Αναμφίβολα το ποδόσφαιρο είναι το μαζικότερο, λαϊκότερο και δημοφιλέστερο άθλημα. Σαν τέτοιο δεν θα μπορούσε να μείνει μακριά από τα αδηφάγα βλέμματα των μονοπωλιακών κολοσσών και των κυρίαρχων τάξεων, τόσο σαν ένα απέραντο πεδίο κέρδους όσο και σαν μέσο χειραγώγησης των μαζών, κυρίως μέσα από μεγάλες διοργανώσεις, MUNDIAL, EURO και όχι μόνο. Το MUNDIAL, δηλ. το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου, διοργανώνεται από τη FIFA κάθε τέσσερα χρόνια από το 1930, ενώ το EURO διοργανώνεται από την ΟΥΕΦΑ από το 1960, επίσης κάθε τέσσερα χρόνια. Το πρώτο MUNDIAL που μεταδόθηκε τηλεοπτικά ήταν του 1954, ενώ σήμερα έχει τη μεγαλύτερη τηλεθέαση μακράν όλων των άλλων διοργανώσεων. Το MUNDIAL του 2002 το παρακολούθησαν 28,2 εκατ., ενώ τον τελικό 1,1 δις τηλεθεατές

Ποδόσφαιρο και φασισμός

Όπως και οι Ολυμπιάδες έτσι και το MUNDIAL πολλές φορές χρησιμοποιήθηκε για την προώθηση πολιτικών, οικονομικών σκοπιμοτήτων και για τον  εξωραϊσμό  βάρβαρων, δικτατορικών καθεστώτων.

Το MUNDIAL του 1934 το διοργανώνει η φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι η οποία θα είναι και η νικήτρια χώρα. Ο Μουσολίνι θα το μετατρέψει σε μια προπαγανδιστική

φιέστα για το καθεστώς του ενώ οι Ιταλοί παίκτες -που ήταν όλοι μέλη του φασιστικού κόμματος- λόγω  και της τελικής τους επικράτησης, εξυμνήθηκαν σαν παραδείγματα για την ανωτερότητα της φυλής. Ο ίδιος ο Μουσολίνι θα ορίσει τους διαιτητές στο MUNDIAL  του 1934. Διαιτητής στον ημιτελικό με την Αυστρία αλλά και στον τελικό με την Τσεχοσλοβακία, πράγμα πρωτοφανές, θα είναι ο Σουηδός Ιβάν Έκλαντ ο οποίος θα ευνοήσει προκλητικά την ομάδα της Ιταλίας. Η ομάδα της Αυστρίας θα καταγγείλει τον αγώνα σαν στημένο από τον Μουσολίνι.

Το MUNDIAL του 1938, αυτήν τη φορά στη Γαλλία με νικήτρια χώρα πάλι την Ιταλία θα είναι μια ακόμα προπαγανδιστική ευκαιρία περί της ανωτερότητας της φυλής. Αγαπημένη ομάδα του Μουσολίνι αναμφίβολα υπήρξε η Λάτσιο. Ακόμα και σήμερα παίκτες της όπως ο Πάολο ντι Κάνιο χαιρετούν φασιστικά. Το γήπεδο της  Λάτσιο κατασκευάστηκε από τον Μουσολίνι ενώ όλοι οι παίκτες της ήταν μέλη της φασιστικής νεολαίας.

Ένα μήνα πριν το MUNDIAL στη Γαλλία το 1938, Αγγλία και Γερμανία θα παίξουν στο Βερολίνο. Η Αγγλική ομάδα στο πλαίσιο της ολέθριας «πολιτικής του κατευνασμού» θα χαιρετήσει φασιστικά ντροπιάζοντας τις δημοκρατικές παραδόσεις του αγγλικού λαού.

Τον Μάρτιο του 1938 η Γερμανία προσαρτά την Αυστρία. Η ομάδα της Αυστρίας είναι μια από τις καλύτερες ομάδες. Μετά την προσάρτηση οι Γερμανοί σχεδιάζουν να πάρουν τους  καλύτερους Αυστριακούς παίκτες και να δημιουργήσουν μια μεικτή Γερμανίας. Ανάμεσα στους καλύτερους Αυστριακούς παίκτες είναι και ο Ματίας  Σίντελαρ, ο επονομαζόμενος «χάρτινος άνθρωπος» επειδή ήταν πολύ αδύνατος ή αλλιώς «Μότσαρτ» λόγω της δεξιοτεχνίας του, αφού ήταν και ένας από τους καλύτερους  σέντερφορ που υπήρξαν ποτέ. Ο  Σίντελαρ θα αρνηθεί να παίξει στη μεικτή Γερμανίας. Στον τελευταίο αγώνα που θα δώσει η ομάδα της Αυστρίας με τη Γερμανία πριν τη συγχώνευση και τη διάλυση της ομάδας, ο Σίντελαρ θα βάλει  το πρώτο από τα δυο γκολ της νίκης. Το δεύτερο θα το βάλει ο Κάρλ Σέστερ. Οι Γερμανοί δεν θα του το συγχωρήσουν ποτέ. Ο Σίντελαρ θα βρεθεί νεκρός μαζί με τη φίλη του, στις 23 Γενάρη 1939 σε ηλικία 36 ετών, δηλητηριασμένοι  από μονοξείδιο του άνθρακα, κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. 15.000 Αυστριακοί θα  βρουν το θάρρος να συνοδέψουν τον Σίντελαρ στην τελευταία του κατοικία.

Το MUNDIAL του 1978 γίνεται στην Αργεντινή. Είναι το πρώτο MUNDIAL με χορηγό την Coca Cola απόδειξη ότι φασισμός και μπίζνες δεν είναι  ασύμβατες  έννοιες. Ίσα – ίσα μάλιστα. Είναι μια θαυμάσια ευκαιρία για την αιματοβαμμένη χούντα του Βιντέλα, για τον εξωραϊσμό του καθεστώτος. Ο λαός στενάζει κάτω απ` τη δικτατορία. Οι

νεκροί, οι φυλακισμένοι, οι εξαφανισμένοι χιλιάδες. Ξοδεύονται τεράστια ποσά για τη διοργάνωση. Η παρουσία του στρατού έξω απ` τα γήπεδα έντονη και πριν από κάθε αγώνα γίνεται εντονότερη, σε τέτοιο βαθμό ώστε παίκτες ξένων ομάδων  να μιλήσουν για ψυχολογικό πόλεμο. Ο Πάουλ Μπράιτνερ άσσος της Μπάγιερν θα αρνηθεί να συμμετάσχει διαμαρτυρόμενος για τη χούντα. Την 1η Ιουνίου 1978 θα γίνει η τελετή έναρξης. Πλάι στον δικτάτορα Χόρχε Ραφαέλ Βιντέλα το παρόν θα δώσει και ο Υπ.Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρυ Κίσινγκερ.

