Ο κ. Μητσοτάκης επισκέφθηκε για τα Θεοφάνεια τον Άη Στράτη και βρήκε (ή του είπαν) να τον χαρακτηρίσει “τοπόσημο διχασμού”.

Να του θυμίσουμε:

Ιστορικό ντοκουμέντο: Μενέλαου Λουντέμη – Υποταγή ή Θάνατος (Αη Στράτης, 15/09/1952)

Με αφορμή τη συμπλήρωση 110 ετών από τη γέννηση του Μενέλαου Λουντέμη (14/01/1912), παρατίθεται μια επιστολή που έγραψε από τον Άη Στράτη όπου βρισκόταν εξόριστος το 1952.

***

Υποταγή ή θάνατος

Του εξόριστου συγγραφέα Μενέλαου Λουντέμη

Οι Οτεντόττοι είχαν μια πρωτόγονη ειλικρίνεια. Έλεγαν στον αιχμάλωτό τους: “Σε θρέφω για να σε φάω”. Φρικιαστικό. Μα τίμιο. Ήξερες καθαρά ότι αυτή ήταν η τύχη σου. Η σημερινή όμως Δημοκρατική μας κυβέρνηση δεν την έχει αυτή την ειλικρίνεια. Γιατί αν την είχε θα έλυε, επιτέλους, την επίμονη σιωπή της και θ’ απαντούσε απλά και στρογγυλά στον πολιτικό της αιχμάλωτο: “Μάλιστα. Σ’ αφήνω νηστικό για να σ’ αφανίσω. Για να σε δω με διαλυμένη την ανθρώπινη συνείδηση, ασπόνδυλο σκουλήκι.

Δεν πέφτεις; Δεν υποτάσσεσαι; Δεν ενδίδεις; Τίμημα ο θάνατος”.

Λίγα υγρά χιλιόμετρα έξω απ’ την πόλη των φώτων συμβαίνουν αυτά, μέσα σ’ ένα καθεστώς “απλής εκτόπισης” και μιας διαβίωσης απόλυτα “ανθρωπιστικής”. Σκεφθείτε τώρα τι θα συνέβαινε αν το καθεστώς ήταν “πειθαρχημένος περιορισμός” και η διαβίωση όχι απόλυτα “ανθρωπιστική”, αλλά κακή και απάνθρωπη. Και αυτό συμβαίνει. Εκτός πια αν έχουν ανατραπεί από τα βάθρα τους οι έννοιες της ζωής, αν έγιναν οι χωροφύλακες αρχάγγελοι και η πείνα ευεργεσία, και δεν το μάθαμε.

Γιατί είναι ειρωνία, ειρωνία κι αχαλίνωτος εμπαιγμός η επιμονή ότι μπορεί να ζήσει ένας ζωντανός άνθρωπος με το συσσίτιο ενός σπουργίτη. Αυτά τα παράξενα συμβαίνουν εδώ στον Άη Στράτη.

Ας πάρει τον κόπο ο κάθε καλής – ακόμα και ο κάθε κακής – πίστης, άνθρωπος κι ας δώσει διαφορετική ερμηνεία στα πράγματα.

Ο Μάνος Κατράκης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Δημήτρης Φωτιάδης και ο Μενέλαος Λουντέμης εξόριστοι στον Άη Στράτη 

Το λογικό θα ήταν – λογικό ακόμα και για τον ακαταλόγιστο – εφ’ όσον ο κόσμος είναι τόσο δίκαια και αγγελικά πλασμένος, η πολιτεία να κοιμάται ήσυχη. Να μην τρέμει. Αλλά φαίνεται ότι έχει κάποιους λόγους να τρέμει. Και τρέμει. Όχι από τύψεις – λέει – ούτε από ενοχή. Δεκτό.

Τρέμει για την ησυχία και την τάξη των πολιτών της, που την επιβουλευόμαστε εμείς, τα θηρία!

Ωραία. Μα τότε ποιο θάπρεπε νάναι το καθήκον της πολιτείας; Μια και η ησυχία και η τάξη κινδυνεύει; Και μια και για να την προφυλάξει έκτισε το διάφρακτο θηριοτροφείο του Άη-Στράτη, είχε την υποχρέωση, εφ’ όσον δεν σέβεται τους Νόμους των ανθρώπων, να σεβαστεί τους Νόμους του θηριοτροφείου. Και τότε ας μας απαντήσει: Σε ποιο θηριοτροφείο αφήνουν τα θηρία νηστικά;

Από καταβολής κόσμου τα ταΐζουν, ή τ’ απελευθερώνουν.

