(ενημερωτικό άρθρο που αναδεικνύει τον αγώνα των κατοίκων των Σταγιατών)

Δευτέρα, 29 Ιουνίου 2020

γράφει ο Πάνος Γαλανόπουλος*

Οι Σταγιάτες είναι ένα ορεινό χωριό του δυτικού Πηλίου, δέκα χιλιόμετρα από την πόλη του Βόλου. Στο χωριό κατοικούν σήμερα περίπου ογδόντα μόνιμοι κάτοικοι οι οποίοι εδώ και δεκαπέντε χρόνια περίπου μάχονται κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού της πηγής του χωριού και ταυτόχρονα για την βελτίωση της καθημερινότητάς τους με σημαία τις έννοιες της Αντίστασης, της Αυτοργάνωσης, και της Αλληλεγγύης. Μέσα από αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες-λαϊκές συνελεύσεις αποφασίζουν για τα καθημερινότητά τους και μόνοι τους χτίζουν καλύτερες συνθήκες για τους ίδιους και τους γύρω τους.

Το χωριό των Σταγιατών είναι γνωστό για το εξαιρετικής ποιότητας νερό της πηγής της Κρύας Βρύσης. Αναφορές για την σχέση του χωριού και των κατοίκων του με το νερό της συγκεκριμένης πηγής, εντοπίζονται ήδη από τα τέλη του 17ου αιώνα. Ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος στο βιβλίο του “Ιστορία της επαρχίας Βόλου και Αγιάς” αναφέρεται στις Σταγιάτες και σχολιάζει ειδικά την ποιότητα και τη γεύση του νερού της Κρύας Βρύσης. Η πηγή του χωριού ξεδιψά εδώ και αιώνες του περαστικούς και τους Σταγιατιώτες και μάλιστα πριν αρκετά χρόνια, από το 1970 και μετά μέχρι και πρόσφατα, υπήρχαν ειδικά δρομολόγια του αστικού ΚΤΕΛ Βόλου προς τις Σταγιάτες για να μπορούν οι κάτοικοι του Βόλου να έχουν πρόσβαση σε αυτό το πολύ ποιοτικό νερό.

Στο παρελθόν και συγκεκριμένα το 2006 έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για να διακοπεί η μακραίωνη σχέση των κατοίκων των Σταγιατών με την πηγή της Κρύας Βρύσης. Τότε ήταν που ο πρώην δήμαρχος δήμου Πορταριάς, Β. Κοντορίζος, σε συνεργασία με τον πρόεδρο του τοπικού συμβουλίου Σταγιατών, δημιούργησαν ένα νέο δίκτυο ύδρευσης που ένωνε το χωριό των Σταγιατών, με το γειτονικό χωριό της Πορταριάς και την πηγή της Μάνας. Στόχος του έργου, σύμφωνα με δημοσιεύματά τους στον τοπικό τύπο, ήταν “να ξεδιψάσουν τους κατοίκους των Σταγιατών”.

Χωρίς να υπάρχει ποτέ στο παρελθόν πρόβλημα υδροδότησης από την πηγή του χωριού μας, το έργο αυτό άρχισε να εγείρει ερωτήματα στους ντόπιους τα οποία απαντήθηκαν λίγα χρόνια αργότερα, το 2008. Τότε ήταν που για πρώτη φορά, όσον αφορά τα φυσικά αγαθά, ο καπιταλισμός άπλωσε το μακρύ του χέρι στις Σταγιάτες. Ο πρώην δήμαρχος Πορταριάς εμφάνισε έναν επενδυτή ο οποίος θα έπαιρνε το νερό της πηγής του χωριού και θα το εμφιάλωνε, ενώ ταυτόχρονα το έργο για να υδροδοτηθεί το χωριό από την πηγή της Πορταριάς, ήταν έτοιμο και ολοκληρωμένο.

Οι κάτοικοι του χωριού έμπρακτα στάθηκαν απέναντι στα σχέδια του Κοντορίζου, με τον τελευταίο να συγκαλεί το τοπικό συμβούλιο τρεις φορές με σκοπό να εγκρίνει την πώληση, με το συμβούλιο να παίρνει αρνητική απόφαση και τις τρεις. Τότε κλείνει το πρώτο κεφάλαιο στην προσπάθεια της ιδιωτικοποίησης της πηγής της Κρύας Βρύσης.

