Ανάλυση του Zoran Kusovac

Δημοσιεύθηκε στο aljazeera.com στις 28 Οκτωβρίου 2023

Οι χερσαίες εισβολές του Ισραήλ, οι βόμβες και το μπλακ άουτ πληροφοριών που επιβλήθηκαν στη Γάζα δεν θα βλάψουν απαραίτητα μια καλά προετοιμασμένη Χαμάς

Μια ισχυρή επίθεση συνδυασμένων όπλων στη Γάζα που ξεκίνησε το βράδυ της Παρασκευής συνεχίστηκε το Σάββατο, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές εάν αυτό είναι το πρώτο βήμα στη μεγάλη ώθηση που έχει ανακοινώσει το Ισραήλ ή είναι απλώς μια ακόμη έρευνα για τη δοκιμή της παλαιστινιακής αντίστασης.

Ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε δύο χερσαίες επιθέσεις περιορισμένης εμβέλειας την Τετάρτη και την Πέμπτη το βράδυ, δημοσιεύοντας βίντεο για να τις εκμεταλλευτεί για προπαγάνδα. Και στις δύο περιπτώσεις, αποσύρθηκαν στο Ισραήλ πριν από την αυγή.

Η επίθεση που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη φαίνεται να μην είναι η «Μεγάλη». Όμως, ως προφανής επέκταση των δύο προηγούμενων εισβολών στη Γάζα, μπορεί να είναι προπομπός μιας ολοκληρωτικής επίθεσης.

Οι αναφορές του Σαββάτου από τη Γάζα μπορεί να είναι οι τελευταίες που έγιναν μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας και επίγειου διαδικτύου. Οι ισραηλινές δυνάμεις έπληξαν τις δημόσιες τηλεπικοινωνιακές υποδομές και η Γάζα βρίσκεται πλέον σε σχεδόν ολοκληρωτικό μπλακ άουτ στις επικοινωνίες. Το μόνο μέσο για να μεταδοθούν πληροφορίες στον κόσμο είναι τα λίγα εναπομείναντα δορυφορικά τηλέφωνα, αλλά αυτά θα μπορούσαν να στοχευθούν ανά πάσα στιγμή.

Ειδικά αεροσκάφη ηλεκτρονικού πολέμου της Ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας μπορούν να εντοπίσουν κάθε συσκευή που ανταλλάσσει δεδομένα με δορυφόρους επικοινωνίας χαμηλής τροχιάς και να κατευθύνει θανατηφόρους πυραύλους αέρος-εδάφους εναντίον της.

Η τεχνική δεν είναι εντελώς καινούργια: Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τους Ρώσους το 1996 για να δολοφονήσουν τον πρόεδρο της Τσετσενίας Dzhokhar Dudaev καθώς χρησιμοποιούσε δορυφορικό τηλέφωνο. Οι Ισραηλινοί έχουν μεγάλο ιστορικό στοχευμένων δολοφονιών χρησιμοποιώντας τηλέφωνα για την αναγνώριση και τον εντοπισμό του στόχου. Ένα από τα πρώτα θύματα της τεχνικής ήταν ο ηγέτης της Χαμάς Yahya Ayyash, ο οποίος σκοτώθηκε την ίδια χρονιά με τον Dudaev.

Ωστόσο, η καταστροφή κόμβων επικοινωνίας και η χρήση ηλεκτρονικών αντίμετρων για να μπλοκάρουν τυχόν εναπομείνασες δημόσιες γραμμές που επέζησαν δεν θα βλάψουν τους μαχητές της Χαμάς που, γνωρίζοντας τις ισραηλινές τακτικές και τις δυνατότητες, φαίνεται να έχουν προετοιμαστεί για αυτήν την πορεία δράσης.

Παλαιστινιακές πηγές υποστηρίζουν ότι η Χαμάς εγκατέστησε «αδιάβροχη» υποδομή επικοινωνιών στο εκτεταμένο δίκτυο σηράγγων της κάτω από τη Λωρίδα της Γάζας. Φέρεται ότι τοποθέτησε δεκάδες χιλιόμετρα καλωδίων με ισχυρή ηλεκτρομαγνητική θωράκιση για να αποτρέψει τον εντοπισμό και την υποκλοπή σημάτων.

