Χρήστος Κάτσικας

Εκπαίδευση… με τιμονιέρη τον ΣΕΒ !

            Την εβδομάδα που μας πέρασε, στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, η υπουργός Παιδείας παρουσίασε τους βασικούς άξονες μεταρρυθμίσεων για την παιδεία τη νέα σχολική χρονιά. Σύμφωνα με όσα δήλωσε η Ν. Κεραμέως, οι «Ήπιες και ψηφιακές δεξιότητες στο σχολείο από το νηπιαγωγείο» που χρηματοδοτείται με  1,3 δις ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, η «Καλύτερη διασύνδεση του εκπαιδευτικού προγράμματος με την αγορά εργασίας» που χρηματοδοτείται με 395 εκ. ευρώ και η «Αξιολόγηση και διασύνδεση με τη χρηματοδότηση»αποτελούν το «βαρύ πυροβολικό» των παρεμβάσεων του ΥΠΑΙΘ για την αλλαγή πλεύσης της εκπαίδευσης.  

            Όπως είπε η υπουργός «ήδη από το επόμενο σχολικό έτος,  από τη Β’ Δημοτικού εισάγεται η γνωριμία με τα επαγγέλματα μέσω των εργαστηρίων δεξιοτήτων με ιδιαίτερη έμφαση στη Γ’ Γυμνασίου».

            Ουσιαστικά η Νίκη Κεραμέως επανέλαβε όσα είχε πει λίγους μήνες πριν, τον Οκτώβριο του 2020, στη συνδιάσκεψη του τμήματος Εκπαίδευσης του ΟΟΣΑ αλλά και σε πρόσφατη διαδικτυακή εκδήλωση: «Στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα όλων των σχολείων θα ενταχθεί, από τη νέα σχολική χρονιά, η δράση  “εργαστήρια δεξιοτήτων” τα οποία αποτελούν καινοτόμο διδακτική και εκπαιδευτική δράση και στόχος τους είναι η ενίσχυση της καλλιέργειας ήπιων δεξιοτήτων, δεξιοτήτων ζωής και δεξιοτήτων τεχνολογίας και επιστήμης στους μαθητές και στις μαθήτριες».

            Παράλληλα, σε ημερίδα του ΙΟΒΕ, η υπουργός, είχε αποκαλύψει ότι υπάρχει «διττή στόχευση: αφ’ ενός βέλτιστη αξιοποίηση της γνώσης, αφ’ ετέρου βελτίωση της προσαρμοστικότητας των νέων σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον».

Χέρι-χέρι ΥΠΑΙΘ – ΣΕΒ – ΟΟΣΑ: Νέες λωρίδες ταχείας απομόρφωσης στα σχολεία

            Πρόσφατα ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης και ο πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) κ. Παπαλεξόπουλος συμφώνησαν ότι για την ανεργία φταίνε τα προγράμματα σπουδών με τον ΣΕΒ να απαιτεί «επένδυση σε περισσότερες, καλύτερες και σύγχρονες δεξιότητες, οι οποίες είναι αναγκαίες για την αποτελεσματική λειτουργία των επιχειρήσεων».

                        Στην Έκθεση για την παιδεία με τίτλο “Παιδεία STEM για καινοτομία και ευημερία” ο ΣΕΒ προτείνει τον ανασχεδιασμό των αναλυτικών προγραμμάτων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με έμφαση στα STEM (Επιστήμη – Τεχνολογία – Μηχανική και Μαθηματικά) και θεσμικές ρυθμίσεις για πιο ευέλικτα αναλυτικά προγράμματα.

            Λίγο νωρίτερα, στα πλαίσια των συγκοινωνούντων δοχείων, με βάση την αξιολόγηση των δεξιοτήτων των ενηλίκων (PIAAC), αλλά και των μαθητών (PISA), ο ΟΟΣΑ εξέδωσε την έκθεση «Το μέλλον της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων. Η εκπαίδευση το 2030» (Τhe future of education and skills. Education 2030) και την ίδια στιγμή δημιούργησε ξεχωριστή ιστοσελίδα για τις δεξιότητες.

Η στόχευση: Ο καμβάς ενός φτηνού σχολείου, προσανατολισμένου στην αγορά και τις δεξιότητες

            Η όλη επιχείρηση του ΥΠΑΙΘ αφορά στον εξοβελισμό της στέρεης και ολοκληρωμένης γνώσης και στην αντικατάστασή της με εφήμερες δεξιότητες και στο άνοιγμα του δρόμου για άμεση πρόσβαση των επιχειρήσεων στο σχολείο. Είναι χαρακτηριστικό ότι εμπλέκει μέσω πρόσκλησης του ΙΕΠ μια σειρά κρατικούς και μη κρατικούς, ιδιωτικούς φορείς,  από την ελληνική αστυνομία έως ΜΚΟ την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση και  αθλητικές ομάδες στο στρατηγικό πεδίο της παραγωγής εκπαιδευτικού υλικού.

