Με τίτλους “καταρρέουν οι τραπεζικές μετοχές”,  σε “ελεύθερη πτώση το Χρηματιστήριο”, που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των ειδήσεων,  την εβδομάδα που διανύουμε, έγινε γνωστό πως “ισχυρή τραπεζική βουτιά βύθισε το Χρηματιστήριο”. Η ανησυχία από το “ξαφνικό” γεγονός ήταν έκδηλη τόσο στους τραπεζιτικούς κύκλους όσο και στα κυβερνητικά επιτελεία, που επιχείρησαν να κρατήσουν χαμηλά τη σχετική ενημέρωση,  για προφανείς λόγους. Ο πρωθυπουργός υποχρεώθηκε άμεσα να συγκαλέσει σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου “για αποτίμηση της κατάστασης” και να εκδώσει ανακοίνωση του Γραφείο Τύπου του που εμφανίζει το βύθισμα του Χρηματιστηρίου ως “αναντίστοιχο με τα θεμελιώδη μεγέθη των τραπεζών και της ελληνικής οικονομίας” και εκτιμά ότι “η κατάσταση οφείλεται σε κερδοσκοπικές πιέσεις”…..

Η είδηση ήλθε να σπάσει το απατηλό κλίμα που καλλιεργεί η κυβέρνηση για “επαναφορά στην οικονομική σταθερότητα και στην ανάπτυξη μετά το τέλος των μνημονίων” και να δείξει ότι όχι μόνο κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει αλλά και ότι η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να βαδίζει με αδύναμα, σαθρά πόδια και να παραμένει ευάλωτη και εύθραυστη σε κάθε οικονομική αναταραχή ή πίεση.

Το “μαζικό ξεπούλημα χαρτιών των τραπεζών”, σύμφωνα με γραφόμενα στον αστικό Τύπο, θεωρήθηκε από τραπεζίτες ως “αψυχολόγητη πτώση” και “χωρίς καμιά λογική” και ότι “η “κατάσταση στο ελληνικό χρηματιστήριο ξεπερνά κατά πολύ μια αρνητική αντίδραση”. Οι σχολιασμοί αυτοί δείχνουν έναν αιφνιδιασμό(;) και το βαρύ κλίμα και την ανησυχία που έχει δημιουργηθεί στους τραπεζίτες και τους κυρίαρχους οικονομικούς κύκλους. Καθώς βυθίστηκαν οι μετοχές και των 4 μεγαλύτερων τραπεζών στην Ελλάδα (Εθνική, Άλφα, Πειραιώς,  Γιούρομπανκ), η “αρνητική αντίδραση” προδίδει και χαρακτηριστικά μιας κίνησης που έβαλε υπό ισχυρή πίεση όλο, ουσιαστικά, το τραπεζικό σύστημα της χώρας.

Οι πρώτες προσπάθειες από αστικά κέντρα να “εξηγήσουν” γιατί επήλθε “βίαιο ξεπούλημα” των τραπεζικών μετοχών, συμπεριέλαβε εικασίες που αναμιγνύουν μια σειρά λόγους: Το ότι επέδρασαν οι κίνδυνοι “μη εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων” και “μετάδοσης της ιταλικής κρίσης”. Η “ανεπάρκεια” κεφαλαίων των τραπεζών (…παρά τις τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις) και η “μη ικανοποιητική μείωση” των “κόκκινων δανείων” τους. Η αδυναμία των ελληνικών τραπεζών να προσφύγουν στις “αγορές” λόγω ληστρικών επιτοκίων.

Δεν μπορεί, ωστόσο, να διαφύγει της προσοχής ότι η “βουτιά” του Χρηματιστηρίου “συγχρονίστηκε” με τρία συμβάντα: Με την παρουσίαση του κυβερνητικού προσχεδίου του κρατικού Προϋπολογισμού για το 2019. Με τη δημοσίευση έκθεσης της Capital Economics (μιας από τις μεγαλύτερες διεθνείς εταιρείες παροχής οικονομικών συμβουλευτικών υπηρεσιών, που συνδέεται με ισχυρά χρηματοοικονομικά κέντρα) που προβλέπει “δημοσιονομικό εκτροχιασμό της Ελλάδας” το 2019 (κάνοντας αναφορά και στο “σενάριο” μη περικοπής των συντάξεων) και “επιβράδυνση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας”. Και ακόμη με την έκθεση της γνωστής πολυεθνικής επενδυτικής Tράπεζας Goldman Sachs για τις ελληνικές τράπεζες που αναφέρεται στην “περιορισμένη ικανότητα του τραπεζικού κλάδου να αντέξει σε οποιοδήποτε σοκ (εσωτερικό ή εξωτερικό, οικονομικής ή πολιτικής φύσεως)”.