Την ίδια ώρα οι «Μητέρες της Πλατείας» συγκεντρώνονται έξω από το προεδρικό μέγαρο απαιτώντας την επιστροφή των αγνοούμενων παιδιών τους.

Ο Σουηδός τερματοφύλακας Ρόνι Χέλστρεμ θα διαλέξει να διαμαρτυρηθεί και αυτός  μαζί με τις «Μητέρες της Πλατείας» αντί να παραβρεθεί στην τελετή  έναρξης του MUNDIAL. Θα πει αργότερα: «Αποφάσισα να το κάνω  επειδή ήταν υποχρέωση μου. Έπρεπε να το κάνω  για να τα έχω καλά με τη συνείδηση μου».

Λίγο πριν τον τελικό η ομάδα της Ολλανδίας θα συναντηθεί και αυτή με τις «Μητέρες της Πλατείας» δηλώνοντας τη συμπαράσταση της. Εν τω μεταξύ ενάμιση χιλιόμετρο πιο πέρα από το στάδιο «Μονουμεντάλ» όπου γίνονταν οι αγώνες, στη Σχολή Μηχανικών του Ναυτικού που είχε μετατραπεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης  5.000 πολιτικοί κρατούμενοι βασανίζονταν καθημερινά.

Το MUNDIAL του 1986 θα γίνει στο Μεξικό. Οι  φίλαθλοι που γεμίζουν τα γήπεδα θα μετατρέψουν τις κερκίδες σε βήμα μαζικών διεκδικήσεων κατά της φτώχειας. «Θέλουμε φασόλια όχι γκολ» θα φωνάζουν. Η διοργάνωση ήταν μια καλή ευκαιρία για την κυβέρνηση του Μεξικού να κρύψει τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετώπιζε ο λαός, φτώχεια, εξαθλίωση, άθλια οικονομική κατάσταση. Το όργιο κερδοσκοπίας που στήθηκε από τις πολυεθνικές για την κατασκευή γηπέδων εξαγρίωσε ακόμα πιο πολύ το λαό. Μαζικές, μαχητικές διαδηλώσεις γίνονται πριν από κάθε παιχνίδι, που καταγγέλλουν την κυβερνητική πολιτική και πολλές φορές βάφονται στο αίμα.

Φυσικά το ποδόσφαιρο μπορεί να έχει εξυπηρετήσει στυγνούς δικτάτορες και να έχει μετατραπεί από μέσο παιχνιδιού, άθλησης ή θέαμα, σε μέσο για την  εξασφάλιση του κέρδους και την επιβολή της ιδεολογικής κυριαρχίας των κυρίαρχων τάξεων. Όμως  και  παρ` όλο που τα γκολ δεν έχουν  αντιιμπεριαλιστικό χρώμα και χωρίς να γίνεται λαθραία ανάγνωση της ταξικής πάλης, δεν είναι λίγες οι φορές που μέσα από αυτό εκφράστηκε η προσδοκία της αντίστασης. Η Μπαρτσελόνα  στη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου έπαιζε φιλικά παιχνίδια στο εξωτερικό για να προπαγανδίσει τον αγώνα των δημοκρατικών. Το 1938 δολοφονείται από τους φασίστες του Φράνκο ο Γιόσεπ Σουνιόλ πρόεδρος της Μπαρτσελόνα. Ο Φράνκο μετά τη νίκη του θα απαγορεύσει την καταλανική διάλεκτο, θα κλείσει το γήπεδο της Μπαρτσελόνα, θα απαγορεύσει στους οπαδούς της να έχουν σημαίες .

Κατοχή και Εμφύλιος: Όταν μπάλα σημαίνει «αντίσταση»

Αρχές του 1942, στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς  Αθήνα, δημιουργείται η Ένωση Ελλήνων Αθλητών, στο πλαίσιο του ΕΑΜ αρχικά από αθλητές του στίβου, αργότερα όμως θα μπουν μαζικά και αθλητές άλλων αθλημάτων, ιδιαίτερα ποδοσφαιριστών. Ανάμεσα στους αθλητές που θα τη στελεχώσουν ο Γρηγόρης Λαμπράκης, o Γαβριήλ Γάζης του ΠΑΟ, ο Γιώργος Κοντούλης της ΑΕΚ που αργότερα τους δυο τελευταίους θα τους εκτελέσουν οι Γερμανοί κ.α. Η Ένωση αποφασίζει να γίνει στο γήπεδο της λεωφόρου Αλεξάνδρας ένας φιλικός μεταξύ Παναθηναϊκού και ΑΕΚ. Η Ένωση θα αποφασίσει ακόμα να δοθούν τα έσοδα υπέρ των φυματικών αθλητών στο νοσοκομείο Σωτηρία. Η προσέλευση του κόσμου τεράστια. Τα 15.000 εισιτήρια πουλιούνται όλα. Το γήπεδο της λεωφόρου γεμίζει ασφυκτικά, πολλοί μένουν από έξω. Ο πρόεδρος του Παναθηναϊκού Απόστολος Νικολαΐδης θα αρνηθεί να δώσει μέρος των εισπράξεων για τους φυματικούς αθλητές και μάλιστα θα ανακοινώσει στους παίκτες ότι διαιτητής στον αγώνα θα είναι Αυστριακός αξιωματικός των στρατευμάτων κατοχής. Μετά απ’ όλα αυτά, οι δυο ομάδες θα αρνηθούν να παίξουν και μάλιστα θα ενημερώσουν τους θεατές για τις εξελίξεις. Οργισμένοι και αγανακτισμένοι οι φίλαθλοι θα ορμήσουν στον αγωνιστικό χώρο και θα σαρώσουν τα πάντα. Τα δοκάρια ξεριζώνονται, οι ξύλινες εξέδρες καταστρέφονται, ενώ ακούγονται συνθήματα υπέρ των ποδοσφαιριστών, κατά του προέδρου του Παναθηναϊκού Απόστολου Νικολαΐδη, της διοίκησης και κατά των Γερμανών. Στη συνέχεια θα σχηματιστεί πορεία, μια από τις πρώτες αντικατοχικές πορείες που θα φτάσει μέχρι την Ομόνοια και θα διαλυθεί όταν φανούν οι Γερμανοί.