Το 2011 έχουμε την προσάρτηση δέκα χωριών του ορεινού όγκου του Πηλίου στον δήμο Βόλου και την δημιουργία του διευρυμένου καλλικρατικού δήμου Βόλου. Τότε οι πηγές του βουνού, τα δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης, τα αντλιοστάσια και όλες οι εγκαταστάσεις που σχετίζονται με το νερό, έγιναν περιούσια της ΔΕΥΑΜΒ (Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Άρδευσης Μείζονος Βόλου). Τότε ξεκίνησε επίσημα η απαξίωση του πηγαίου νερού του Πηλίου, με την ΔΕΥΑΜΒ να εμφανίζει μετρήσεις με μικροβιακά φορτία σε όλα τα πηγαία νερά του Πηλίου. Άλλωστε η ιστορία των χωρών της λατινικής Αμερικής σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του νερού, δείχνει ότι το πρώτο βήμα είναι η απαξίωση του πηγαίου νερού και η στροφή στο εμφιαλωμένο, με προτροπή φυσικά των καπιταλιστικών κυβερνήσεων.

Τότε η επιχείρηση προχώρησε στην εγκατάσταση μηχανημάτων χλωρίωσης του πηγαίου νερού (χλωριωτές) ενώ την ίδια στιγμή είχε παραιτηθεί πρακτικά από τις αρμοδιότητές της. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της ΔΕΥΑΜΒ, ήταν η εγκατάσταση χλωριωτών και ταυτόχρονα η παραίτηση από τις αρμοδιότητές της, οι οποίες σύμφωνα με τον νόμο είναι, εφόσον βρεθεί μικροβιακό φορτίο, να χλωριώσει το νερό μέχρι να βρεθεί το πρόβλημα και στην συνέχεια να το επιδιορθώσει. Στις αρμοδιότητές της επίσης είναι η συντήρηση των δικτύων ύδρευσης και φυσικά ο καθαρισμός των δεξαμενών.

Τον Γενάρη του 2011, δημιουργήθηκε η «Κίνηση πολιτών Πηλίου και Βόλου για το Νερό», μέσω της οποίας οι κάτοικοι των χωριών αντέδρασαν δυναμικά κατά της χλωρίωσης και της απαξίωσης του πηγαίου νερού ενώ άρχισαν ενεργά να αυτοδιαχειρίζονται την άρδευση.

Στις Σταγιάτες συγκεκριμένα, οι κάτοικοι είχαν κάνει δικές τους μετρήσεις ήδη από το 2009, ενώ από το 2011 είχαν αναλάβει μόνοι τους τον καθαρισμό των δεξαμενών και της συντήρηση του δικτύου με μεγάλα επιδιορθωτικά και αποστραγγιστικά έργα. Μέσα από λαϊκές συνελεύσεις, οι κάτοικοι ουσιαστικά αυτοδιαχειρίζονταν μέρος της ύδρευσης και την άρδευση.

Με μεγάλες κινητοποιήσεις στο δημαρχείο του Βόλου, οι κάτοικοι των χωριών, έδειχναν έμπρακτα της αντίθεσή τους στα σχέδια του δήμου Βόλου, που δεν ήταν άλλα από την απαξίωση του πηγαίου νερού και την ιδιωτικοποίησή του.

Ο πρώην δήμαρχος βόλου Π. Σκοτεινιώτης, χάνει τις εκλογές το 2014, αφήνοντας το έργο στην μέση, εξαιτίας της κοινωνικής και πολιτικής πίεσης λόγω των κινητοποιήσεων των κατοίκων των χωριών και του Βόλου. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η πόλη του Βόλου, ενώ υδρεύεται από πηγές του Πηλίου, έχει πολύ κακής ποιότητας νερό. Οι απώλειες του δικτύου φτάνουν το 60%, σύμφωνα πάντα με στοιχεία της ΔΕΥΑΜΒ, ενώ το λόμπι των εμφιαλωμένων κερδίζει το χρόνο περισσότερα από 20.000.000 ευρώ και μιλάει για την “κουλτούρα του Βόλου”, όταν αναφέρεται στην πόση εμφιαλωμένου νερού.

Οι θέσεις των κατοίκων των χωριών σχετικά με τα προαναφερθέντα ήταν η παράδοση προτάσεων στον δήμο Βόλου, για το πώς ο Βολιώτης θα μπορεί να πίνει πηγαίο νερό χωρίς να αδειάζει την τσέπη του στις εταιρίες εμφιαλωμένων νερών.

