Εκατοντάδες μετανάστες εργάτες νεκροί στη χώρα της χλιδής, των πετρελαιοκροίσων και του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2022 – Για θανάτους από «φυσικά αίτια» κάνουν λόγο οι αρχές, την ώρα που στην πλειοψηφία των περιπτώσεων δεν διενεργείται ούτε νεκροψία – Νεκροί ακόμη και νέοι άνθρωποι
Χτίζουν τα γήπεδα και τις εγκαταστάσεις που θα φιλοξενήσουν το Μουντιάλ, το 2022. Βιώνουν την κακομεταχείριση, τη βία και ζουν σε άθλιες συνθήκες, θυμίζοντας σύγχρονους δούλους. Όμως στο Κατάρ, τη χώρα της χλιδής και των πετρελαιοκροίσων, σημείο αναφοράς του διεθνούς jet set, οι εργάτες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία μετανάστες από χώρες της Ασίας, πεθαίνουν… «Έτσι ξαφνικά»…
Αυτήν την πραγματικότητα επαναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian σε ένα ακόμη ρεπορτάζ της για τους ξαφνικούς θανάτους εκατοντάδων εργαζομένων κάθε χρόνο (Διαβάστε επίσης εδώ) , ανάμεσά τους πολλών νέων, στη μικροσκοπική χώρα του Περσικού Κόλπου. Θάνατοι που οι αρχές αποδίδουν σε «φυσικά αίτια» ή «καρδιακή προσβολή». Οι ντόπιοι αποκαλούν το φαινόμενο «σύνδρομο ξαφνικού θανάτου».
Λίγες ημέρες πριν, ο Guardian έφερε στο φως μία ακόμη υπόθεση εργοδοτικής αυθαιρεσίας και κακομεταχείρισης εργαζομένων. Εκατοντάδες άνθρωποι αναγκάζονται να δουλεύουν σε εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες που «αγγίζουν» ακόμη και τους 45 βαθμούς Κελσίου, έως και δέκα ώρες την ημέρα. Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, οι υψηλές θερμοκρασίες προκαλούν τεράστια πίεση καρδιαγγειακό σύστημα, με τους καρδιολόγους να μιλούν για άμεση σχέση μεταξύ θερμικού στρες και υψηλού ποσοστού θανάτων νεαρών εργαζομένων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν διενεργούνται αυτοψίες στα σώματα των μεταναστών εργαζομένων, των οποίων οι θάνατοι έχουν αποδοθεί σε καρδιαγγειακά ή «φυσικά» αίτια.
Το 2014, έκθεση της διεθνούς δικηγορικής εταιρείας DLA Piper, για λογαριασμό της κυβέρνησης του Κατάρ, «συνιστούσε έντονα» την έρευνα σχετικά με τους θανάτους των μεταναστών εργαζομένων από καρδιακή ανακοπή. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχει ληφθεί κανένα μέτρο.
Τουλάχιστον 1.025 Νεπαλέζοι έχασαν τη ζωή τους στο Κατάρ μεταξύ 2012 και 2017. Οι 676 από τους θανάτους αποδόθηκαν σε φυσικά αίτια, όπως καρδιακή ανακοπή, καρδιακή προσβολή, αναπνευστική ανεπάρκεια και… «ασθένεια», σύμφωνα με διάφορες επίσημες πηγές που επικαλείται ο Guardian, συμπεριλαμβανομένου και του Foreign Employment Board, κυβερνητικής υπηρεσίας στο Νεπάλ, υπεύθυνης για την ευημερία των διακινούμενων εργαζομένων. Τα στοιχεία της FEB προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από πιστοποιητικά θανάτου που εκδόθηκαν στο Κατάρ.
Δεδομένα από την ινδική κυβέρνηση αποκαλύπτουν ότι 1.678 Ινδοί πέθαναν στο Κατάρ μεταξύ 2012 και Αυγούστου του 2018. Από αυτούς τους θανάτους, 1.345 ταξινομήθηκαν ως «φυσικοί», ποσοστό που αγγίζει τους τέσσερις νεκρούς κάθε εβδομάδα.
Αποφεύγουν τις αυτοψίες
Ο νόμος του Κατάρ απαγορεύει τις μεταθανάτιες εξετάσεις, εκτός από περιπτώσεις που μπορεί να έχει διαπραχθεί έγκλημα ή ο θάνατος να έχει προκληθεί από ασθένεια.
Ωστόσο, η έκθεση της DLA Piper του 2014 συνέστησε ο νόμος «να επεκταθεί, ώστε να επιτρέπονται αυτοψίες ή μεταθανάτιες εξετάσεις σε όλες τις περιπτώσεις απροσδόκητων ή ξαφνικών θανάτων».
Ιατροδικαστής από το Κατάρ δήλωσε στον Guardian ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων διενεργείται μόνο μια εξωτερική αυτοψία, προκειμένου να προσδιοριστεί η αιτία θανάτου.
Ο Rupchandra Rumba εργάστηκε στην κατασκευή του σταδίου που προορίζεται για το Παγκόσμιο Κύπελλο. Πέθανε στο εργοτάξιο τον Ιούνιο του 2019. Ήταν μόλις 24. Το πιστοποιητικό θανάτου του Rumba αναγνώρισε την αιτία θανάτου ως «οξεία καρδιακή αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω φυσικής αιτίας».
Λίγο μετά το θάνατό του, η γυναίκα του Rumba, Nirmala Pakrin, έλαβε κλήση από το αφεντικό του συζύγου της. «Είπε: “Κάναμε το καλύτερο για να τον θεραπεύσουμε, αλλά δεν επιβίωσε. Τον πήραμε στο νοσοκομείο για αυτοψία”».
