Γιώργος X. Παπασωτηρίου 

Η πρώτη περίοδος της διακυβέρνησης Μητσοτάκη σημαδεύτηκε από τις προσλήψεις χιλιάδων αστυνομικών υπό τον «αρχισερίφη» Χρυσοχοΐδη. Η δεύτερη περίοδος σημαδεύεται από την λίστα Πέτσα και την πρόσληψη χιλιάδων παπάδων (αλήθεια, τι ήταν και τους μονιμοποίησε, συμβασιούχοι;).  Αυτή η αλλαγή του κέντρου βάρους της διακυβέρνησης ορίζεται ως η μετατόπισή της στη βιοπολιτική. Η κυρίαρχη εξουσία εκσυγχρονίζεται και συνδυάζει τις παλιές κατασταλτικές «πειθαρχικές» τεχνικές άσκησης της εξουσίας με νέες «βιο-ρυθμιστικές» τεχνικές. Επιχειρείται πλέον ο προληπτικός έλεγχος με την τοποθέτηση του μπάτσου στον εγκέφαλο. Η πειθαρχική εξουσία στην προκειμένη περίπτωση δεν αλυσοδένει, αλλά κατασκευάζει άτομα: «…είναι η ειδική τεχνική μιας εξουσίας που πορίζεται τα άτομα και ως αντικείμενα και ως όργανα για την άσκησή της…» (Φουκώ). Εδώ οι τρόποι είναι σεμνοί (των ιερωμένων) και οι μέθοδοι ελάσσονες, αν συγκριθούν με τις παλαιότερες μεγαλόπρεπες τελετουργίες της Εξουσίας.

Τα μέτρα για την πανδημία διευκολύνουν τη νέα οργάνωση της κοινωνίας. Ο Michel Foucault στο Les Anormaux, προσδιορίζει κάτω από τα μέτρα περιορισμού που θέτει η κλασική εποχή για την καταπολέμηση της πανώλης, τη νέα μορφή διακυβέρνησης, την οποία ονομάζει “πειθαρχική οργάνωση”. 

Έτσι, ενώ η λέπρα παραπέμπει στον Αποκλεισμό, στην εξορία (σ.σ. σε χώρο πέρα από τα σύνορα της πόλης), η επιδημία της πανώλης (όπως και του κορονοϊού σήμερα) οδηγεί σε μία οργάνωση που οδηγεί στη γνώση, δηλαδή στον έλεγχο του κάθε ατόμου ξεχωριστά. Για την καταπολέμηση της πανώλης, αυξήθηκε η καραντίνα: το δίκτυο της πόλης, χωρισμένο σε συνοικίες, μοιράζεται σε δρόμους, που επιτηρούνται, σε κάθε περιοχή υπάρχουν οι επιθεωρητές, σε κάθε δήμο οι δημοτικοί υπάλληλοι, και για όλους στην πόλη και τη χώρα υπάρχει μια κυβέρνηση με εκτεταμένες εξουσίες. Ο χώρος αναλύεται, γίνεται γνωστός, καταγράφεται, ελέγχεται συνεχώς. Ενώ η λέπρα καλεί για απόσταση, η πανούκλα συνεπάγεται μια όλο και πιο λεπτομερή προσέγγιση της κοινωνίας, μέχρι τη γνώση του κάθε ατόμου ξεχωριστά.

Από εκεί γεννιέται το «πολιτικό όνειρο» για έναν έλεγχο χωρίς όρια. Έτσι γεννήθηκε η πολιτική της επιτήρησης και του ελέγχου. Όταν γνωρίζουμε ότι τα προσωπικά δεδομένα θα χρησιμοποιηθούν για να “πολεμήσουν” τον ιό, μπορούμε να θεωρήσουμε βέβαιο ότι η πανδημία θα είναι ο καμβάς της νέας πειθαρχικής οργάνωσης της κοινωνίας. 

Τώρα ελέγχεται ο χώρος και η θέση με βάση την αρχή της στοιχειώδους εντόπισης ή “δικτύωσης”. Έτσι το κάθε άτομο τοποθετείται σε μια θέση. Πάνω απ’ όλα όμως, αυτό που διακρίνει τη νέα περιχαράκωση του χώρου είναι ότι αποκλείει παντελώς τις ομαδοποιήσεις (σ.σ. απόσταση υγιεινομικής ασφάλειας, αλλά και περιορισμοί των διαδηλώσεων, χωρίς όμως να συμβαίνει το ίδιο στα μέσα μαζικής μεταφοράς). 

 Η νέα πειθαρχία οργανώνει ένα χώρο απομονωτικό, ένα χώρο που απαγορεύει την άμεση επαφή, την παρέα, την ομάδα, την συναδέλφωση, την αγκαλιά, τον έρωτα… Όλα εξ αποστάσεως (τηλέ-), όλα online, χωρίς άμεση επαφή. Γι’ αυτό είναι κρίσιμος ο έλεγχος των διαύλων επικοινωνίας, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Γι’ αυτό αναπτύσσονται μηχανισμοί ελέγχου της «αλήθειας και του ψεύδους» (Facebook). Για την ακρίβεια, πρόκειται για μηχανισμούς που θα παράγουν «το αληθές και το ψευδές», την μία και ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ.

Όσο για τον ΕΑΥΤΟ, αυτό το πεδίο αντιπαρά-θεσης, θέσης και αντίθεσης, αυτός θα πάψει να υπάρχει ως τέτοιος. Η πηγαία αντίδραση που συχνά γίνεται αντίσταση, θα ακυρώνεται μπροστά στο Μεγάλο Φόβο και τους μηχανισμούς διαρκούς αναπαραγωγής του. «Σαν άνθρωπος είμαι ένας, όμως ο φόβος μ’ έχει κόψει σ’ εκατό κομμάτια. Κι όσο μεγαλύτερος είναι ο φόβος τόσο μαζεύομαι σ’ ένα μόνο κομμάτι. Κι ο φόβος δεν αφήνει όλα αυτά τα κομμάτια να συγκεντρωθούν, να γίνουν ένα», λέει κάποιος στον ψυχαναλυτή του. Γι’ αυτό οι επόμενες προσλήψεις θα είναι «μηχανικών ψυχής», παπάδων και ψυχιάτρων. Παπάδες προσέλαβαν… Γι’ αυτό η νέα πειθαρχική (βιοπολιτική) οργάνωση της κοινωνίας είναι συνυφασμένη και με τον σκοταδισμό… Σκοτάδι στα μυαλά για να μην βλέπουμε την ασυδοσία και τα εγκλήματά τους…

*Το σκίτσο είναι του Κάφκα

πηγή: artinews.gr