Οι δημοτικοί συνδυασμοί που θα συμμετάσχουν στις εκλογές της Κυριακής είναι 1222 .
Το δημαρχιακό θώκο των 332 δήμων, ως επικεφαλής παράταξης, διεκδικούν 1047 άνδρες και μόλις 164 γυναίκες, δηλαδή ποσοστό 13,5% του συνόλου. Στις προηγούμενες αυτοδιοικητικές εκλογές, το 2019, γυναίκες υποψήφιοι δήμαρχοι ήταν 176 (ποσοστό 10,8% επί των υποψηφίων), από τις όποιες εκλέχθηκαν οι 18 (ποσοστό 5,4% επί των εκλεγέντων), ενώ στις δημοτικές εκλογές του 2014 υπήρχαν 153 υποψήφιες γυναίκες (ποσοστό 10,6%) και εκλέχθηκαν οι 15. Αντίστοιχη είναι η εικόνα και στις 13 Περιφέρειες της χώρας, για τις οποίες από τους 78 περιφερειακούς συνδυασμούς, θέση περιφερειάρχη διεκδικούν 67 άνδρες και μόλις 11 γυναίκες (ποσοστό 14,1%).
Στις περιφερειακές εκλογές του 2019 συμμετείχαν 102 συνδυασμοί. Από αυτούς επικεφαλής γένους θηλυκού είχαν οι 11 (ποσοστό 10,8%). Για τις εκλογές της Κυριακής δήλωσαν συμμετοχή, μέσω της ηλεκτρονικής πύλης του υπουργείου Εσωτερικών, 151.766 υποψήφιοι, αριθμός που αντιστοιχεί σχεδόν στο 2% των Ελλήνων πολιτών που ζουν στη χώρα. Από αυτούς οι 63.906 είναι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι, οι 7.395 υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι και οι 80.465 υποψήφιοι δημοτικών κοινοτήτων. Σε ό,τι αφορά στην αναλογία ανά φύλο, άνδρες είναι το 59,07% και γυναίκες το 40,93%, που είναι οριακά πάνω από την υποχρεωτική ποσόστωση που προβλέπει η νομοθεσία. Εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους των δήμων είναι 9.775.181 Έλληνες εκλογείς, από τους οποίους άνδρες είναι οι 4.743.059 και γυναίκες οι 5.032.122.
Σε σχέση με τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019 το εκλογικό σώμα είναι μικρότερο κατά 147.113 εκλογείς και σε σύγκριση με τις εκλογές του 2014 κατά 96.552. Οι νέοι εκλογείς σε σχέση με τις αυτοδιοικητικές του 2019 είναι 465.218 (237.164 άνδρες, 228.054 γυναίκες). Η πολυπληθέστερη εκλογική περιφέρεια με βάση την Γ’ αναθεώρηση του 2023 είναι ο Νότιος Τομέας Αθηνών με 604.636 εκλογείς και ακολουθούν η Α’ Θεσσαλονίκης με 530.841, ο Βόρειος Τομέας Αθηνών με 513.758, η Α’ Αθηνών με 449.418, η Ανατολικής Αττικής με 370.878, ο Δυτικός Τομέας Αθηνών με 365.451, η Β’ Θεσσαλονίκης με 296.523, η Αχαΐας με 278.119, η Β’ Πειραιώς με 264.317 και η Ηρακλείου με 257.787 εκλογείς. Σε επίπεδο περιφερειακών ενοτήτων η μεγαλύτερη είναι της Θεσσαλονίκης με 827.364 εκλογείς και ακολουθούν οι: Κεντρικός Τομέας Αθηνών με 720.540, Βόρειος Τομέας Αθηνών με 444.402, Νότιος Τομέας Αθηνών με 402.870, Πειραιώς με 378.547, Ανατολικής Αττικής με 370.878, Δυτικού Τομέα Αθηνών με 365.451, Αχαΐας με 278.119, Ηρακλείου με 257.787 και Λάρισας με 249.814 εκλογείς.
Ο αριθμός των πολιτών των λοιπών 26 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι δεν έχουν την ελληνική ιθαγένεια, αλλά κατοικούν στην Ελλάδα, έχουν συμπληρώσει το 17ο έτος της ηλικίας τους και είναι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του δήμου όπου κατοικούν ανέρχεται σε 17.957. Από αυτούς οι 4.578 ή ποσοστό 25,49% είναι από την Βουλγαρία, οι 2.824 (15,73%) από τη Ρουμανία, οι 2.713 (15,11%) από τη Γερμανία και οι 1.662 (9,26%) από την Κύπρο. Οι εκλογικές περιφέρειες με τη μεγαλύτερη διαμονή ευρωπαίων εκλογέων είναι η Δωδεκανήσου, η Ανατολικής Αττικής, η Χανίων και η Κυκλάδων.
Οι Ελληνίδες στις κάλπες
Για πρώτη φορά ψήφισαν στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934. Εκλογικό δικαίωμα δεν δόθηκε σε όλες, αλλά μόνο σε όσες είχαν κλείσει τα 30 χρόνια και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού. Στους εκλογικούς καταλόγους της Αθήνας γράφτηκαν μόλις 2.655 κυρίες, από τις οποίες ψήφισαν τελικά μόνο 439.
Για πρώτη φορά δόθηκαν στις γυναίκες ίσα πολιτικά δικαιώματα με τους άνδρες στο Εθνικό Συμβούλιο της Πανελλήνιας Ένωσης Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), στους Κορυσχάδες Ευρυτανίας, (27 Μαΐου του 1944) όπου εγκρίθηκαν ομόφωνα τέσσερα ψηφίσματα, από τα οποία το Α΄ Ψήφισμα, που έμεινε γνωστό ως Ψήφισμα των Κορυσχάδων, περιλαμβάνει το εξής -απλά διατυπωμένο- πέμπτο άρθρο: Άρθρο 5: Όλοι οι Έλληνες, άντρες και γυναίκες, έχουν ίσα πολιτικά και αστικά δικαιώματα.