Πολλοί ποδοσφαιριστές θα πάρουν μέρος στην αντίσταση  μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Η ΕΠΟΝ Πειραιά και η ΕΠΟΝ Αθήνας  το 1943 θα δημιουργήσουν πολύ καλές ομάδες, με παίκτες που αργότερα θα κάνουν καριέρα όπως οι  Ανδρέας Μουράτης, Νίκος Γόδας, Μίμης Αποστολόπουλος, Γιάννης Φερλέμης, Διονύσιος Γεωργάτος, του Ολυμπιακού, Αριστείδης Τσολακίδης (Ατρόμητος), Βασίλης Παντινιώτης, Γιώργος Κασίσογλου (Εθνικός), Γιάννης Καψής, Ηλίας Παπαγεωργίου (ΑΕΚ). Ο

Στέλιος Αναματερός παίκτης του Ολυμπιακού, μαχητής του ΕΛΑΣ Αθήνας θα σκοτωθεί στα Δεκεμβριανά στα Εξάρχεια  όπως και ο Μιχάλης Αργυρός του Εθνικού που θα σκοτωθεί στη μάχη στου Μακρυγιάννη.

Ο Νίκος Γόδας  μικρασιατικής καταγωγής, άσσος του Ολυμπιακού στη διάρκεια της κατοχής, καπετάνιος του 5^ου επίλεκτου λόχου του ΕΛΑΣ Κοκκινιάς, με πολλές μάχες στο ενεργητικό του στην κατοχή και στα Δεκεμβριανά. Συλλαμβάνεται το 1945.Θα περάσει από τις φυλακές  Αβέρωφ, Αίγινας, Κέρκυρας χωρίς να υπογράψει δήλωση. Θα εκτελεστεί στις 19 Νοέμβρη 1948 στην Κέρκυρα, 27 χρονών με τη φανέλα του Ολυμπιακού και μάλιστα ημέρα Κυριακή που δεν εκτελούσαν ούτε οι Γερμανοί. Τα τελευταία του λόγια προς τους συγκρατούμενους του ήταν: «Νενικήκαμεν. Ζήτω οι Ολυμπιονίκες του σοσιαλισμού. Γεια σας συναθλητές μου».

Ο ΕΠΟΝίτης Ανδρέας Μουράτης  του Ολυμπιακού ο θρυλικός «Μιζούρι» θα είναι πιο τυχερός. Θα αποκλειστεί απλώς απ` την ομάδα. Πολλά χρόνια αργότερα ο Μουράτης  θα πει «Πήγα στον ΕΛΑΣ για να ζήσουν όλοι οι

άνθρωποι ίσοι».

Να αναφέρουμε και τον Νίκο Πολυκράτη κορυφαίο ποδοσφαιριστή  του Ολυμπιακού Πατρών τον Καπετάν Νικήτα του ΕΛΑΣ  Αχαΐας  και του ΔΣΕ που θα σκοτωθεί σε ενέδρα στη Ρουπακιά Αχαΐας  το 1949 στα 33 του χρόνια, που στην απελευθέρωση της Πάτρας όταν θα μπει καβάλα τα κορίτσια θα στρώσουν τις προίκες  τους για να πατήσει το άλογο του.

Πολλοί άλλοι θα περάσουν από το κολαστήριο της Μακρονήσου για να «αναμορφωθούν» όπως οι Γιώργος Δαρίβας, Διονύσης Γεωργάτος, Νίκος Πολίτης, Ηλίας Μαλαμόπουλος του Ολυμπιακού, Νίκος Λιάρος του Ηρακλή, Κώστας Λιάρος της Καλαμαριάς, Λευτέρης Βασιλειάδης του Απόλλωνα Αθηνών, Γιώργος Πατηνιώτης του Εθνικού, Αντώνης Παπαντωνίου του Παναθηναϊκού όπου και ιδρυθεί η Μεικτή  Ποδοσφαιρική Ομάδα του Α΄ και Γ΄ Τάγματος. Στις αρχές του 1948 η διοίκηση

του στρατοπέδου θα τους διατάξει να δώσουν έναν αγώνα προς τιμήν των φιλανθρωπικών δραστηριοτήτων της βασίλισσας Φρειδερίκης, οι παίκτες όμως θα αρνηθούν και ο αρχηγός της ομάδας  Αντώνης Παπαντωνίου θα πει στη διοίκηση: «Για τη Φρίκη δεν παίζουμε, αν θέλετε να παίξουμε για την καλυτέρευση του συσσιτίου μας πολύ ευχαρίστως». Τελικά ο αγώνας θα γίνει στις 26 Ιανουαρίου 1949 και τα  έσοδα  θα διατεθούν για την ενίσχυση του ραδιοφωνικό σταθμό Μακρονήσου. Έτσι η Μεικτή  Ποδοσφαιρική Ομάδα του Α΄ και Γ΄ Τάγματος θα παίξει με αντίπαλο τον Ολυμπιακό στο γήπεδο του Παναθηναϊκού στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Στις εξέδρες υπάρχουν περίπου  χίλια διακόσια άτομα (1200) πολλοί από αυτούς συγγενείς των εξόριστων. Ανάμεσα τους και ο Υπουργός Στρατιωτικών Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Η ομάδα των εξόριστων θα καταχειροκροτηθεί και από τους συγκεντρωμένους στις εξέδρες αλλά και από τους παίκτες του Ολυμπιακού. Η ομάδα των εξόριστων διαθέτει μερικούς από τους καλύτερους παίκτες της εποχής. Τελικά η ομάδα των εξόριστων θα κερδίσει με  2-1  με γκόλ των Ιωαννίδη και Πατηνιώτη. Μετά από αυτή την νίκη των εξόριστων η διοίκηση του στρατοπέδου θα διαλύσει την ομάδα.

