Πριν από λίγες μέρες, στις 7/3, δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή ένα άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου με τίτλο «Πέθανε ή δεν πέθανε ο Στάλιν;»¹. Με αφορμή την 66η επέτειο του θανάτου του Στάλιν (5/3/53), ο συγγραφέας του άρθρου μας υπενθυμίζει για το συμβάν ενώ παράλληλα θέτει και ένα ερώτημα. Αναρωτιέται για το τότε, τι έχει πεθάνει και τι παραμένει. Ένα εύλογο ερώτημα το οποίο θα έπρεπε να μας προβληματίζει εξίσου. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Στάλιν δεν πέθανε, και αφού καθησυχάσει τον εαυτό του ότι «ο κόσμος του κατέρρευσε», προσπαθεί να στηρίξει τον ισχυρισμό του παραθέτοντας μια σειρά από αβάσιμες παραδοχές². Γράφω αυτό το κείμενο για να θέσω το ίδιο ακριβώς ερώτημα καθώς θεωρώ ότι η απάντηση του κ. Θεοδωρόπουλου δεν με κάλυψε πλήρως. Επίσης, θα προσπαθήσω να διερευνήσω τους λόγους που οδηγούν τους κάθε λογής διανοούμενους και στρατευμένους συγγραφείς αυτού του συστήματος στην ανάγκη να επαναφέρουν τους νεκρούς στον αστικό μονόλογο του κράτους, της ακαδημίας και των ΜΜΕ.

Έχουν περάσει 66 ολόκληρα χρόνια από τον θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν. Στον απόηχο του θανάτου του, ακολούθησε η παλινόρθωση του καπιταλισμού μέχρι την ολοκληρωτική κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Τα γεγονότα εκείνης της περιόδου σηματοδότησαν μια νέα εποχή. Παντού στον κόσμο, οι αστικές τάξεις έχουν περάσει στην φάση της αντεπίθεσης και καταργούν κάθε κεκτημένο δικαίωμα του εργατικού κινήματος. Ακόμα, βλέπουμε τους ιμπεριαλιστές να μάχονται για το ποιος θα πρωταρπάξει τον παγκόσμιο πλούτο μακελεύοντας λαούς στο διάβα τους. Μιλάμε για την εποχή οπού ο καπιταλισμός επέστρεψε για να πάρει την ιστορική του ρεβάνς.

Ασφαλώς, ο ρεβανσισμός του Κεφαλαίου αντικατοπτρίζεται και στο επίπεδο της ιδεολογίας. Το σύστημα έχει την ανάγκη να επιστρατεύει και ιδεολογικά μέσα για να μπορεί να διατηρεί τους συσχετισμούς με το μέρος του. Έτσι, το αστικό κράτος δομεί τους μηχανισμούς του, μέσα από τους οποίους διαπομπεύει αδιάκοπα την ιδεολογία του. Ο κ. Θεοδωρόπουλος αποτελεί από καιρό υπάλληλο στην υπηρεσία αυτών των ιδεολογικών μηχανισμών. Στην αρθρογραφία του στην Καθημερινή εμπεριέχεται μια ολόκληρη γκάμα αντιδραστικών τοποθετήσεων, απολογητικές ως προς την ιμπεριαλιστική εξάρτηση και την καπιταλιστική βαρβαρότητα, σχεδόν πάντα με μία γερή δόση αντικομμουνισμού³. Προφανώς, τοποθετήσεις όπως αυτές του κ. Θεοδωρόπουλου δεν περιορίζονται στην στήλη του στην Καθημερινή, είναι η κεντρική θεματολογία κάθε πομπού της κυρίαρχης ιδεολογίας και την συναντάει κανείς παντού μπροστά του, από τα αμφιθέατρα των πανεπιστημίων έως τις εκπομπές της τηλεόρασης.

