Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Διαχρονικά οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα ήταν από τους φτωχότερους μισθολογικά κλάδους του δημοσίου, με το γνωστό σύνθημα «δάσκαλος φτωχός, αμόρφωτος λαός να αποτυπώνει την πολιτική των εκάστοτε κυβερνήσεων. Στα χρόνια των μνημονίων οι μισθοί και οι αποδοχές των εκπαιδευτικών στην Ελλάδα μειώθηκαν δραστικά και το χάσμα με τους μισθούς άλλων χωρών του ΟΟΣΑ μεγάλωσε δραματικά. 

Από στοιχεία της ΟΛΜΕ υπολογίζεται ότι η μείωση μισθών των εκπαιδευτικών από το 2010 μέχρι σήμερα ανέρχεται στο 45%. Με το νέο μισθολόγιο του 2011 κόπηκαν μαχαίρι και εν μια νυκτί τα εξής επιδόματα εκπαιδευτικών: εξωδιδακτικής απασχόλησης (350 ευρώ), διδακτικής προετοιμασίας (105 ευρώ). Τα επιδόματα αυτά όμως αποτελούσαν ένα μεγάλο μέρος των εισοδημάτων των εκπαιδευτικών. Από το 2013 έχουν καταργηθεί εντελώς τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα καθώς και το επίδομα αδείας. Σύμφωνα με υπολογισμούς του Π. Ντούλα αθροιστικά υπολογίζεται ότι οι εκπαιδευτικοί έχουν χάσει 70.000 ευρώ (!) σε μικτές ονομαστικές απολαβές. Ο μισθός του νεοδιόριστου εκπαιδευτικού σήμερα είναι 646 ευρώ. 

Την ίδια ώρα επιδεινώθηκαν οι συνθήκες εργασίας με τη μετακίνηση μεγάλου τμήματος των εκπαιδευτικών σε 2 – 3 ή και 4 – 5 και πλέον σχολεία, με τις ελαστικές σχέσεις εργασίας – αναπληρωτές, ωρομίσθιοι- να θεριεύουν, ενώ από το 2015 αυξήθηκε κατά δυο ώρες το ωράριο εργασίας. Συνθήκες δηλαδή που επιβαρύνουν το βιοτικό επίπεδο των εκπαιδευτικών και επιδεινώνουν τις συνθήκες ασκήσεις του εκπαιδευτικού έργου και λειτουργίας των σχολείων με επιπτώσεις στη μόρφωση των μαθητών. Αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς ο μαθητικός πληθυσμούς που παραιτείται και αδυνατεί να παρακολουθήσει ουσιαστικά την εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος με τις καταργήσεις σχολείων και τμημάτων και τη «σαρδελοποίηση» των μαθητών σε πολυπληθή τμήματα επιδεινώνονται οι συνθήκες άσκησης του εκπαιδευτικού έργου και ανοίγουν οι δρόμοι της απο – μόρφωσης και της εγκατάλειψης του δημόσιου σχολείου.

Το χάσμα με χώρες του ΟΟΣΑ

Όπως φαίνεται και στα στοιχεία του ΟΟΣΑ οι αμοιβές δασκάλων και καθηγητών στην Ελλάδα είναι από τις χαμηλότερες στα κράτη – μέλη του Οργανισμού και σε αρκετές περιπτώσεις χαμηλότερες και από χώρες με χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο.


Στα παρακάτω σχεδιαγράμματα θα δούμε πόσο αμείβονται νηπιαγωγοί, δάσκαλοι και καθηγητές στην Ελλάδα, τόσο νεοδιοριζόμενοι όσο και με προϋπηρεσία, και πόσο οι συνάδελφοι τους σε άλλες χώρες του ΟΟΣΑ με βάση τις απολαβές του 2018 ή παλαιότερων ετών όπου δεν είναι διαθέσιμα τα στοιχεία (σ.σ. για την Ελλάδα αφορούν στο 2018). Σε όλες τις περιπτώσεις τα ποσά είναι σε δολάρια Αμερικής.

Νηπιαγωγοί

Οι ετήσιες απολαβές του πρωτοδιοριζόμενου νηπιαγωγού στην Ελλάδα διαμορφώνονται σε 19.825 δολάρια ( 17.957 ευρώ) όταν στο Λουξεμβούργο, όπου παρατηρούνται και οι υψηλότερες αμοιβές είναι στα 74.400 δολάρια. Ο Έλληνας νηπιαγωγός αμείβεται με λιγότερα χρήματα από ότι ο συνάδελφος του στο Μεξικό και την Τουρκία και στα ίδια επίπεδα με αυτόν στην Κολομβία και στην Τσεχία. Οι πλέον κακοπληρωμένοι είναι νηπιαγωγοί σε Λιθουανία με ετήσιες απολαβές στα 13.000 δολάρια.