Στην Κύπρο το 1948, τα μέχρι τότε ενιαία αθλητικά σωματεία αποφασίζουν να εκδοθεί ψήφισμα όπου θα καταδικάζεται το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και ο ΔΣΕ , «ψήφισμα καταδίκης του συμμοριτοπόλεμου» όπως το έλεγαν. Οι αριστεροί παίκτες αρνούμενοι να δεχτούν ένα τέτοιο ψήφισμα θα διωχτούν και θα αποχωρήσουν από την ΑΠΟΕΛ (Αθλητικός Ποδοσφαιρικός Όμιλος Ελλήνων Λευκωσίας )και θα δημιουργήσουν καινούργια αθλητικά σωματεία  όπως η Ομόνοια Λευκωσίας, η Νέα Σαλαμίνα Αμμοχώστου, η Αλκή Λάρνακας, ο Ορφέας.

Σταρτ εναντίον Flahelf: «Η δόξα σας δεν θα ξεθωριάσει στους αιώνες» Εδώ αξίζει να αναφερθούμε στην πραγματικά συγκλονιστική ιστορία των παικτών της Δυναμό Κιέβου το 1942.

Στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Ουκρανία, στο Κίεβο, το καλοκαίρι του 1942, ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής για να ανυψώσει το ηθικό των Γερμανών στρατιωτών θα σκεφτεί να παίξουν ποδόσφαιρο με ντόπιους επειδή όπως έλεγε: «η ανωτερότητα της Άριας φυλής έναντι των υπανθρώπων ρωσω-ουκρανών Σλάβων είναι εμφανής σε όλους τους τομείς και φυσικά και στο ποδόσφαιρο». Η Ουκρανική ομάδα λέγεται Σταρτ (CTAPT) και αποτελείται από παίκτες της Δυναμό Κιέβου  και της Λοκομοτίβ Κιέβου. Στη Σταρτ παίζουν οι παίκτες, Νικολάι Τρούσεβιτς, Αλεξέι Κλιμένκο, Μιχαήλ Σβιριντόφσκι, Μιχαήλ Πουτίστιν, Νικολάι Κορότκιχ, Μακάρ Γκοντσαρένκο, Ιβάν Κουζμένκο, από τη Δυναμό, Μιχαήλ Μέλνικ, Βλαντιμίρ Μπαλάιν, Βασίλι Σουκάρεφ από τη Λοκομοτίβ. Η Σταρτ θα κερδίσει επανειλημμένα τις γερμανικές ομάδες, αλλά και τις ομάδες των Ούγγρων και των Ρουμάνων συμμάχων των Γερμανών. Οι απανωτές νίκες της Σταρτ θα ενοχλήσουν τους Γερμανούς κατακτητές, επειδή οι θεωρίες περί ανωτερότητας της Άριας  φυλής πήγαιναν περίπατο, επειδή ανέβαζαν το ηθικό των Ουκρανών σε μια δύσκολη για τη Σ. Ένωση και τον Κόκκινο Στρατό περίοδο και επειδή οι παίκτες της Σταρτ είχαν γίνει πλέον ινδάλματα για τους Ουκρανούς.

Τελικά θα οργανωθεί ένας αγώνας για της 6 Αυγούστου 1942 μεταξύ της Σταρτ και της  μέχρι τότε θεωρούμενης ανίκητης ομάδας (FLAHELF). Ο αγώνας αναγγέλλεται από τις εφημερίδες και παίρνει μεγάλη δημοσιότητα. Παρά τις προσδοκίες των Γερμανών η FLAHELF θα συντριβεί με 5-1. Αμέσως  κανονίζεται άλλος  αγώνας   για της 9 Αυγούστου 1942, μόλις τρεις μέρες μετά. Τα φυλλάδια που θα τοιχοκολλήσουν οι Γερμανοί για να προπαγανδίσουν τον αγώνα γράφουν «εκδίκηση». Ο αγώνας γίνεται στο στάδιο «Ζενίτ» του Κιέβου. Αυτήν τη φορά οι θεατές είναι μόνο Γερμανοί στρατιώτες, αστυνομικοί και Ουκρανοί δοσίλογοι. Αστυνομικοί και στρατιώτες με σκυλιά διώχνουν όσους Ουκρανούς θελήσουν να δουν τον αγώνα.

Οι παίκτες της Σταρτ μη βρίσκοντας να φορέσουν ρούχα των ομάδων τους θα φορέσουν ό,τι βρουν, κόκκινες φανέλες και λευκά σορτσάκια. Πριν αρχίσει ο αγώνας, ο Νικολάι Τρούσεβιτς θα πει στους συμπαίκτες και συντρόφους του: «Παίζουμε με κόκκινες φανέλες που δεν είναι το χρώμα της Δυναμό ούτε και της Λοκομοτίβ. Σας καλώ όμως να παίξουμε για αυτό το χρώμα που είναι το χρώμα της σημαίας μας, της Σ. Ένωσης και να τους δείξουμε ότι αυτή η σημαία δε χάνει ποτέ.»

Ένας  άντρας με τη στολή των SS πήγε στα αποδυτήρια των παικτών της Σταρτ πριν αρχίσει ο αγώνας και τους είπε: «Είμαι ο διαιτητής του σημερινού αγώνα. Ξέρω ότι είστε μια πολύ καλή ομάδα. Σας παρακαλώ ακολουθήστε τους κανόνες, μην παραβείτε  κανέναν και πριν την έναρξη χαιρετίστε τους αντιπάλους σας με το δικό μας τρόπο» Οι παίκτες της Σταρτ  όμως έχουν άλλη γνώμη. Μόλις τελειώσει ο ναζιστικός ύμνος θα υψώσουν τις σφιγμένες  γροθιές τους  και θα φωνάξουν «Fizcult Huraaa!!!” Πάμε δυνατά Ούρααα. Το χαιρετισμό του Κόκκινου Στρατού. Παρά τις κλωτσιές, τις αγκωνιές, τα κλαδέματα, τα αντιαθλητικά μαρκαρίσματα, τις ανοιχτές απειλές και την εχθρότητα της διαιτησίας, οι παίκτες της Σταρτ δεν θα λυγίσουν. Ο Τρούσεβιτς θα πέσει αναίσθητος για μερικά λεπτά, μετά από ένα χτύπημα εκτός φάσης. Το ημίχρονο όμως θα τελειώσει 3-1 υπέρ της Σταρτ.

