Δεν θυμίζει μόνο η Ευρώπη πολιτικό καζάνι που βράζει. Σε πλήρη αναβρασμό βρίσκεται και η Μέση Ανατολή, με την πολυμέτωπη αντιπαράθεση Σαουδικής Αραβίας- Ιράν, την πρόσφατη απόφαση του Κατάρ να αποχωρήσει από τον ΟΠΕΚ και το Ριάντ να δέχεται πυρά κριτικής -αν και όχι ισχυρές μέχρι στιγμής πιέσεις- για την υπόθεση της δολοφονίας του Τζαμάλ Κασόγκι και την ανθρωπιστική κρίση στην Υεμένη.
Στο περιβάλλον αυτό συνεδρίασε στην πρωτεύουσα της Σαουδικής Αραβίας το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (GCC), με τους οικοδεσπότες να σχεδιάζουν να θίξουν όλα τα παραπάνω ζητήματα, πλην της υπόθεσης Κασόγκι. Τα βλέμματα είναι πρωτίστως στραμμένα στο Κατάρ, όχι μόνο γιατί οι ΗΠΑ ασκούν το τελευταίο διάστημα πιέσεις στο βασίλειο των Σαούντ να προσεγγίσει και πάλι το εμιράτο, ύστερα από διετή προσπάθεια να το οδηγήσει στην απομόνωση, αλλά και γιατί η επικείμενη αποχώρηση της Ντόχα από το καρτέλ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών θέλει να στείλει ηχηρό μήνυμα πρωτίστως στο Ριάντ. Υπενθυμίζεται ότι η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, αλλά και η Αίγυπτος (που δεν είναι μέλος του GCC) διέκοψαν διπλωματικούς και οικονομικούς δεσμούς με το Κατάρ τον Ιούνιο του 2017, κατηγορώντας το εμιράτο ότι στηρίζει την τρομοκρατία. Επί τάπητος τέθηκε και το ζήτημα του Ιράν, που έρχεται αντιμέτωπο με αμερικανικές κυρώσεις, χωρίς αυτό να έχει ωστόσο ανακόψει την προσπάθειά του για αύξηση της επιρροής στην περιοχή.
Το Κατάρ, ένα μέλος που, παρά το μικρό μέγεθός του, επί χρόνια διαδραμάτιζε καθοριστικό ρόλο στον ΟΠΕΚ, αποχωρεί από το καρτέλ. Η κόντρα του με τη Σαουδική Αραβία κρατάει χρόνια, όπως και το ευρύτερο παιχνίδι συγκρότησης συμμαχιών και προσπάθειας άσκησης επιρροής. Ίσως ήταν τελικά θέμα χρόνου να δοκιμάσουν οι γεωπολιτικές εντάσεις τις αντοχές ενός οργανισμού, που άλλοτε ήταν απόλυτος κυρίαρχος της αγοράς πετρελαίου. Και το ερώτημα τώρα είναι πώς θα επηρεάσουν οι εξελίξεις αυτές το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τις εξελίξεις στη μονίμως σε αναβρασμό περιοχή.
Ενταγμένο στον ΟΠΕΚ από το 1961 το Κατάρ ανακοίνωσε ότι αποχωρεί προκειμένου να εστιάσει την προσοχή του στην αγορά φυσικού αερίου. Δεν έκανε βεβαίως καμία αναφορά στη ραγδαία επιδείνωση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία, τις σχέσεις του με το Ιράν, που βαρύνεται με αμερικανικές κυρώσεις ή στις συνεχείς επιθέσεις και πιέσεις του Τραμπ. . Είναι σαφές όμως πως η απόφαση δεν έχει να κάνει μόνο με τις προτεραιότητές τους στον ενεργειακό τομέα, αλλά και με τα μηνύματα, που θέλει να στείλει στον μεγάλο αντίπαλο και ευρύτερα στις αγορές.
Ανοίγοντας την πόρτα της εξόδου, όμως, δημιουργεί ένα προηγούμενο, καθώς κανείς δεν αποκλείει ότι θα ακολουθήσουν και άλλα μέλη, δεδομένου ότι οι σημερινές συνθήκες, στις οποίες τον πρώτο και τελευταίο λόγο έχει η Σ. Αραβία, ενοχλούν αρκετά μέλη. Το Κατάρ πάνω από όλα θέλει να στείλει το μήνυμα ότι το καρτέλ εξελίσσεται σε έναν οργανισμό δέσμιο των πολιτικών εξελίξεων και συγκρούσεων, αλλά και έναν παίχτη μικρότερης επιρροής σε μία αγορά, στην οποία οι ΗΠΑ με την εντυπωσιακή ανάπτυξη των σχιστολιθικών κοιτασμάτων, αλλά και οι μεγάλοι καταναλωτές, όπως η Κίνα και η Ινδία, μπορούν επίσης να επηρεάσουν καίρια την κατεύθυνση των τιμών. Ότι το μέλλον ενός οργανισμού, που είχε αντέξει κρίσεις, αναταράξεις, ακόμη και πολέμους, αμφισβητείται.
Αυτό το τελευταίο το αναγνωρίζουν όλοι οι εμπλεκόμενοι, καθώς δεν γνωρίζουν ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από ενδεχόμενη διάλυση του καρτέλ ή αλλιώς πώς θα είναι ένας κόσμος χωρίς ΟΠΕΚ. Καθώς το υλικό υπόβαθρο των ενδοϊμπεριαλιστικών και περιφερειακών ανταγωνισμών στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου είναι ο ενεργειακός πλούτος των υδρογονανθράκων και η διαμετακομιστική και εμπορική διαχείρισή του, αναμένονται πολύ πιό έντονες αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις στο μέλλον.
e-prologos.gr