Το φαινόμενο να ζητούν από το λιοντάρι να κουρέψει τη χαίτη του για νάχει το δικαίωμα να φάει, μόνον εδώ, στη χώρα της “αιώνιας Δημοκρατίας” συμβαίνει. Ποτέ και πουθενά ακόμα και στις πανάρχαιες Μυθολογίες, ούτε και σ’ αυτά τα Παραμύθια δεν ακούστηκε ποτέ Κυβερνήτης, τύραννος ή Θεός, να διατάσσει τα όντα ν’ αλλάξουν σχήμα (τον άνθρωπο π.χ. να γίνει ερπετό), για νάχουν το δικαίωμα να φάνε.

Αλλά οι τιμωροί μας δεν είναι εμπειρικοί, δεν αυτοσχεδιάζουν. Το πρόγραμμά τους είναι επιστημονικά εκπονημένο και ωμώτατα καθαρό. Σου αφαιρεί το δικαίωμα να κερδίσεις τη ζωή για να στην παζαρέψει κατόπι με την τιμή σου. Περιθώρια εκλογής δεν σου αφήνει: Υποτάξου ή ψόφα! Τόσο ωμά.

Ποιος όμως έδωσε στο κράτος αυτά τα ιεροεξεταστικά δικαιώματα; Τα τελευταία τούτα χρόνια τρεις φορές έγιναν εκλογές και ποτέ και πουθενά δεν ακούσαμε κανέναν υποψήφιο να ζητά απ’ το λαό τέτοιες εξουσίες. Δεν ακούσαμε κανέναν να υπόσχεται δεσμωτήρια, πείνα και διωγμούς.

Όλοι υπόσχονταν ευτυχία, λήθη, Δημοκρατία.

Επειδή όμως είναι δυνατόν – απομονωμένοι καθώς είμαστε και άγριοι – να μας διαφεύγει η τρέχουσα έννοια της Δημοκρατίας, καλό θα ήταν οι Κυβερνήτες μας να μας κάνουν μια διευκρίνιση: “Εμείς έτσι την εννοούμε τη Δημοκρατία. Εγκαθιστούμε πάνω απ’ όλα (Νομοθεσία, Σύνταγμα, Πολίτευμα, Βουλή) ένα και μόνο ανεξέλεγκτο παντεπόπτη και εξουσιαστή: Το χωροφύλακα. Και τον περιβάλλουμε μ’ όλες τις εξουσίες. Να κρίνει, να δικάζει, να νομοθετεί, κατά την απόλυτη κρίση του. Να μοιράζει χειροπέδες και πιστοποιητικά πατριωτισμού. Να καταλύει και να θεμελιώνει τους Νόμους. Να καθορίζει πόσο ατμοσφαιρικό αέρα θ’ ανασαίνετε και πόσο ήλιο θα χαρείτε. Να καθορίζει αυτός το πού θα ζείτε και το πού και πώς θα πεθάνετε”. Και τότε σαν φυσικό επακόλουθο θ’ αναπηδούσε μόνη της η κατακλείδα: “Δώστε μου την εξουσία για να τη μεταβιβάσω στο χωροφύλακα”.

Επειδή βρισκόμαστε σε παραμονές πάλι εκλογών, κι επειδή πολύς θόρυβος και πολύς κοπετός θα γίνει ξανά για τη Δημοκρατία, φρόνιμο θα ήταν οι επίδοξοι Κυβερνήτες μας να κάνουν στο Λαό αυτό το μικρό μάθημα “ερμηνείας της Δημοκρατίας”.

Κι αν ο Λαός – μετά απ’ αυτήν τη θαρραλέα και σταράτη εξήγηση μαζί του – τους ξαναδώσει την εντολή, τότε εμείς δεχόμαστε ν’ αρκεστούμε στο συσσίτιο του σπουργίτη και να πούμε κι “ευχαριστώ”.

Ως τότε όμως θάχουμε το δικαίωμα να φωνάζουμε μ’ όλη τη δύναμη των στέρνων μας, ότι εδώ κάτω, μέσα σ’ ένα κύκλο αδιαπέραστης σιγής, χίλιες τριακόσιες ανθρώπινες ζωές πεθαίνουν από την πείνα, με την ευθύνη και την εντολή της Κυβέρνησης, πιστοί όμως στο όραμα ενός κόσμου χωρίς χειροπέδες και χωρίς πείνα.

Και μιας αληθινής Δημοκρατίας χωρίς εισαγωγικά..

Άη Στράτης, 15-9-52

Δημοσιεύτηκε, μεταξύ άλλων, στον “Λαϊκό Αγώνα”, όργανο των προσφύγων της Ελλάδας στην Ουγγαρία, Χρόνος Γ’, αριθ. φύλλου 203, σ.2.