Πριν τη σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου, η ΠΕΕΑ είχε προκηρύξει εκλογές για την ανάδειξη ενός σώματος λαϊκών αντιπροσώπων οι οποίοι στη συνέχεια θα εξέλεγαν τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου. Στις ελεύθερες περιοχές ορίστηκε η καθολική, μυστική ψηφοφορία με ψηφοδέλτιο η οποία θα ήταν άμεση για όλους, γυναίκες και άνδρες άνω των δεκαοχτώ ετών, ενώ στην κατεχόμενη ζώνη αποφασίστηκε η πραγματοποίησή τους μέσω συσκέψεων των κατοίκων ή των αντιπροσώπων τους. Έτσι, με τις αποφάσεις αυτές δικαίωμα ψήφου αλλά και εκλογής αποκτούσαν γυναίκες και άνδρες ισότιμα.
Στις εκλογές οι οποίες διεξήχθησαν τον Απρίλιο του 1944 υπολογίζεται ότι ψήφισαν συνολικά πάνω από 1.500.000 γυναίκες και άνδρες. Ο Γιώργης Σιάντος, γενικός γραμματέας του ΚΚΕ που ασκούσε παράλληλα και χρέη γραμματέα Εσωτερικών της ΠΕΕΑ, διαβεβαίωσε το Εθνικό Συμβούλιο πως η συμμετοχή των γυναικών υπήρξε μεγάλη.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της κατεχόμενης από τους Γερμανούς περιοχής των Φαρσάλων που -από τους 6.000 μόνιμους κατοίκους – οι 3.000 ήταν ψηφοφόροι. Από αυτούς ψήφισαν 2.516 εκ των οποίων 1.277 ήταν γυναίκες και 1.233 άνδρες.
Από όλη την Ελλάδα, εκτός της Αν. Μακεδονίας, της Κρήτης, των νήσων και της Θράκης, εκλέχθηκαν 180 εθνοσύμβουλοι εκ των οποίων 5 ήταν γυναίκες, το 3% δηλαδή των εθνοσυμβούλων. Αυτές ήταν οι εξής: η Καίτη Ζεύγου-Νισυρίου και η Μαρία Σβώλου από την Αθήνα, η Μάχη Μαυροειδή-Χιουρέα από την Καλαμάτα, η Φωτεινή Φιλιππίδη από τη Λάρισα και η Χρύσα Χατζηβασιλείου από τον Πειραιά.
Ταυτόχρονα οι γυναίκες των ελεύθερων περιοχών πήραν μέρος και στις εκλογές για την ανάδειξη τοπικών συμβούλων. Γυναίκες δημοτικοί σύμβουλοι εκλέχθηκαν σε χωριά της Ηπείρου αλλά και στις πόλεις της Αρτας, των Ιωαννίνων και της Πρέβεζας. Μοναδικά παραδείγματα αποτελούν οι περιπτώσεις της Καρδίτσας όπου εκλέχθηκαν 22 γυναίκες τοπικοί σύμβουλοι, 2 στον Τύρναβο και 6 στην περιοχή της Φαλάνης. Ακόμη στην Αμαλιάδα οι κάλπες ανέδειξαν την πρώτη γυναίκα δήμαρχο, ενώ στο Βελεστίνο την προεδρία του κοινοτικού συμβουλίου ανέλαβε για πρώτη φορά γυναίκα.
Η συμμετοχή των γυναικών και η ανταπόκρισή τους σε αυτές τις διαδικασίες ήταν εξαιρετικά μεγάλες αριθμητικά και πρωτόγνωρες για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής. Όμως η περίοδος αυτή θα αποδειχθεί αρκετά σύντομη. Μετά την Απελευθέρωση, η ΠΕΕΑ και το Εθνικό Συμβούλιο αυτοδιαλύθηκαν τον Νοέμβριο του 1944 και οι διαδικασίες εκδημοκρατισμού και κοινωνικής ανασυγκρότησης ακυρώθηκαν με την επαναφορά όλων των παλαιότερων θεσμών του ελληνικού αστικού κράτους. Από τα τέλη του ίδιου έτους η Ελλάδα θα εισέλθει σταδιακά στη δίνη του εμφυλίου πολέμου με οδυνηρές συνέπειες για τη χώρα και τους ανθρώπους της, θέτοντας σε δεύτερη μοίρα τον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη διεκδίκηση της κοινωνικής και πολιτικής ισότητας ανδρών και γυναικών.
Πλήρη πολιτικά δικαιώματα για τις γυναίκες ψηφίστηκαν από το αστικό κράτος στις 28 Μαΐου του 1952, χωρίς όμως τελικά να συμμετάσχουν στις εκλογές του Νοεμβρίου, γιατί δεν είχαν ενημερωθεί οι εκλογικοί κατάλογοι.
Σε βουλευτικές εκλογές στην αστική δημοκρατία, οι Ελληνίδες ψήφισαν για πρώτη φορά στις 19 Φεβρουαρίου του 1956. Ήταν η απαρχή της εφαρμογής στην πράξη της καθολικής ψηφοφορίας, που εκκρεμούσε από το Σύνταγμα του 1864, το οποίο αναγνώριζε την ιδιότητα του πολίτη στις γυναίκες. Την ίδια χρονιά εκλέχθηκε και η πρώτη γυναίκα Δήμαρχος, η Μαρία Δεσύλλα, στην Κέρκυρα.
e-prologos.gr