Ένα μέτρο το οποίο ισχύει για πολλά ανθρώπινα δημιουργήματα (ιδέες, πρακτικές, κ.ά.) είναι αυτό της αντοχής στο χρόνο. Αν δηλαδή ένα αποτέλεσμα του χεριού ή του ανθρώπινου μυαλού αντιστέκεται στη φθορά του χρόνου, δρασκελίζει τις ιστορικές περιόδους, αποτελεί και για τις επόμενες γενιές πηγή έμπνευσης, δημιουργίας, αναζήτησης. Είναι αυτός ένας τρόπος -όχι ο μοναδικός- να κρίνουμε και να συγκρίνουμε τα πράγματα με το μπόι τού χρόνου, έτσι ώστε να μην ξεπέφτουμε στο εφήμερο, το “μεροδούλι-μεροφάι” που τρέφει τη στιγμή και ύστερα πεθαίνει.

Γράφουμε -εισαγωγικά- τα παραπάνω με αφορμή διάφορες θεωρίες και θεωριούλες που είδαν το φως της δημοσιότητας και γνώρισαν μεγάλη δημοφιλία το προηγούμενο διάστημα. Θα ήταν επανάληψη αν λέγαμε ότι αναδείχτηκαν και “σπρώχτηκαν” από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, δηλαδή την κυρίαρχη αστική ιδεολογία. Μία από αυτές ήταν η θεωρία του καταναλωτισμού.

Σύμφωνα με τη θεωρία για την υπερκατανάλωση που ξεκίνησε από το 1960, η κοινωνία απορροφάται από τη μικροαστική τάξη, γίναμε όλοι μικροαστοί, ενώ ζει και αναπτύσσεται στο έδαφος ενός υπέρμετρου καταναλωτισμού. Οι τάξεις εξαφανίζονται, ενώ το τέρας του “αγοράζω-καταναλώνω” απλώνει παντού τα αλλοτριωτικά χέρια του. Η κοινωνία μεταβάλλεται σ’ ένα απέραντο κατάστημα, ενώ η μανία της κατανάλωσης διαστρέφει και αυτή την ψυχολογική διάθεση.

Επρόκειτο για ένα μύθευμα με μήτρα την αύξηση της παραγωγής στη Δύση και αποδέκτη τον κόσμο της εργασίας, που μεταβλήθηκε έξαφνα από εργάτης, παραγωγός, αγρότης, υπάλληλος και μικροϊδιοκτήτης σε καταναλωτή. Η θεωρία για την κοινωνία της κατανάλωσης, όπως και η άλλη για την εξαφάνιση της εργατικής τάξης “έσπασαν ταμεία”, υπονόμευσαν ανοιχτά τον μαρξισμό, διεμβόλισαν οργανώσεις της “νέας αριστεράς”. Με δυο λόγια έκανε αποτελεσματικά τη δουλειά της, αν κρίνουμε από ένα σύνολο παραγόντων που ξεκινούν από την πώληση βιβλίων και φτάνουν ως τη διαμόρφωση κοινωνικών συμμαχιών.

Ύστερα ήρθε η οικονομική κρίση! Αυτή που ξεκινάει από τις ΗΠΑ και την Λίμαν Μπράδερς και χτυπά οριζόντια, ιδιαίτερα τα αδύναμα καπιταλιστικά κράτη (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία). Πολλές χώρες μπήκαν στη μέγκενη του ΔΝΤ, οι μισθοί και οι συντάξεις μειώθηκαν, η παραγωγή έπεσε, μαγαζιά έκλεισαν, άνθρωποι σπρώχτηκαν στην ανεργία και το περιθώριο. Αποτέλεσμα ήταν να πέσει κατακόρυφα η λεγόμενη “ζήτηση” και οι εργαζόμενοι, όχι μόνο στη χώρα μας, να βρίσκονται στα όρια στης φτώχειας καλύπτοντας μόνο τα αναγκαία μέσα διαβίωσης.

Η κοινωνική αναπαραγωγή, αν αναφερθούμε στη χώρα μας, γίνεται με τους ελάχιστους όρους και δύο εκατομμύρια άνθρωποι -όσοι και στην κατοχή- βρέθηκαν στην κόλαση. Ακριβώς σ’ αυτό το τοπίο, που συμπληρώνεται με τους ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστών και τους πολέμους σ’ όλον τον πλανήτη, ήρθαν να δοκιμαστούν τα «δομικά» υλικά θεωριών και «θεωριών». Στην περίπτωσή μας έχουμε τον μαρξισμό ως μέθοδο ανάλυσης και δράσης και τις φλυαρίες για την καταναλωτική κοινωνία. Η τελευταία υποκρύπτει –ακόμα κι αν δεν το λέει- ότι το αστικό καπιταλιστικό σύστημα μπορεί αδιατάραχτα και ειρηνικά να διασφαλίζει για τον εαυτό του και για τους «πολίτες του» την ευημερία, την ειρήνη και την κατανάλωση.

Ακριβώς δηλαδή το αντίθετο από ό,τι συνέβη, αλλά αυτό δεν συνέτισε τους «καταναλωτολόγους», που σαν άλλοι Λωτοφάγοι κάνουν πως δεν συνέβη τίποτε. Αλλά δεν είναι οι μόνοι. Δεκάδες θεωρίες για τον καπιταλισμό ή τον σοσιαλισμό και αρκετοί οπαδοί τους χρησιμοποιήθηκαν σαν όπλο υπονόμευσης του μαρξισμού, ο οποίος σε πείσμα των καιρών και των «κακών τεράτων» αντέχει στις συγκαιρικές καταιγίδες.

Είναι αυτός ένας βασικός λόγος που το κόμμα μας, το Μ-Λ ΚΚΕ, αρνείται να υιοθετήσει τον όρο «στρατηγική ήττα» που αναμασούν ανοήτως οι αυθορμησίες και οι νεοαριστεροί της φράσης. Όσα λοιπόν είπαμε ισχύουν! Οι εφήμερες θεωρίες δεν μπορούν και δεν πρέπει να κλονίσουν τις ιδέες που συγκλόνισαν τον κόσμο. Τις ιδέες του σοσιαλισμού.

Θανάσης Τσιριγώτης, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