Η κυρίαρχη τάξη προσπαθεί να τρομοκρατήσει τον λαό λέγοντας του ότι ο σοσιαλισμός είναι απάνθρωπος και καταστροφικός. Έτσι προσπαθεί να αποτρέψει οποιαδήποτε δράση κοιτάει προς εκείνη την κατεύθυνση. Η Σοβιετική Ένωση επί Στάλιν παρουσιάζεται ως ένα σκληρό απολυταρχικό καθεστώς ενώ αυτός παρουσιάζεται να είχε τον απόλυτο έλεγχο των πάντων, ή καλύτερα, στα λόγια του συγγραφέα: «ο κυνισμός του, η παράνοιά του, οι ανασφάλειές του, η μοχθηρία του». Απ’ ότι μας λέει το κείμενο, οι ακόλουθοί του τον φοβόντουσαν πολύ γιατί «ήξεραν πως τους παρακολουθεί» και ότι «αν ο Στάλιν παρεξηγηθεί, δεν αστειεύεται». Εν ολίγοις, στον κόσμο της αστικής προπαγάνδας, ο Στάλιν δεν είναι παρά ο απόλυτος τύραννος. Δεν έχουν να μας πουλήσουν κανένα καλό αφήγημα για την υπεράσπιση του καπιταλισμού, γι’ αυτό και συνεχίζουν να τρομοκρατούν τον λαό με όλη αυτή την ψυχροπολεμική προπαγάνδα περί κακού σοσιαλισμού και μπαμπούλα Στάλιν. Την παραπάνω διαπίστωση έθεσε πολύ σωστά ο Alain Badiou, Μαρξιστής φιλόσοφος και αγωνιστής, ο οποίος από σπόντα ξέφυγε απ’ την πένα του κ. Θεοδωρόπουλου⁴. Γράφει λοιπόν ο Μπαντιού:

«Ζούμε μέσα σε μια αντίφαση, μια βίαιη συνθήκη βαθιάς ανισότητας -οπού ολόκληρη η ύπαρξη αξιολογείται με χρηματικούς όρους και μόνο- μας παρουσιάζεται ως ιδεατή. Για να δικαιολογήσουν τον συντηρητισμό τους, οι οπαδοί της υπάρχουσας κατάστασης δεν μπορούν να αποκαλέσουν ειλικρινά αυτή την κατάσταση ιδεώδη ή υπέροχη. Αντ’ αυτού, προτίμησαν να πουν πως όλα τα υπόλοιπα είναι φριχτά. Σίγουρα, μας λένε, μπορεί να μην ζούμε σε συνθήκες απόλυτου καλού, αλλά είμαστε τυχεροί που δεν ζούμε σε συνθήκες απόλυτου κακού. Η δημοκρατία μας δεν είναι τέλεια, αλλά είναι καλύτερη από τις αιματηρές δικτατορίες . Ο καπιταλισμός μπορεί να είναι άδικος, αλλά δεν είναι εγκληματικός όπως ο σταλινισμός, και ούτω καθεξής.»⁵

Επομένως, χωρίς το αφήγημα του εγκληματικού σταλινισμού και του παράφρονα Στάλιν οι αστοί δεν θα μπορούσαν να μας προβάλλουν τον καπιταλισμό ως το μικρότερο κακό το οποίο είμαστε αναγκασμένοι να υπομείνουμε.

Ο Στάλιν πέθανε, το κακό πάει τέλειωσε. Γιατί όμως, ο κ. Θεοδωρόπουλος και οι όμοιοί του επιμένουν εμμονικά να μας το υπενθυμίζουν όλη την ώρα, στον λαό και στους εαυτούς τους; Αρχικά, να ξεκαθαρίσουμε πως η εμμονή τους αυτή δεν έχει να κάνει αποκλειστικά και μόνο με τον Στάλιν.

Ο αντισταλινισμός, το μίσος του συστήματος για τον Στάλιν, είναι η προσωποποίηση της εναντίωσης των αστών στον Μαρξισμό-Λενινισμό, στο Κομμουνιστικό Κίνημα, στους ταξικούς αγώνες που τον γέννησαν και σε αυτούς που σήμερα διατηρούν την μνήμη του ζωντανή. Συγκεκριμένα, στο στόχαστρο του αρθογράφου μπαίνουν όλοι όσοι ήταν και είναι «μυημένοι στη λατρεία του Στάλιν» συμπεριλαμβανομένων μεγάλων ποιητών όπως ο Neruda και ο Ρίτσος. Προσπαθούν να μας πείσουν ότι ο σοσιαλισμός απέτυχε, ότι παρόλη την ασχήμια του, ο καπιταλισμός είναι το μόνο που έχουμε, πως δεν υπάρχει εναλλακτική και ότι ολόκληρη η ιστορία των ταξικών αγώνων πήγε χαμένη. Αυτό, μας λένε, είναι το τέλος της ιστορίας. Όμως, η ταξική πάλη εξακολουθεί να διεξάγεται και η ιστορία συνεχίζεται, και αυτήν την πάλη ακριβώς φοβούνται.