Οι μεγάλες επαναστάσεις της ιστορίας, πέρα από μεγάλη παρακαταθήκη για τους αγωνιστές όλης της γης, έδωσαν κάποια “μαθήματα” στον καπιταλισμό, ο οποίος, όταν δεν μπορεί να ξεπουλήσει ζωές και φυσικά αγαθά, εγκαθιδρύει φασιστικά καθεστώτα, όπως έχει δείξει το παράδειγμα όλης της λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης του μεσοπολέμου.

Έτσι το 2015, το δόγμα επαναλαμβάνεται και αναλαμβάνει δήμαρχος Βόλου ο γνωστός από τα ποδοσφαιρικά σκάνδαλα Αχιλλέας Μπέος, ο οποίος αναλαμβάνει να προχωρήσει την ιδιωτικοποίηση του νερού με κλειστά διοικητικά συμβούλια της ΔΕΥΑΜΒ, πάντα με την παρουσία ιδιωτικής φρουράς και αστυνομίας. Τότε εγκαθίστανται πάλι χλωριωτές σε όλα τα χωριά, στοχοποιούνται αγωνιστές οι οποίοι κάθονται στο εδώλιο, με κατηγορίες που πέφτουν πολύ εύκολα.

Τον Μάρτη του 2015, αγωνιστής από τις Σταγιάτες εισάγεται στο νοσοκομείο με κατάγματα στα πλευρά, σε συγκέντρωση κατά του κανονισμού άρδευσης, ενός νέου κανονισμού ο οποίος είχε ως στόχο να γονατίσει οικονομικά τους 3500 αγρότες του ορεινού όγκου.

Το καλοκαίρι του 2016, άλλοι τρεις Σταγιατιώτες κάθονται στο εδώλιο, μετά από μηνύσεις υπαλλήλων της επιχείρησης, οι οποίοι αθωώνονται λίγο αργότερα. Οι κάτοικοι του χωριού εν τω μεταξύ, συνεχίζουν να αυτοδιαχειρίζονται την άρδευση και φυσικά και μέρος της ύδρευσης, καθαρίζοντας τις δεξαμενές, κάνοντας έργα βελτίωσης του δικτύου και φυσικά κάνοντας χημικές μετρήσεις του νερού της Κρύας Βρύσης.

Οι κάτοικοι εμμένουν στις αποφάσεις των λαϊκών συνελεύσεων σχετικά με την μη χλωρίωση του νερού, κάτι που βασίζεται στον νόμο περί χλωρίωσης στον οποίο αναφέρεται ότι “σε κοινότητες κάτω των 3000 κατοίκων η χλωρίωση δεν είναι υποχρεωτική”, ενώ ταυτόχρονα ο Μπέος προσπαθεί να περάσει την εκκαθάριση της ΔΕΥΑΜΒ η οποία, εξαιτίας ενός σκανδάλου, βρέθηκε να χρωστάει σε εργολαβική εταιρία το ποσό των 10.000.000 ευρώ.

Πλέον η προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της ΔΕΥΑΜΒ, ήταν φανερή, με κατοίκους των χωριών και του Βόλου, τον Αύγουστο του 2018, στο δημοτικό συμβούλιο, να δέχονται επίθεση από μπράβους του Μπέου και την εκκαθάριση να μην πραγματοποιείται, καθώς καταψηφίστηκε από τις αντιπολιτεύσεις.

Τις επόμενες δύο μέρες, το χωριό των Σταγιατών, εγκαταστάθηκαν “κατοχικές μονάδες” της αστυνομίας, οι οποίες καταζητούσαν αγωνιστές-κατοίκους του χωριού για γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο δημαρχείο Βόλου.

Όλα τα παραπάνω και τους φόβους των κατοίκων για ιδιωτικοποίηση, επιβεβαίωσε τον Γενάρη του 2020, ο νυν πρόεδρος της ΔΕΥΑΜΒ, ιδιοκτήτης επιχείρησης ανταλλακτικών αυτοκινήτων, δηλώνοντας ότι “εγώ βλέπω επιχειρηματικά τη ΔΕΥΑΜΒ και θέλω να βγάλει κέρδος. Γιατί λοιπόν, να μην εκμεταλλευτούμε τις πηγές του ξακουστού σε όλον τον κόσμο Πηλίου, και να μην εμφιαλώσουμε το άριστης ποιότητας νερό του, ώστε να πωλείται σε όλη την Ελλάδα και να καταφέρουμε να κάνουμε την εταιρεία ακόμα πιο κερδοφόρα;”

Έτσι στις 17 Απρίλη, για πρώτα φορά στα χρονικά των Σταγιατών, η ΔΕΥΑΜΒ διακόπτει την παροχή του νερού της πηγής της Κρύας Βρύσης στις Σταγιάτες, συνδέοντας το δίκτυο με πηγή της Πορταριάς. Οι Σταγιατιώτες-ισσες τότε, σε λαϊκή συνέλευση, αποφάσισαν να αναλάβουν την διαχείριση του νερού και του χωριού, καθώς ο τοπικός σύμβουλος, ο οποίος εκλέχθηκε με την υποστήριξη του Μπέου, δήλωνε άγνοια και δεν προχωρούσε σε καμία κίνηση κατά της εγκληματικής ενέργειας της ΔΕΥΑΜΒ.