Οι συμπτώσεις αυτές δεν μπορούν να θεωρηθούν ούτε τυχαίες ούτε αθώες και είναι εμφανές ότι το βούλιαγμα του Χρηματιστηρίου ήλθε να προστεθεί σαν ένας ακόμη “μοχλός” για την πειθήνια εφαρμογή των επιταγών της πολιτικής που έχει συμφωνήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ με τους εποπτεύοντες “θεσμούς των δανειστών”, ανάμεσα στις οποίες έμφαση, σ’ αυτήν τη φάση, δίνεται στο θέμα της δραστικής και γρήγορης μείωσης του αριθμού των “κόκκινων δανείων”,  που περιέχονται στο χαρτοφυλάκιο των τραπεζών.

Το γεγονός ότι ξένα μεγάλα κέντρα οικονομικής πληροφόρησης έδωσαν αμέσως διεθνώς την είδηση για την πτώση των μετοχών στο ελληνικό Χρηματιστήριο,  και το αμερικάνικο “Bloomberg” με τον τίτλο “το ξεπούλημα προειδοποιεί τις ελληνικές τράπεζες μέχρι την άνοιξη να καθαρίσουν τους ισολογισμούς τους” και με ρεπορτάζ ότι οι μεγάλες ελληνικές τράπεζες έχουν δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ότι θα μειώσουν τα “κόκκινα δάνεια” κατά 60% ως το 2021 και κατά 27% ως το τέλος του 2018, κάνει ολοφάνερο πως ένας βασικός στόχος της πρόκλησης κατάρρευσης των μετοχών των μεγάλων (“συστημικών”) τραπεζών είναι το πρεσάρισμα για την ταχύρρυθμη κι εκτεταμένη μείωση των “κόκκινων δανείων” είτε με κατασχέσεις είτε με πώλησή τους σε κεφαλαιοκρατικές-εταιρείες (funds) που επιδίδονται στην αρπαγή περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών. Είναι χαρακτηριστικό ότι κυκλοφόρησε και μια δήλωση “κύκλων του υπουργείου Οικονομικών” που αναφέρει πως “όπως κάθε φορά έτσι και τώρα ένα δημοσίευμα του Bloomberg προκάλεσε την υπερβολική αντίδραση των αγορών”…

Τα “κόκκινα δάνεια” ανέρχονται σε 88,6 δις, σχεδόν στο μισό του ΑΕΠ της Ελλάδας, και αποτελούν μια μεγάλη λεία για κερδοσκοπικά funds. Το 14,4% αυτών των δανείων (12,75δις) έχει περιέλθει σε καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία, όμως από 15 Σεπτέμβρη μπήκε σε ισχύ νομοθετική διάταξη για υποχρεωτική άρση του τραπεζικού απορρήτου,  που χρησιμοποιείται για να πεταχτούν οφειλέτες από το καθεστώς της νομικής προστασίας. Επιπλέον στις 31 Δεκέμβρη του 2018 λήγει το καθεστώς νομικής προστασίας,  οπότε από το 2019 ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για μαζικούς πλειστηριασμούς και κατασχέσεις.

Η κυβερνητική πολιτική σφίγγει τη μέγκενη προς αυτή την κατεύθυνση – και θα τη σφίξει περισσότερο μετά τις νέες πιέσεις που δημιουργεί η κατάρρευση των τραπεζικών μετοχών. Κι αυτό δεν προκύπτει μόνο από τα μέτρα που έχουν δρομολογηθεί για την άρση της νομικής προστασίας και τις δεσμεύσεις προς την ΕΕ και μια μεγάλη μείωση των “κόκκινων δανείων” στη διετία του 2019-2021, αλλά και από την ένταση των αυταρχικών ενεργειών της που έχουν σκοπό να ανακόψουν τις αντιδράσεις για τους πλειστηριασμούς. Τελευταία απόδειξη γι’ αυτό η παραπομπή σε δίκη του δάσκαλου Η. Σμήλιου για τις διαμαρτυρίες του ενάντια σε πλειστηριασμούς και οι κλήσεις σε απολογία του Π. Λαφαζάνη από το “τμήμα Προστασίας του Κράτους και του Δημοκρατικού Πολιτεύματος” και την Εισαγγελία Πλημμελειοδικών.

Ακης Αδαμόπουλος, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