Εγκατεστημένα στις πιο σύγχρονες σήραγγες, τοποθετημένα πολύ πιο βαθιά, είναι σχεδόν πλήρως ασφαλή από τους αδιάκριτους Ισραηλινούς. Τα καλώδια εκπέμπουν μια ελάχιστη ποσότητα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και το μεγάλο βάθος πρακτικά εμποδίζει τον εντοπισμό και την υποκλοπή σήματος. Αυτά τα νέα, ασφαλή μέσα επικοινωνίας ίσως εξηγούν πώς η Χαμάς κατάφερε να κρατήσει μυστικά τα σχέδιά της για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.

Το Σάββατο, ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ Yoav Gallant παραδέχτηκε ότι οι δυνάμεις του στόχευαν συγκεκριμένα τις σήραγγες. Το Ισραήλ ισχυρίστηκε ότι έπληξε περισσότερους από 150 υπόγειους στόχους, αλλά αυτός ο ισχυρισμός πρέπει να ληφθεί με μια επιφύλαξη. Κτίρια που κρύβουν εισόδους σήραγγας, ίσως· 150 τούνελ, απίθανο.

Από τότε που η Χαμάς ξεκίνησε για πρώτη φορά τον υπόγειο πόλεμο, οι σήραγγές της έχουν μετατραπεί από πρωτόγονες αυτοσχέδιες πιρόγες βάθους δύο μέτρων σε εξελιγμένες, καλοσχεδιασμένες, επικαλυμμένες με σκυρόδεμα κατασκευές που σύμφωνα με πληροφορίες βρίσκονται σε βάθος έως και 20 μέτρα (66 πόδια) κάτω από την επιφάνεια.

Οι λόγοι για να πάνε τόσο βαθιά -ένα κατόρθωμα που απαιτεί σημαντική προσπάθεια μηχανικής και χρήση ανθρώπινου δυναμικού- είναι να περάσουν κάτω από τα ισραηλινά σύνορα, συμπεριλαμβανομένων ψηλών τσιμεντένιων τοίχων που εκτείνονται μέχρι και οκτώ μέτρα (26 πόδια) κάτω από την επιφάνεια. Το σκάψιμο σε βάθος δίνει στη Χαμάς το πρόσθετο πλεονέκτημα ότι οι σήραγγές της γίνονται αρκετά απρόσβλητες στους ισραηλινούς βομβαρδισμούς.

Οι συνηθισμένες βόμβες σιδήρου, ελεύθερης πτώσης ή καθοδηγούμενες με λέιζερ, δεν διεισδύουν καλά. Οτιδήποτε βαθύτερο από ένα μέτρο (3 πόδια) είναι σχετικά ασφαλές. Για την καταστροφή στόχων που είναι κρυμμένοι πιο κάτω από το έδαφος, χρειάζονται ειδικά πυρομαχικά. Οι βόμβες με επιτάχυνση πυραύλων, που αρχικά αναπτύχθηκαν για να διεισδύσουν στο παχύ και ισχυρό σκυρόδεμα των διαδρόμων αεροδρομίων και να εκραγούν στο μαλακό έδαφος κάτω από αυτό, ανυψώνοντας την πλακόστρωτη επιφάνεια και καθιστώντας την άχρηστη για αεροσκάφη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενάντια σε σήραγγες και υπόγειες αποθήκες. Αλλά στη Γάζα, η αποτελεσματικότητά τους είναι αμφίβολη καθώς σπάνια σκάβονται σήραγγες κάτω από ανοιχτό έδαφος που μπορούν να διαπεράσουν αυτές οι ενισχυμένες βόμβες.

Έχοντας περάσει από τόσους βομβαρδισμούς, η Χαμάς φρόντισε να εντοπίσει τις υπόγειες εγκαταστάσεις της κάτω από επιφανειακές κατασκευές. Οι σήραγγές της εκτείνονται πιθανώς κάτω από τα κτίρια όπου είναι δυνατόν.