Εδώ πρέπει να αναφέρω ότι ο τοπικός εκπρόσωπος είναι ο ίδιος που το 2006 είχε κατασκευάσει με τον πρώην δήμαρχο Πορταριάς τον αγωγό με τον οποίο σήμερα υδροδοτείται το χωριό, με νερό κατώτερης ποιότητας από της Κρύας Βρύσης. Επίσης, η λαϊκή συνέλευση αποφάσισε ότι με όλα τα μέσα θα προσπαθήσει να επαναφέρει το νερό της Κρύας Βρύσης στις Σταγιάτες και φυσικά ότι το νερό, που είναι φυσικό αγαθό, δεν πωλείται αλλά θα είναι ελεύθερο τόσο για τους κατοίκους, όσο και για τους χιλιάδες επισκέπτες.

Στην συνέχεια και ενώ η δημοτική αρχή υποστηρίζει ότι δεν θα προχωρήσει σε εμφιάλωση ή ιδιωτικοποίηση του νερού, έχουμε την επιστολή του Μπέου, κατόπιν επερώτησης στην Βουλή, στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων ότι “η Δυνατότητα των ΔΕΥΑ (Δημόσια επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης) όλης της χώρας να προχωρήσουν σε εμφιάλωση νερού, προβλέπεται από τον ιδρυτικό τους νόμο (1069/80)”. Την ίδια στιγμή, έχουμε τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για αποκρατικοποίηση της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ και την ιδιωτικοποίησή τους, ενώ το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο ανοίγει διάπλατα τις πόρτες στο Κεφάλαιο με σκοπό την ιδιωτικοποίηση των φυσικών αγαθών, είτε πρόκειται για νερό, είτε για αέρα και ενέργεια.

Ταυτόχρονα θα πρέπει να αναφερθούμε και στο πολιτιστικό έργο των Σταγιατών. Από το 2010 μέχρι και σήμερα, οι Σταγιάτες είναι τόπος συνάντησης κινημάτων, ανθρώπων των τεχνών και των γραμμάτων, ανθρώπων που εκφράζονται μέσα από εκδηλώσεις, συζητήσεις και συνελεύσεις. Στις Σταγιάτες, κάτοικοι του χωριού και η ομάδα ΑΠΟΔΡάσης, αυτοδιαχειρίζονταν από το 2010 τους δύο κοινοτικούς χώρους, παρουσιάζοντας εκδηλώσεις μουσικής, κινηματογράφου, θέατρο, παρουσιάσεις βιβλίων και ταινιών και πολλά άλλα.

Η επιθετικότητα της δημοτικής αρχής στράφηκε και κατά του πολιτισμού του χωριού, με το σφράγισμα των δύο χώρων και με μηνυτήριες αναφορές στον εισαγγελέα για ανύπαρκτες κατηγορίες.

Οι κάτοικοι των Σταγιατών μέχρι τέλους θα παλέψουν κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού, με σκοπό το νερό να είναι ελεύθερο για όλους του ανθρώπους.

Μιλάμε για έναν πόλεμο που μαίνεται από το 2006 και πλέον βρισκόμαστε στο επίκεντρο των γεγονότων με ένα μικρό χωριό να στέκεται απέναντι στα σχέδια της τοπικής αλλά και της κεντρικής εξουσίας για εκμετάλλευση των πάντων, από τις ζωές μας μέχρι τα φυσικά αγαθά.

Το σύνθημα των κατοίκων είναι “Ελεύθερα Νερά” και δεν θα σταματήσουν μέχρι τα νερά να είναι πράγματι ελεύθερα για όλους και όλες και όχι “σκλάβοι” του Κεφαλαίου και της αρρώστιας του Καπιταλισμού.

*Ο Πάνος Γαλανόπουλος είναι μέλος της ΑΠΟΔράσης, (Ανεξάρτητη Πηλιορείτικη Ομάδα Δράσης)