Στο ημίχρονο οι παίκτες της Σταρτ θα δεχτούν άλλη μια επίσκεψη στα αποδυτήρια. Αυτή τη φορά είναι ο ίδιος ο Γερμανός διοικητής του Κιέβου, συνοδευόμενος από αξιωματικούς των SS. «Εντάξει, μπορείτε τώρα να τα παρατήσετε, τους είπε. Δείξατε σε όλους  τι αξίζετε, αλλά μέχρι εδώ. Είστε φανταστική ομάδα, με απίστευτες ικανότητες και μας έχετε εντυπωσιάσει  όλους, αλλά όπως καταλαβαίνετε δεν μπορείτε  να κερδίσετε. Δεν υπάρχει καμιά τέτοια περίπτωση. Μέχρι εδώ. Σκεφτείτε τις συνέπειες των πράξεων σας». Στο δεύτερο ημίχρονο οι δυο ομάδες θα βάλουν από δυο γκολ και το σκορ θα γίνει 5-3 υπέρ της Σταρτ. Και πέντε λεπτά πριν τη λήξη ο Κlimenko θα πάρει τη μπάλα. Αλλάζοντας πάσες με τους συμπαίκτες του θα κατέβει σαν αστραπή προς τη Γερμανική περιοχή και εκεί, δείχνοντας μια απίστευτη περιφρόνηση για το θάνατο που ερχότανε, θα ξεφτιλίσει και θα ταπεινώσει  όλη την επίλεκτη Γερμανική ομάδα. Ο Κlimenko θα περάσει με τρίπλες  τους παίκτες της Γερμανικής άμυνας και θα βρεθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Γερμανό τερματοφύλακα. Μια, δυο προσποιήσεις, ο τερματοφύλακας  πέφτει αριστερά ο Klimenko τον περνάει από δεξιά. Όμως δεν θα σουτάρει προς το άδειο τέρμα αλλά θα ξαναπεράσει άλλη μια φορά τον τερματοφύλακα, θα κοντοσταθεί επιδεικτικά στη γραμμή του άδειου τέρματος, θα γυρίσει την πλάτη του και θα σουτάρει προς το κέντρο του γηπέδου. Ο Γερμανός διαιτητής θα σφυρίξει νωρίτερα τη λήξη του αγώνα. Οι Γερμανοί θα λυσσάξουν, μια βδομάδα μετά οι παίκτες της Σταρτ θα συλληφθούν. Ο Κορότκιχ θα πεθάνει από τα βασανιστήρια. Ο Κουζμένκο, ο Κλιμένκο, ο Τρούσεβιτς θα εκτελεστούν μερικούς μήνες αργότερα. Από την ηρωική ομάδα της Σταρτ μόνο τρεις παίκτες θα γλιτώσουν. Θα ζήσουν και θα δουν τη νίκη. Θα δουν την κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο που για εκείνη  τους είχε μιλήσει ο Τρούσεβιτς πριν τον αγώνα να υψώνεται στο Ράιχστανγκ.

Έξω από το στάδιο «Ζενίτ» στο Κίεβο που έχει μετονομαστεί σε «Σταρτ» υπάρχει ένα γλυπτό που αναπαριστά τέσσερις ποδοσφαιριστές. Η σκαλισμένη επιγραφή γράφει: «Η δόξα σας δεν θα ξεθωριάσει στους αιώνες».

Ιδιαίτερα σήμερα που ο Αμερικάνικος και ο Ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός ματοκυλούνε το λαό της Ουκρανίας και οι επίγονοι των Ουκρανών SS, συνεργάτες των Γερμανών, οι φασίστες του Σβομπόντα και του Δεξιού Τομέα (Praviy Sektor)είναι στην κυβέρνηση, η αυτοθυσία, το θάρρος, και η ηρωική στάση των παικτών της Δυναμό και της Λοκομοτίβ Κιέβου απέναντι στον Γερμανοφασίστα εισβολέα αποκτά ξεχωριστή σημασία.

 

Ποδόσφαιρο και χούντα

Η χούντα των συνταγματαρχών θα διαλύσει μια σειρά αθλητικά σωματεία που τα θεωρεί αριστερά, όπως ο Εργοτέλης στην Κρήτη, η Προοδευτική στον Πειραιά, η Θύελλα Πατρών, ο Διαγόρας Ρόδου κ.α. Τον Διαγόρα Ρόδου τον είχαν διαλύσει και οι Ιταλοί το 1929 λόγω πατριωτικής δράσης των μελών  του. Ο ελληνογάλλος άσσος του Ολυμπιακού Ρομέν Αργυρούδης θα διωχτεί από τη χώρα μαζί με τη σύζυγό του, που είχε συλληφθεί επειδή μοίραζε προκηρύξεις. Το 1970 σε αγώνα Ίντερ-ΑΕΚ σηκώθηκε πανό κατά της χούντας που έγραφε: «ΖΗΤΩ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΥΣ ΤΥΡΑΝΝΟΥΣ». Το 1972 στο γήπεδο της Τούμπας, στο παιχνίδι ΠΑΟΚ-Παναθηναϊκός, θα ακουστεί δημόσια από την θύρα 4 το σύνθημα «Κάτω η χούντα» και μάλιστα παρουσία του Γ.Γ. Αθλητισμού του αντισυνταγματάρχη Κώστα Ασλανίδη.

 

 

Η ομάδα του FLN 

Το 1958 λίγο πριν το Μουντιάλ της Σουηδίας 10 Αλγερινοί  ποδοσφαιριστές  που έπαιζαν σε Γαλλικές ομάδες και μάλιστα 5 από αυτούς διεθνείς με κορυφαίο τον

πρωταθλητή Γαλλίας με την Σαίντ- Ετιέν το 1957 αλλά  και του Κόσμου με την Εθνική Ομάδα Ενόπλων Δυνάμεων Γαλλίας  φεύγουν κρυφά και φτάνουν στην Τυνησία έδρα της προσωρινής κυβέρνησης του Μετώπου για την Απελευθέρωση της Αλγερίας (FLN) που από το 1954 έχει ξεκινήσει τον ένοπλο εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα για το διώξιμο των Γάλλων κατακτητών. Εκεί θα δημιουργήσουν την πρώτη εθνική ποδοσφαιρική ομάδα της Αλγερίας την ομάδα του FLN.