Αυτό παρέχει στις σήραγγες την προστασία πολλών πλακών δαπέδου από σκυρόδεμα, τις οποίες δυσκολεύονται να διεισδύσουν ακόμη μεγαλύτερα πυρομαχικά. Οι βόμβες και οι πύραυλοι συνήθως εκρήγνυνται όταν χτυπούν ένα σκληρό εμπόδιο, διεισδύοντας στο πρώτο τσιμεντένιο πάτωμα, αλλά δεν έχουν τη δύναμη να περάσουν από τα επόμενα.

Αυτό ξεπερνιέται από τις διαδοχικές κεφαλές, όπου η πρώτη γόμωση εκρήγνυται καθώς τα βλήματα χτυπούν την ανώτερη πλάκα, ενώ η επόμενη ανατινάσσεται μέσα από αυτήν ακριβώς κάτω από αυτήν. Οι περισσότερες τέτοιες κεφαλές έχουν σχεδιαστεί για να απομακρύνουν δύο επιφάνειες, μερικές μπορεί να μπορούν να πάρουν τρεις. Αλλά κανένας δεν μπορεί να περάσει από τρεις ή τέσσερις ορόφους. Εάν οι κατασκευές χτυπηθούν από συμβατικές εκρήξεις εκ των προτέρων και μετατραπούν σε χαλαρά στρώματα ερειπίων, το έργο γίνεται ακόμη πιο δύσκολο. Τα συντρίμμια ευνοούν τους αμυνόμενους παρά τους επιτιθέμενους.

Υπάρχουν ειδικές ειδικές «βόμβες καταστροφής bunker buster», σχεδιασμένες να καταλαμβάνουν τα μεγαλύτερα και πιο σκληρά υπόγεια καταφύγια, αλλά σίγουρα δεν πρόκειται να αλλάξουν το παιχνίδι σε αυτή τη σύγκρουση. Τέτοιοι βαθείς διεισδυτές σχεδιάστηκαν για να νικήσουν τις τεράστιες τσιμεντένιες οροφές των αποθηκών του πρώην ηγέτη του Ιράκ Σαντάμ Χουσεΐν. Αλλά θα ήταν μια πολύ ανεφάρμοστη και απαγορευτικά δαπανηρή λύση, επειδή, παρά την ισραηλινή ανώτερη τεχνολογία, θα είχε ακόμα μια πολύ μικρή πιθανότητα να εντοπίσει με ακρίβεια τις βαθιές σήραγγες της Χαμάς. Η σπατάλη χιλιάδων βομβών αξίας εκατομμυρίων η καθεμία απλά δεν μπορούσε να διατηρηθεί.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέληξαν να μην χρησιμοποίησαν αυτούς τους υπερ-διεισδυτές για την εισβολή στο Ιράκ. Το Ισραήλ αγόρασε έναν άγνωστο αριθμό εξειδικευμένων βομβών βαθιάς εκσκαφής GBU-28 των 2.100 κιλών (4.500 λιβρών), αλλά θα εκπλαγώ αν αυτές μπορούσαν να κάνουν στρατηγική διαφορά, καθώς οι συνθήκες για τη χρήση τους απέχουν πολύ από το να είναι ιδανικές. Το Ιράκ πιθανότατα διέθετε αρκετές δεκάδες κύριες αποθήκες διοίκησης των οποίων οι τοποθεσίες ήταν γενικά γνωστές, ενώ η Χαμάς έχει περισσότερες μικρότερες εγκαταστάσεις, οι περισσότερες καλά κρυμμένες κάτω από κτίρια.

Πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθεί η τελευταία κλιμάκωση, εάν θα οδηγήσει σε εισβολή κατά μήκος πολλαπλών γραμμών χρησιμοποιώντας τουλάχιστον 30.000 χερσαίους στρατιώτες ή αν θα ησυχάσει.

Για να συνοψίσουμε τις τελευταίες τέσσερις ημέρες των επιθέσεων: Τίποτα από όσα έχει δείξει το Ισραήλ μέχρι στιγμής δεν θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μια σημαντική στρατηγική πρωτοβουλία για να κερδίσει τον πόλεμο στο έδαφος. Τα επόμενα βήματά του θα δείξουν πόσο καλά μαθαίνει από τις επιδόσεις του -και της Χαμάς.