύτερα κάηκε το Καρπενήσι από κάποιους στρατιώτες σκληρούς που ήταν άγριοι πολεμιστές στο Ανατολικό Μέτωπο και τυχαίως βρέθηκαν και στο Καρπενήσι καίγοντάς το. Αυτό ήταν το μοτίβο των περισσότερων εισηγήσεων. Έλλειπε παντελώς το ιστορικό υποκείμενο που προκάλεσε τη βαναυσότητα.
Η λέξεις φασισμός, ιμπεριαλιστικός πόλεμος -για παράδειγμα- είναι ζήτημα αν ακούστηκαν μια δυο φορές. Απουσίαζε επίσης και το άλλο δρων ιστορικό υποκείμενο από τις εισηγήσεις. Ο ΕΛΑΣ, η εκτεταμένη αντίσταση, ο αιματηρός αγώνας ενάντια στον κατακτητή φασίστα παρουσιάστηκαν περισσότερο σαν αιτία πρόκλησης των αντιποίνων παρά σαν πάνδημη οργάνωση αντίστασης και σύγκρουσης με τον κατακτητή στην οποία συμμετείχε το Καρπενήσι και η Ευρυτανία σχεδόν ολοκληρωτικά.

Ο ΕΛΑΣ παρουσιάστηκε περισσότερο σαν διαπληκτιζόμενος με τον ΕΔΕΣ παρά σαν αντιστασιακή οργάνωση δρώσα παλλαϊκά. Κάποιοι από τους εισηγητές μάς είπαν περίπου, συγκα­λυμμένα ή και ανοιχτά, ότι τη βαρβαρότητα την προκάλεσε η δράση της αντίστασης και του ΕΛΑΣ, επιχείρημα που χρησιμοποίησε κατά κόρον η «εθνική» ιστοριογραφία της μετεμφυλιακής περιόδου.
Το στρογγύλεμα του τραυματικού αυτού γεγονότος δεν επέτρεψε να ριχθεί άπλετο φως στους θύτες αλλά και στις αιτίες που το προκάλεσαν. Επίσης δεν απαντήθηκε γιατί το έγκλημα πολέμου, ή καλύτερα τα εγκλήματα του φασισμού, εναντίον του ελληνικού λαού δεν φωτίστηκαν από την κυρίαρχη ιστοριογραφία για σχεδόν έναν αιώνα.
Γιατί η ελληνική πολιτεία όχι μόνον έκλεισε τα μάτια μπροστά στις καταστροφές και στο άφθονο αίμα που κατέβαλε ο λαός μας ως φόρο τιμής, χάιδεψε τους θύτες απενοχοποιώντας τους και πολλές φορές όχι μόνο συνεργάστηκε μαζί τους αλλά συμπεριέλαβε τη φασιστική κουλτούρα και συμπεριφορά, ως μέρος και σημείο αναφοράς του λεγόμενου εθνικού κορμού.

Η Λευκή Τρομοκρατία που επακολούθησε των καταστροφών της κατοχής και συνέχισε τον κύκλο της βίας και του αίματος με την εξόντωση κατοίκων και χωριών δεν ήταν τίποτε άλλο παρά η συνέχεια της ναζιστικής βίας με άλλους πρωταγωνιστές. Έτσι εξηγείται η λείανση των γεγονότων γιατί από μόνα τους είναι αιχμηρά και καταδεικνύουν τους συμμετέχοντες που και όνομα είχαν και έχουν και κυρίως είχαν και έχουν πολιτικό υπόβαθρο.
Ο ιστορικός αναθεωρητισμός ακριβώς αυτό έρχεται να κάνει. Να λειάνει, να στρογγυλέψει και τελικά να δικαιολογήσει κρύβοντας αιτίες και αιτιατά. Είναι έντονη σε ευρωπαϊκό επίπεδο η προσπάθεια να ξεπλυθεί ο φασισμός και να εξισωθεί με τα κομμουνιστικά κόμματα που συγκρούστηκαν κατά μέτωπο μαζί του. Η γνωστή θεωρία των δυο άκρων που αναπαράγεται από πολλούς «ιστορικούς» και παπαγαλάκια του συστήματος.
Τέλος δεν απαντήθηκε βέβαια, ακόμα και σήμερα, γιατί η Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι Πανεπιστημιακοί Φορείς, οι ιστορικοί, η Πολιτεία, δεν διεκδίκησαν την αποκατάσταση των τραυμάτων και την υλική και ηθική δικαίωση των θυμάτων; Γιατί καμιά κυβέρνηση δεν τόλμησε να βάλει το ζήτημα των αποζημιώσεων και του κατοχικού δανείου; Γιατί οι Δήμοι που υπέστησαν στο πετσί τους τη ναζιστική και φασιστική βαρβαρότητα και είναι πάρα πολλοί, δεν διεκδίκησαν έστω και καθυστερημένα να μπουν στο δίκτυο μαρτυρικών πόλεων δυναμώνοντας τη λαϊκή απαίτηση για δικαιοσύνη;

Η Βουλεύτρια του νομού μας για παράδειγμα, πέρα από τα καλά της λόγια και τις φωτογραφίες, θα θέσει το θέμα με ερώτησή της στην Βουλή; Το Δημοτικό Συμβούλιο που δεν το έκανε ποτέ έως τώρα, θα εκδώσει έστω ένα ψήφισμα καταδίκης των φασιστών που κατέκαψαν και βυσσοδόμησαν πάνω στο σώμα της πόλης; Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση που εντός της επικράτειάς της έχει το Δίστομο, την Υπάτη, τη Σπερχειάδα, το Καρπενήσι και άλλα δεκάδες κατεστραμμένα χωριά με πολλά θύματα, έχει αυτά τα ιστορικά γεγονότα και κυρίως την οργανωμένη διεκδίκηση ψηλά στην ατζέντα της;

Πολλά τα ερωτήματα και λίγες οι απαντήσεις. Για να μην κλείσουμε όμως απαισιόδοξα αυτή την μικρή αναφορά, έστω και έτσι, σε ό,τι αφορά το Καρπενήσι η γάζα βγήκε από το τραύμα. Μένει να βρεθούν οι τρόποι για την επούλωση και την αποκατάσταση. Είναι βέβαιο ότι τελικά θα δοθούν και οι απαντήσεις για να συμφιλιωθούμε με την αλήθεια και το κυριότερο να αφήσουμε πίσω πολιτικές και ιδεολογίες που έβαλαν μέσα στην ανθρώπινη ιστορία την θηριωδία και τον όλεθρο.

«Ο φασισμός δεν έρχεται από το μέλλον
καινούργιο τάχα κάτι να μας φέρει
Τι κρύβει μέσ’ στα δόντια του, το ξέρω
καθώς μου δίνει γελαστός το χέρι
Οι ρίζες του το σύστημα αγκαλιάζουν
και χάνονται βαθιά στα περασμένα
Οι μάσκες του με τον καιρό αλλάζουν
μα όχι και το μίσος του για μένα
Το φασισμό βαθιά κατάλαβέ τον
Δεν θα πεθάνει μόνος, τσάκισέ τον»

Κώστας Μαστροκώστας

πηγή: Λαϊκός Δρόμος