Το πρώτο  τους παιχνίδι θα είναι με την ομάδα του Μαρόκου στις  9 Μαΐου  1958 στην Τύνιδα. Οι εξέδρες θα είναι γεμάτες με

Αλγερινούς μαχητές  που θα πυροβολούν στον αέρα μόλις δουν τη σημαία της πατρίδας τους. Οι Αλγερινοί θα κερδίσουν  το Μαρόκο 2-0. Η FIFA θα αποβάλει από τις τάξεις της την ποδοσφαιρική ομάδα του Μαρόκου, της Τυνησίας, της Λιβύης. Η ομάδα του FLN για 4 χρόνια θα περιοδεύσει  σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας της Ανατολικής Ευρώπης. Θα επισκεφθεί την Τυνησία, το Μαρόκο, τη Λιβύη, τη Συρία, την Γιουγκοσλαβία, την Τσεχοσλοβακία, την Κίνα, το Βιετνάμ  κ.α. Θα δώσει συνολικά 91 παιχνίδια μέχρι την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Αλγερίας το 1962. Το 1959 θα επισκεφθούν το Βιετνάμ. Ο στρατηγός Ζιάνγκ  υποδεχόμενος την Αλγερινή ομάδα θα τους πει: «Αφού νικήσατε την εθνική μας ομάδα και  εμείς νικήσαμε τους Γάλλους στον πόλεμο, τότε σίγουρα θα τους  νικήσετε και εσείς». Φυσικά καμιά χώρα του Δυτικού  «ελεύθερου» κόσμου δεν θα τους δεχτεί και καμιά ομάδα δεν θα δεχτεί  να παίξει με την ομάδα του FLN. Το 2014 η Εθνική Ομάδα της Αλγερίας γυρνώντας από το Μουντιάλ της Βραζιλίας θα προσφέρει το πριμ της για τη συμμετοχή στους 16 στους Παλαιστινίους της Λωρίδας της Γάζας, γιατί όπως είπαν «αυτοί τα χρειάζονται περισσότερο».

Λίβερπουλ και DOCKERS (λιμενεργάτες)

Το 1997 ο επιθετικός της Λίβερπουλ Ρόμπι Φάουλερ θα σηκώσει τη φανέλα του μετά από το γκολ για να φανεί το μπλουζάκι που φορούσε από κάτω με μήνυμα συμπαράστασης στους απεργούς λιμενεργάτες. Η FIFA θα τον τιμωρήσει με πρόστιμο. Λίγα χρόνια αργότερα το ίδιο θα κάνει ο Αργεντινός Σορίν. Το μπλουζάκι του θα γράφει: «Αλληλεγγύη στους απεργούς εκπαιδευτικούς». Οι ομάδες των εργατουπόλεων του Βορρά στην Αγγλία, η Μάντσεστερ Σίτι, η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Λίβερπουλ, θα αρνηθούν να κρατήσουν ενός λεπτού σιγή για τη Θάτσερ. Οι εργατουπόλεις του Βορρά, έχουν πληρώσει πολύ ακριβά την πολιτική της σιδερένιας λιτότητας, το τσάκισμα των εργατικών συνδικάτων. Εξάλλου οι οπαδοί της Λίβερπουλ, θεωρούν ευθέως τη Θάτσερ και την αστυνομία υπεύθυνους για την τραγωδία του Χίλσμπορο και το θάνατο των 96 φιλάθλων το 1989. Μάλιστα ο Σύλλογος των Οικογενειών των Θυμάτων του Χίλσμπορο σε ανακοίνωση του έλεγε: «Θα είναι όνειδος και προσβολή στη νοημοσύνη των φιλάθλων, αν κρατηθεί πένθιμη σιγή για τη Θάτσερ».

 

 

Μουντιάλ 2014, Βραζιλία: «Βούλωσέ το επιτέλους, Πελέ»

Το  Μουντιάλ  του 2014 έγινε στη Βραζιλία. Η Βραζιλία είναι μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη χώρα, ανήκει στην ομάδα των ΒRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Ν. Αφρική) και θέλει να αναπροσδιορίσει τη θέση της στον παγκόσμιο στερέωμα. Ανέλαβε τη διοργάνωση του Μουντιάλ 2014 και ανέλαβε επίσης και τη διοργάνωση της Ολυμπιάδας του 2016. Και μπορεί οι Βραζιλιάνοι να αγαπούν το ποδόσφαιρο περισσότερο από κάθε άλλο άθλημα, μπορεί το Μουντιάλ να επέστρεψε  στη Βραζιλία μετά από 64 χρόνια, μπορεί η Βραζιλία να έχει κερδίσει ήδη πέντε παγκόσμια κύπελλα  όμως υπάρχει και η άλλη όψη της Βραζιλίας. Η όψη της φτώχειας, της εξαθλίωσης. 55 εκατ. Βραζιλιάνοι ζουν με λιγότερο από 1 δολάριο την ημέρα, 52,3 εκατ. ζουν σε φαβέλες, 18εκατ.άνθρωποι είναι αναλφάβητοι. Στις υποβαθμισμένες περιοχές της Βραζιλίας 44,2 παιδιά στα 1000 πεθαίνουν πριν γίνουν ενός έτους.

