Έντονες αντιδράσεις έχουν προκαλέσει στη Γροιλανδία και τη Δανία οι επικείμενες επισκέψεις του αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι ντι Βανς, της συζύγου του Ούσα, καθώς και του σύμβουλου εθνικής ασφαλείας Μάικ Γουόλτς και του υπουργού Ενέργειας Κρις Ράιτ εντός της εβδομάδας.

Ο αμερικανός αντιπρόεδρος, θα μεταβεί στην αμερικανική βάση Πιντούφικ, που τυπικά ανήκει στη δύναμη διαστήματος των ΗΠΑ, όπου βρίσκεται ιδίως ραντάρ έγκαιρης προειδοποίησης για την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων. Ο Τζέι Ντι Βανς ανέφερε πως θα συζητήσει εκεί ζητήματα που αφορούν την «ασφάλεια» του αχανούς νησιού της Αρκτικής.

Νησί με έκταση τετραπλάσια από αυτήν της Γαλλίας, η Γροιλανδία προκαλεί ενδιαφέρον εκτός των άλλων για τους διόλου ευκαταφρόνητους ορυκτούς πόρους της, που μένουν ουσιαστικά αναξιοποίητοι.

Η απερχόμενη κυβέρνηση πέρασε νομοθεσία που απαγορεύει την εξόρυξη ραδιενεργών υλικών, ενώ η εξερεύνηση για κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου έχει επίσης ανασταλεί. Οι δυο απαγορεύσεις αυτές, που υποστηρίζονται από τον πληθυσμό, δεν αναμένεται να τεθούν ποτέ υπό αμφισβήτηση, εκτός δραματικού απροόπτου.

Αρχικά είχε ανακοινωθεί μόνο η επίσκεψη της Ούσα Βανς στη Γροιλανδία, αλλά χθες ο σύζυγός της ανακοίνωσε ότι θα την συνοδεύσει. Επίσης αρχικά η Ούσα Βανς είχε ανακοινώσει πως ήθελε να πάει σε αγώνα δρόμου με έλκηθρα που σέρνουν σκύλοι σε άλλη κοινότητα, όμως ο Λευκός Οίκος τελικά ανακοίνωσε πως το σχέδιο αυτό ακυρώθηκε και θα πάει μαζί με τον σύζυγό της στην αμερικανική βάση. «Υπήρχε τόση έξαψη γύρω από την επίσκεψη που θα κάνει η Ούσα στη Γροιλανδία (μεθαύριο) Παρασκευή που αποφάσισα να μην την αφήσω να το ευχαριστηθεί μόνη της και να τη συντροφεύσω», ανέφερε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ σε βίντεο που μεταφόρτωσε στο X.

«Πολλές άλλες χώρες απειλούν τη Γροιλανδία, απειλούν να χρησιμοποιήσουν το έδαφος και τα ύδατά της για να απειλήσουν τις ΗΠΑ», είπε ο αμερικανός αντιπρόεδρος απηχώντας την επιχειρηματολογία του Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με τον οποίο η προσάρτηση της Γροιλανδίας είναι επιτακτική ανάγκη για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Ο ρεπουμπλικάνος πρόεδρος έχει υιοθετήσει ιμπεριαλιστικούς όσο και προκλητικούς τόνους αφότου ανέλαβε την εξουσία τον Ιανουάριο για τη δεύτερη θητεία του. Πέρα από την προσάρτηση της Γροιλανδίας, έχει μιλήσει επανειλημμένα για την προσάρτηση του Καναδά και την ανάκτηση του ελέγχου της Διώρυγας του Παναμά από τις ΗΠΑ.

Οι επισκέψεις αυτές, που παρουσιάζονται ως ιδιωτικές, έχουν ήδη προκαλέσει οργή πολιτικών στη Δανία και στη Γροιλανδία.

«Δεν μπορεί να οργανώνεται ιδιωτική επίσκεψη επίσημων αντιπροσώπων άλλης χώρας», σχολίασε η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρέντεριξεν στον Τύπο. «Η πίεση που αρκείται στη Γροιλανδία και στη Δανία (…) είναι απαράδεκτη», πρόσθεσε, τονίζοντας πως «θα αντισταθούμε» σε αυτή.

Η Γροιλανδία αναμένει τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης μετά τις εκλογές της 11ης Μαρτίου στη νήσο, που κέρδισε η κεντροδεξιά. Η απερχόμενη κυβέρνηση της νήσου ξεκαθάρισε μέσω Facebook πως δεν έστειλε «καμιά πρόσκληση για επισκέψεις, ιδιωτικές ή επίσημες». Πρόσθεσε πως καλεί «όλες» τις χώρες να «σεβαστούν τη διαδικασία» σχηματισμού νέας κυβέρνησης που αναμένει η Γροιλανδία.

«Κανένα μέλος του επίσημου γροιλανδικού συστήματος δεν προσκάλεσε αυτούς τους λεγόμενους τουρίστες», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο η βουλεύτρια Αάγια Κένμιτς, η οποία αντιπροσωπεύει τη Γροιλανδία στο κοινοβούλιο του βασιλείου της Δανίας.

Ο αμερικανός πρόεδρος Τραμπ έχει υποστηρίξει πως οι επισκέψεις θα γίνουν κατόπιν «πρόσκλησης» Γροιλανδών που θα ήθελαν «να γίνει κάτι» ώστε να «προστατεύονται σωστά».

«Είμαστε σύμμαχοι, έχουμε αμυντική συμφωνία για τη Γροιλανδία που είχε υπογραφτεί το 1951», θύμισε η κυρία Φρέντεριξεν. Ουδείς άλλωστε λέει, ούτε στη Δανία, ούτε στη Γροιλανδία, πως «δεν θέλουμε να συνεργαστούμε με τους αμερικανούς», πρόσθεσε.

Από τον Δεκέμβριο, όταν ο Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε τη βούλησή του η χώρα του να «αποκτήσει» το τεράστιο νησί, η πολιτική τάξη στη Δανία και στη Γροιλανδία επαναλαμβάνει πως δεν πωλείται, παρότι «ανοικτό» για επιχειρηματικές ή άλλες συμφωνίες.

Σε δημοσκόπηση που διενεργήθηκε στα τέλη Ιανουαρίου, ο πληθυσμός της Γροιλανδίας τάχθηκε στη συντριπτική του πλειοψηφία εναντίον της ιδέας η νήσος να γίνει αμερικανικό έδαφος.