γράφει ο Μιχάλης Παναγιωτάκης

Ο κ. Στουρνάρας κοιτάζει τις καταθέσεις και αισιοδοξεί για την οικονομική ανθεκτικότητα των Ελληνικών νοικοκυριών μπροστά στην ακρίβεια. Δυστυχώς δεν τις διαβάζει σωστά.

Διαβάζω πως ο Γιάννης Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος και πρώην Υπουργός Οικονομικών, εξέφρασε την αισιοδοξία του για την ανθεκτικότητα των Ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων στην ακρίβεια λέγοντας πως επιχειρήσεις και νοικοκυριά στη χώρα μας “έχουν σημαντικά αποθεματικά για να αντιμετωπίσουν ένα σημαντικό γεγονός όπως [οι τρέχουσες κρίσεις]”, και πως:

«Οι αποταμιεύσεις που έχουν συσσωρευτεί είναι αποταμιεύσεις που μπορεί να βγάλουν ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση από μια δύσκολη θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σημασία έχει πόσο θα κρατήσει ο πληθωρισμός ψηλά»

Ο κ. Στουρνάρας φαίνεται πως ερμηνεύει μάλλον μηχανικά και “τυφλά” τα δεδομένα περί αυξήσεως των καταθέσεων των νοικοκυριών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ιδρύματος του οποίου προΐσταται ο κ. Στουρνάρας, πράγματι οι καταθέσεις στις Ελληνικές τράπεζες αυξήθηκαν κατά 4,2 δισ. € συνολικά, μέσα στο 2021, 2,7 δισ. € εκ των οποίων ήταν η αύξηση των καταθέσεων των νοικοκυριών και τα υπόλοιπα των επιχειρήσεων. Αυτή είναι προφανώς η πηγή της εκτίμησης περί αυξημένης ανθεκτικότητας στις πιέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Υπάρχουν όμως τρία προβλήματα (με αύξουσα βαρύτητα):

1. Στο ίδιο χρονικό διάστημα που οι καταθέσεις αυξάνονταν κατά 4,2 δισ. €, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την εφορία αυξάνονταν κατά 5,7 δισ. €, ενώ μόνο τους τελευταίους τρεις μήνες του 2021 η αύξηση των οφειλών προς τον ΕΦΚΑ ξεπέρασε τα 2 δισ. €. Προφανώς, η τάση αυτή με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και την εκτόξευση των τιμών της ενέργειας, αλλά και του πληθωρισμού, πρόκειται να συνεχιστεί πιο έντονη.
2. Το επίπεδο των συνολικών καταθέσεων των νοικοκυριών είναι περίπου κατά 62 δισ € (31%) χαμηλότερο από εκείνο του 2009, πριν την κρίση των μνημονίων. Παρά το πολύ υψηλότερο αυτό σημείο εκκίνησης των καταθέσεων, το επίπεδο διαβίωσης του μέσου νοικοκυριού συνετρίβη μέσα σε λίγα χρόνια από τη λιτότητα. Μια παρατεταμένη κούρσα ανατιμήσεων και κρίσης, θα βρει τα Ελληνικά νοικοκυριά ακόμα πιο ασθενέστερα οικονομικά. Αυτό αν φυσικά θεωρήσουμε πως το ύψος των καταθέσεων στις Ελληνικές τράπεζες είναι καλός δείκτης της οικονομικής ανθεκτικότητας των Ελληνικών νοικοκυριών γενικώς και οριζοντίως – που δεν είναι όπως θα δούμε.

3. Το σπουδαιότερο: Θα έπρεπε να έχουν υποψιάσει τον κ. Στουρνάρα τα τρομακτικά ευρήματα της έκθεσης της ΓΣΕΒΕ για το εισόδημα των νοικοκυριών το 2021: 4 στα 10 νοικοκυριά μένουν από χρήματα πριν τελειώσει ο μήνας. Μόνο 2 στα 10 νοικοκυριά διαβιούν με ετήσιο εισόδημα πάνω από 25.000€ και η ίδια αναλογία κατορθώνει να αποταμιεύει. Αυτό, καθώς συνδέεται με τον δείκτη με βάση τον οποίο ο κ. Στουρνάρας αισιοδοξούσε για την αντοχή των νοικοκυριών σε μια νέα κρίση, ακυρώνει κάθε αισιόδοξο συμπέρασμα. Αλλά δεν χρειαζόταν καν να διαβάσει την έκθεση, απλά να είχε υπόψη του την κατανομή των καταθέσεων στις Ελληνικές τράπεζες. Σύμφωνα με έρευνα του Capital.gr, στο τέλος του Δεκεμβρίου του 2020, το 71% των τραπεζικών λογαριασμών στην Ελλάδα είχαν από 0 – 1000 Ευρώ, ενώ το 1/3 των συνολικών καταθέσεων το κατείχε το 0,6% των καταθετών και πάνω από τις μισές καταθέσεις ανήκαν στο 1,8% των καταθετών.

Μεταξύ ανεξόφλητων υποχρεώσεων, που με τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στα ύψη αναμένεται να επεκταθούν περαιτέρω, με το 80% του Ελληνικού πληθυσμού να μην μπορεί να αποταμιεύσει και με το 98% των λογαριασμών στις Ελληνικές τράπεζες να αντιστοιχούν σε λιγότερο από τις μισές καταθέσεις, μάλλον ο κ. Στουρνάρας παρασύρεται από μέσους όρους αγνοώντας τις κατανομές. Στις κατανομές όμως βρίσκεται η κοινωνική πραγματικότητα. Αντίθετα με τον κ. Στουρνάρα λοιπόν, μπορεί μετά από όλα αυτά να καταλήξει κανείς λοιπόν, σε δύο εύλογα συμπεράσματα:

• η τάξη στην οποία ανήκει ο κ. Στουρνάρας μάλλον θα επιδείξει πράγματι οικονομική ανθεκτικότητα στην κρίση και
• οι υπόλοιποι, για τους οποίους δεν έχω την αίσθηση πως ο κ. Στουρνάρας έχει την οποιαδήποτε εικόνα, βρισκόντουσαν ήδη το 2021 σε δυσκολία και αν οι δυσοίωνες προβλέψεις επιβεβαιωθούν, με πρακτικά μηδενικό “λίπος” για κάψιμο αυτή τη φορά, θα έχουν να αντιμετωπίσουν μια κρίση που θα κάνει εκείνη των μνημονίων να μοιάζει με απλή ταλαιπωρία.

πηγή: kosmodromio.gr