            Οι «ήπιες δεξιότητες», οι «χρήσιμες δεξιότητες», οι «νέες εκπαιδευτικές θεματικές» και τα «εργαστήρια δεξιοτήτων», που κλίνει σε όλες τις πτώσεις η υπουργός Παιδείας, σε καμιά περίπτωση δεν αποτελούν συγκεκριμένη πολιτική ιδιοκτησία και καινοτομία της νέας ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, αλλά συνέχεια, με διαφορετικό, ενδεχομένως, πολιτικό μείγμα, όλων των ηγεσιών του υπουργείου Παιδείας από το 2010 (Ά. Διαμαντοπούλου) και μετά, καθώς απλά αναπαράγουν την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ (οι δεξιότητες αυτές περιγράφονται εδώ και χρόνια στις κατευθύνσεις του ΟΟΣΑ, με βάση αυτές χτίστηκε ο διαγωνισμός PISA, με τη γνωστή αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του) και το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα στην προοπτική ανάπτυξης μιας ευέλικτης εργατικής δύναμης σε συνθήκες καθολικής εργασιακής ανασφάλειας.

            Οι «ήπιες δεξιότητες», ο εθελοντισμός και η επιχειρηματικότητα, η προσαρμοστικότητα και η ανθεκτικότητα, η ρομποτική και η παραγωγικότητα, που εντάσσονται στους θεματικούς κύκλους των «εργαστηρίων δεξιοτήτων», αφενός παρεμβαίνουν στον προσανατολισμό και το μορφωτικό περιεχόμενο του σχολείου, αφετέρου, υπονομεύουν τα μορφωτικά και εργασιακά δικαιώματα, προωθώντας τον ατομικισμό, τον ανταγωνισμό και την άμεση εμπλοκή –ιδιωτικών συμφερόντων στην εκπαίδευση.

            Το ζήτημα των δεξιοτήτων είναι εξαιρετικής σημασίας, γιατί σχετίζεται άμεσα με το τι και το πώς μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο, τι άνθρωπο, τι εργαζόμενο πρέπει να βγάλει το σχολείο, ώστε να είναι φτηνός, πειθαρχημένος, αποδοτικός και εκμεταλλεύσιμος. Ο δικός μας ΣΕΒ, που εξειδικεύει την παραπάνω «γραμμή», απαιτεί «επένδυση σε περισσότερες, καλύτερες και σύγχρονες δεξιότητες, οι οποίες είναι αναγκαίες για την αποτελεσματική λειτουργία των επιχειρήσεων».

            Ουσιαστικά ΣΕΒ – ΥΠΑΙΘ – ΙΕΠ – ΑΔΙΠΠΔΕ, με βάση τις προτάσεις του ΟΟΣΑ, επιχειρούν να ολοκληρώσουν τον καμβά ενός φτηνού σχολείου, προσανατολισμένου στην αγορά και τις δεξιότητες, τεχνοκρατικού, απογυμνωμένου από κάθε ευρύτερο μορφωτικό ρόλο.

            Κοντολογίς, στην εποχή της ευαλσφάλειας, της συντριβής της μόνιμης εργασίας και των ελαστικών σχέσεων εργασίας, η γενική παιδεία ισοπεδώνεται και αποθεώνονται οι αποσπασματικές «δεξιότητες»: ο χειρισμός πληροφοριών αντί της κριτικής σκέψης, ο κατακερματισμός της γνώσης σε χρήσιμα στοιχεία. Αυτή η χρησιμοθηρία οδηγεί στην αδυναμία συνολικής θεώρησης του σύγχρονου κόσμου, εξήγησης και αμφισβήτησής του. Παράλληλα  επιδιώκεται να προσαρμοστεί η εκπαίδευση και η εργατική δύναμη στις «νέες συνθήκες», με άλλα λόγια, στην ευελιξία, αποδοτικότητα, ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα, απασχολησιμότητα, κόστος, κλπ, αλλά και να τις αναπτύξει, να τις τυποποιήσει περισσότερο, να τις μετρήσει και να τις ελέγξει, ώστε να διαμορφώσει το σημερινό εργαζόμενο με εργασιακές προδιαγραφές 19ου αιώνα και παραγωγικές δυνάμεις 21ου αιώνα!