Ο Στάλιν μπορεί να πέθανε, τον θάνατό του ευαγγελίζονται στις εφημερίδες οι κάθε λογής Θεοδωρόπουλοι και σπιλεύουν την ιστορία του. Και ο καπιταλισμός μας το υπενθυμίζει συνεχώς με κάθε χτύπημα, πολιτικό ή ιδεολογικό. Είναι υπόθεση της εργατικής τάξης και του λαού να αρνηθεί την αστική ιστοριογραφία και την μιντιακή προπαγάνδα, να συγκροτήσει μέτωπο απέναντι στην επίθεση που δέχεται, να αντισταθεί στον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό. Τότε θα μπουν οι προοπτικές για την σοσιαλιστική κοινωνία, αυτή που τόσο φοβούνται οι αστοί. Ως τότε θα αναρωτιόμαστε, αφού ο Στάλιν πέθανε, αφού ο κόσμος του κατέρρευσε, τότε γιατί τον πολεμάει ακόμα το σύστημα;

Σημειώσεις:

1. http://www.kathimerini.gr/1013544/opinion/epikairothta/politikh/pe8ane-h-den-pe8ane-o-stalin

2. «Ο κυνισμός του, η παράνοιά του, οι ανασφάλειές του, η μοχθηρία του εμπνέουν ακόμη. Πόσοι από τους σημερινούς διαχειριστές της εξουσίας δεν προσπαθούν να κηρύξουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους «εχθρούς του λαού» για να τους αφανίσουν; Κι άλλοι τόσοι φτύνουν το ανάθεμα του φασίστα σε όποιον διαφωνεί μαζί τους. Το πνεύμα του Στάλιν έχει διαβρώσει και την πολιτική ορθότητα και μερικούς που αυτοχαρακτηρίζονται φιλελεύθεροι.»

3. παραθέτω μερικά δείγματα της αντιδραστικής συγγραφής του:
http://www.kathimerini.gr/959452/opinion/epikairothta/politikh/xari-troyman-vasta-gera
http://www.kathimerini.gr/965282/opinion/epikairothta/politikh/apo-th-gaza-sthn-a8hna
http://www.kathimerini.gr/1012576/opinion/epikairothta/politikh/stoixeiwdes-k-niko-gewrgiadh
http://www.kathimerini.gr/1000344/opinion/epikairothta/politikh/otan-klaine-ta-paidia-toy-zaxariadh

4. στο παρελθόν ο Τάκης Θεοδωρόπουλος είχε μπερδέψει τον Alain Badiou με έναν άλλο Γάλλο διανοούμενο. Σε ένα κείμενο υπεράσπισης ενός άλλου αντιδραστικού αμπελοφιλόσοφου, του Στέλιου Ράμφου, με τα τίτλο «Ο Ράμφος στην σκηνή», ο Τ.Θ. είχε γράψει: «Ο Ράμφος επίσης δεν μοιράζεται τη μεγαλοφυή ανάγνωση του Πλάτωνα από τον Μπουρντιέ ο οποίος αναγνωρίζει στην Πολιτεία ένα πρότυπο έργο σοσιαλιστικού ρεαλισμού», εννοώντας στην θέση του Bourdieu τον Alain Badiou. Έτσι, ο Μπαντιού την γλύτωσε παρά τρίχα εκείνη την μέρα από το να τυπωθεί το όνομά του στις στήλες της Καθημερινής. Παρ’ ολ’ αυτά δεν την γλύτωσε από την ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας, οπού το λάθος διορθώθηκε.
http://vathikokkino.gr/archives/89162
http://www.kathimerini.gr/790750/opinion/epikairothta/politikh/o-ramfos-sth-skhnh

5. από την συνέντευξη που είχε δώσει ο Alain Badiou το 2001 στο περιοδικό Cabinet
http://www.cabinetmagazine.org/issues/5/alainbadiou.php

Α.Μ.