Δάσκαλοι – Καθηγητές: Πόσο αμείβονται στην Ελλάδα και πόσο στον υπόλοιπο κόσμο

Ένας νηπιαγωγός με 15ετή σταδιοδρομία μπορεί να λαμβάνει ετησίως 26.198 δολάρια (23.730 ευρώ) είναι όμως η πέμπτη χειρότερη αμοιβή όταν αντίστοιχα ο νεοδιοριζόμενος έχει την 8η χειρότερη ανάμεσα στους συναδέλφους του. Ο νηπιαγωγός στο Λουξεμβούργο είναι ο μόνος – και με διαφορά – που σπάει το φράγμα των 100 χιλιάδων ( 108.624 δολάρια). Στον αντίποδα στην Λιθουανία η διαφορά με τον πρωτοδιοριζόμενο είναι ελάχιστη (14.200 δολάρια).

Στην ανώτερη μισθολογική βαθμίδα ο Έλληνας νηπιαγωγός έχει ετήσιες αμοιβές ύψους 38.804 δολαρίων (35.150 ευρώ) με τον συνάδελφο του από το Λουξεμβούργο να αμείβεται υπερτριπλάσια στα 131.000 δολάρια και τον Λιθουανό να λαμβάνει ούτε τα μισά ( 14.840 δολάρια).

Δάσκαλοι Δημοτικού

Από τους χαμηλότερα αμειβόμενους στα κράτη μέλη του ΟΟΣΑ είναι και οι Έλληνες δάσκαλοι. Οι απολαβές του πρωτοδιοριζόμενου είναι στα 19.825 δολάρια (17.957 ευρώ) όταν του Τούρκου συναδέλφου του είναι στα 25.955 δολ. και του Ισπανού στα 40.813 δολάρια. Οι μόνες χώρες που αμείβουν χαμηλότερα νεοδιοριζόμενους δασκάλους είναι οι Λετονία, Ουγγαρία, Βραζιλια, Σλοβακία, Πολωνία και Κολομβία.

Όπως και στους νηπιαγωγούς στην 15ετία μπορεί οι μισθοί να αυξάνονται όμως οι δάσκαλοι χάνουν θέσεις στον πίνακα σε σχέση με τους συναδέλφους τους από το εξωτερικό. Οι Έλληνες δάσκαλοι είναι οι 5οι χειρότερα αμειβόμενοι με απολαβές 26.198 δολαρίων (23.730 ευρώ) όταν ο δάσκαλος στην Πορτογαλία με αντίστοιχη προϋπηρεσία ξεπερνά τα 43.000 δολάρια και ο Ιρλανδός τα 42.000.

Στο ανώτατο μισθολογικό κλιμάκιο ο Έλληνας δάσκαλος θα φθάσει στα 38.804 δολάρια (35.148 ευρώ) και αφήνει πίσω τον Τούρκο συνάδελφο του (32.953 δολ.) και πλησιάζει σχετικά τους δασκάλους από την Ιρλανδία (42.600) και την Ιταλία ( 44.400 δολ.).

Καθηγητές Γυμνασίου – Λυκείου

Ο νεοδιοριζόμενος καθηγητής στην Ελλάδα (σ.σ. τόσο στο γυμνάσιο όσο και στο λύκειο οι αμοιβές είναι οι ίδιες όπως και στις περισσότερες χώρες της έρευνας) λαμβάνει ετήσιες μεικτές απολαβές ύψους 19.825 δολαρίων (17.957 ευρώ) ακριβώς τις ίδιες με αυτές του δασκάλου δημοτικού αλλά και του νηπιαγωγού στην χώρα μας.

Δάσκαλοι – Καθηγητές: Πόσο αμείβονται στην Ελλάδα και πόσο στον υπόλοιπο κόσμο

Καθηγητής με 15 προϋπηρεσία στην Ελλάδα λαμβάνει 26.198 δολάρια (23.730 ευρώ) όταν οι συνάδελφοι του σε Πορτογαλία αμείβονται με 43.179 δολάρια και στην Ιρλανδία με 63.195 δολάρια. Ο πλέον κακοπληρωμένος – 4 θέσεις κάτω από τον Έλληνα – είναι ο καθηγητής στην Λιθουανία (21.084 δολ.).

Ο υψηλότερος μισθός καθηγητή στην Ελλάδα (σ.σ. κοινός σε όλες τις βαθμίδες από το νηπιαγωγείο) φθάνει στα 38.804 δολάρια (35.148 ευρώ) και είναι σχεδόν το 1/4 του μισθού του καθηγητή στο Λουξεμβούργο (146.500 δολάρια) που είναι και ο μοναδικός που σπάει το φράγμα των 100.000 δολαρίων.

Πίνακες από την βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ – topontiki.gr

Αυτή η πολιτική των περικοπών των μισθών σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και της φορολογικής αφαίμαξης είναι η αιχμή του δόρατος για την βίαιη αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου υπέρ του κεφαλαίου. Με τη συρρίκνωση των μισθών, εκτός των άλλων, υπονομεύεται η ήδη υποχρηματοδοτούμενη δημόσια ασφάλιση και πρόνοια. 

Η συλλογική οργάνωση και δράση, ο ενιαίος και παρατεταμένος αγώνας είναι το μέσο για να ανατραπεί αυτή η πολιτική.

• Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» και του Εκπαιδευτικού Ομίλου.