Αυτοψία όμως δεν έγινε, αναφέρει η Pakrin. «Υπήρχαν κάποιες κηλίδες αίματος γύρω από το στόμα και τη μύτη του, αλλά το υπόλοιπο σώμα του ήταν ανέγγιχτο».
Κυβερνητικός αξιωματούχος του Κατάρ δήλωσε ότι σύμφωνα με το νόμο, η οικογένεια του αποθανόντος πρέπει να εγκρίνει την αυτοψία πριν τη διεξαγωγή της.
«Στις περισσότερες περιπτώσεις που σχετίζονται με τους φιλοξενούμενους εργάτες, οι οικογένειες αρνούνται τη νεκροψία λόγω της επιθυμίας να επιστρέψουν το σώμα όσο το δυνατόν γρηγορότερα για την ολοκλήρωση των θρησκευτικών τελετουργιών ταφής ή αποτέφρωσης. Αυτό δημιουργεί μια δυσκολία όσον αφορά τη διερεύνηση της αιτίας θανάτου σε ορισμένες περιπτώσεις», συμπλήρωσε ο αξιωματούχος.
Ωστόσο, ο Guardian επικοινώνησε με τις οικογένειες τριών Νεπαλέζων εργατών που πέθαναν στο Κατάρ τους τελευταίους 18 μήνες, συμπεριλαμβανομένης της Pakrin. Κανείς δεν ρωτήθηκε εάν επιθυμούσε νεκροψία του νεκρού συγγενή του.
Χωρίς καμία αξία οι μετανάστες εργάτες;
Ο Kausik Ray, καθηγητής δημόσιας υγείας στο Imperial College London, δηλώνει σχετικά: «Οι άνθρωποι ηλικίας 20 έως 50 ετών δεν πεθαίνουν ξαφνικά στον ύπνο τους … Δεν θα μπορούσατε να πείτε ότι πέθαναν από καρδιακή ανεπάρκεια ή αναπνευστική ανεπάρκεια χωρίς νεκροψία, εκτός αν είχατε πληροφορίες για το προηγούμενο [ιατρικό] ιστορικό τους».
Ο Ganesh Gurung, μέλος του Policy Research Academy, κυβερνητικό think tank του Νεπάλ, δήλωσε ότι τα πιστοποιητικά θανάτου είναι σε μεγάλο βαθμό μια διατύπωση που εκδίδεται για να ικανοποιεί τις απαιτήσεις των αεροπορικών εταιρειών που μεταφέρουν τα σώματα στο σπίτι.
«Επειδή πρόκειται απλώς για μια τυπική διατύπωση, οι γιατροί τείνουν να εκδίδουν πιστοποιητικά βάσει φημών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν ασχολούνται ούτε καν να εξετάσουν τα νεκρά σώματα, πόσο μάλλον να διεξάγουν νεκροψία. Οι νεκροψίες είναι εξαιρετικά σπάνιες, επειδή απαιτούν χρόνο και χρήμα. Γιατί θα τους απασχολούσε να ξοδεύουν χρόνο και χρήμα στους νεκρούς;».
Ο Gurung επεσήμανε ακόμη ότι οι υποχρεωτικές μεταθανάτιες μετακινήσεις πρέπει να ενσωματωθούν σε όλες τις διμερείς συμφωνίες εργασίας μεταξύ του Νεπάλ και των χωρών στις οποίες εργάζονται οι μετανάστες εργάτες του.
Ο Nick McGeehan, διευθυντής του Fair / Square Projects, οργανισμού που διεξάγει έρευνες σχετικά με τους μετανάστες εργαζόμενους στις χώρες του Κόλπου, δήλωσε ότι τα ευρήματα φανερώνουν την έλλειψη μέριμνας για την ευημερία των εργαζομένων.
«Ο νόμος για τις αυτοψίες αποτελεί περαιτέρω ένδειξη της διαφορετικής αξίας που συνδέεται με τη ζωή των χαμηλά αμειβόμενων μεταναστών εργαζομένων. Εάν εκατοντάδες υπήκοοι του Κόλπου ή δυτικοί πέθαιναν κάθε χρόνο υπό ανεξήγητες συνθήκες, θα δημιουργούνταν ταραχή και χρήματα θα είχαν διατεθεί για αυτό το θέμα».
Σύγχρονοι δούλοι
Οι άθλιες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης χιλιάδων μεταναστών εργαζομένων αποτελούν όμως τη μία πλευρά της σκληρής πραγματικότητας.
Οι ίδιοι έχουν να αντιμετωπίσουν επιπλέον το σύστημα «kafala», τον έλεγχο δηλαδή των μεταναστών εργατών που εφαρμόζεται σε Μπαχρέιν, το Ιράκ, την Ιορδανία, το Λίβανο, το Κουβέιτ, το Ομάν, το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Ουσιαστικά το συγκεκριμένο σύστημα υποχρεώνει τον μετανάστη εργάτη να έχει έναν «εθνικό χορηγό», έναν «προστάτη», ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη θεώρηση και το νομικό καθεστώς του.
Η πρακτική είναι γνωστή για τη δημιουργία εύκολων ευκαιριών για τους εργοδότες, με αποτέλεσμα να εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους, ξεκινώντας από την κατάσχεση των διαβατηρίων τους και καταλήγοντας ακόμη και στην κακοποίησή τους, με ελάχιστες μάλιστα πιθανότητες νομικών επιπτώσεων.
Οι πρακτική του συστήματος «kafala» έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, τόσο από πλευράς εργαζομένων όσο και από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Περισσότερα ΕΔΩ
Με πληροφορίες από Guardian / Επιμέλεια-Απόδοση: Γιώργος Βασιλείου
e-prologos.gr