Αυτή είναι μια εντελώς διαφορετική Βραζιλία από τα μνημειώδη έργα, τα μεγάλα στάδια, τα νέα αεροδρόμια και τους τερματικούς σταθμούς που κόστισαν πάνω από 8,5 δισ.€ σύμφωνα με τις πλέον μετριοπαθείς εκτιμήσεις. Πολλές χιλιάδες Βραζιλιάνοι σε πάνω από 100 πόλεις διαδήλωναν για πάνω από ένα μήνα διαμαρτυρόμενοι για την κατασπατάληση δις € σε φαραωνικά έργα, ζητώντας αύξηση των δαπανών για την παιδεία, την υγεία, τη βελτίωση των συνθηκών ζωής τους, την πάταξη της εγκληματικότητας, μέσα μαζικής μεταφοράς, αξιοπρεπείς κατοικίες. Στις κινητοποιήσεις συμμετείχαν εκπαιδευτικοί, άνεργοι, υπάλληλοι του ιδιωτικού τομέα, άστεγοι, ιθαγενείς του Αμαζονίου, το Κίνημα Αστέγων Εργατών (ΜΤST), το Κίνημα Εργατών Χωρίς Γη(MST), εργαζόμενοι στα ΜΜΜ, στον κατασκευαστικό κλάδο κ.α. ”FIFA GO HOME” έγραφαν τα  πανό χιλιάδων διαδηλωτών. «Ένας  δάσκαλος αξίζει περισσότερο από τον Νεϊμάρ», «Δεν έχω κοινωνικά δικαιώματα – δεν θα έχετε αγώνες», «Θέλουμε νοσοκομεία και σχολεία σύμφωνα με τις προδιαγραφές της FIFA», ήταν μερικά μόνο από τα συνθήματα που ακούγονταν. Έξι στους δέκα Βραζιλιάνους πολίτες ήταν ενάντια στην ανάληψη του Μουντιάλ. Ακόμα και την Πέμπτη 12 Ιουνίου την ημέρα έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Σάο Πάολο, διαδηλωτές συγκρούστηκαν με την αστυνομία.

Η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την ογκούμενη λαϊκή δυσαρέσκεια επιστράτευσε 160.000 στρατιώτες και αστυνομικούς, αριθμό-ρεκόρ για την ιστορία των Μουντιάλ, πολλοί από αυτούς εκπαιδευμένοι από την διαβόητη Blackwater, ακόμα και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Ο Μισέλ Πλατινί πρόεδρος της UEFA και υποψήφιος για την προεδρία της FIFA θα καλέσει τους Βραζιλιάνους να «ηρεμήσουν» και «να περιμένουν ένα μήνα» πριν αρχίσουν να  αντιδρούν. Από κοντά και ο Ρονάλντο και ο θλιβερός κυβερνητικός κολαούζος, η πάλαι ποτέ δόξα του Βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου, ο Πελέ, θα καλέσει τους συμπατριώτες του να σταματήσουν να διαδηλώνουν και να σκεφτούν το Μουντιάλ.

Στην άλλη πλευρά του λόφου μια άλλη παλιά δόξα του Βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου ο εμβληματικός Ρομάριο, μέλος πλέον του Κογκρέσου, θα πει σχολιάζοντας ένα τηλεοπτικό σποτ του Πελέ. «Βούλωσέ το επιτέλους Πελέ» και θα δηλώσει με ειλικρίνεια: «Η Βραζιλία έχει πολλές ανάγκες και σίγουρα η πρώτη δεν είναι το ποδόσφαιρο. Θα πρέπει να υποστηρίξουμε την ομάδα μας μέσα στο γήπεδο αλλά έξω από αυτό έχουμε χάσει…» ενώ ο Ριβάλντο στο ίδιο μήκος κύματος θα πει: «Είναι ντροπή να ξοδεύεις τόσα χρήματα για Μουντιάλ και να αφήνεις σε κακή κατάσταση τα νοσοκομεία και τα σχολεία… Ήμουν φτωχός και πονάω όταν θυμάμαι ότι ο πατέρας μου πέθανε γιατί δεν είχε την πρέπουσα περίθαλψη στο δημόσιο νοσοκομείο του Ρεσίφε».

Τα τεράστια στάδια κόστισαν τρείς φορές πάνω από τα ποσά που ξόδεψε η  Ν. Αφρική για το Μουντιάλ του 2010. Τα περισσότερα στάδια έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τους προβλεπόμενους προϋπολογισμούς και κάποια πιθανόν να μην χρησιμοποιηθούν ξανά ποτέ όπως π.χ. το γήπεδο του Μανάους που ξεπέρασε τον προβλεπόμενο προϋπολογισμό κατά 67 εκατ. δολάρια, ενώ η τοπική ομάδα, από τις 42.000 θέσεις του σταδίου, μπορεί να γεμίζει μόνο το 5%. Όλα σχεδόν τα στάδια είναι δίπλα σε φαβέλες, παραγκουπόλεις.

Αν και ο ακριβής αριθμός δεν έχει γίνει γνωστός ακόμα, όμως υπολογίζονται σε πάνω από 250.000 άνθρωποι εκείνοι που διώχτηκαν με τη βία για να κατασκευαστούν τα στάδια και να μη χαλάσει η βιτρίνα. Τα συνεργεία δούλευαν με εξοντωτικούς ρυθμούς μέρα-νύχτα για να προλάβουν τις προθεσμίες και σαν αποτέλεσμα 14 εργάτες σκοτώθηκαν μέχρι τον Ιούνιο του 2014, θυσία στο βωμό του κέρδους και του γοήτρου της Βραζιλιάνικης αστικής τάξης. Παρά  τους εξοντωτικούς ρυθμούς δεν ήταν έτοιμα όλα τα στάδια. Παράδειγμα το στάδιο Ιτακουράο στο Σάο Πάολο. Μέχρι την ημέρα έναρξης, Πέμπτη 12  Ιουνίου δεν είχε γίνει δοκιμή στατικότητας του σταδίου σε πραγματικές συνθήκες και έτσι 61.000 θεατές έγιναν πειραματόζωα.

Και μπορεί το ποδόσφαιρο να είναι το παιχνίδι της φτωχολογιάς, αλλά τα εισιτήρια για το Μουντιάλ δεν ήταν καθόλου φτηνά. Τα διαθέσιμα εισιτήρια σύμφωνα με ανακοινώσεις της FIFA ήταν μόλις 3,3εκατ.σε μια χώρα με 200εκατ. Από αυτά μόνο το 1,1εκατ. προορίζονταν για το πλατύ κοινό και μόνο τα 428.000 για τους Βραζιλιάνους. Στο παιχνίδι Βραζιλία-Κροατία π.χ. από τα 61.000 εισιτήρια μόνο τα 25.000 δόθηκαν σε Βραζιλιάνους. Τα υπόλοιπα πήγαν σε πράκτορες, ξένους τουρίστες, VIP. Ένα εισιτήριο για τον πρώτο αγώνα κόστιζε μέχρι και 745 δολάρια, ενώ για τον τελικό οι τιμές ξεκινούσαν από τα 440 δολάρια και έφταναν μέχρι τα 990. Τα ακριβότερα εισιτήρια του τελικού ήταν ακριβότερα από όλες τις προηγούμενες διοργανώσεις. 1998-450^Ε, 2002-560^Ε, 2006-600^Ε, 2010-670^Ε, 2014-740^Ε. Ακόμα και ο υφυπουργός αθλητισμού Λουίς Φερνάντεζ θα πει: «Δεν μπορούμε να θεωρήσουμε κληρονομιά του Μουντιάλ την ύπαρξη γηπέδων που θα έχουν συνδυαστεί με τον αποκλεισμό θεατών για οικονομικούς λόγους. Η αγάπη για το ποδόσφαιρο δεν πρέπει να απαγορεύσει το ρεαλισμό και την ευαισθησία μας».

Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, η γνωστή σε όλους μας FIFA, βαθειά βουτηγμένη στην αμαρτία και τη διαφθορά, σε άρθρο της  Le Monde που αναδημοσιεύθηκε στην ΑΥΓΗ (Κυριακή 15 Ιουνίου 2014) χαρακτηριζόταν μαφιόζικος βούρκος. Προφανώς όχι άδικα αφού λειτουργεί με αδιαφανείς διαδικασίες, πρόεδροι της και στελέχη της έχουν κατηγορηθεί για ξέπλυμα χρήματος, λαθρεμπόριο συναλλάγματος, φοροδιαφυγή, διαφθορά, εξαγορά ψήφων. Εξάλλου υπάρχουν και οι πρόσφατες καταγγελίες του Βρετανικού Τύπου για χρηματισμό παραγόντων της από το Κατάρ για να αναλάβει τη διοργάνωση του Μουντιάλ το 2022. Απαίτησε από τη Βραζιλία την μη καταβολή φόρων και την υποχρέωση έκδοσης βίζας για τα μέλη της. Και ενώ μέχρι τότε υπήρχε νόμος στη Βραζιλία που απαγόρευε τη χρήση αλκοόλ στα γήπεδα με στόχο τον περιορισμό της βίας, η FIFA απαίτησε την άρση  της απαγόρευσης  επειδή η αμερικάνικη ζυθοποιία Budweiser  είναι χορηγός της  FIFA. Σε ακτίνα 2χλμ η FIFA αποκλείει τα στάδια για να πωλείται και να διαφημίζεται μόνο ό,τι εκείνη έχει επιτρέψει. Ακόμα επιβάλλει την αποκλειστικότητα των χορηγών στο δημόσιο χώρο, καθώς επίσης και ανάπτυξη στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων εφάμιλλων  πολεμικής περιόδου.

Στο  Μουντιάλ του 1950 στη Βραζιλία όπου στον τελικό η Βραζιλία έχασε από την Ουρουγουάη 2-1, αμέσως μετά τη λήξη  του αγώνα πολλοί Βραζιλιάνοι  φίλαθλοι πέθαναν από ανακοπή στις  κερκίδες του Μαρακανά, ενώ δεκάδες  άλλοι αυτοκτόνησαν τη νύχτα που ακολούθησε. Στο Μουντιάλ του 1982 στην Ισπανία, όπου η Βραζιλία έχασε από την Ιταλία 3-2 στη Βαρκελώνη, 14 άνθρωποι αυτοκτόνησαν στο Ρίο και στο Σάο Πάολο.

Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε. Το 2014 τα πανό χιλιάδων διαδηλωτών έγραφαν «FIFA GO HOME». Η ταπεινωτική  ήττα της Βραζιλίας από τη Γερμανία με 7-1 απλώς  έριξε και άλλο λάδι στη φωτιά. Η Βραζιλία είναι μια χώρα με αβυσσαλέες ανισότητες και ταξικές αντιθέσεις. Μεγάλα  κομμάτια του πληθυσμού της Βραζιλίας βρίσκονται στο περιθώριο. Έτσι η κατασπατάληση  δις δολαρίων για γήπεδα ήταν πρόκληση για τα εκατομμύρια των Βραζιλιάνων που στην κυριολεξία δίνουν αγώνα επιβίωσης.

Στην  Ολυμπιάδα του 2016, που τη διοργάνωσή της επίσης είχε αναλάβει   η Βραζιλία, όλο και περισσότεροι Βραζιλιάνοι συνειδητοποιούν ότι οι μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις  πολύ λίγα έχουν να τους προσφέρουν τελικά.

Μουντιάλ 2018, Ρωσία

Το τελευταίο Μουντιάλ, το 21^ο κατά σειρά, έγινε στη Ρωσία. Η πρώτη φορά που γίνεται σε χώρα της Ανατολικής Ευρώπης. Το ακριβότερο Μουντιάλ στην ιστορία του θεσμού με συνολικό κόστος 11,8 – 14 δις δολάρια, στο οποίο  συμμετείχαν 32 εθνικές ομάδες. Στη Ρωσία του Πούτιν, όπου εκατομμύρια Ρώσοι ζουν με μισθούς που φτάνουν τα 120 ευρώ το μήνα, ενώ ένας μέσος μισθός  φτάνει τα 591 ευρώ το μήνα, δηλαδή περίπου 36.000 ρούβλια. Το 20% των Ρώσων πολιτών δεν έχουν πρόσβαση σε καμία ιατρική υπηρεσία. Έρευνα που πραγματοποίησε ομάδα επιστημονικών συνεργατών της Ρωσικής Ακαδημίας Εθνικής Οικονομίας και της Κρατικής Υπηρεσίας έδειξε ότι ο Ρωσικός  λαός τα τελευταία τέσσερα χρόνια έγινε  πιο φτωχός κατά 10%. Ένας στους  5 Ρώσους  μπορεί να αγοράσει μόνο τα αναγκαία είδη διατροφής.  22 εκατομμύρια Ρώσοι ζουν με εισόδημα κάτω από το κατώτατο όριο διαβίωσης.  Ακόμα ένα Μουντιάλ   τελείωσε, τα φώτα έσβησαν η αυλαία έπεσε. Όλη αυτή η γκλαμουριά, η φανταχτερή διοργάνωση είναι τελικά πολύ μακριά από τις υποβαθμισμένες συνοικίες των μεγάλων Ρωσικών εργατουπόλεων και εν τέλει απ’ τα πραγματικά προβλήματα του ρωσικού  λαού και των λαών κάθε διοργανώτριας χώρας.

Θανάσης Κοντοφάκας